Σάββατο 2 Ιανουαρίου 2010

η δεκαετία του φόβου

Για τον Παύλο Τσίμα, η δεκαετία που έφυγε ήταν η δεκαετία του φόβου. Ξεκίνησε στην πραγματικότητα στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001 με την κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων και τελείωσε πάλι στη Νέα Υόρκη, στις 15 Οκτωβρίου του 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers. «Αυτό που συνέβη ανάμεσα στις δύο καταστροφές ήταν ο επίλογος στην εποχή της ευφορίας, που ανέτειλε το 1989 με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Το 1989 είχε γεννήσει τη βεβαιότητα, ακόμη και μεταξύ εκείνων που απέρριπταν τον όρο, ότι η ιστορία τελείωσε. Η «συναίνεση της Oυάσινγκτον» είχε επιβληθεί στο δυτικό κόσμο, τα μπεστ σέλερ βιβλία του Τόμας Φρίντμαν («Το λέξους και η ελιά» και «O κόσμος είναι επίπεδος») εκλαΐκευαν αποτελεσματικά το νέο μάντρα και ακόμη και οι κεντροαριστερές κυβερνήσεις στην Ευρώπη το είχαν αποδεχθεί: Η δυτικού τύπου δημοκρατία και η ελεύθερη αγορά θα είναι, από εδώ και πέρα, ο ένας, μοναδικός και αναντίρρητος κανόνας στον κόσμο, στον οποίο, αργά ή γρήγορα, θα προσχωρήσουν όλοι. Μεταξύ Δίδυμων Πύργων και Lehman Brothers, η βεβαιότητα αυτή έγινε συντρίμμια. Τώρα πια ξέρουμε ότι ο οικονομικός παράδεισος που ονειρεύτηκε ο Άλαν Γκρίνσπαν, όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 εγκαινίαζε την εποχή των χαμηλών επιτοκίων και του φτηνού χρήματος, απεδείχθη κόλαση και ότι η συνταγή «δάνεια + αποκρατικοποιήσεις + απορρύθμιση χρηματαγορών», που ήταν ευαγγέλιο της δεκαετίας, απεδείχθη μάνιουαλ για την καταστροφή. Ξέρουμε επίσης ή, τουλάχιστον, υποψιαζόμαστε βασίμως ότι η βεβαιότητα ότι όλος ο κόσμος (του Ιράκ και του Αφγανιστάν συμπεριλαμβανομένων) θα γίνει ένα απέραντο λιβάδι, όπου θα ανθίζουν κοινοβούλια, συναινέσεις και δυτικού τύπου δημοκρατίες, υποκαθίσταται από την (περίπου) βεβαιότητα ότι στον αιώνα που μόλις διήνυσε την πρώτη του δεκαετία η Δύση δεν θα είναι πια το κέντρο και ο ηγεμόνας του κόσμου και ότι θα υπάρχουν περισσότερες της μίας εκδοχές ανεκτής νεωτερικότητας. Η δεκαετία αυτή μπορεί να ανέτειλε με το φόβο ενός ιού που θα μας γύριζε πίσω στον ψηφιακό μεσαίωνα, αλλά κατά βάση ξεκίνησε ως μια αισιόδοξη δεκαετία, που τραγουδούσε αισιόδοξα τραγούδια για το μέλλον, το οποίο –χωρίς αμφιβολία– ήταν στο χέρι μας να γίνει καλύτερο. Τελειώνει μέσα στην απαισιόδοξη ημι-βεβαιότητα ότι το καλύτερο που μπορεί να μας συμβεί με το μέλλον είναι να το αποφύγουμε.»

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου