27 |9 |2010 08:17
Σενάρια και εκτιμήσεις για μια επερχόμενη περιπέτεια
Του Μενέλαου Τασιόπουλου
Χρόνια τώρα αναζητείτο στην Ελλάδα ένας πρωθυπουργός και μια κυβέρνηση που "θα έσπαγε αυγά". Ουσιαστικά, δηλαδή, που θα τολμούσε να σπάσει τα δεδικασμένα στα εργασιακά, τα ασφαλιστικά, τα συνδικαλιστικά, τις δυσλειτουργίες στη διοίκηση, τις στρεβλώσεις στην αγορά, γιατί όχι, τα καρτέλ και τα κυκλώματα των μεσαζόντων, τα "κλειστά" επαγγέλματα, τις επιδοματικές πολιτικές, τους διεφθαρμένους δημοσίους υπαλλήλους του συστήματος.
Ο πρωθυπουργός βρέθηκε. Το ίδιο και η κυβέρνηση. Είναι ο Γ. Παπανδρέου, οι υπουργοί και τα στελέχη του. Με μια διαφορά: Οτι για να πετύχουν να φτιάξουν… την ομελέτα, οδήγησαν εν γνώσει τους τη χώρα στα δίχτυα της Τρόικας και του Μνημονίου. Οδήγησαν τους Ελληνες σε διεθνές καθεστώς κατοχής και διαχείρισης υπό ευρωπαϊκή πρωτοκαθεδρία. Ανέλαβαν ουσιαστικά οι ξένοι πιστωτές να εξυγιάνουν τα δημοσιονομικά μας, προφανώς επ' ωφελεία τους, και οι διεθνείς οργανισμοί προστασίας της τραπεζικής δομής να συντάξουν ένα μοντέλο εξόδου, όπου θα χάνει το εθνικό κράτος υπέρ του ευρωπαϊκού κατεστημένου των Βρυξελλών και του γαλλογερμανικού άξονα.
Με τον τρόπο αυτό οι νεοαριστεροί διεθνιστές, της ευρωπαϊκού τύπου σοσιαλδημοκρατίας, οδηγούν την Ελλάδα στον αφανισμό, ικανοποιώντας την ιδεολογικοπολιτική τους εμπάθεια για την εθνική επανάσταση και το λαικό-εθνικό κράτος. Ο φραγκολεβαντινισμός τους, ακραία εκδοχή μιας υπαρξιακής απαξίας ανίσχυρων και αντιηρωικών προσωπικοτήτων, που εμπεδώνοντας ελίτ μετριοκρατίας, περισπούδαστες αλλά ολοκληρωτικά αντικοινωνικές, οδηγούν την Ελλάδα και τους Ελληνες σε μια χρεοκοπία συνυφασμένη με αλλεπάλληλα μνημόνια και σχετιζόμενη με τη νεοαποικιοκρατία των Βρυξελλών και του Βερολίνου. Η τραγωδία είναι ότι ο ίδιος ο Παπανδρέου, ενώ δεν είχε καμία εξάρτηση και υποχρέωση προς τα συστήματα των φραγκολεβαντίνων ή των διεθνιστών νεοφιλελευθέρων της Κεντροδεξιάς, αφού μάλλον πολεμήθηκε, παρά έγινε ποτέ αποδεκτός από τους "εφιάλτες" της πατρίδας αυτούς, τελικά έγινε ο πρόθυμος υπηρέτης τους. Και μπορεί αυτός σε αντίθεση με τον προκάτοχο του να αγωνίζεται και να προσπαθεί, αλλά αυτό συμβαίνει σε λάθος κατεύθυνση. Αποτελεί σύγχυση η αντίληψη και προσέγγιση του πρωθυπουργού, όπως προκύπτει και από σχετικές τελευταίες δημόσιες δηλώσεις του, να ταυτίζει το συμφέρον της Ελλάδος με αυτό της Γερμανίας ή να αντιμετωπίζει τον ευρωπαϊκό χώρο ως ενότητα με συνοχή και ταυτιζόμενα συμφέροντα. Μπορεί ο Παπανδρέου να εκτιμά ότι το μέλλον δεν βρίσκεται στα εθνικά κράτη αλλά στις υπερεθνικές και υπερκρατικές ενότητες, αλλά δεν ρώτησε για τις απόψεις τους ομολόγους του στην Ευρώπη και διεθνώς. Διότι τότε θα ανακάλυπτε ότι οι "φιλόδοξοι" πιστεύουν και υπηρετούν εθνικές πολιτικές και στην οικονομία και στη διπλωματία, ενώ οι "ηττημένοι" αποδέχονται ως σωτηρία τις εντολές και τη δομή άλλων.
Ολα καταλήγουν σε μια υπέρτατη θλίψη, σε μια "εθνική κατάθλιψη", όπως τη χαρακτήρισε ο πρόεδρος της Ν.Δ., Α. Σαμαράς, από τη Θεσσαλονίκη. Μέσα στους επόμενους μήνες το μοντέλο και η συνταγή των χαμένων προσδοκιών θα καταρρεύσει. Οι ίδιοι οι αριθμοί το δείχνουν. Η ύφεση, ο στασιμοπληθωρισμός, η αδυναμία στα έσοδα, οι στρεβλώσεις και οι διαρθρωτικές παγίδες στην ελληνική οικονομία, που δεν αλλάζουν, θα οδηγήσουν τις εξελίξεις. Ομοίως η βίαιη πτώση των εισοδημάτων μισθωτών και συνταξιούχων, το έλλειμμα παντελούς ρευστότητας στην αγορά, η ανόητη θεώρηση ότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει ανταγωνιστική, ενώ δεν παράγει τίποτα και είναι μόνον υπερκαταναλωτική και μεταπρατική, θα παράγουν τα αποτελέσματά τους. Θα οδηγήσουν και το σημερινό σύστημα εξουσίας σε απολύτως πρόωρη αποδόμηση.
Αλλά στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί μια πραγματικότητα. Ακόμη και υπό τις παρούσες συνθήκες, τα αυγά έσπασαν και η… ομελέτα βρίσκεται απλωμένη, άρα δεν θα πρέπει να γυρίσουμε σε καμία περίπτωση προς τα πίσω. Ο δρόμος είναι μόνο μπροστά, εάν θέλουμε τουλάχιστον ως Ελλάδα και ως Ελληνες να επιβιώσουμε σε μια ενωμένη ή διασπασμένη (αδιάφορο) Ευρώπη. Ο Γ. Παπανδρέου επέλεξε να είναι ο τελευταίος του χθες, ενώ είχε την ευκαιρία να είναι ο πρώτος του αύριο. Φυσικά την υστεροφημία του, όπως και την Ελλάδα μπορεί να τις υπηρετήσει καλύτερα από διεθνή αξιώματα, μιας και δεν είναι μια προσωπικότητα που θα περάσει την υπόλοιπη ζωή της στο Καστρί. Ομως, για την Ελλάδα το κρίσιμο είναι να μη χάσει τη δημόσια περιουσία της και τη δυνατότητα της ανάκαμψης, εννοείται με διαφορετική από τη σημερινή "συνταγή" εξόδου, μέσα στους επόμενους μήνες, όταν η κρίση θα φθάσει στην κορύφωσή της και όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά. Επίσης, το πολύ σημαντικό είναι το πόσο γρήγορα θα είναι έτοιμη μια επόμενη κυβέρνηση, όχι για να διαχειρισθεί την εξουσία, αλλά για να οδηγήσει τη χώρα έξω από το καθεστώς κατοχής που την αφανίζει και την οδηγεί στη δυσβάσταχτη μοίρα της Αργεντινής των προηγούμενων δεκαετιών.
Αυτήν την ευθύνη την έχει ο Α. Σαμαράς, ο οποίος μπορεί να κληθεί οποιαδήποτε στιγμή το επόμενο 14μηνο να αναλάβει τις τύχες της χώρας. Το κόμμα του αποκλείεται να έχει φθάσει σε στάδιο ωρίμανσης για κάτι τέτοιο, άρα ο ίδιος θα έχει την ευθύνη πρωτίστως της επιλογής και του συντονισμού της κυβέρνησής του. Μιας κυβέρνησης που δεν μπορεί να έχει τα χαρακτηριστικά της Μεταπολίτευσης, αλλά θα πρέπει να παραπέμπει στο μέλλον, δημιουργώντας τη βεβαιότητα της ελπίδας και της συλλογικής προσπάθειας στους "υποδουλωμένους" σήμερα Ελληνες. Σημειωτέον ότι ουδείς μπορεί να προδιαγράψει τι ακριβώς θα συμβεί τους επόμενους μήνες. Ολα, όμως, θα κριθούν στις εναλλακτικές διακυβέρνησης που θα δημιουργηθούν, έστω και αν η τοπική διαπλοκή εκτιμά ότι μια λύση Ραγκούση θα δώσει τη διέξοδο, φυσικά υπέρ της, αλλά όχι υπέρ και του δημοσίου συμφέροντος.
Η τύχη μιας χώρας ανήκει στον Λαό της, όποιοι και αν είναι οι διεθνείς συσχετισμοί. Και για την Ελλάδα τίποτα δεν έχει χαθεί τελεσίδικα και πολύ δύσκολα θα χαθεί στο πολύ σύντομο μέλλον το οποίο αφορά η προσέγγιση. Ομως, χρειάζεται ενεργή αντίσταση και επαγρύπνηση όχι για να γυρίσουμε στον στρεβλό και ψευτομοναρχικό (συμπλεγματικό) κόσμο της Μεταπολίτευσης, αλλά για να διατηρήσουμε το δικαίωμα να ανακάμψουμε επί της ουσίας μέσα στην επόμενη πενταετία, εντός ή εκτός Μνημονίων.
Τρίτη 28 Σεπτεμβρίου 2010
Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2010
Μετανάστευση ή επανεποικισμός.
Μετανάστευση ή επανεποικισμός
Tου Nικου Γ. Ξυδακη
Η διαρροή άξιων Ελλήνων προς το εξωτερικό συνεχίζεται αυξανόμενη και τίποτε δεν φαίνεται ικανό να την ανακόψει. Εκτός ίσως από μια άλλη διαφαινόμενη τάση: τη ροή νέων ανθρώπων προς την περιφέρεια. Τον τελευταίο καιρό, της ύφεσης και της ανεργίας, όλο και περισσότεροι άνθρωποι των πόλεων, εκπαιδευμένοι, μορφωμένοι, διψασμένοι για εργασία και προκοπή, διψασμένοι για δημιουργική ένταξη στον κοινωνικό κορμό, εγκαταλείπουν τα μεγάλα αστικά κέντρα και αναζητούν την τύχη τους στα χωριά, στην ύπαιθρο, σε μικρές πόλεις.
Πηγαίνουν, δεν επιστρέφουν στα χωριά – διότι, απλούστατα, δεν έχουν όλοι χωριό και αν έχουν, πιθανότατα δεν έχουν πια κλήρο, περιουσία, σπίτι. Εχουν τη μνήμη κάποιων καλοκαιριών, τις διηγήσεις των γονιών τους, ώς εκεί. Αυτό που τους παρακινεί προς το χωριό δεν είναι ο νόστος σε κάτι που δεν θυμούνται γιατί δεν υπήρξε, δεν είναι το μεταφυσικό κάλεσμα της ρίζας, δεν είναι μια νεοχίπικη διάθεση για ανέμελη περιπλάνηση σε ιδεώδεις Αρκαδίες· όχι. Αυτό που τους παρακινεί είναι εξόχως υλικό, σωματικό, είναι ανάγκη: το άστυ τους διώχνει. Το άστυ δεν τους προσφέρει εργασία, δεν τους προσφέρει κοινωνικό μισθό, δεν τους προσφέρει υλικές προϋποθέσεις για ζωή με αξιοπρέπεια. Το άστυ δεν υπόσχεται πια τίποτε· το παρόν είναι ζοφερό και πανάκριβο, το μέλλον αβέβαιο. Η επαρχία, αντιθέτως, εμφανίζεται προσιτή, βατή, ήμερη. Η καθημερινότητα είναι πολύ πιο εύκολη, το κόστος διαβίωσης αισθητά χαμηλότερο, οι οικιακές οικονομίες κλίμακος και οι συνέργειες εφικτές, τα οφέλη από την επαφή με τη Φύση είναι απτά και ανεκτίμητα, τα παιδιά μεγαλώνουν με παιχνίδι και ελευθερία, οι τηλεπικοινωνιακές δυνατότητες είναι σχεδόν ίδιες παντού. Και εντέλει, οι αποστάσεις από το άστυ έχουν βραχυνθεί θεαματικά.
Πολλοί νέοι έχουν ήδη εγκατασταθεί στην επαρχία. Οι πιο τολμηροί και αποφασισμένοι, οι πιο δυναμικοί, έχουν ξεκινήσει πρότυπες καλλιέργειες και μικρές μεταποιητικές μονάδες, οικοτεχνικής ή μικρής βιοτεχνικής κλίμακας: αμπέλια, κρασιά, μέλια, κηπευτικά, κτηνοτροφία, τυροκομία, σαπωνοποιία, χειροτεχνήματα κ. λπ. Παράλληλα, αναπτύσσουν τεχνογνωσία, εισάγουν νέες μεθόδους, πειραματίζονται· προσπαθούν να στήσουν δίκτυα διανομής και εμπορίας, το δυσκολότερο. Πάρα πολλοί άλλοι θα ήθελαν να ακολουθήσουν, για να απομακρυνθούν από την ύφεση και την ανεργία. Δεν αποτολμούν την κίνηση γιατί δεν μπορούν να εξασφαλίσουν εργασία και εισόδημα. Δεν μπορούν όλοι να γίνουν ακτήμονες καλλιεργητές, δεν έχουν όλοι ρίζες και σπίτι. Κι όμως, έχουν μόρφωση, εκπαίδευση, ειδικά προσόντα, ενεργητικότητα, νιάτα – ανθρώπινο κεφάλαιο που θα μπορούσε να μεταμορφώσει λ. χ. σε μικρή Ελβετία παραδείσιες ορεινές περιοχές, όπως η Ηπειρος, με ανάπτυξη πρότυπων μονάδων έρευνας, επιστήμης, τεχνολογίας, οικοτουρισμού, μεταποίησης για εκλεκτά προϊόντα με ονομασία προελεύσεως.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο ξαναβρίσκουμε μπροστά μας την απουσία σχεδιασμού, σκέψης, στρατηγικής, γνώσης και βέβαια πολιτικής βούλησης εκ μέρους του κράτους των Αθηνών. Περιφερειακή ανάπτυξη στα μυαλά τεχνοκρατών και πολιτικών σημαίνει μοιρασιά επιδοτήσεων με ρουσφετολογικά ή εντελώς καιροσκοπικά κριτήρια, διασπορά γραφειοκρατίας υπό το κάλυμμα γενικών ευρωπαϊκών οδηγιών, ίδρυση λαθρόβιων επαρχιακών σχολών ΑΕΙ και ΤΕΙ, πριμοδότηση του άγριου τουρισμού.
Καμία ουσιαστική εθνική πολιτική για περιφερειακή ανάπτυξη, με ρεαλιστικούς και πρακτικούς στόχους, για προσέλκυση νέου αίματος και αποτροπή της αστυφιλίας, δεν έχει σχεδιαστεί και εφαρμοστεί εδώ και δεκαετίες, πλην της ανάπτυξης υποδομών με κοινοτικά κονδύλια. Αυτή η ακηδία, η ανικανότητα, η αδιαφορία, στο παρόν περιβάλλον ύφεσης και δομικής κρίσης, παίρνουν χαρακτηριστικά προδοσίας και διαστάσεις εγκλήματος. Ο εγκλωβισμός των νέων και της μικρομεσαίας τάξης σε ένα παρόν ανεργίας, ύφεσης και μαρασμού, με μόνη εναλλακτική οδό τη μετανάστευση ή την παραμονή με εξαθλίωση, είναι αυτοχειριασμός ιστορικών διαστάσεων.
Η Ελλάδα διαθέτει ενδοχώρα, που τώρα τελεί εν υπνώσει ή μαρασμώ, διαθέτει αναξιοποίητους και δυνάμει αναξιοπαθούντες ανθρώπους υψηλής ποιότητας, που τώρα πια διάγουν εν κρίσει, σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Μια οδός σωτηρίας ή και αναγεννήσεως θα ήταν ο επανεποικισμός της ενδοχώρας με σύγχρονους όρους ανάπτυξης, με τόλμη και φαντασία, με αναθεώρηση προτύπων βίου και συμπεριφοράς. Προς τούτο απαιτείται αφενός μια διοίκηση ευφάνταστη και ευέλικτη, κοντά στους πολίτες και στην πραγματικότητα· αφετέρου, πολίτες που θα πάρουν τις ζωές τους στα χέρια τους, θα πιέσουν το κράτος, θα υπερβούν το κράτος, θα υπερβούν τους παλαιούς εαυτούς τους, θα δώσουν νέο περιεχόμενο, νέο νόημα στον χώρο, στη χώρα, στον συλλογικό βίο, στον συλλογικό εαυτό: αυτά προπάντων.
Tου Nικου Γ. Ξυδακη
Η διαρροή άξιων Ελλήνων προς το εξωτερικό συνεχίζεται αυξανόμενη και τίποτε δεν φαίνεται ικανό να την ανακόψει. Εκτός ίσως από μια άλλη διαφαινόμενη τάση: τη ροή νέων ανθρώπων προς την περιφέρεια. Τον τελευταίο καιρό, της ύφεσης και της ανεργίας, όλο και περισσότεροι άνθρωποι των πόλεων, εκπαιδευμένοι, μορφωμένοι, διψασμένοι για εργασία και προκοπή, διψασμένοι για δημιουργική ένταξη στον κοινωνικό κορμό, εγκαταλείπουν τα μεγάλα αστικά κέντρα και αναζητούν την τύχη τους στα χωριά, στην ύπαιθρο, σε μικρές πόλεις.
Πηγαίνουν, δεν επιστρέφουν στα χωριά – διότι, απλούστατα, δεν έχουν όλοι χωριό και αν έχουν, πιθανότατα δεν έχουν πια κλήρο, περιουσία, σπίτι. Εχουν τη μνήμη κάποιων καλοκαιριών, τις διηγήσεις των γονιών τους, ώς εκεί. Αυτό που τους παρακινεί προς το χωριό δεν είναι ο νόστος σε κάτι που δεν θυμούνται γιατί δεν υπήρξε, δεν είναι το μεταφυσικό κάλεσμα της ρίζας, δεν είναι μια νεοχίπικη διάθεση για ανέμελη περιπλάνηση σε ιδεώδεις Αρκαδίες· όχι. Αυτό που τους παρακινεί είναι εξόχως υλικό, σωματικό, είναι ανάγκη: το άστυ τους διώχνει. Το άστυ δεν τους προσφέρει εργασία, δεν τους προσφέρει κοινωνικό μισθό, δεν τους προσφέρει υλικές προϋποθέσεις για ζωή με αξιοπρέπεια. Το άστυ δεν υπόσχεται πια τίποτε· το παρόν είναι ζοφερό και πανάκριβο, το μέλλον αβέβαιο. Η επαρχία, αντιθέτως, εμφανίζεται προσιτή, βατή, ήμερη. Η καθημερινότητα είναι πολύ πιο εύκολη, το κόστος διαβίωσης αισθητά χαμηλότερο, οι οικιακές οικονομίες κλίμακος και οι συνέργειες εφικτές, τα οφέλη από την επαφή με τη Φύση είναι απτά και ανεκτίμητα, τα παιδιά μεγαλώνουν με παιχνίδι και ελευθερία, οι τηλεπικοινωνιακές δυνατότητες είναι σχεδόν ίδιες παντού. Και εντέλει, οι αποστάσεις από το άστυ έχουν βραχυνθεί θεαματικά.
Πολλοί νέοι έχουν ήδη εγκατασταθεί στην επαρχία. Οι πιο τολμηροί και αποφασισμένοι, οι πιο δυναμικοί, έχουν ξεκινήσει πρότυπες καλλιέργειες και μικρές μεταποιητικές μονάδες, οικοτεχνικής ή μικρής βιοτεχνικής κλίμακας: αμπέλια, κρασιά, μέλια, κηπευτικά, κτηνοτροφία, τυροκομία, σαπωνοποιία, χειροτεχνήματα κ. λπ. Παράλληλα, αναπτύσσουν τεχνογνωσία, εισάγουν νέες μεθόδους, πειραματίζονται· προσπαθούν να στήσουν δίκτυα διανομής και εμπορίας, το δυσκολότερο. Πάρα πολλοί άλλοι θα ήθελαν να ακολουθήσουν, για να απομακρυνθούν από την ύφεση και την ανεργία. Δεν αποτολμούν την κίνηση γιατί δεν μπορούν να εξασφαλίσουν εργασία και εισόδημα. Δεν μπορούν όλοι να γίνουν ακτήμονες καλλιεργητές, δεν έχουν όλοι ρίζες και σπίτι. Κι όμως, έχουν μόρφωση, εκπαίδευση, ειδικά προσόντα, ενεργητικότητα, νιάτα – ανθρώπινο κεφάλαιο που θα μπορούσε να μεταμορφώσει λ. χ. σε μικρή Ελβετία παραδείσιες ορεινές περιοχές, όπως η Ηπειρος, με ανάπτυξη πρότυπων μονάδων έρευνας, επιστήμης, τεχνολογίας, οικοτουρισμού, μεταποίησης για εκλεκτά προϊόντα με ονομασία προελεύσεως.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο ξαναβρίσκουμε μπροστά μας την απουσία σχεδιασμού, σκέψης, στρατηγικής, γνώσης και βέβαια πολιτικής βούλησης εκ μέρους του κράτους των Αθηνών. Περιφερειακή ανάπτυξη στα μυαλά τεχνοκρατών και πολιτικών σημαίνει μοιρασιά επιδοτήσεων με ρουσφετολογικά ή εντελώς καιροσκοπικά κριτήρια, διασπορά γραφειοκρατίας υπό το κάλυμμα γενικών ευρωπαϊκών οδηγιών, ίδρυση λαθρόβιων επαρχιακών σχολών ΑΕΙ και ΤΕΙ, πριμοδότηση του άγριου τουρισμού.
Καμία ουσιαστική εθνική πολιτική για περιφερειακή ανάπτυξη, με ρεαλιστικούς και πρακτικούς στόχους, για προσέλκυση νέου αίματος και αποτροπή της αστυφιλίας, δεν έχει σχεδιαστεί και εφαρμοστεί εδώ και δεκαετίες, πλην της ανάπτυξης υποδομών με κοινοτικά κονδύλια. Αυτή η ακηδία, η ανικανότητα, η αδιαφορία, στο παρόν περιβάλλον ύφεσης και δομικής κρίσης, παίρνουν χαρακτηριστικά προδοσίας και διαστάσεις εγκλήματος. Ο εγκλωβισμός των νέων και της μικρομεσαίας τάξης σε ένα παρόν ανεργίας, ύφεσης και μαρασμού, με μόνη εναλλακτική οδό τη μετανάστευση ή την παραμονή με εξαθλίωση, είναι αυτοχειριασμός ιστορικών διαστάσεων.
Η Ελλάδα διαθέτει ενδοχώρα, που τώρα τελεί εν υπνώσει ή μαρασμώ, διαθέτει αναξιοποίητους και δυνάμει αναξιοπαθούντες ανθρώπους υψηλής ποιότητας, που τώρα πια διάγουν εν κρίσει, σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Μια οδός σωτηρίας ή και αναγεννήσεως θα ήταν ο επανεποικισμός της ενδοχώρας με σύγχρονους όρους ανάπτυξης, με τόλμη και φαντασία, με αναθεώρηση προτύπων βίου και συμπεριφοράς. Προς τούτο απαιτείται αφενός μια διοίκηση ευφάνταστη και ευέλικτη, κοντά στους πολίτες και στην πραγματικότητα· αφετέρου, πολίτες που θα πάρουν τις ζωές τους στα χέρια τους, θα πιέσουν το κράτος, θα υπερβούν το κράτος, θα υπερβούν τους παλαιούς εαυτούς τους, θα δώσουν νέο περιεχόμενο, νέο νόημα στον χώρο, στη χώρα, στον συλλογικό βίο, στον συλλογικό εαυτό: αυτά προπάντων.
Φθηνές αγορές στον καιρό της κρίσης.
Στης ακρίβειας τον καιρό, για κάθε είδους αγορές όλοι αναζητούν καλύτερες τιμές σε ευκαιρίες, στοκ, φθηνά μαγαζιά.
Ρούχα - παπούτσια
Εκπλήξεις, δωροκάρτες και... πάρτι
[Ψάχνω το φθηνότερο: μια μέθοδος που αποδίδει... ]
Ψάχνω το φθηνότερο: μια μέθοδος που αποδίδει...
Oι αλυσίδες καταστημάτων με μοντέρνα και οικονομικά ρούχα κερδίζουν όλο και περισσότερους οπαδούς, αφού καλύπτουν την ανάγκη ανανέωσης της γκαρνταρόμπας χωρίς να δημιουργούν τύψεις σπατάλης.
Εκεί θα βρει κανείς συνήθως είδη της περασμένης σεζόν- με λίγο ψάξιμο όμως βρίσκονται κομμάτια που δεν «φεύγουν» από τη μόδα σε μία μόνο σεζόν. Τα ποσοστά έκπτωσης φθάνουν και το 80%, ανάλογα με την περίπτωση. Οι γνώστες της αγοράς επιμένουν πως αυτά τα καταστήματα είναι ό,τι πρέπει για διαχρονικές αγορές (παλτό, κοστούμια, βραδινά φορέματα κτλ.), όπου συνήθως είναι προτιμότερο το επώνυμο.
Σε... τάση εξελίσσονται και τα πολυκαταστήματα outlet, στα οποία βρίσκει κανείς συγκεντρωμένα τα στοκ δεκάδων επωνυμιών. Η πραγματικά νέα τάση όμως είναι τα πάρτι ανταλλαγής ρούχων όπου δεν χρειάζονται χρήματα παρά μόνο... σακούλες για να πάρει κανείς όσα του αρέσουν και να δώσει όσα δεν χρειάζεται πια.
Ρούχα,παπούτσια,αξεσουάρ
Αλυσίδες με πολλά καταστήματα σε όλη την Ελλάδα
Αναζητήστε λεπτομέρειες στις ηλεκτρονικές σελίδες τους
Ζara www.zara.com
Η&Μ www.hm.com
GΑΡ www.gapinc.com
Βershka www.bershka.com
Ρull & Βear www.pullbear.com
Οysho (εσώρουχα) www.oysho.com
Ρromod www.promod.eu
Μango www.mango.com
Μassimo Dutti www.massimodutti.com
Uterque (αξεσουάρ), σε Αθήνα και Κρήτη, www.uterque.es
Είδη σπιτιού
Από 50 λεπτά και ποιοτικά
Oσοι τα έχουν επισκεφθεί, λένε ότι για να βρεις κάτι με 50 ευρώ θα πρέπει να ψάξεις πολύ. Το κατάστημα του κ. Σταμάτη Πασιαλή - εμπόρου τέταρτης γενιάς- είναι από τα παλαιότερα υαλοπωλεία στην Αθήνα. Εδώ εξοπλίζει κανείς μια ολόκληρη κουζίνα με κάθε είδους σκεύη και χρηστικά αντικείμενα σε κλασικά ή μοντέρνα σχέδια και σε τιμές που αρχίζουν από τα... 50 λεπτά του ευρώ. «Τα περισσότερα προϊόντα μας δεν είναι επώνυμα, είναι όμως ποιοτικά. Αυτό που προσπαθούμε είναι να διατηρούμε τις τιμές όσο χαμηλότερα γίνεται,γι΄ αυτό και σπάνια μπαίνει κανείς χωρίς να αγοράσει κάτι» λέει ο κ. Πασιαλής.
Ο,τι είναι το Ζara για τα ρούχα, είναι το Ιkea για τα είδη σπιτιού! Η σουηδική αλυσίδα πουλάει από... μανταλάκια ως βαριά έπιπλα σε προσιτές τιμές. Ο κατάλογος διαφημίζει πλήρη κουζίνα με περίπου 2.000 ευρώ και δεν είναι λίγοι όσοι καταλήγουν σε αυτή την επιλογή, ειδικά αν ανοίγουν σπίτι και το «budget» είναι συγκεκριμένο. Παράλληλα στα είδη σπιτιού εφαρμόζεται ό,τι και στα είδη ρουχισμού: κάθε κατάστημα έχει και το στοκ του. Μάλιστα, εδώ οι ευκαιρίες μπορεί να είναι και περισσότερες, αφού στην περίπτωση των επίπλων, για παράδειγμα, δύσκολα ένα κομμάτι μπορεί να χαρακτηριστεί «περασμένης σεζόν» και ας έχει αγοραστεί σε τέτοια τιμή.
Ενδεικτικά
Πασιαλής, Παλλάδος 5,Αθήνα.Είδη κουζίνας από 50 λεπτά.
Design Ρlaza, Πάτμου 4-8, Μαρούσι. Στο τμήμα outlet βρίσκεις εκθεσιακά κομμάτια γνωστών σχεδιαστών με έκπτωση ως 80%.Π.χ.,καναπές από 6.500 ευρώ στα 1.300 ευρώ.
Μavriki&Co, Ηροδότου 3,Κολωνάκι.Υφάσματα,έπιπλα,φωτιστικά με έκπτωση 30%-50%.
Casa di Ρatsi, 10ο χλμ.ΑθηνώνΛαμίας.Ειδικές προσφορές σε έπιπλα και διακοσμητικά.
Νeoset, Θηβών 210,Ρέντης.Ολες οι μάρκες του ομίλου με έκπτωση ως 70%.
Κούρτης stock, Σ.Βενιζέλου 20, Λυκόβρυση.Τα γνωστά έπιπλα με έκπτωση ως 60%.
Εpavlis stock, Αγ.Παρασκευής 121, Χαλάνδρι.Λευκά είδη με έκπτωση ως 50%.
Για φτηνά υφάσματα επιπλώσεων και κουρτίνες: Καλαμιώτου 17, Καλαμιώτου 12, Ευαγγελιστρίας 16
Sato Οutlet, Πειραιώς 18, Μοσχάτο.Τα «high brands» του ομίλου (Βo Concept,La Μaison Coloniele) με έκπτωση 50%-60%.
Ρούχα - παπούτσια
Εκπλήξεις, δωροκάρτες και... πάρτι
[Ψάχνω το φθηνότερο: μια μέθοδος που αποδίδει... ]
Ψάχνω το φθηνότερο: μια μέθοδος που αποδίδει...
Oι αλυσίδες καταστημάτων με μοντέρνα και οικονομικά ρούχα κερδίζουν όλο και περισσότερους οπαδούς, αφού καλύπτουν την ανάγκη ανανέωσης της γκαρνταρόμπας χωρίς να δημιουργούν τύψεις σπατάλης.
Εκεί θα βρει κανείς συνήθως είδη της περασμένης σεζόν- με λίγο ψάξιμο όμως βρίσκονται κομμάτια που δεν «φεύγουν» από τη μόδα σε μία μόνο σεζόν. Τα ποσοστά έκπτωσης φθάνουν και το 80%, ανάλογα με την περίπτωση. Οι γνώστες της αγοράς επιμένουν πως αυτά τα καταστήματα είναι ό,τι πρέπει για διαχρονικές αγορές (παλτό, κοστούμια, βραδινά φορέματα κτλ.), όπου συνήθως είναι προτιμότερο το επώνυμο.
Σε... τάση εξελίσσονται και τα πολυκαταστήματα outlet, στα οποία βρίσκει κανείς συγκεντρωμένα τα στοκ δεκάδων επωνυμιών. Η πραγματικά νέα τάση όμως είναι τα πάρτι ανταλλαγής ρούχων όπου δεν χρειάζονται χρήματα παρά μόνο... σακούλες για να πάρει κανείς όσα του αρέσουν και να δώσει όσα δεν χρειάζεται πια.
Ρούχα,παπούτσια,αξεσουάρ
Αλυσίδες με πολλά καταστήματα σε όλη την Ελλάδα
Αναζητήστε λεπτομέρειες στις ηλεκτρονικές σελίδες τους
Ζara www.zara.com
Η&Μ www.hm.com
GΑΡ www.gapinc.com
Βershka www.bershka.com
Ρull & Βear www.pullbear.com
Οysho (εσώρουχα) www.oysho.com
Ρromod www.promod.eu
Μango www.mango.com
Μassimo Dutti www.massimodutti.com
Uterque (αξεσουάρ), σε Αθήνα και Κρήτη, www.uterque.es
Είδη σπιτιού
Από 50 λεπτά και ποιοτικά
Oσοι τα έχουν επισκεφθεί, λένε ότι για να βρεις κάτι με 50 ευρώ θα πρέπει να ψάξεις πολύ. Το κατάστημα του κ. Σταμάτη Πασιαλή - εμπόρου τέταρτης γενιάς- είναι από τα παλαιότερα υαλοπωλεία στην Αθήνα. Εδώ εξοπλίζει κανείς μια ολόκληρη κουζίνα με κάθε είδους σκεύη και χρηστικά αντικείμενα σε κλασικά ή μοντέρνα σχέδια και σε τιμές που αρχίζουν από τα... 50 λεπτά του ευρώ. «Τα περισσότερα προϊόντα μας δεν είναι επώνυμα, είναι όμως ποιοτικά. Αυτό που προσπαθούμε είναι να διατηρούμε τις τιμές όσο χαμηλότερα γίνεται,γι΄ αυτό και σπάνια μπαίνει κανείς χωρίς να αγοράσει κάτι» λέει ο κ. Πασιαλής.
Ο,τι είναι το Ζara για τα ρούχα, είναι το Ιkea για τα είδη σπιτιού! Η σουηδική αλυσίδα πουλάει από... μανταλάκια ως βαριά έπιπλα σε προσιτές τιμές. Ο κατάλογος διαφημίζει πλήρη κουζίνα με περίπου 2.000 ευρώ και δεν είναι λίγοι όσοι καταλήγουν σε αυτή την επιλογή, ειδικά αν ανοίγουν σπίτι και το «budget» είναι συγκεκριμένο. Παράλληλα στα είδη σπιτιού εφαρμόζεται ό,τι και στα είδη ρουχισμού: κάθε κατάστημα έχει και το στοκ του. Μάλιστα, εδώ οι ευκαιρίες μπορεί να είναι και περισσότερες, αφού στην περίπτωση των επίπλων, για παράδειγμα, δύσκολα ένα κομμάτι μπορεί να χαρακτηριστεί «περασμένης σεζόν» και ας έχει αγοραστεί σε τέτοια τιμή.
Ενδεικτικά
Πασιαλής, Παλλάδος 5,Αθήνα.Είδη κουζίνας από 50 λεπτά.
Design Ρlaza, Πάτμου 4-8, Μαρούσι. Στο τμήμα outlet βρίσκεις εκθεσιακά κομμάτια γνωστών σχεδιαστών με έκπτωση ως 80%.Π.χ.,καναπές από 6.500 ευρώ στα 1.300 ευρώ.
Μavriki&Co, Ηροδότου 3,Κολωνάκι.Υφάσματα,έπιπλα,φωτιστικά με έκπτωση 30%-50%.
Casa di Ρatsi, 10ο χλμ.ΑθηνώνΛαμίας.Ειδικές προσφορές σε έπιπλα και διακοσμητικά.
Νeoset, Θηβών 210,Ρέντης.Ολες οι μάρκες του ομίλου με έκπτωση ως 70%.
Κούρτης stock, Σ.Βενιζέλου 20, Λυκόβρυση.Τα γνωστά έπιπλα με έκπτωση ως 60%.
Εpavlis stock, Αγ.Παρασκευής 121, Χαλάνδρι.Λευκά είδη με έκπτωση ως 50%.
Για φτηνά υφάσματα επιπλώσεων και κουρτίνες: Καλαμιώτου 17, Καλαμιώτου 12, Ευαγγελιστρίας 16
Sato Οutlet, Πειραιώς 18, Μοσχάτο.Τα «high brands» του ομίλου (Βo Concept,La Μaison Coloniele) με έκπτωση 50%-60%.
Δράκος χωρίς δόντια.
Δράκος χωρίς δόντια
Tου Αλεξη Παπαχελα
Αυτό ήταν, λοιπόν; Αυτός ήταν ο δράκος του πολιτικού κόστους που τόσο έτρεμαν οι πολιτικοί μας εδώ και χρόνια; Δεκαετίες τώρα, οι μεγαλύτερες και πιο αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας κολλούσαν γιατί μόλις κάποιος πολιτικός τολμούσε να τις υποστηρίξει σε μια κλειστή σύσκεψη, έπεφταν πάνω του οι υπόλοιποι φωνάζοντας: «Μα είσαι με τα καλά σου; Καταλαβαίνεις τι πολιτικό κόστος θα έχει αυτή σου η απόφαση;». Ο Στέφανος Μάνος διηγείται το πώς κάθε φορά που επιχειρούσε να πείσει για μια μεταρρύθμιση ή καινοτομία έπεφτε πάνω στο ίδιο μονότονο επιχείρημα: «Αυτά τα πράγματα στην Ελλάδα δεν γίνονται». Πρόκειται για επιχείρημα τόσο ισοπεδωτικό, που δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια για περαιτέρω συζητήσεις...
Βλέπουμε, όμως, τώρα πως ο δράκος του πολιτικού κόστους, που έκανε τους πολιτικούς να μην ξεμυτίζουν πέρα από κάποια όρια, ούτε τόσο αιχμηρά δόντια είχε ούτε τόσες φωτιές βγάζει... Ας πάρουμε για παράδειγμα την απελευθέρωση των μεταφορών. Η χώρα ταλαιπωρήθηκε για 1-2 εβδομάδες, υπήρξαν προβλήματα και επεισόδια, αλλά τελικά ο νόμος πέρασε χωρίς να ζήσουμε την Αποκάλυψη. Το ίδιο συνέβη με τους αγρότες οι οποίοι έκλεισαν τους δρόμους, αλλά όταν κατάλαβαν ότι «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος», τα μάζεψαν και πήγαν σπίτι τους.
Θα μου πείτε είναι πολλά αυτά που έχουν αλλάξει τον τελευταίο χρόνο και που έχουν κάνει τον κόσμο να δέχεται πιο εύκολα τις αλλαγές. Το βασικότερο είναι ότι το φάσμα της χρεοκοπίας έβαλε τη χώρα σε μια συλλογική ψυχοθεραπεία, στην οποία ακούστηκαν για πρώτη φορά αλήθειες και έσπασαν ταμπού. Ακόμη και τα Mέσα Eνημέρωσης, που οχυρώνονταν για χρόνια πίσω από κλισέ και λαϊκισμούς, άρχισαν να ψάχνουν τι κρύβεται πίσω από δήθεν δίκαια κεκτημένα που στην πράξη ήταν παράλογα προνόμια, λάθρα θεσμοθετημένα και με τεράστιο κόστος για την υπόλοιπη κοινωνία. Και βεβαίως, έχουμε το Mνημόνιο και την τρόικα, που στην πράξη μας έχουν φορέσει ένα ζουρλομανδύα που δεν μας αφήνουν και πολλά περιθώρια για παράλογες αντιδράσεις.
Κάποιοι άλλοι θα πείτε πως μπορεί να μην έχουν σημειωθεί τρομερές αναταραχές και αντιδράσεις μέχρι τώρα, αλλά ο κόσμος είναι πολύ θυμωμένος και αυτός ο θυμός κάπου θα ξεσπάσει. Δεν το αποκλείω καθόλου γιατί, πράγματι, όλοι μας πιάνουμε ένα βουβό θυμό που δυναμώνει και που με κάποιο σπινθήρα μπορεί να πάρει φωτιά. Παρ’ όλα αυτά, μια μεγάλη πλειοψηφία καταλαβαίνει ότι δεν πάει άλλο και βλέπει ότι χωρίς επώδυνες αλλαγές, που αφορούν όλους, η χώρα θα βρεθεί χρεοκοπημένη και εκτός Eυρωζώνης. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που δίνουν μάχη οπισθοφυλακής και θέλουν να συντηρήσουν το στάτους κβο γιατί αν αλλάξει, θα χάσουν τη δύναμή τους. Δεν μιλάω για τον συμβασιούχο που δούλευε σαν το σκυλί και έκανε τη δουλειά ενός μόνιμου υπαλλήλου που έπαιζε τέτρις ή έπλεκε ούτε για τον συνταξιούχο που του έκοψαν τη σύνταξη. Μιλάω για το βαθύ ελληνικό κράτος, που έχει κομματική αχρωματοψία και θέλει να συνεχίσει το «φακελάκι», να διαχειρίζεται τον ΟΣΕ σαν φέουδο συνδικαλιστών και να κρύβει τα νούμερα για τα πραγματικά ελλείμματα νοσοκομείων, ΔΕΚΟ κ.λπ. στο όνομα ενός βλακώδους και ψευδεπίγραφου πατριωτισμού.
Είναι προφανές πως το στοίχημα δεν έχει ακόμη κριθεί. Το αν η σημερινή κυβέρνηση θα καταφέρει στο τέλος να αλλάξει η χώρα χωρίς μεγάλες κοινωνικές αναταραχές και χωρίς να της πεθάνει η πραγματική οικονομία, θα εξαρτηθεί από τον βαθμό της ύφεσης και το αν θα σηκώσουν όλοι τα μανίκια για να δουλέψουν σε μία κατεύθυνση. Προς το παρόν, πάντως, λύνονται, με μεγάλο κόστος για κάποιους, μέσα σε λίγους μήνες άλυτα προβλήματα δεκαετιών. Και αυτό δεν μπορεί κανείς να το παραγνωρίσει.
Tου Αλεξη Παπαχελα
Αυτό ήταν, λοιπόν; Αυτός ήταν ο δράκος του πολιτικού κόστους που τόσο έτρεμαν οι πολιτικοί μας εδώ και χρόνια; Δεκαετίες τώρα, οι μεγαλύτερες και πιο αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στη χώρα μας κολλούσαν γιατί μόλις κάποιος πολιτικός τολμούσε να τις υποστηρίξει σε μια κλειστή σύσκεψη, έπεφταν πάνω του οι υπόλοιποι φωνάζοντας: «Μα είσαι με τα καλά σου; Καταλαβαίνεις τι πολιτικό κόστος θα έχει αυτή σου η απόφαση;». Ο Στέφανος Μάνος διηγείται το πώς κάθε φορά που επιχειρούσε να πείσει για μια μεταρρύθμιση ή καινοτομία έπεφτε πάνω στο ίδιο μονότονο επιχείρημα: «Αυτά τα πράγματα στην Ελλάδα δεν γίνονται». Πρόκειται για επιχείρημα τόσο ισοπεδωτικό, που δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια για περαιτέρω συζητήσεις...
Βλέπουμε, όμως, τώρα πως ο δράκος του πολιτικού κόστους, που έκανε τους πολιτικούς να μην ξεμυτίζουν πέρα από κάποια όρια, ούτε τόσο αιχμηρά δόντια είχε ούτε τόσες φωτιές βγάζει... Ας πάρουμε για παράδειγμα την απελευθέρωση των μεταφορών. Η χώρα ταλαιπωρήθηκε για 1-2 εβδομάδες, υπήρξαν προβλήματα και επεισόδια, αλλά τελικά ο νόμος πέρασε χωρίς να ζήσουμε την Αποκάλυψη. Το ίδιο συνέβη με τους αγρότες οι οποίοι έκλεισαν τους δρόμους, αλλά όταν κατάλαβαν ότι «ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος», τα μάζεψαν και πήγαν σπίτι τους.
Θα μου πείτε είναι πολλά αυτά που έχουν αλλάξει τον τελευταίο χρόνο και που έχουν κάνει τον κόσμο να δέχεται πιο εύκολα τις αλλαγές. Το βασικότερο είναι ότι το φάσμα της χρεοκοπίας έβαλε τη χώρα σε μια συλλογική ψυχοθεραπεία, στην οποία ακούστηκαν για πρώτη φορά αλήθειες και έσπασαν ταμπού. Ακόμη και τα Mέσα Eνημέρωσης, που οχυρώνονταν για χρόνια πίσω από κλισέ και λαϊκισμούς, άρχισαν να ψάχνουν τι κρύβεται πίσω από δήθεν δίκαια κεκτημένα που στην πράξη ήταν παράλογα προνόμια, λάθρα θεσμοθετημένα και με τεράστιο κόστος για την υπόλοιπη κοινωνία. Και βεβαίως, έχουμε το Mνημόνιο και την τρόικα, που στην πράξη μας έχουν φορέσει ένα ζουρλομανδύα που δεν μας αφήνουν και πολλά περιθώρια για παράλογες αντιδράσεις.
Κάποιοι άλλοι θα πείτε πως μπορεί να μην έχουν σημειωθεί τρομερές αναταραχές και αντιδράσεις μέχρι τώρα, αλλά ο κόσμος είναι πολύ θυμωμένος και αυτός ο θυμός κάπου θα ξεσπάσει. Δεν το αποκλείω καθόλου γιατί, πράγματι, όλοι μας πιάνουμε ένα βουβό θυμό που δυναμώνει και που με κάποιο σπινθήρα μπορεί να πάρει φωτιά. Παρ’ όλα αυτά, μια μεγάλη πλειοψηφία καταλαβαίνει ότι δεν πάει άλλο και βλέπει ότι χωρίς επώδυνες αλλαγές, που αφορούν όλους, η χώρα θα βρεθεί χρεοκοπημένη και εκτός Eυρωζώνης. Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που δίνουν μάχη οπισθοφυλακής και θέλουν να συντηρήσουν το στάτους κβο γιατί αν αλλάξει, θα χάσουν τη δύναμή τους. Δεν μιλάω για τον συμβασιούχο που δούλευε σαν το σκυλί και έκανε τη δουλειά ενός μόνιμου υπαλλήλου που έπαιζε τέτρις ή έπλεκε ούτε για τον συνταξιούχο που του έκοψαν τη σύνταξη. Μιλάω για το βαθύ ελληνικό κράτος, που έχει κομματική αχρωματοψία και θέλει να συνεχίσει το «φακελάκι», να διαχειρίζεται τον ΟΣΕ σαν φέουδο συνδικαλιστών και να κρύβει τα νούμερα για τα πραγματικά ελλείμματα νοσοκομείων, ΔΕΚΟ κ.λπ. στο όνομα ενός βλακώδους και ψευδεπίγραφου πατριωτισμού.
Είναι προφανές πως το στοίχημα δεν έχει ακόμη κριθεί. Το αν η σημερινή κυβέρνηση θα καταφέρει στο τέλος να αλλάξει η χώρα χωρίς μεγάλες κοινωνικές αναταραχές και χωρίς να της πεθάνει η πραγματική οικονομία, θα εξαρτηθεί από τον βαθμό της ύφεσης και το αν θα σηκώσουν όλοι τα μανίκια για να δουλέψουν σε μία κατεύθυνση. Προς το παρόν, πάντως, λύνονται, με μεγάλο κόστος για κάποιους, μέσα σε λίγους μήνες άλυτα προβλήματα δεκαετιών. Και αυτό δεν μπορεί κανείς να το παραγνωρίσει.
Μήπως ο Γιώργος δεν είναι πια γυμνός;
Μήπως ο Γιώργος δεν είναι πια γυμνός;
Tου Kevin Featherstone*
Η κυβέρνηση δέχεται σφοδρή κριτική για τις επιλογές του ανασχηματισμού, αλλά και για την αλλαγή των ονομάτων των υπουργείων. Και ενώ η προσοχή στρέφεται στις αλλαγές που προωθούνται τώρα στη δομή του Μαξίμου, άλλοι ερμηνεύουν τις τελευταίες κινήσεις του πρωθυπουργού ως μεγαλομανία και άλλοι ως αυτοσχεδιασμό. Μα τι κάνει επιτέλους ο Γιώργος;
Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός ανέθεσε σε ομάδα πέντε ξένων να του εισηγηθούν αναγκαίες αλλαγές με σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του πρωθυπουργικού γραφείου, σύμφωνα με τις «καλύτερες πρακτικές» που ακολουθούνται στο εξωτερικό. Ημουν μέλος αυτής της ομάδας. Δεν ήμασταν βέβαια οι μόνοι που συμβουλεύσαμε τον πρωθυπουργό και σίγουρα οι τελικές επιλογές ήταν δικές του και όχι δικές μας.
Μέσα στην εκκωφαντική βοή της πολιτικής καθημερινότητας, είναι σημαντικό να ξεχωρίζουμε τα ουσιώδη. Οι λειτουργίες που πρέπει να επιτελούνται από τον πυρήνα της κυβέρνησης –το γραφείο του πρωθυπουργού– είναι αρκετές.
Πρώτον, το γραφείο του πρωθυπουργού βρίσκεται στο επίκεντρο της παραγωγής και σχεδιασμού πολιτικών προτάσεων, ενώ είναι και το κέντρο επίλυσης προβλημάτων. Οι σχετικές συζητήσεις που διεξάγονται εκεί αφορούν τη δημιουργία πολιτικής ατζέντας και δεν πρέπει να αναλώνονται σε ζητήματα γραφειοκρατικών δομών.
Δεύτερον, το κέντρο λήψεως αποφάσεων θα πρέπει να είναι πλήρως ενήμερο για την υλοποίηση των πολιτικών της κυβέρνησης, σε κάθε υπουργείο. Η διαδικασία αυτή πρέπει να έχει χαρακτήρα ρουτίνας και να υποστηρίζεται από επαρκώς καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο θα επιβλέπει και θα αξιολογεί. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να προΐσταται του πρωθυπουργικού γραφείου ένα υψηλόβαθμο στέλεχος – πιθανότατα με τίτλο υπουργού. Το πρόσωπο αυτό δεν θα πρέπει να αντικαθιστά τον πρωθυπουργό. Αντιθέτως, θα τον ενημερώνει, εντοπίζοντας προβλήματα και συντονίζοντας το κυβερνητικό έργο.
Τρίτον, ο πυρήνας της κυβέρνησης οφείλει να αξιολογεί και να μαθαίνει. Με άλλα λόγια, είναι αναγκαίο να έχει τα μέσα για να μετράει τα αποτελέσματα των πολιτικών που εφαρμόζονται. Οι αξιολογήσεις αυτού του είδους είναι άγνωστες στην Ελλάδα. Εχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι το έργο της κυβέρνησης εξαντλείται στη νομοθεσία (ενίοτε και στην επιβολή κυρώσεων), αντί να συνεχίζει στην αξιολόγηση των πολιτικών. Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η επιτροπή μας ουδέποτε εισηγήθηκε τη μεταφορά κάποιου μοντέλου από το εξωτερικό, σε αυτούσια μορφή.
Παρά τα όσα έχουν γραφεί ότι δήθεν δήλωσα στον ελληνικό Τύπο, προσωπικά ποτέ δεν πρότεινα να μετατραπεί το Μαξίμου σε Καγκελαρία, Λευκό Οίκο ή οτιδήποτε άλλο. Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά έως τώρα, η αναδιοργάνωση του πρωθυπουργικού γραφείου κινείται εντός των αρχών που πρότεινε η επιτροπή μας, αν και οι επιμέρους λεπτομέρειες δεν αποτελούν δικές μας εισηγήσεις.
Για ποιο λόγο είναι σημαντικά όλα τα παραπάνω; Η καλή οργάνωση βοηθά την εκάστοτε κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις προκλήσεις των καιρών, να επιτύχει τους στόχους της και επιτέλους να καταλαβαίνει τι γίνεται. Στο παρελθόν, οι ελληνικές κυβερνήσεις υιοθέτησαν διάφορες πρακτικές για να φτάσουν στα προαναφερθέντα ζητούμενα, αλλά καμία δεν πέτυχε πλήρως. Αντιθέτως, κατέφυγαν στους αυτοσχεδιασμούς και βασίζονταν στην προσωπικότητα των πρωθυπουργών, αποδεχόμενες τους περιορισμούς που τους έθετε το αρχιπέλαγος των ημιαυτόνομων και τεράστιων υπουργείων, μαζί με τη γραφειοκρατία τους. Βέβαια ο Καραμανλής (ο πρεσβύτερος) κινούσε βουνά με τον δικό του προσωπικό τρόπο, ο οποίος όμως ανήκει σε μια άλλη εποχή. Αλλοι, όπως ο Σημίτης, εισήγαγαν δραστικές αλλαγές στο σύστημα και πέτυχαν πολλά. Οι συνθήκες τού σήμερα όμως επιβάλλουν βαθύτερες οργανωτικές αλλαγές.
Γιατί χρειάζονται όλα αυτά τα νέα πόστα; Πρέπει να θυμόμαστε ότι και στο παρελθόν απασχολούνταν τυπικά πολλοί υπάλληλοι στο γραφείο πρωθυπουργού, αλλά ποτέ δεν εμφανίζονταν, διότι ο διορισμός τους ήταν κομματικό ρουσφέτι και δεν είχε καμία σχέση με το κυβερνητικό έργο. Επιπλέον, το σημείο εκκίνησης για τις προτάσεις μας ήταν ότι το πρωθυπουργικό γραφείο ήταν ούτως ή άλλως μικρό για το ρόλους που καλείται να επιτελέσει και τους οποίους προανέφερα, ιδιαίτερα αν συγκριθεί με χώρες ανάλογου ή και μικρότερου πληθυσμού.
Εμείς που βρισκόμαστε απέξω, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν το νέο σύστημα θα δουλέψει ικανοποιητικά στην πράξη. Επίσης, είναι σημαντικό να μη λειτουργήσει το γραφείο ως «προστατευτικός κλωβός» του πρωθυπουργού από τον έξω κόσμο. Οι αλλαγές στο Μαξίμου θα πρέπει να συνοδευτούν και από παρόμοιες αλλαγές στα υπουργεία, στη βάση ανοιχτών διαδικασιών, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης συνολικά και η αγαστή συνεργασία μεταξύ των μελών της.
Στο τέλος της ημέρας, οι αλλαγές θα πρέπει να εμπεδωθούν και να γίνουν διακομματικά αποδεκτές. Ο ένας μετά τον άλλον, πρωθυπουργοί έφταναν στο Μαξίμου και έβρισκαν ένα άδειο μέγαρο. Το προσωπικό είχε φύγει, παίρνοντας μαζί μερικές φορές ακόμη και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Οι προτάσεις μας είναι μια ευκαιρία να συσταθεί μόνιμη πρωθυπουργική γραμματεία, η οποία θα αναλάβει το διοικητικό μέρος της πρωθυπουργικής υποστήριξης και θα ξεχωρίζει από το πολιτικό προσωπικό. Ετσι η κρατική μηχανή θα είναι πιο σταθερή και πιο αποδοτική.
Και ένα τελευταίο σχόλιο: για ποιο λόγο ορισμένα μέσα ενημέρωσης μεγαλοποιούν τον ρόλο μιας ομάδας ξένων συμβούλων; Πρόκειται περί ανοησίας. Δεν μπορούν άραγε αυτοί οι δημοσιογράφοι να ασχοληθούν με σοβαρά ζητήματα;
* Ο Kevin Featherstone είναι καθηγητής στην έδρα «Ελευθέριος Βενιζέλος» του London School of Economics, όπου και διευθύνει το Ελληνικό Παρατηρητήριο.
Tου Kevin Featherstone*
Η κυβέρνηση δέχεται σφοδρή κριτική για τις επιλογές του ανασχηματισμού, αλλά και για την αλλαγή των ονομάτων των υπουργείων. Και ενώ η προσοχή στρέφεται στις αλλαγές που προωθούνται τώρα στη δομή του Μαξίμου, άλλοι ερμηνεύουν τις τελευταίες κινήσεις του πρωθυπουργού ως μεγαλομανία και άλλοι ως αυτοσχεδιασμό. Μα τι κάνει επιτέλους ο Γιώργος;
Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός ανέθεσε σε ομάδα πέντε ξένων να του εισηγηθούν αναγκαίες αλλαγές με σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του πρωθυπουργικού γραφείου, σύμφωνα με τις «καλύτερες πρακτικές» που ακολουθούνται στο εξωτερικό. Ημουν μέλος αυτής της ομάδας. Δεν ήμασταν βέβαια οι μόνοι που συμβουλεύσαμε τον πρωθυπουργό και σίγουρα οι τελικές επιλογές ήταν δικές του και όχι δικές μας.
Μέσα στην εκκωφαντική βοή της πολιτικής καθημερινότητας, είναι σημαντικό να ξεχωρίζουμε τα ουσιώδη. Οι λειτουργίες που πρέπει να επιτελούνται από τον πυρήνα της κυβέρνησης –το γραφείο του πρωθυπουργού– είναι αρκετές.
Πρώτον, το γραφείο του πρωθυπουργού βρίσκεται στο επίκεντρο της παραγωγής και σχεδιασμού πολιτικών προτάσεων, ενώ είναι και το κέντρο επίλυσης προβλημάτων. Οι σχετικές συζητήσεις που διεξάγονται εκεί αφορούν τη δημιουργία πολιτικής ατζέντας και δεν πρέπει να αναλώνονται σε ζητήματα γραφειοκρατικών δομών.
Δεύτερον, το κέντρο λήψεως αποφάσεων θα πρέπει να είναι πλήρως ενήμερο για την υλοποίηση των πολιτικών της κυβέρνησης, σε κάθε υπουργείο. Η διαδικασία αυτή πρέπει να έχει χαρακτήρα ρουτίνας και να υποστηρίζεται από επαρκώς καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο θα επιβλέπει και θα αξιολογεί. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να προΐσταται του πρωθυπουργικού γραφείου ένα υψηλόβαθμο στέλεχος – πιθανότατα με τίτλο υπουργού. Το πρόσωπο αυτό δεν θα πρέπει να αντικαθιστά τον πρωθυπουργό. Αντιθέτως, θα τον ενημερώνει, εντοπίζοντας προβλήματα και συντονίζοντας το κυβερνητικό έργο.
Τρίτον, ο πυρήνας της κυβέρνησης οφείλει να αξιολογεί και να μαθαίνει. Με άλλα λόγια, είναι αναγκαίο να έχει τα μέσα για να μετράει τα αποτελέσματα των πολιτικών που εφαρμόζονται. Οι αξιολογήσεις αυτού του είδους είναι άγνωστες στην Ελλάδα. Εχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι το έργο της κυβέρνησης εξαντλείται στη νομοθεσία (ενίοτε και στην επιβολή κυρώσεων), αντί να συνεχίζει στην αξιολόγηση των πολιτικών. Πρέπει να σημειωθεί εδώ ότι η επιτροπή μας ουδέποτε εισηγήθηκε τη μεταφορά κάποιου μοντέλου από το εξωτερικό, σε αυτούσια μορφή.
Παρά τα όσα έχουν γραφεί ότι δήθεν δήλωσα στον ελληνικό Τύπο, προσωπικά ποτέ δεν πρότεινα να μετατραπεί το Μαξίμου σε Καγκελαρία, Λευκό Οίκο ή οτιδήποτε άλλο. Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά έως τώρα, η αναδιοργάνωση του πρωθυπουργικού γραφείου κινείται εντός των αρχών που πρότεινε η επιτροπή μας, αν και οι επιμέρους λεπτομέρειες δεν αποτελούν δικές μας εισηγήσεις.
Για ποιο λόγο είναι σημαντικά όλα τα παραπάνω; Η καλή οργάνωση βοηθά την εκάστοτε κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις προκλήσεις των καιρών, να επιτύχει τους στόχους της και επιτέλους να καταλαβαίνει τι γίνεται. Στο παρελθόν, οι ελληνικές κυβερνήσεις υιοθέτησαν διάφορες πρακτικές για να φτάσουν στα προαναφερθέντα ζητούμενα, αλλά καμία δεν πέτυχε πλήρως. Αντιθέτως, κατέφυγαν στους αυτοσχεδιασμούς και βασίζονταν στην προσωπικότητα των πρωθυπουργών, αποδεχόμενες τους περιορισμούς που τους έθετε το αρχιπέλαγος των ημιαυτόνομων και τεράστιων υπουργείων, μαζί με τη γραφειοκρατία τους. Βέβαια ο Καραμανλής (ο πρεσβύτερος) κινούσε βουνά με τον δικό του προσωπικό τρόπο, ο οποίος όμως ανήκει σε μια άλλη εποχή. Αλλοι, όπως ο Σημίτης, εισήγαγαν δραστικές αλλαγές στο σύστημα και πέτυχαν πολλά. Οι συνθήκες τού σήμερα όμως επιβάλλουν βαθύτερες οργανωτικές αλλαγές.
Γιατί χρειάζονται όλα αυτά τα νέα πόστα; Πρέπει να θυμόμαστε ότι και στο παρελθόν απασχολούνταν τυπικά πολλοί υπάλληλοι στο γραφείο πρωθυπουργού, αλλά ποτέ δεν εμφανίζονταν, διότι ο διορισμός τους ήταν κομματικό ρουσφέτι και δεν είχε καμία σχέση με το κυβερνητικό έργο. Επιπλέον, το σημείο εκκίνησης για τις προτάσεις μας ήταν ότι το πρωθυπουργικό γραφείο ήταν ούτως ή άλλως μικρό για το ρόλους που καλείται να επιτελέσει και τους οποίους προανέφερα, ιδιαίτερα αν συγκριθεί με χώρες ανάλογου ή και μικρότερου πληθυσμού.
Εμείς που βρισκόμαστε απέξω, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν το νέο σύστημα θα δουλέψει ικανοποιητικά στην πράξη. Επίσης, είναι σημαντικό να μη λειτουργήσει το γραφείο ως «προστατευτικός κλωβός» του πρωθυπουργού από τον έξω κόσμο. Οι αλλαγές στο Μαξίμου θα πρέπει να συνοδευτούν και από παρόμοιες αλλαγές στα υπουργεία, στη βάση ανοιχτών διαδικασιών, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης συνολικά και η αγαστή συνεργασία μεταξύ των μελών της.
Στο τέλος της ημέρας, οι αλλαγές θα πρέπει να εμπεδωθούν και να γίνουν διακομματικά αποδεκτές. Ο ένας μετά τον άλλον, πρωθυπουργοί έφταναν στο Μαξίμου και έβρισκαν ένα άδειο μέγαρο. Το προσωπικό είχε φύγει, παίρνοντας μαζί μερικές φορές ακόμη και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Οι προτάσεις μας είναι μια ευκαιρία να συσταθεί μόνιμη πρωθυπουργική γραμματεία, η οποία θα αναλάβει το διοικητικό μέρος της πρωθυπουργικής υποστήριξης και θα ξεχωρίζει από το πολιτικό προσωπικό. Ετσι η κρατική μηχανή θα είναι πιο σταθερή και πιο αποδοτική.
Και ένα τελευταίο σχόλιο: για ποιο λόγο ορισμένα μέσα ενημέρωσης μεγαλοποιούν τον ρόλο μιας ομάδας ξένων συμβούλων; Πρόκειται περί ανοησίας. Δεν μπορούν άραγε αυτοί οι δημοσιογράφοι να ασχοληθούν με σοβαρά ζητήματα;
* Ο Kevin Featherstone είναι καθηγητής στην έδρα «Ελευθέριος Βενιζέλος» του London School of Economics, όπου και διευθύνει το Ελληνικό Παρατηρητήριο.
Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου 2010
Γεύσεις από Ελλάδα.
Πριν από λίγες μέρες είχα την τιμή να συμμετάσχω ως μέλος της κριτικής επιτροπής στην 1η Γιορτή Οικολογικής Γεωργίας και Χειροτεχνίας που διοργάνωσε ο Δήμος Έδεσας. Το σημείο που τράβηξε το ενδιαφέρον μου ήταν ο διαγωνισμός γαστρονομίας με βιολογικά προϊόντα, ο οποίος στόχο είχε να περάσει το μήνυμα της αναθεώρησης των πρώτων υλών που βάζεις στο τραπέζι σου. Εγώ κράτησα τη φιλότιμη προσπάθεια του Δήμου να προωθήσει μια ¨οδό απόλαυσης¨ που έχει παραμεληθεί από όλους τους τουριστικούς φορείς.
Και στο δρόμο της επιστροφής, χάρη στους ατελείωτους σταθμούς διοδίων και στα οδικά έργα σε μήκος πολλών χιλιομέτρων, είχα το χρόνο να σκεφτώ ότι το καλό φαγητό είναι ο οδηγός σε ένα επιτυχημένο Σαββατοκύριακο. Έλα όμως που ο γαστρονομικός τουρισμός εξακολουθεί να φυτοζωεί στη χώρα μας. Όχι γιατί δε μπορούμε, αλλά γιατί αδυνατούμε να κατανοήσουμε ότι οι συνταγές της γιαγιάς και η τοπική κουζίνα, αξίζουν να στηριχθούν και να αναδειχθούν από τους ιδιώτες. Το ζητάει ο πελάτης. Το απαιτεί ο επισκέπτης!
Παρόλα αυτά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. ¨Φάροι¨ της ελληνικής γαστρονομίας που μπορούν να λειτουργήσουν σαν case studies για τους υπόλοιπους.
Σαντορίνη
Το ομορφότερο νησί της Μεσογείου, παρά τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα του, έχει τον τρόπο να ικανοποιεί τους ουρανίσκους των γκουρμέ επισκεπτών του. Η ¨Σελήνη¨ στον Πύργο και το ¨1800¨ στην Οία, έχοντας στο πλευρό τους 11 οινοποιεία και αρκετές ακόμη συμπληρωματικές γαστρονομικές προτάσεις, συνθέτουν τον ιδανικό προορισμό για όσους την ¨ψάχνουν¨ λίγο παραπάνω!
Η Σελήνη (www.selene.gr) ιδρύθηκε το 1986 στα Φυρά με στόχο να αναδείξει τα προϊόντα που παράγει το νησί. Πλέον, το εστιατόριο λειτουργεί στο χωριό του Πύργου και μια από τις καινοτομίες του περιλαμβάνει μαθήματα μαγειρικής από τους Γιώργο Χατζηγιαννάκη και Γεωργία Τσάρα.
Το 1800 (www.oia-1800.com) πρέπει να το ζήσεις από κοντά, προκειμένου να εκτιμήσεις την αύρα που αποπνέει το ανακαινισμένο καπετανόσπιτο του 1845 ! Όταν δε θα γλείφεις τα δάχτυλα σου από τα εξαιρετικά πιάτα του μενού, θα ξερογλύφεσαι με το πανέμορφο και καλοντυμένο προσωπικό! Στα συν η κάβα του εστιατορίου που διαθέτει τις περισσότερες ελληνικές ετικέτες. Χωρίς αμφιβολία, το πιο στυλάτο εστιατόριο στην Ελλάδα!
Ευρύτερη περιοχή Αμυνταίου
Δεν είναι τυχαίο που τα καλύτερα εστιατόρια βρίσκονται σε οινοπαραγωγικές ζώνες. Ο ¨Κοντοσώρος¨ στο Ξινό Νερό και η ¨ταβέρνα του Θωμά¨ στο Σκλήθρο βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τους αμπελώνες του Αμυνταίου και μαζί με τα τοπικά οινοποιεία και το chic... Κτήμα Άλφα καταφέρνουν και προσελκύουν επισκέπτες απ’ όλη την Ελλάδα! Μάλιστα, χάρη σε αυτούς και στην εμπορικότητα του Νυμφαίου, που στέκει σαν κορώνα στο κεφάλι τους στο Βίτσι, η περιοχή κατάφερε να αναπτύξει και παράπλευρες τουριστικές δραστηριότητες: Ιππασία, κωπηλασία στη λίμνη Ζάζαρη, το κέντρο ενημέρωσης του Αρκτούρου στον Αετό και φυσικά τα καταφύγια του λύκου και της αρκούδας.
Ο Νίκος Κοντοσώρος (www.kontosoros.gr) αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όσους το σκέφτονται να ανοίξουν γκουρμέ εστιατόριο στη μέση του πουθενά! Μαζί με το εστιατόριο, που κατάφερε να παντρέψει τις παραδοσιακές τοπικές συνταγές με την ξένη κουζίνα, λειτουργεί ξενώνας με 6 δωμάτια και ένα από τα πιο ψαγμένα κελάρια της Ελλάδας.
Η ταβέρνα του Θωμά (www.tavernathomas.gr) είναι ελάχιστα πιο προσγειωμένη δημιουργικά, αλλά ξεχωρίζει και αυτή για τις ανησυχίες των ιδιοκτητών της. Η γνωστή ατάκα τους είναι ότι: ¨στην κάβα μας θα βρεις μια διαφορετική ημέρα για κάθε ημέρα του έτους¨, σε εξαιρετικές τιμές να προσθέσω. Και όλα αυτά στο 18ο χιλιόμετρο Αμυνταίου-Καστοριάς. Χωρίς δεύτερη σκέψη η πιο οικογενειακή-γαστρονομική ταβέρνα της επαρχίας!
Χαλκιδική
Να είσαι βέβαιος ότι το αντίδοτο στην εμπορευματοποίηση του τουριστικού προϊόντος της Χαλκιδικής είναι τα εστιατόριά της. Ο Νίκος Κατσάνης και η ¨Σουσουράδα¨ του (23740 91594) στην Άφυτο κρατάνε τα σκύπτρα της τοπικής γαστρονομίας. Αν και ιδιότροπος, ο πολυμήχανος σεφ γνωρίζει πώς να σου τραβήξει την προσοχή. Δε θα σε ρωτήσει τί θα φας, αλλά θα αποφασίσει εκείνος γι’ αυτό αφού επιλέξεις το κρασί σου. Ονόματα όπως ο Γεροβασιλείου, ο Τσάνταλης, το Πόρτο Καρράς και πολλοί άλλοι φιγουράρουν στην ενημερωμένη λίστα κρασιών του στιλάτου εστιατορίου. Αφέσου λοιπόν στα μαγικά χέρια του...
Στην Ποτίδαια Χαλκιδικής λειτουργεί ένα ακόμη διαμάντι. Ίσως μια από τις καλύτερες ψαροταβέρνες στην Ελλάδα, η ¨Μαρίνα¨ (www.marina-fish.gr) δια χειρός Κωνσταντίνου Κανακάρη ενισχύει σημαντικά τις επιλογές στην περιοχή. Βραβευμένη με δύο χρυσούς σκούφους ξεχωρίζει για τη θέα της στη θάλασσα. Φυσικά δε θέλει και ρώτημα. Η πιο ρομαντική επιλογή από όλες τις προαναφερθείσες!
Πριν αναχωρήσεις από τη Χαλκιδική οφείλεις να κάνεις μια τελευταία στάση στον Πολύγυρο στη ¨Μαριγούλα¨ (www.marigoula.gr). Το οινομαγειρείο με τις τρελές ανησυχίες είναι τόσο απλό ώστε να αισθάνεσαι οικεία στο χώρο και τόσο ψαγμένο ώστε να του εμπιστευτείς την καλοπέραση του ουρανίσκου σου!
Οι μοναχικοί Καβαλάρηδες
Το ¨Άβατον¨ (photo 1,2) (23310 63635), στη συνοικία της Μπαρμπούτας στη Βέροια (photos 8), είναι ότι καλύτερο έχει να προσφέρει η Ημαθία σε γαστρονομικό επίπεδο. Αν βρισκόταν στην Αθήνα θα έπρεπε να περιμένεις στην ουρά για να κλείσεις τραπέζι. Αν έπρεπε να κάνεις μια και μοναδική στάση στην Ελλάδα για φαγητό θα επέλεγες το Άβατον. Ο λόγος; Απίστευτες γεύσεις, βασισμένες σε απλές συνταγές, ντιζαϊνάτη διακόσμηση των πιάτων και τα καλύτερα γλυκά που θα δοκιμάσεις ποτέ σε εστιατόριο! Άφησε λοιπόν χώρο για 3 (τουλάχιστον) γαλατόπιτες και θα με θυμηθείς!
Άφησα τελευταίο τον ¨Πέτρινο¨ στη Φλαμουριά Εδέσσης. Όσοι έχουν φάει εκεί ξέρουν γιατί. Όσοι δεν έχουν φάει καλά θα κάνουν να ανακαλύψουν το λόγο. Ο χώρος θυμίζει μεσαιωνικό στέκι ιπποτών ή τοποθεσία μυστικών συγκεντρώσεων. Ο χαμηλός φωτισμός και το πελώριο τζάκι, που σιγοκαίει ολόκληρους κορμούς, σε προετοιμάζουν για μια ιεροτελεστία δια χειρός Σωτήρη Καρακίτση. Και το κελάρι; Ίσως το πιο κινηματογραφικό στην Ελλάδα. Τίποτα σε αυτό το εστιατόριο δεν είναι τυχαίο. Εμπιστευτείτε τον σεφ και μην παραγγείλετε από το μενού. Θα φύγετε παραμιλώντας! Στα συν τα κρασιά των αδερφών Καρακίτση που μοιάζουν έτοιμα για διεθνείς διακρίσεις!
Και στο δρόμο της επιστροφής, χάρη στους ατελείωτους σταθμούς διοδίων και στα οδικά έργα σε μήκος πολλών χιλιομέτρων, είχα το χρόνο να σκεφτώ ότι το καλό φαγητό είναι ο οδηγός σε ένα επιτυχημένο Σαββατοκύριακο. Έλα όμως που ο γαστρονομικός τουρισμός εξακολουθεί να φυτοζωεί στη χώρα μας. Όχι γιατί δε μπορούμε, αλλά γιατί αδυνατούμε να κατανοήσουμε ότι οι συνταγές της γιαγιάς και η τοπική κουζίνα, αξίζουν να στηριχθούν και να αναδειχθούν από τους ιδιώτες. Το ζητάει ο πελάτης. Το απαιτεί ο επισκέπτης!
Παρόλα αυτά υπάρχουν και οι εξαιρέσεις. ¨Φάροι¨ της ελληνικής γαστρονομίας που μπορούν να λειτουργήσουν σαν case studies για τους υπόλοιπους.
Σαντορίνη
Το ομορφότερο νησί της Μεσογείου, παρά τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα του, έχει τον τρόπο να ικανοποιεί τους ουρανίσκους των γκουρμέ επισκεπτών του. Η ¨Σελήνη¨ στον Πύργο και το ¨1800¨ στην Οία, έχοντας στο πλευρό τους 11 οινοποιεία και αρκετές ακόμη συμπληρωματικές γαστρονομικές προτάσεις, συνθέτουν τον ιδανικό προορισμό για όσους την ¨ψάχνουν¨ λίγο παραπάνω!
Η Σελήνη (www.selene.gr) ιδρύθηκε το 1986 στα Φυρά με στόχο να αναδείξει τα προϊόντα που παράγει το νησί. Πλέον, το εστιατόριο λειτουργεί στο χωριό του Πύργου και μια από τις καινοτομίες του περιλαμβάνει μαθήματα μαγειρικής από τους Γιώργο Χατζηγιαννάκη και Γεωργία Τσάρα.
Το 1800 (www.oia-1800.com) πρέπει να το ζήσεις από κοντά, προκειμένου να εκτιμήσεις την αύρα που αποπνέει το ανακαινισμένο καπετανόσπιτο του 1845 ! Όταν δε θα γλείφεις τα δάχτυλα σου από τα εξαιρετικά πιάτα του μενού, θα ξερογλύφεσαι με το πανέμορφο και καλοντυμένο προσωπικό! Στα συν η κάβα του εστιατορίου που διαθέτει τις περισσότερες ελληνικές ετικέτες. Χωρίς αμφιβολία, το πιο στυλάτο εστιατόριο στην Ελλάδα!
Ευρύτερη περιοχή Αμυνταίου
Δεν είναι τυχαίο που τα καλύτερα εστιατόρια βρίσκονται σε οινοπαραγωγικές ζώνες. Ο ¨Κοντοσώρος¨ στο Ξινό Νερό και η ¨ταβέρνα του Θωμά¨ στο Σκλήθρο βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τους αμπελώνες του Αμυνταίου και μαζί με τα τοπικά οινοποιεία και το chic... Κτήμα Άλφα καταφέρνουν και προσελκύουν επισκέπτες απ’ όλη την Ελλάδα! Μάλιστα, χάρη σε αυτούς και στην εμπορικότητα του Νυμφαίου, που στέκει σαν κορώνα στο κεφάλι τους στο Βίτσι, η περιοχή κατάφερε να αναπτύξει και παράπλευρες τουριστικές δραστηριότητες: Ιππασία, κωπηλασία στη λίμνη Ζάζαρη, το κέντρο ενημέρωσης του Αρκτούρου στον Αετό και φυσικά τα καταφύγια του λύκου και της αρκούδας.
Ο Νίκος Κοντοσώρος (www.kontosoros.gr) αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για όσους το σκέφτονται να ανοίξουν γκουρμέ εστιατόριο στη μέση του πουθενά! Μαζί με το εστιατόριο, που κατάφερε να παντρέψει τις παραδοσιακές τοπικές συνταγές με την ξένη κουζίνα, λειτουργεί ξενώνας με 6 δωμάτια και ένα από τα πιο ψαγμένα κελάρια της Ελλάδας.
Η ταβέρνα του Θωμά (www.tavernathomas.gr) είναι ελάχιστα πιο προσγειωμένη δημιουργικά, αλλά ξεχωρίζει και αυτή για τις ανησυχίες των ιδιοκτητών της. Η γνωστή ατάκα τους είναι ότι: ¨στην κάβα μας θα βρεις μια διαφορετική ημέρα για κάθε ημέρα του έτους¨, σε εξαιρετικές τιμές να προσθέσω. Και όλα αυτά στο 18ο χιλιόμετρο Αμυνταίου-Καστοριάς. Χωρίς δεύτερη σκέψη η πιο οικογενειακή-γαστρονομική ταβέρνα της επαρχίας!
Χαλκιδική
Να είσαι βέβαιος ότι το αντίδοτο στην εμπορευματοποίηση του τουριστικού προϊόντος της Χαλκιδικής είναι τα εστιατόριά της. Ο Νίκος Κατσάνης και η ¨Σουσουράδα¨ του (23740 91594) στην Άφυτο κρατάνε τα σκύπτρα της τοπικής γαστρονομίας. Αν και ιδιότροπος, ο πολυμήχανος σεφ γνωρίζει πώς να σου τραβήξει την προσοχή. Δε θα σε ρωτήσει τί θα φας, αλλά θα αποφασίσει εκείνος γι’ αυτό αφού επιλέξεις το κρασί σου. Ονόματα όπως ο Γεροβασιλείου, ο Τσάνταλης, το Πόρτο Καρράς και πολλοί άλλοι φιγουράρουν στην ενημερωμένη λίστα κρασιών του στιλάτου εστιατορίου. Αφέσου λοιπόν στα μαγικά χέρια του...
Στην Ποτίδαια Χαλκιδικής λειτουργεί ένα ακόμη διαμάντι. Ίσως μια από τις καλύτερες ψαροταβέρνες στην Ελλάδα, η ¨Μαρίνα¨ (www.marina-fish.gr) δια χειρός Κωνσταντίνου Κανακάρη ενισχύει σημαντικά τις επιλογές στην περιοχή. Βραβευμένη με δύο χρυσούς σκούφους ξεχωρίζει για τη θέα της στη θάλασσα. Φυσικά δε θέλει και ρώτημα. Η πιο ρομαντική επιλογή από όλες τις προαναφερθείσες!
Πριν αναχωρήσεις από τη Χαλκιδική οφείλεις να κάνεις μια τελευταία στάση στον Πολύγυρο στη ¨Μαριγούλα¨ (www.marigoula.gr). Το οινομαγειρείο με τις τρελές ανησυχίες είναι τόσο απλό ώστε να αισθάνεσαι οικεία στο χώρο και τόσο ψαγμένο ώστε να του εμπιστευτείς την καλοπέραση του ουρανίσκου σου!
Οι μοναχικοί Καβαλάρηδες
Το ¨Άβατον¨ (photo 1,2) (23310 63635), στη συνοικία της Μπαρμπούτας στη Βέροια (photos 8), είναι ότι καλύτερο έχει να προσφέρει η Ημαθία σε γαστρονομικό επίπεδο. Αν βρισκόταν στην Αθήνα θα έπρεπε να περιμένεις στην ουρά για να κλείσεις τραπέζι. Αν έπρεπε να κάνεις μια και μοναδική στάση στην Ελλάδα για φαγητό θα επέλεγες το Άβατον. Ο λόγος; Απίστευτες γεύσεις, βασισμένες σε απλές συνταγές, ντιζαϊνάτη διακόσμηση των πιάτων και τα καλύτερα γλυκά που θα δοκιμάσεις ποτέ σε εστιατόριο! Άφησε λοιπόν χώρο για 3 (τουλάχιστον) γαλατόπιτες και θα με θυμηθείς!
Άφησα τελευταίο τον ¨Πέτρινο¨ στη Φλαμουριά Εδέσσης. Όσοι έχουν φάει εκεί ξέρουν γιατί. Όσοι δεν έχουν φάει καλά θα κάνουν να ανακαλύψουν το λόγο. Ο χώρος θυμίζει μεσαιωνικό στέκι ιπποτών ή τοποθεσία μυστικών συγκεντρώσεων. Ο χαμηλός φωτισμός και το πελώριο τζάκι, που σιγοκαίει ολόκληρους κορμούς, σε προετοιμάζουν για μια ιεροτελεστία δια χειρός Σωτήρη Καρακίτση. Και το κελάρι; Ίσως το πιο κινηματογραφικό στην Ελλάδα. Τίποτα σε αυτό το εστιατόριο δεν είναι τυχαίο. Εμπιστευτείτε τον σεφ και μην παραγγείλετε από το μενού. Θα φύγετε παραμιλώντας! Στα συν τα κρασιά των αδερφών Καρακίτση που μοιάζουν έτοιμα για διεθνείς διακρίσεις!
Φωτοβολταϊκός Σταθμός २म्व्प् στην Λακωνία
Νέος Φωτοβολταϊκός Σταθμός 2MWp Solar Gateστην Λακωνία
energia.gr
Τρίτη, 21 Σεπτεμβρίου 2010
Η Positive Energy ανέλαβε εκ μέρους της εταιρείας SolarGate την προμήθεια εξοπλισμού, μελέτη, κατασκευή και θέση σε λειτουργίαφωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 2ΜWp στο Νομό Λακωνίας. Οι εργασίες για την κατασκευή του έργου αναμένεται να ξεκινήσουν τον Οκτώβριο. Ο σταθμός αναμένεται να παράγει συνολικά σε ετήσια βάση τουλάχιστον 2.600.000 kWh ηλεκτρικής ενέργειας, αποτρέποντας με αυτόν τον τρόπο την έκλυση τουλάχιστον 2.600 τόνων διοξειδίου του άνθρακα, ετησίως.
Ο Εμπορικός Διευθυντής της Εταιρείας, κ. Κυριάκος Αγιαννίδης, δήλωσε σχετικά:«Η ανάθεση αυτή έφερε ένα επιπλέον σημαντικό έργο στην PositiveEnergy που έρχεται να προστεθεί στην ευρεία λίστα των έργων μας σε εξέλιξη στην Ελλάδα που ξεπερνούν συνολικά σε ισχύ τα 20MWp. Με βασικό γνώμονα την υψηλή ποιότητα και τη συνέπεια, αξιοποιώντας την εξειδικευμένη μακρόχρονη εμπειρία του ανθρώπινου δυναμικού μας αλλά και την εμπειρία του Ομίλου που ανήκει η PositiveEnergy σε μεγάλα και σύνθετα έργα, στόχος μας παραμένει ο πρωταγωνιστικός ρόλος στον κλάδο στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Ευρώπη.»
Από την πλευρά της SolarGate, ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, κ. Στέλιος Γεωργιουδάκης, δήλωσε: «Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς γιατί ξεκινά η υλοποίηση μιας επένδυσης με σημαντικά επιχειρηματικά οφέλη για την πλευρά μας αλλά και που ταυτόχρονα αξιοποιεί τη σύγχρονη "πράσινη τεχνολογία αιχμής” προσθέτοντας ένα μικρό κομμάτι στο παζλ που οφείλει να συμπληρώσει η Ελλάδα για να προστατεύσει το περιβάλλον, να αναπτύξει την οικονομία της με "πράσινες επενδύσεις" και να βοηθήσει τις τοπικές κοινωνίες με νέες θέσεις εργασίας και αύξηση του παραγόμενου τοπικά εθνικού προϊόντος».
energia.gr
Τρίτη, 21 Σεπτεμβρίου 2010
Η Positive Energy ανέλαβε εκ μέρους της εταιρείας SolarGate την προμήθεια εξοπλισμού, μελέτη, κατασκευή και θέση σε λειτουργίαφωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 2ΜWp στο Νομό Λακωνίας. Οι εργασίες για την κατασκευή του έργου αναμένεται να ξεκινήσουν τον Οκτώβριο. Ο σταθμός αναμένεται να παράγει συνολικά σε ετήσια βάση τουλάχιστον 2.600.000 kWh ηλεκτρικής ενέργειας, αποτρέποντας με αυτόν τον τρόπο την έκλυση τουλάχιστον 2.600 τόνων διοξειδίου του άνθρακα, ετησίως.
Ο Εμπορικός Διευθυντής της Εταιρείας, κ. Κυριάκος Αγιαννίδης, δήλωσε σχετικά:«Η ανάθεση αυτή έφερε ένα επιπλέον σημαντικό έργο στην PositiveEnergy που έρχεται να προστεθεί στην ευρεία λίστα των έργων μας σε εξέλιξη στην Ελλάδα που ξεπερνούν συνολικά σε ισχύ τα 20MWp. Με βασικό γνώμονα την υψηλή ποιότητα και τη συνέπεια, αξιοποιώντας την εξειδικευμένη μακρόχρονη εμπειρία του ανθρώπινου δυναμικού μας αλλά και την εμπειρία του Ομίλου που ανήκει η PositiveEnergy σε μεγάλα και σύνθετα έργα, στόχος μας παραμένει ο πρωταγωνιστικός ρόλος στον κλάδο στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Ευρώπη.»
Από την πλευρά της SolarGate, ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, κ. Στέλιος Γεωργιουδάκης, δήλωσε: «Είμαστε ιδιαίτερα ευτυχείς γιατί ξεκινά η υλοποίηση μιας επένδυσης με σημαντικά επιχειρηματικά οφέλη για την πλευρά μας αλλά και που ταυτόχρονα αξιοποιεί τη σύγχρονη "πράσινη τεχνολογία αιχμής” προσθέτοντας ένα μικρό κομμάτι στο παζλ που οφείλει να συμπληρώσει η Ελλάδα για να προστατεύσει το περιβάλλον, να αναπτύξει την οικονομία της με "πράσινες επενδύσεις" και να βοηθήσει τις τοπικές κοινωνίες με νέες θέσεις εργασίας και αύξηση του παραγόμενου τοπικά εθνικού προϊόντος».
ερωτήματα περί Ελλήνων
Αλήθειες και ερωτήματα περί Ελλήνων
Άγγελος Στάγκος
Σε ένα εξαιρετικό άρθρο του για την Ελλάδα και την κατάντια της που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό «Vanity Fair» με τίτλο «Φοβού τους Έλληνες και ομόλογα φέροντες», ο Μάϊκλ Λιούις που το υπογράφει, επισημαίνει ότι το ερώτημα στο οποίο ο καθένας ζητάει απάντηση είναι, «Θα χρεοκοπήσει η Ελλάδα;», για να αναρωτηθεί ο ίδιος λίγο παρακάτω: « Ακόμη και αν είναι τεχνικά δυνατό γι αυτούς τους ανθρώπους (τους Έλληνες) να πληρώσουν τα χρέη τους, να ζουν μέσα στις δυνατότητές τους και να ξαναβρούν το κύρος τους μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν την εσωτερική δύναμη για να το κατορθώσουν; Ή έχουν χάσει σε τέτοιο βαθμό την ικανότητα να αισθάνονται συνδεδεμένοι με οτιδήποτε έξω από τους μικρόκοσμούς τους οπότε προτιμούν να αδιαφορούν για τις υποχρεώσεις τους;»
Και ο Λιούϊς καταλήγει: « Η χώρα (η Ελλάδα) δεν συμπεριφέρεται σαν σύνολο. Συμπεριφέρεται σαν άθροισμα εξατομικευμένων στοιχείων, το καθένα από τα οποία έχει αναπτυχθεί μαθαίνοντας να επιζητεί το δικό του συμφέρον σε βάρος του κοινού καλού. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να προσπαθήσει τουλάχιστον να αναδιοργανώσει την ελληνική κοινωνική ζωή. Το μόνο είναι: Μπορεί να ξαναγίνει κάτι τέτοιο, από τη στιγμή πού κάποτε χάθηκε;»
Τα ερωτήματα και τα συμπεράσματα του Λιούϊς δικαιολογούνται από το εκτενέστατο ρεπορτάζ που περιλαμβάνει το άρθρο του. Η αλήθεια είναι, για όσους από μας θέλουμε να τη δούμε, ότι τα στοιχεία του ρεπορτάζ είναι πραγματικά και όλοι μας τα βιώνουμε καθημερινά στην Ελλάδα. Εξίσου δικαιολογημένα είναι και τα ερωτήματα που θέτει, όχι μόνον εξαιτίας της στάσης της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων απέναντι στις υποχρεώσεις τους προς το κοινωνικό σύνολο (φοροδιαφυγή, διατήρηση περιβάλλοντος, παραβάσεις, ανομίες και αυθαιρεσίες παντός είδους) , αλλά και από άλλους δύο παράγοντες, την αγωγή και τον παραλογισμό στις παντοειδείς εκδηλώσεις μας και στα επιχειρήματα που επιστρατεύουμε.
Χθες είδαμε για άλλη μία φορά τη Βουλή να γίνεται στόχος επιθέσεων και βρισιών από τους φορτηγατζήδες, είδαμε και πάλι το εμετικό φαινόμενο να χρησιμοποιούνται η σημαία και ο εθνικός ύμνος ως σύμβολα υπεράσπισης συντεχνιακών συμφερόντων, όπως ακριβώς γίνεται συχνά στα γήπεδα από οπαδούς διαφόρων ομάδων. Παράλληλα ο λαϊκισμός ξεχειλίζει στα μήντια και τα τελευταία χρόνια έχουμε και το φαινόμενο του σχολιασμού από απερίγραπτους τύπους (ακροατές) σε ραδιοφωνικές εκπομπές, αλλά και σε sites και blogs. Και δεν είναι ότι εκφράζουν τη γνώμη τους, που είναι θεμιτό, είναι ότι λένε του κόσμου τις ανοησίες, βρίζουν, λασπώνουν, δυσφημούν, λαϊκίζουν ασύστολα, αερολογούν χωρίς λογική, διακατέχονται συχνότατα από φασιστικές αντιλήψεις και ας μην το ξέρουν. Το χειρότερο, όλοι αυτοί είναι πολλοί και το τρισχειρότερο, δημιουργούν κλίμα. Το κλίμα δηλαδή μέσα στο οποίο ζούμε.
Έχει πολύ δίκιο ο Λιούϊς που αναρωτιέται αν αυτός ο τόσο αλλοτριωμένος λαός μπορεί πλέον να ανασυγκροτηθεί κοινωνικά…
Άγγελος Στάγκος
Σε ένα εξαιρετικό άρθρο του για την Ελλάδα και την κατάντια της που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό «Vanity Fair» με τίτλο «Φοβού τους Έλληνες και ομόλογα φέροντες», ο Μάϊκλ Λιούις που το υπογράφει, επισημαίνει ότι το ερώτημα στο οποίο ο καθένας ζητάει απάντηση είναι, «Θα χρεοκοπήσει η Ελλάδα;», για να αναρωτηθεί ο ίδιος λίγο παρακάτω: « Ακόμη και αν είναι τεχνικά δυνατό γι αυτούς τους ανθρώπους (τους Έλληνες) να πληρώσουν τα χρέη τους, να ζουν μέσα στις δυνατότητές τους και να ξαναβρούν το κύρος τους μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν την εσωτερική δύναμη για να το κατορθώσουν; Ή έχουν χάσει σε τέτοιο βαθμό την ικανότητα να αισθάνονται συνδεδεμένοι με οτιδήποτε έξω από τους μικρόκοσμούς τους οπότε προτιμούν να αδιαφορούν για τις υποχρεώσεις τους;»
Και ο Λιούϊς καταλήγει: « Η χώρα (η Ελλάδα) δεν συμπεριφέρεται σαν σύνολο. Συμπεριφέρεται σαν άθροισμα εξατομικευμένων στοιχείων, το καθένα από τα οποία έχει αναπτυχθεί μαθαίνοντας να επιζητεί το δικό του συμφέρον σε βάρος του κοινού καλού. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να προσπαθήσει τουλάχιστον να αναδιοργανώσει την ελληνική κοινωνική ζωή. Το μόνο είναι: Μπορεί να ξαναγίνει κάτι τέτοιο, από τη στιγμή πού κάποτε χάθηκε;»
Τα ερωτήματα και τα συμπεράσματα του Λιούϊς δικαιολογούνται από το εκτενέστατο ρεπορτάζ που περιλαμβάνει το άρθρο του. Η αλήθεια είναι, για όσους από μας θέλουμε να τη δούμε, ότι τα στοιχεία του ρεπορτάζ είναι πραγματικά και όλοι μας τα βιώνουμε καθημερινά στην Ελλάδα. Εξίσου δικαιολογημένα είναι και τα ερωτήματα που θέτει, όχι μόνον εξαιτίας της στάσης της μεγάλης πλειοψηφίας των Ελλήνων απέναντι στις υποχρεώσεις τους προς το κοινωνικό σύνολο (φοροδιαφυγή, διατήρηση περιβάλλοντος, παραβάσεις, ανομίες και αυθαιρεσίες παντός είδους) , αλλά και από άλλους δύο παράγοντες, την αγωγή και τον παραλογισμό στις παντοειδείς εκδηλώσεις μας και στα επιχειρήματα που επιστρατεύουμε.
Χθες είδαμε για άλλη μία φορά τη Βουλή να γίνεται στόχος επιθέσεων και βρισιών από τους φορτηγατζήδες, είδαμε και πάλι το εμετικό φαινόμενο να χρησιμοποιούνται η σημαία και ο εθνικός ύμνος ως σύμβολα υπεράσπισης συντεχνιακών συμφερόντων, όπως ακριβώς γίνεται συχνά στα γήπεδα από οπαδούς διαφόρων ομάδων. Παράλληλα ο λαϊκισμός ξεχειλίζει στα μήντια και τα τελευταία χρόνια έχουμε και το φαινόμενο του σχολιασμού από απερίγραπτους τύπους (ακροατές) σε ραδιοφωνικές εκπομπές, αλλά και σε sites και blogs. Και δεν είναι ότι εκφράζουν τη γνώμη τους, που είναι θεμιτό, είναι ότι λένε του κόσμου τις ανοησίες, βρίζουν, λασπώνουν, δυσφημούν, λαϊκίζουν ασύστολα, αερολογούν χωρίς λογική, διακατέχονται συχνότατα από φασιστικές αντιλήψεις και ας μην το ξέρουν. Το χειρότερο, όλοι αυτοί είναι πολλοί και το τρισχειρότερο, δημιουργούν κλίμα. Το κλίμα δηλαδή μέσα στο οποίο ζούμε.
Έχει πολύ δίκιο ο Λιούϊς που αναρωτιέται αν αυτός ο τόσο αλλοτριωμένος λαός μπορεί πλέον να ανασυγκροτηθεί κοινωνικά…
Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου 2010
η πολυπόθητη ανάπτυξη
Του Θοδωρη Πελαγιδη*
Eκτός από τις πολιτικές και κοινωνικές προϋποθέσεις, μπορεί να κάνει κάτι η οικονομική πολιτική για να έρθει κάποτε η πολυπόθητη ανάπτυξη;
Σε κάθε περίπτωση, τρεις είναι οι τομείς ή οι στόχοι-προϋποθέσεις ώστε να είναι εφικτή μια καλύτερη πορεία. Πρώτον, μέχρι το 2013-14, μηδενισμός του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ώστε να σταματήσει η ανάγκη νέων δανειακών κεφαλαιακών ροών. Στο πλαίσιο αυτό, ο νέος υπουργός Ανάπτυξης πρέπει και μπορεί να στοχοποιήσει εκείνα τα εισαγόμενα αγαθά και υπηρεσίες που επιδεινώνουν σφόδρα το ΙΤΣ, να δει σε ποια μπορεί να υπάρξει δυνατότητα εγχώριας παραγωγής και στη συνέχεια να δράσει βολονταριστικά προς υποκατάσταση κάποιων εισαγωγών. Δεύτερον, ουσιαστική αύξηση των εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων με ευρύτατες θεσμικές αλλαγές και αλλαγές στη χρήση γης και στη φορολογική πολιτική άμεσα. Τρίτον, δημιουργικό διπλασιασμό της απορροφητικότητας των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, τον επόμενο 1,5 χρόνο από 8% στα 16% και από το 16% στο 32% το 2011. Ολα αυτά μαζί με μια δραστική απλοποίηση των αδειοδοτήσεων παντού, αλλά και μαζί με μια νέα βιομηχανική πολιτική ενίσχυσης των κλάδων της μεταποίησης, στους οποία η χώρα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Είναι σημαντικό όμως, στο σημείο αυτό, να γίνουμε λίγο πιο συγκεκριμένοι. Συνήθως η αντίδραση των συμβατικών οικονομολόγων προς μια πολιτική ενίσχυσης σημαντικών εγχωρίων βιομηχανικών κλάδων είναι ότι τη δουλειά αυτή την κάνουν μόνες τους οι διεθνείς αγορές, οι οποίες και καθορίζουν τα σχετικά συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε χώρας. Δηλαδή τα αγαθά και τις υπηρεσίες που, δυνητικά έστω, μπορεί η εγχώρια οικονομία να παραγάγει και να πουλήσει στο εξωτερικό. Ομως, η οικονομική ιστορία διδάσκει ότι χώρες όπως η Ιαπωνία και η Κορέα πρώτα υποκατέστησαν τις εισαγωγές με στοχευμένη βιομηχανική πολιτική και στη συνέχεια τα εγχώρια αγαθά σε δυναμικούς κλάδους «δυνάμωσαν» και εξήχθησαν.
Οδοντόκρεμες, μαργαρίνη, πάνες, δημητριακά, μακαρόνια, καύσιμα, φρουτόκρεμες, αλλά και δεκάδες άλλα αγαθά εισάγονται στη μεγάλη τους πλειονότητα. Αναρωτιέται κανείς γιατί δεν υπάρχει ελληνική παραγωγή στα απλά, απλούστατα να φτιαχτούν εγχωρίως ανωτέρω αγαθά, γεγονός που επιδεινώνει τραγικά το εμπορικό μας ισοζύγιο; Δύο - τρεις πολυεθνικές ελέγχουν τις αγορές αυτές και οι καταγγελίες στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, τόσο της Ελλάδος όσο και των Βρυξελλών πληροφορούμαστε πως είναι πολλές. Το υπουργείο πρέπει αμέσως να στοχοποιήσει τα αγαθά αυτά, να ενισχύσει την Επιτροπή Ανταγωνισμού και να ανοίξει τις αγορές, τονώνοντας εγχώριες παραγωγικές πρωτοβουλίες με βολονταρισμό και συνεννόηση με τον εγχώριο επιχειρηματικό κόσμο.
Τέλος, αναφερθήκαμε παραπάνω στις ξένες επενδύσεις αλλά και στο ΕΣΠΑ. Πώς είναι δυνατόν να σκεφτόμαστε ακόμη τις επιδοτήσεις στους αναπτυξιακούς νόμους και να μην κάνουμε τουλάχιστον δύο απλά πράγματα. Πρώτον, όποιος επιθυμεί να επενδύσει στη χώρα εφεξής, πέραν του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας και της απαιτούμενης απλοποίησης της νομοθεσίας, να είναι tax free για δέκα χρόνια. Και δεύτερον, άμεση απόσβεση της επένδυσης. Αμεση.
Εξυπνα φορολογικά μέτρα υπάρχουν, το ζήτημα είναι αν υπάρχει διάθεση εφαρμογής τους.
* Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς
Eκτός από τις πολιτικές και κοινωνικές προϋποθέσεις, μπορεί να κάνει κάτι η οικονομική πολιτική για να έρθει κάποτε η πολυπόθητη ανάπτυξη;
Σε κάθε περίπτωση, τρεις είναι οι τομείς ή οι στόχοι-προϋποθέσεις ώστε να είναι εφικτή μια καλύτερη πορεία. Πρώτον, μέχρι το 2013-14, μηδενισμός του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ώστε να σταματήσει η ανάγκη νέων δανειακών κεφαλαιακών ροών. Στο πλαίσιο αυτό, ο νέος υπουργός Ανάπτυξης πρέπει και μπορεί να στοχοποιήσει εκείνα τα εισαγόμενα αγαθά και υπηρεσίες που επιδεινώνουν σφόδρα το ΙΤΣ, να δει σε ποια μπορεί να υπάρξει δυνατότητα εγχώριας παραγωγής και στη συνέχεια να δράσει βολονταριστικά προς υποκατάσταση κάποιων εισαγωγών. Δεύτερον, ουσιαστική αύξηση των εισροών άμεσων ξένων επενδύσεων με ευρύτατες θεσμικές αλλαγές και αλλαγές στη χρήση γης και στη φορολογική πολιτική άμεσα. Τρίτον, δημιουργικό διπλασιασμό της απορροφητικότητας των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, τον επόμενο 1,5 χρόνο από 8% στα 16% και από το 16% στο 32% το 2011. Ολα αυτά μαζί με μια δραστική απλοποίηση των αδειοδοτήσεων παντού, αλλά και μαζί με μια νέα βιομηχανική πολιτική ενίσχυσης των κλάδων της μεταποίησης, στους οποία η χώρα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Είναι σημαντικό όμως, στο σημείο αυτό, να γίνουμε λίγο πιο συγκεκριμένοι. Συνήθως η αντίδραση των συμβατικών οικονομολόγων προς μια πολιτική ενίσχυσης σημαντικών εγχωρίων βιομηχανικών κλάδων είναι ότι τη δουλειά αυτή την κάνουν μόνες τους οι διεθνείς αγορές, οι οποίες και καθορίζουν τα σχετικά συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε χώρας. Δηλαδή τα αγαθά και τις υπηρεσίες που, δυνητικά έστω, μπορεί η εγχώρια οικονομία να παραγάγει και να πουλήσει στο εξωτερικό. Ομως, η οικονομική ιστορία διδάσκει ότι χώρες όπως η Ιαπωνία και η Κορέα πρώτα υποκατέστησαν τις εισαγωγές με στοχευμένη βιομηχανική πολιτική και στη συνέχεια τα εγχώρια αγαθά σε δυναμικούς κλάδους «δυνάμωσαν» και εξήχθησαν.
Οδοντόκρεμες, μαργαρίνη, πάνες, δημητριακά, μακαρόνια, καύσιμα, φρουτόκρεμες, αλλά και δεκάδες άλλα αγαθά εισάγονται στη μεγάλη τους πλειονότητα. Αναρωτιέται κανείς γιατί δεν υπάρχει ελληνική παραγωγή στα απλά, απλούστατα να φτιαχτούν εγχωρίως ανωτέρω αγαθά, γεγονός που επιδεινώνει τραγικά το εμπορικό μας ισοζύγιο; Δύο - τρεις πολυεθνικές ελέγχουν τις αγορές αυτές και οι καταγγελίες στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, τόσο της Ελλάδος όσο και των Βρυξελλών πληροφορούμαστε πως είναι πολλές. Το υπουργείο πρέπει αμέσως να στοχοποιήσει τα αγαθά αυτά, να ενισχύσει την Επιτροπή Ανταγωνισμού και να ανοίξει τις αγορές, τονώνοντας εγχώριες παραγωγικές πρωτοβουλίες με βολονταρισμό και συνεννόηση με τον εγχώριο επιχειρηματικό κόσμο.
Τέλος, αναφερθήκαμε παραπάνω στις ξένες επενδύσεις αλλά και στο ΕΣΠΑ. Πώς είναι δυνατόν να σκεφτόμαστε ακόμη τις επιδοτήσεις στους αναπτυξιακούς νόμους και να μην κάνουμε τουλάχιστον δύο απλά πράγματα. Πρώτον, όποιος επιθυμεί να επενδύσει στη χώρα εφεξής, πέραν του εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας και της απαιτούμενης απλοποίησης της νομοθεσίας, να είναι tax free για δέκα χρόνια. Και δεύτερον, άμεση απόσβεση της επένδυσης. Αμεση.
Εξυπνα φορολογικά μέτρα υπάρχουν, το ζήτημα είναι αν υπάρχει διάθεση εφαρμογής τους.
* Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς
Κυριακή 12 Σεπτεμβρίου 2010
Ναρκισσισμός: Γιατί η Ελλάδα θα αποτύχει
Γιάννης Αφούρας
Η Ελλάδα δεν πρόκειται να χάσει τη μάχη απέναντι στο μέγεθος του χρέους της. Η Ελλάδα πρόκειται να χάσει τη μάχη απέναντι στη νοσούσα νοοτροπία της κοινωνίας της.
Επειδή πολύ απλά, η Ελληνική κοινωνία είναι μία κοινωνία άρρωστη. Και το όνομα της νόσου που την αναλώνει, είναι ναρκισσισμός.
H Διεθνής Ταξινόμηση Νόσων (ICD-10) της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, κατατάσσει τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας υπό την κατηγορία F60.8
Γενική απαίτηση της ICD-10, είναι η διάγνωση της οποιασδήποτε νόσου διαταραχής προσωπικότητας να καλύπτει μία σειρά από κριτήρια.
Στην περίπτωση της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας (ΝΔΠ) συγκεκριμένα, ένα άτομο πρέπει να παρουσιάζει πέντε ή παραπάνω από τα παρακάτω συμπτώματα προκειμένου να διαγνωσθεί με την ασθένεια :
* Χαρακτηρίζεται από πεποίθηση υπέρμετρης προσωπικής αξίας (διογκώνει τα προσωπικά του επιτεύγματα ή ταλέντα, προσδοκεί αναγνώριση εαυτού ως ανωτέρου χωρίς την παρουσίαση αναλόγων επιτευγμάτων)
* Στοιχειώνεται από φαντασιώσεις απόλυτης επιτυχίας, δύναμης, ιδιοφυΐας, ομορφιάς ή ιδεατής αγάπης
* Πιστεύει ότι είναι εκλεκτός και μοναδικός και μπορούν να τον καταλάβουν και άρα αξίζουν να συναναστρέφονται μαζί του μόνο άλλοι εκλεκτοί ή ιδιαίτεροι άνθρωποι
* Απαιτεί θαυμασμό
* Διακατέχεται από προσδοκία ιδιαίτερα ευνοϊκής μεταχείρισης ή αυτόματης συμμόρφωσης με τις όποιες προσδοκίες του
* Εκμεταλλεύεται άλλους προς την επίτευξη προσωπικών στόχων ή για την απολαβή προσωπικού οφέλους
* Αδυνατεί ή δείχνει απροθυμία να κατανοήσει τα συναισθήματα ή τις ανάγκες άλλων
* Εκδηλώνει συχνά φθόνο προς άλλους, ή πιστεύει ότι οι άλλοι τον φθονούν
* Εκδηλώνει αλαζονικές συμπεριφορές ή στάσεις.
Ας ρίξουμε τώρα μία ματιά στην πρόσφατη συμπεριφορά της ελληνικής κοινωνίας και τη σχέση που αυτή παρουσιάζει με τα παραπάνω συμπτώματα :
13 Απριλίου, 2010.
«Προσδοκεί αναγνώριση αυτού ως ανωτέρου χωρίς την παρουσίαση αναλόγων επιτευγμάτων»
Δύο μέρες μετά τη δέσμευση των μελών της Ευρωζώνης να προσφέρουν στην Ελλάδα το πακέτο στήριξης με σκοπό να την κρατήσουν εκτός χρεοκοπίας, η χώρα παρακολουθεί καθώς τα spreads παραμένουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Η ελληνική κοινωνία φαίνεται εξοργισμένη! Εφημερίδες κρατούν τα πρωτοσέλιδα τους για τη φιλοξενία θεωριών συνωμοσίας, ενισχυμένες από το επιχείρημα ότι είναι ανεπίτρεπτο για τις κεφαλαιαγορές να συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την Ελλάδα λες και δεν είχε εξασφαλίσει το περίφημο “πιστόλι στο τραπέζι”. Ουδείς φαίνεται να λαμβάνει υπόψιν του το απλό γεγονός ότι δεν κάναμε τίποτα απολύτως για να εξυγιάνουμε την οικονομία μας, τίποτα απολύτως που θα μπορούσε να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στους επενδυτές για την πορεία αυτής της οικονομίας σε βάθος χρόνου. Το μόνο το οποίο είχαμε «καταφέρει», ήταν το να βουτήξουμε για ακόμα μία φορά τα χέρια μας σε χρήματα άλλων, για να κλοτσίσουμε το τενεκεδάκι των προβλημάτων μας λίγα μέτρα του δρόμου παρακάτω.
«Προσδοκεί αναγνώριση αυτού ως ανωτέρου χωρίς την παρουσίαση αναλόγων επιτευγμάτων». Σύμπτωμα υπ’αριθμόν 1 στην προαναφερθείσα λίστα ICD-10.
5 Μαΐου 2010.
«Προσδοκίες ιδιαίτερα ευνοϊκής μεταχείρισης ή αυτόματης συμμόρφωσης με τις όποιες επιθυμίες του».
100.000 πολίτες συμμετέχουν στη μεγαλύτερη πορεία που έχει δει η χώρα από την μεταπολίτευση, ως αντίδραση στα μέτρα λιτότητας τα οποία ζητούσε η τρόικα.
Αφού λοιπόν απειλήσαμε να διαλύσουμε με την ανευθυνότητά μας την Ευρωζώνη, αφού ικετέψαμε και εκβιάσαμε για να ανοίξουμε τον δρόμο προς το πακέτο στήριξης, βγαίνουμε στους δρόμους διαδηλώνοντας απέναντι στα μόνα μέτρα που θα μπορούσαν να μας καταστήσουν ικανούς να αποπληρώσουμε κάποια στιγμή όσους έβαλαν το χέρι τους στη τσέπη για να μας κρατήσουν μακριά από τη χρεοκοπία. Είναι σχεδόν σαν να λέμε ότι δεν έχουμε σκοπό να αποπληρώσουμε το χρέος μας. Είναι το ίδιο με το να δηλώνουμε την προσδοκία μας να συνεχίσει η υπόλοιπη Ευρώπη να μας ταΐζει, χωρίς εμείς να κάνουμε τίποτα απολύτως προς την κατεύθυνση της σωτηρίας μας.
«Προσδοκίες ιδιαίτερα ευνοϊκής μεταχείρισης ή αυτόματης συμμόρφωσης με τις όποιες επιθυμίες του». Πέραν αμφιβολίας, σύμπτωμα υπ’αριθμόν 5.
11 Απριλίου, 2010.
«Εκμετάλλευση άλλων προς την επίτευξη προσωπικών στόχων ή για την απολαβή προσωπικού οφέλους»
Το σχέδιο στήριξης αυτό καθ’ αυτό. Φτάσαμε σε αυτό εκδηλώνοντας τυπική συμπεριφορά νταή, φέρνοντας την υπόλοιπη Ευρωζώνη σε θέση όπου ο μοναδικός δρόμος για την προσωπική της σωτηρία ήταν να καθαρίσει για λογαριασμό μας τα δικά μας χάλια. Και να το κάνει αυτό μάλιστα, παρά την ύπαρξη “no bailout” ρήτρας στο καταστατικό της.
«Εκμετάλλευση άλλων προς την επίτευξη προσωπικών στόχων ή για την απολαβή προσωπικού οφέλους». Σύμπτωμα υπ’αριθμόν νούμερο 6.
20 Απριλίου 2010.
«Αδυναμία ή απροθυμία να κατανοήσει τα συναισθήματα ή τις ανάγκες άλλων»
Μειωτικά ή ακόμη και υβριστικά σχόλια κάνουν την εμφάνισή τους στον εγχώριο τύπο κατά της Καγκελαρίου της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ, καθώς η τελευταία διστάζει να προωθήσει το πακέτο στήριξης πριν από τις 9 Μαΐου, ημερομηνία διεξαγωγής τοπικών εκλογών στη Γερμανία. Ουδείς δείχνει να νοιάζεται ή να προσπαθεί να κατανοήσει το τεράστιο πολιτικό κόστος με το οποίο θα ερχόταν αντιμέτωπη η κυρία Μέρκελ τη στιγμή που θα ανακοίνωνε στους πολίτες της ότι πρέπει να δώσουν τα δικά τους χρήματα για τη σωτηρία ενός ανεύθυνου λαού. Κανείς δεν ενδιαφέρεται για τη δικαιολογημένη ανησυχία του Γερμανού φορολογούμενου, τη στιγμή που θέτει τη μοίρα του ευρώ του στα χέρια ενός Έλληνα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
«Αδυναμία ή απροθυμία να κατανοήσει τα συναισθήματα ή τις ανάγκες άλλων». Σύμπτωμα υπ’ αριθμόν 7.
6 Σεπτεμβρίου 1997
«Αλαζονική συμπεριφορά»
Η Ελλάδα γιορτάζει την ανακήρυξή της σε διοργανώτρια χώρα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Αν η απόφαση μίας μικρής χώρας με χρέος που ήδη αγγίζει το 100% του ΑΕΠ της, να ξοδέψει 15 δις για τη διοργάνωση του μεγαλύτερου πάρτι στον πλανήτη δεν είναι χαρακτηριστική πράξη «Αλαζονικής συμπεριφοράς», δεν ξέρω τι είναι. Πέραν πάσης αμφιβολίας, σύμπτωμα υπ’αριθμόν 9.
Διάγνωση
Έχουμε λοιπόν 5 από τα 9 συμπτώματα. Αν η ελληνική κοινωνία ήταν άτομο, θα ήμασταν πλήρως δικαιολογημένοι, κατά τα κριτήρια της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, να την χαρακτηρίσουμε ως ναρκισσιστική.
Αλλά θα μπορούσε μία τέτοια “διάγνωση” να εφαρμοστεί σε ένα σύνολο ανθρώπων ; Θα μπορούσε ένα ολόκληρο έθνος να χαρακτηριστεί ως ναρκισσιστικό;
Πολλοί από τους ειδικούς του πεδίου φαίνεται να πιστεύουν πως ναι. Στο έργο τους “The Role of Culture in the Development of Narcissistic Personality Disorders in America, Japan and Denmark”, οι ψυχολόγοι Δρ Ουώρεν και Δρ Καπόνι αναφέρουν ότι :
narcissistic configurations of the we-self can denote self-esteem derived from strong identification with the reputation and honor of the family or groups.
Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι με την μακρά και παραπάνω από λαμπρή ιστορία της Ελλάδος να προσφέρει στέρεο έδαφος για την ταύτιση με τη φήμη του συνόλου (“strong identification with the reputation and honor of the family or groups”), μία ναρκισσιστική μορφοποίηση της συλλογικής μας συνείδησης (“narcissistic configurations of the we-self” ) αναδύεται ως παραπάνω από πιθανό ενδεχόμενο.
Σε ενίσχυση αυτού του επιχειρήματος έρχονται και τα λόγια του Δρ. Σαμ Βάκνιν, αναγνωρισμένης αυθεντίας στο πεδίο του ναρκισσισμού, ο οποίος παραθέτει κάποιες από τις μεταβλητές οι οποίες μπορεί να ενισχύσουν την εκδήλωση συλλογικής ΝΔΠ σε ορισμένες κοινωνίες :
Human collectives acquire a life and a character all their own. The longer the association or affiliation of the members, the more cohesive and conformist the inner dynamics of the group, . . . , the stronger the bonds of locale, language, and history – the more rigorous might an assertion of a common (collective) pathology be
Θεραπεία;
Πιστεύω ακράδαντα ότι αν θέλουμε να δομήσουμε μία έγκυρη θεωρία, τόσο επεξηγηματική όσο και προγνωστική, σχετικά με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, οφείλουμε να πάψουμε να επικεντρωνόμαστε τόσο πολύ σε καθαρά οικονομικούς όρους όπως “σπειροειδής οικονομική ύφεση”, και να αρχίσουμε να δίνουμε παραπάνω προσοχή στην σπειροειδή, αυτοκαταστροφική διαταραχή προσωπικότητας που φαίνεται να έχει προσβάλλει την κοινωνία μας.
Η ελληνική κοινωνία ανήκει στην πιο επικίνδυνη κατηγορία ναρκισσιστών. Στους αποτυχημένους ναρκισσιστές. Ενώ οι επιτυχημένοι ναρκισσιστές μπορούν να είναι λίγο πολύ σταθερές προσωπικότητες, διατηρώντας το “Grandiosity Gap” (βαθμός απόκλισης μίας φανταστικά μεγαλειώδους αυτοαντίληψης από το πραγματικό μέγεθος των προσωπικών τους επιτευγμάτων) σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, οι αποτυχημένοι ναρκισσιστές, ανίκανοι αυτεπίγνωσης, μπορούν να αποδειχτούν αρκετά προβληματικές προσωπικότητες.
Στερημένοι της αναγνώρισης και του θαυμασμού που τόσο λαχταρούν, περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους υπό συνθήκες κατάθλιψης και αυτοτυρράνιας, αδυνατώντας παράλληλα να αναγνωρίσουν την ευθύνη των πράξεών τους.
Μπροστά στο πρόσωπο της αποτυχίας, ο Έλληνας δεν αναγνωρίζει ότι αυτός έκανε λάθος, δεν παραδέχεται ότι αυτός υπήρξε ο υπεύθυνος. Αντί αυτού, επιλέγει να κατευθύνει αυτές τις κατηγορίες προς άλλους. Κατηγορεί την Κυβέρνηση και τις Κυβερνήσεις πριν από αυτήν. Κατηγορεί την Ευρωζώνη και την Μέρκελ. Καταπιάνεται παθιασμένα με την κατασκευή αναρίθμητων θεωριών συνωμοσίας, τοποθετώντας την κάθε δύναμη και παράγοντα που μπορεί να σκεφτεί, σε ένα φαντασιακό σκοτεινό παιχνίδι που ως υπέρτατο στόχο του δεν έχει τίποτα άλλο παρά την καταστροφή του “ταλαίπωρου Έλληνα”.
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά αυτό που περιγράφει ο Δρ Βάκνιν στο βιβλίο του “Malignant Self Love. Narcissism Revisited.”, ως τα πρώτα στάδια της αυτοκαταστροφικής σπειροειδούς ναρκισσιστικής συμπεριφοράς :
The (unsuccessful narcissist’s) Grandiosity Gap is grating. Its recurrence threatens the precariously balanced house of cards that is the narcissistic personality. The narcissist then resorts to self-delusion. Unable to completely ignore contrarian opinion and data – he transmutes them. Unable to face the dismal failure that he is, the narcissist partially withdraws from reality. To soothe and salve the pain of disillusionment, he administers to his aching soul a mixture of lies, distortions, half-truths and outlandish interpretations of events around him.”
Καθώς περνάει ο καιρός, οι διαδηλώσεις θα πυκνώνουν. Το ίδιο και οι απεργίες. Η παραγωγή θα αρχίσει να επιβραδύνεται με όλο και υψηλότερους ρυθμούς. Το όποιο ελάχιστο κεφάλαιο είχε απομείνει με επιχειρησιακά συμφέροντα στην χώρα μας, θα κάνει και αυτό το βήμα προς την εγκατάλειψη αυτού του αυξανόμενα εχθρικού λειτουργικού περιβάλλοντος. Ο τουρισμός, η σημαντικότερη βιομηχανία της χώρας μας, θα δεχτεί και το μεγαλύτερο πλήγμα από αυτή την ταχέως κλιμακούμενη αναταραχή, καθώς όλο και λιγότεροι τουρίστες θα γοητεύονται από την ιδέα διακοπών με φόντο μία γενικευμένη λαϊκή εξέγερση.
Η εικόνα μίας ελληνικής κοινωνίας να κινείται όλο και βαθύτερα στην σπίρα μιας αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς…
Μία εικόνα ήδη ζωγραφισμένη από τον Δρ. Βάκνιν στο άρθρο του “The Delusional Way Out. The Narcissist’s Reactions to Deficient Narcissistic Supply” :
They (the unsuccessful narcissists) explode in unprovoked displays of indignation, righteousness, condemnation, and blame. … They sow fear, revulsion, hate, and malignant envy. They flail against the windmills of reality – a pathetic, forlorn, sight. But often they cause real and lasting damage – fortunately, mainly to themselves.
Σε αυτή τη σκοτεινή εικόνα, ελπίδα για αλλαγή θα μπορούσε να έρθει μόνο εκ των έσω. Κάθε εξωτερική βοήθεια είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Και όχι μόνο αυτό, αλλά θα μπορούσε μάλιστα να κάνει τα πράγματα χειρότερα, όσο η κοινωνία-νάρκισσος δεν δέχεται την ύπαρξη της εσωτερικής της παθογένειας και την ανάγκη της για αλλαγή.
Είναι το ίδιο ακριβώς πράγμα με το να προσπαθείς να βοηθήσεις έναν αλκοολικό που δεν έχει συνειδητοποιήσει την αρρώστια του, δίνοντάς του χρήματα. Θα πάει πολύ απλά να τα ξοδέψει στο επόμενο μπουκάλι βότκα.
Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος για τον οποίο θεωρώ το πακέτο διάσωσης κατάρα μάλλον παρά ευχή για την Ελλάδα. Σε μία στιγμή που θα έπρεπε να είχαμε ταρακουνηθεί για να ξυπνήσουμε και να συνειδητοποιήσουμε το πραγματικό μέγεθος της καταστροφής, αυτό που πήραμε ήταν λίγο πολύ ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη και μία Ευρώπη να λέει “everything will be OK…” Τίποτα πιο ταιριαστό δηλαδή για να θρέψουμε τις φαντασιακές μας ναρκισσιστικές παραισθήσεις, οι οποίες μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε να σκάβουμε το δρόμο μας προς την άβυσσο ώστε όταν τελικά ακουστεί το αναπόφευκτο εγερτήριο, να βρούμε τον εαυτό μας σε πολύ χειρότερη μοίρα από ότι θα τον βρίσκαμε τον περασμένο Απρίλη.
Υπό αυτές τις συνθήκες, λίγο νόημα έχει να συζητάμε για νούμερα. Μιλήστε για νούμερα με τους Γερμανούς αν θέλετε, μιλήστε για νούμερα με τους Άγγλους. Αλλά εδώ είναι Ελλάδα. Και τα νούμερα, πολύ απλά δε δουλεύουν τόσο καλά σε αυτό τον τόπο. Ρωτήστε τους 300 του βασιλιά Λεωνίδα αν θέλετε.
Για τους Έλληνες, το παιχνίδι ποτέ δεν παιζόταν στα νούμερα. Το παιχνίδι πάντα παιζόταν στη δύναμη του χαρακτήρα. Και σε παραπάνω από μία περιστάσεις, αναγκάσαμε την Ιστορία σε αναγνώριση των θαυμάτων για τα οποία είμαστε ικανοί, με τη δύναμη αυτή να δουλεύει στο πλευρό μας. Σήμερα, φοβάμαι πολύ ότι πλησιάζει η ώρα που η Ιστορία θα έχει την ευκαιρία να μάθει επίσης για το τι είμαστε ικανοί στην απόλυτη απουσία αυτής της δύναμης.
Ας έχει οίκτο στην κρίση της.
Η Ελλάδα δεν πρόκειται να χάσει τη μάχη απέναντι στο μέγεθος του χρέους της. Η Ελλάδα πρόκειται να χάσει τη μάχη απέναντι στη νοσούσα νοοτροπία της κοινωνίας της.
Επειδή πολύ απλά, η Ελληνική κοινωνία είναι μία κοινωνία άρρωστη. Και το όνομα της νόσου που την αναλώνει, είναι ναρκισσισμός.
H Διεθνής Ταξινόμηση Νόσων (ICD-10) της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, κατατάσσει τη ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας υπό την κατηγορία F60.8
Γενική απαίτηση της ICD-10, είναι η διάγνωση της οποιασδήποτε νόσου διαταραχής προσωπικότητας να καλύπτει μία σειρά από κριτήρια.
Στην περίπτωση της ναρκισσιστικής διαταραχής προσωπικότητας (ΝΔΠ) συγκεκριμένα, ένα άτομο πρέπει να παρουσιάζει πέντε ή παραπάνω από τα παρακάτω συμπτώματα προκειμένου να διαγνωσθεί με την ασθένεια :
* Χαρακτηρίζεται από πεποίθηση υπέρμετρης προσωπικής αξίας (διογκώνει τα προσωπικά του επιτεύγματα ή ταλέντα, προσδοκεί αναγνώριση εαυτού ως ανωτέρου χωρίς την παρουσίαση αναλόγων επιτευγμάτων)
* Στοιχειώνεται από φαντασιώσεις απόλυτης επιτυχίας, δύναμης, ιδιοφυΐας, ομορφιάς ή ιδεατής αγάπης
* Πιστεύει ότι είναι εκλεκτός και μοναδικός και μπορούν να τον καταλάβουν και άρα αξίζουν να συναναστρέφονται μαζί του μόνο άλλοι εκλεκτοί ή ιδιαίτεροι άνθρωποι
* Απαιτεί θαυμασμό
* Διακατέχεται από προσδοκία ιδιαίτερα ευνοϊκής μεταχείρισης ή αυτόματης συμμόρφωσης με τις όποιες προσδοκίες του
* Εκμεταλλεύεται άλλους προς την επίτευξη προσωπικών στόχων ή για την απολαβή προσωπικού οφέλους
* Αδυνατεί ή δείχνει απροθυμία να κατανοήσει τα συναισθήματα ή τις ανάγκες άλλων
* Εκδηλώνει συχνά φθόνο προς άλλους, ή πιστεύει ότι οι άλλοι τον φθονούν
* Εκδηλώνει αλαζονικές συμπεριφορές ή στάσεις.
Ας ρίξουμε τώρα μία ματιά στην πρόσφατη συμπεριφορά της ελληνικής κοινωνίας και τη σχέση που αυτή παρουσιάζει με τα παραπάνω συμπτώματα :
13 Απριλίου, 2010.
«Προσδοκεί αναγνώριση αυτού ως ανωτέρου χωρίς την παρουσίαση αναλόγων επιτευγμάτων»
Δύο μέρες μετά τη δέσμευση των μελών της Ευρωζώνης να προσφέρουν στην Ελλάδα το πακέτο στήριξης με σκοπό να την κρατήσουν εκτός χρεοκοπίας, η χώρα παρακολουθεί καθώς τα spreads παραμένουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Η ελληνική κοινωνία φαίνεται εξοργισμένη! Εφημερίδες κρατούν τα πρωτοσέλιδα τους για τη φιλοξενία θεωριών συνωμοσίας, ενισχυμένες από το επιχείρημα ότι είναι ανεπίτρεπτο για τις κεφαλαιαγορές να συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την Ελλάδα λες και δεν είχε εξασφαλίσει το περίφημο “πιστόλι στο τραπέζι”. Ουδείς φαίνεται να λαμβάνει υπόψιν του το απλό γεγονός ότι δεν κάναμε τίποτα απολύτως για να εξυγιάνουμε την οικονομία μας, τίποτα απολύτως που θα μπορούσε να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στους επενδυτές για την πορεία αυτής της οικονομίας σε βάθος χρόνου. Το μόνο το οποίο είχαμε «καταφέρει», ήταν το να βουτήξουμε για ακόμα μία φορά τα χέρια μας σε χρήματα άλλων, για να κλοτσίσουμε το τενεκεδάκι των προβλημάτων μας λίγα μέτρα του δρόμου παρακάτω.
«Προσδοκεί αναγνώριση αυτού ως ανωτέρου χωρίς την παρουσίαση αναλόγων επιτευγμάτων». Σύμπτωμα υπ’αριθμόν 1 στην προαναφερθείσα λίστα ICD-10.
5 Μαΐου 2010.
«Προσδοκίες ιδιαίτερα ευνοϊκής μεταχείρισης ή αυτόματης συμμόρφωσης με τις όποιες επιθυμίες του».
100.000 πολίτες συμμετέχουν στη μεγαλύτερη πορεία που έχει δει η χώρα από την μεταπολίτευση, ως αντίδραση στα μέτρα λιτότητας τα οποία ζητούσε η τρόικα.
Αφού λοιπόν απειλήσαμε να διαλύσουμε με την ανευθυνότητά μας την Ευρωζώνη, αφού ικετέψαμε και εκβιάσαμε για να ανοίξουμε τον δρόμο προς το πακέτο στήριξης, βγαίνουμε στους δρόμους διαδηλώνοντας απέναντι στα μόνα μέτρα που θα μπορούσαν να μας καταστήσουν ικανούς να αποπληρώσουμε κάποια στιγμή όσους έβαλαν το χέρι τους στη τσέπη για να μας κρατήσουν μακριά από τη χρεοκοπία. Είναι σχεδόν σαν να λέμε ότι δεν έχουμε σκοπό να αποπληρώσουμε το χρέος μας. Είναι το ίδιο με το να δηλώνουμε την προσδοκία μας να συνεχίσει η υπόλοιπη Ευρώπη να μας ταΐζει, χωρίς εμείς να κάνουμε τίποτα απολύτως προς την κατεύθυνση της σωτηρίας μας.
«Προσδοκίες ιδιαίτερα ευνοϊκής μεταχείρισης ή αυτόματης συμμόρφωσης με τις όποιες επιθυμίες του». Πέραν αμφιβολίας, σύμπτωμα υπ’αριθμόν 5.
11 Απριλίου, 2010.
«Εκμετάλλευση άλλων προς την επίτευξη προσωπικών στόχων ή για την απολαβή προσωπικού οφέλους»
Το σχέδιο στήριξης αυτό καθ’ αυτό. Φτάσαμε σε αυτό εκδηλώνοντας τυπική συμπεριφορά νταή, φέρνοντας την υπόλοιπη Ευρωζώνη σε θέση όπου ο μοναδικός δρόμος για την προσωπική της σωτηρία ήταν να καθαρίσει για λογαριασμό μας τα δικά μας χάλια. Και να το κάνει αυτό μάλιστα, παρά την ύπαρξη “no bailout” ρήτρας στο καταστατικό της.
«Εκμετάλλευση άλλων προς την επίτευξη προσωπικών στόχων ή για την απολαβή προσωπικού οφέλους». Σύμπτωμα υπ’αριθμόν νούμερο 6.
20 Απριλίου 2010.
«Αδυναμία ή απροθυμία να κατανοήσει τα συναισθήματα ή τις ανάγκες άλλων»
Μειωτικά ή ακόμη και υβριστικά σχόλια κάνουν την εμφάνισή τους στον εγχώριο τύπο κατά της Καγκελαρίου της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ, καθώς η τελευταία διστάζει να προωθήσει το πακέτο στήριξης πριν από τις 9 Μαΐου, ημερομηνία διεξαγωγής τοπικών εκλογών στη Γερμανία. Ουδείς δείχνει να νοιάζεται ή να προσπαθεί να κατανοήσει το τεράστιο πολιτικό κόστος με το οποίο θα ερχόταν αντιμέτωπη η κυρία Μέρκελ τη στιγμή που θα ανακοίνωνε στους πολίτες της ότι πρέπει να δώσουν τα δικά τους χρήματα για τη σωτηρία ενός ανεύθυνου λαού. Κανείς δεν ενδιαφέρεται για τη δικαιολογημένη ανησυχία του Γερμανού φορολογούμενου, τη στιγμή που θέτει τη μοίρα του ευρώ του στα χέρια ενός Έλληνα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
«Αδυναμία ή απροθυμία να κατανοήσει τα συναισθήματα ή τις ανάγκες άλλων». Σύμπτωμα υπ’ αριθμόν 7.
6 Σεπτεμβρίου 1997
«Αλαζονική συμπεριφορά»
Η Ελλάδα γιορτάζει την ανακήρυξή της σε διοργανώτρια χώρα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Αν η απόφαση μίας μικρής χώρας με χρέος που ήδη αγγίζει το 100% του ΑΕΠ της, να ξοδέψει 15 δις για τη διοργάνωση του μεγαλύτερου πάρτι στον πλανήτη δεν είναι χαρακτηριστική πράξη «Αλαζονικής συμπεριφοράς», δεν ξέρω τι είναι. Πέραν πάσης αμφιβολίας, σύμπτωμα υπ’αριθμόν 9.
Διάγνωση
Έχουμε λοιπόν 5 από τα 9 συμπτώματα. Αν η ελληνική κοινωνία ήταν άτομο, θα ήμασταν πλήρως δικαιολογημένοι, κατά τα κριτήρια της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, να την χαρακτηρίσουμε ως ναρκισσιστική.
Αλλά θα μπορούσε μία τέτοια “διάγνωση” να εφαρμοστεί σε ένα σύνολο ανθρώπων ; Θα μπορούσε ένα ολόκληρο έθνος να χαρακτηριστεί ως ναρκισσιστικό;
Πολλοί από τους ειδικούς του πεδίου φαίνεται να πιστεύουν πως ναι. Στο έργο τους “The Role of Culture in the Development of Narcissistic Personality Disorders in America, Japan and Denmark”, οι ψυχολόγοι Δρ Ουώρεν και Δρ Καπόνι αναφέρουν ότι :
narcissistic configurations of the we-self can denote self-esteem derived from strong identification with the reputation and honor of the family or groups.
Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι με την μακρά και παραπάνω από λαμπρή ιστορία της Ελλάδος να προσφέρει στέρεο έδαφος για την ταύτιση με τη φήμη του συνόλου (“strong identification with the reputation and honor of the family or groups”), μία ναρκισσιστική μορφοποίηση της συλλογικής μας συνείδησης (“narcissistic configurations of the we-self” ) αναδύεται ως παραπάνω από πιθανό ενδεχόμενο.
Σε ενίσχυση αυτού του επιχειρήματος έρχονται και τα λόγια του Δρ. Σαμ Βάκνιν, αναγνωρισμένης αυθεντίας στο πεδίο του ναρκισσισμού, ο οποίος παραθέτει κάποιες από τις μεταβλητές οι οποίες μπορεί να ενισχύσουν την εκδήλωση συλλογικής ΝΔΠ σε ορισμένες κοινωνίες :
Human collectives acquire a life and a character all their own. The longer the association or affiliation of the members, the more cohesive and conformist the inner dynamics of the group, . . . , the stronger the bonds of locale, language, and history – the more rigorous might an assertion of a common (collective) pathology be
Θεραπεία;
Πιστεύω ακράδαντα ότι αν θέλουμε να δομήσουμε μία έγκυρη θεωρία, τόσο επεξηγηματική όσο και προγνωστική, σχετικά με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, οφείλουμε να πάψουμε να επικεντρωνόμαστε τόσο πολύ σε καθαρά οικονομικούς όρους όπως “σπειροειδής οικονομική ύφεση”, και να αρχίσουμε να δίνουμε παραπάνω προσοχή στην σπειροειδή, αυτοκαταστροφική διαταραχή προσωπικότητας που φαίνεται να έχει προσβάλλει την κοινωνία μας.
Η ελληνική κοινωνία ανήκει στην πιο επικίνδυνη κατηγορία ναρκισσιστών. Στους αποτυχημένους ναρκισσιστές. Ενώ οι επιτυχημένοι ναρκισσιστές μπορούν να είναι λίγο πολύ σταθερές προσωπικότητες, διατηρώντας το “Grandiosity Gap” (βαθμός απόκλισης μίας φανταστικά μεγαλειώδους αυτοαντίληψης από το πραγματικό μέγεθος των προσωπικών τους επιτευγμάτων) σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, οι αποτυχημένοι ναρκισσιστές, ανίκανοι αυτεπίγνωσης, μπορούν να αποδειχτούν αρκετά προβληματικές προσωπικότητες.
Στερημένοι της αναγνώρισης και του θαυμασμού που τόσο λαχταρούν, περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους υπό συνθήκες κατάθλιψης και αυτοτυρράνιας, αδυνατώντας παράλληλα να αναγνωρίσουν την ευθύνη των πράξεών τους.
Μπροστά στο πρόσωπο της αποτυχίας, ο Έλληνας δεν αναγνωρίζει ότι αυτός έκανε λάθος, δεν παραδέχεται ότι αυτός υπήρξε ο υπεύθυνος. Αντί αυτού, επιλέγει να κατευθύνει αυτές τις κατηγορίες προς άλλους. Κατηγορεί την Κυβέρνηση και τις Κυβερνήσεις πριν από αυτήν. Κατηγορεί την Ευρωζώνη και την Μέρκελ. Καταπιάνεται παθιασμένα με την κατασκευή αναρίθμητων θεωριών συνωμοσίας, τοποθετώντας την κάθε δύναμη και παράγοντα που μπορεί να σκεφτεί, σε ένα φαντασιακό σκοτεινό παιχνίδι που ως υπέρτατο στόχο του δεν έχει τίποτα άλλο παρά την καταστροφή του “ταλαίπωρου Έλληνα”.
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν τίποτα άλλο παρά αυτό που περιγράφει ο Δρ Βάκνιν στο βιβλίο του “Malignant Self Love. Narcissism Revisited.”, ως τα πρώτα στάδια της αυτοκαταστροφικής σπειροειδούς ναρκισσιστικής συμπεριφοράς :
The (unsuccessful narcissist’s) Grandiosity Gap is grating. Its recurrence threatens the precariously balanced house of cards that is the narcissistic personality. The narcissist then resorts to self-delusion. Unable to completely ignore contrarian opinion and data – he transmutes them. Unable to face the dismal failure that he is, the narcissist partially withdraws from reality. To soothe and salve the pain of disillusionment, he administers to his aching soul a mixture of lies, distortions, half-truths and outlandish interpretations of events around him.”
Καθώς περνάει ο καιρός, οι διαδηλώσεις θα πυκνώνουν. Το ίδιο και οι απεργίες. Η παραγωγή θα αρχίσει να επιβραδύνεται με όλο και υψηλότερους ρυθμούς. Το όποιο ελάχιστο κεφάλαιο είχε απομείνει με επιχειρησιακά συμφέροντα στην χώρα μας, θα κάνει και αυτό το βήμα προς την εγκατάλειψη αυτού του αυξανόμενα εχθρικού λειτουργικού περιβάλλοντος. Ο τουρισμός, η σημαντικότερη βιομηχανία της χώρας μας, θα δεχτεί και το μεγαλύτερο πλήγμα από αυτή την ταχέως κλιμακούμενη αναταραχή, καθώς όλο και λιγότεροι τουρίστες θα γοητεύονται από την ιδέα διακοπών με φόντο μία γενικευμένη λαϊκή εξέγερση.
Η εικόνα μίας ελληνικής κοινωνίας να κινείται όλο και βαθύτερα στην σπίρα μιας αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς…
Μία εικόνα ήδη ζωγραφισμένη από τον Δρ. Βάκνιν στο άρθρο του “The Delusional Way Out. The Narcissist’s Reactions to Deficient Narcissistic Supply” :
They (the unsuccessful narcissists) explode in unprovoked displays of indignation, righteousness, condemnation, and blame. … They sow fear, revulsion, hate, and malignant envy. They flail against the windmills of reality – a pathetic, forlorn, sight. But often they cause real and lasting damage – fortunately, mainly to themselves.
Σε αυτή τη σκοτεινή εικόνα, ελπίδα για αλλαγή θα μπορούσε να έρθει μόνο εκ των έσω. Κάθε εξωτερική βοήθεια είναι καταδικασμένη σε αποτυχία. Και όχι μόνο αυτό, αλλά θα μπορούσε μάλιστα να κάνει τα πράγματα χειρότερα, όσο η κοινωνία-νάρκισσος δεν δέχεται την ύπαρξη της εσωτερικής της παθογένειας και την ανάγκη της για αλλαγή.
Είναι το ίδιο ακριβώς πράγμα με το να προσπαθείς να βοηθήσεις έναν αλκοολικό που δεν έχει συνειδητοποιήσει την αρρώστια του, δίνοντάς του χρήματα. Θα πάει πολύ απλά να τα ξοδέψει στο επόμενο μπουκάλι βότκα.
Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος για τον οποίο θεωρώ το πακέτο διάσωσης κατάρα μάλλον παρά ευχή για την Ελλάδα. Σε μία στιγμή που θα έπρεπε να είχαμε ταρακουνηθεί για να ξυπνήσουμε και να συνειδητοποιήσουμε το πραγματικό μέγεθος της καταστροφής, αυτό που πήραμε ήταν λίγο πολύ ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη και μία Ευρώπη να λέει “everything will be OK…” Τίποτα πιο ταιριαστό δηλαδή για να θρέψουμε τις φαντασιακές μας ναρκισσιστικές παραισθήσεις, οι οποίες μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε να σκάβουμε το δρόμο μας προς την άβυσσο ώστε όταν τελικά ακουστεί το αναπόφευκτο εγερτήριο, να βρούμε τον εαυτό μας σε πολύ χειρότερη μοίρα από ότι θα τον βρίσκαμε τον περασμένο Απρίλη.
Υπό αυτές τις συνθήκες, λίγο νόημα έχει να συζητάμε για νούμερα. Μιλήστε για νούμερα με τους Γερμανούς αν θέλετε, μιλήστε για νούμερα με τους Άγγλους. Αλλά εδώ είναι Ελλάδα. Και τα νούμερα, πολύ απλά δε δουλεύουν τόσο καλά σε αυτό τον τόπο. Ρωτήστε τους 300 του βασιλιά Λεωνίδα αν θέλετε.
Για τους Έλληνες, το παιχνίδι ποτέ δεν παιζόταν στα νούμερα. Το παιχνίδι πάντα παιζόταν στη δύναμη του χαρακτήρα. Και σε παραπάνω από μία περιστάσεις, αναγκάσαμε την Ιστορία σε αναγνώριση των θαυμάτων για τα οποία είμαστε ικανοί, με τη δύναμη αυτή να δουλεύει στο πλευρό μας. Σήμερα, φοβάμαι πολύ ότι πλησιάζει η ώρα που η Ιστορία θα έχει την ευκαιρία να μάθει επίσης για το τι είμαστε ικανοί στην απόλυτη απουσία αυτής της δύναμης.
Ας έχει οίκτο στην κρίση της.
Μας κάνει καλό η οικονομική στήριξη;
| Διονύσης Γουσέτης
Οι τουαλέτες του Εδιμβούργου, όσες επισκέφτηκα στη σύντομη διαμονή μου, είναι όλες πεντακάθαρες και πάντα με χαρτί, είτε πρόκειται για τουαλέτες καφενείου, είτε δημόσιας υπηρεσίας, είτε θεάτρου κλπ. «Γιατί οι Έλληνες δεν μπορούν να έχουν καθαρές τουαλέτες, αφού αυτό τουλάχιστον δεν κοστίζει;», ρώτησα. «Δεν είμαστε βρώμικοι», ήρθε η απάντηση. «Απόδειξη ότι οι τουαλέτες των σπιτιών μας είναι όλες καθαρές. Απλά, είμαστε αδιάφοροι για τους συμπολίτες μας, όσους βρίσκονται έξω από τον άμεσο κύκλο μας. Και γι’ αυτό είμαστε ανίκανοι να κρατήσουμε καθαρές τις δημόσιες τουαλέτες».
Όχι μόνο αποδεικνυόμαστε ανίκανοι για συλλογική προσπάθεια αποτροπής της χρεοκοπίας, αλλά όλο και περισσότεροι από μας δεν αναγνωρίζουν καν ότι είμαστε υπαίτιοι γι’ αυτήν. Κατηγορούν ως υπαίτιους την ευρωζώνη, το ΔΝΤ, τη Μέρκελ, τους Εβραίους και άλλα δαιμόνια. Κατασκευάζουν πλήθος θεωρίες συνωμοσίας. Ούτε τη στήριξη αναγνωρίζουν ως στήριξη
Παρόμοια γνώμη για την ανικανότητά μας, διατύπωσε η πρωθυπουργός της Σλοβακίας, αρνούμενη να συμμετάσχει στην ευρωπαϊκή στήριξη προς τη χώρα μας. «Κανείς δεν βοήθησε εμάς να φέρουμε σε πέρας τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις μας. Γιατί να βοηθήσουμε εκείνους που δεν είναι έτοιμοι να κάνουν κάτι μόνοι τους;». Παρόμοια γνώμη έχουν και οι επενδυτές. Θεωρούν ότι, παρά την πρωτοφανή οικονομική στήριξη, είμαστε λιγότερο ασφαλής χώρα για επενδύσεις ακόμα και από την Αργεντινή.
Κι εμείς τους επαληθεύουμε συνεχώς, αποδεικνύοντας ότι αιτία της ανικανότητάς μας να ορθοποδήσουμε είναι η αδιαφορία καθενός για το κοινωνικό σύνολο. Μετά τους λιμενεργάτες, που δεν ήθελαν Κινέζους ανταγωνιστές, μετά τους ταξιτζήδες που ήθελαν το μονοπώλιο του επαγγέλματός τους, μετά τους φορτηγατζήδες που ήθελαν το ίδιο, μετά τους συνδικαλιστές της ΔΕΗ, που θέλουν το μονοπώλιο της ενέργειας, μετά τους συνδικαλιστές του ΟΣΕ, που θέλουν υπεράριθμο προσωπικό σε μια ζημιογόνα εταιρεία, είχαμε τους συνδικαλιστές φύλακες αρχαιολογικών χώρων. Οι μάλλον χαμηλόμισθοι αυτοί δημόσιοι υπάλληλοι (γράφω «μάλλον» γιατί εσχάτως έχω εκπλαγεί μαθαίνοντας το μισθό δημοσίων υπαλλήλων που τους νόμιζα χαμηλόμισθους) αντέδρασαν στο άνοιγμα των αρχαιολογικών χώρων στη χτεσινή πανσέληνο. Φαίνεται ότι δεν βρίσκονται σε κρίση, αφού δεν καταδέχτηκαν την κατά νόμο αμοιβή της υπερωρίας και ζήτησαν είτε να γίνει τριπλάσια, είτε -όταν ενέδωσαν να ανοίξουν οι χώροι- να δοθεί ως ανθρωπιστική βοήθεια.
Όχι μόνο αποδεικνυόμαστε ανίκανοι για συλλογική προσπάθεια αποτροπής της χρεοκοπίας, αλλά όλο και περισσότεροι από μας δεν αναγνωρίζουν καν ότι είμαστε υπαίτιοι γι’ αυτήν. Κατηγορούν ως υπαίτιους την ευρωζώνη, το ΔΝΤ, τη Μέρκελ, τους Εβραίους και άλλα δαιμόνια. Κατασκευάζουν πλήθος θεωρίες συνωμοσίας. Ούτε τη στήριξη αναγνωρίζουν ως στήριξη. Τους οργανισμούς που μας στηρίζουν, τους αποκαλούν «δυνάμεις κατοχής», σαν να μην τους καλέσαμε εμείς οι ίδιοι. Προσφεύγουν στο ΣτΕ για να τους διώξουν. Μέχρι και τα επιτόκια του μνημονίου -που είναι μικρότερα από τα μισά εκείνων που ζητούν οι αγορές- τα κατηγορούν για τοκογλυφικά.
Ίσως μας έκανε καλό να εισακούσει η τρόικα την «οργή λαού» και να σηκωθεί να φύγει. Θα μας ανάγκαζε να προσπαθήσουμε να συνεργαστούμε ώστε επιτέλους «να κάνουμε κάτι μόνοι μας». Εκτός αν αποδειχτεί ότι απωλέσαμε εντελώς το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, οπότε μας αναμένει το χάος και η ζούγκλα.
Οι τουαλέτες του Εδιμβούργου, όσες επισκέφτηκα στη σύντομη διαμονή μου, είναι όλες πεντακάθαρες και πάντα με χαρτί, είτε πρόκειται για τουαλέτες καφενείου, είτε δημόσιας υπηρεσίας, είτε θεάτρου κλπ. «Γιατί οι Έλληνες δεν μπορούν να έχουν καθαρές τουαλέτες, αφού αυτό τουλάχιστον δεν κοστίζει;», ρώτησα. «Δεν είμαστε βρώμικοι», ήρθε η απάντηση. «Απόδειξη ότι οι τουαλέτες των σπιτιών μας είναι όλες καθαρές. Απλά, είμαστε αδιάφοροι για τους συμπολίτες μας, όσους βρίσκονται έξω από τον άμεσο κύκλο μας. Και γι’ αυτό είμαστε ανίκανοι να κρατήσουμε καθαρές τις δημόσιες τουαλέτες».
Όχι μόνο αποδεικνυόμαστε ανίκανοι για συλλογική προσπάθεια αποτροπής της χρεοκοπίας, αλλά όλο και περισσότεροι από μας δεν αναγνωρίζουν καν ότι είμαστε υπαίτιοι γι’ αυτήν. Κατηγορούν ως υπαίτιους την ευρωζώνη, το ΔΝΤ, τη Μέρκελ, τους Εβραίους και άλλα δαιμόνια. Κατασκευάζουν πλήθος θεωρίες συνωμοσίας. Ούτε τη στήριξη αναγνωρίζουν ως στήριξη
Παρόμοια γνώμη για την ανικανότητά μας, διατύπωσε η πρωθυπουργός της Σλοβακίας, αρνούμενη να συμμετάσχει στην ευρωπαϊκή στήριξη προς τη χώρα μας. «Κανείς δεν βοήθησε εμάς να φέρουμε σε πέρας τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις μας. Γιατί να βοηθήσουμε εκείνους που δεν είναι έτοιμοι να κάνουν κάτι μόνοι τους;». Παρόμοια γνώμη έχουν και οι επενδυτές. Θεωρούν ότι, παρά την πρωτοφανή οικονομική στήριξη, είμαστε λιγότερο ασφαλής χώρα για επενδύσεις ακόμα και από την Αργεντινή.
Κι εμείς τους επαληθεύουμε συνεχώς, αποδεικνύοντας ότι αιτία της ανικανότητάς μας να ορθοποδήσουμε είναι η αδιαφορία καθενός για το κοινωνικό σύνολο. Μετά τους λιμενεργάτες, που δεν ήθελαν Κινέζους ανταγωνιστές, μετά τους ταξιτζήδες που ήθελαν το μονοπώλιο του επαγγέλματός τους, μετά τους φορτηγατζήδες που ήθελαν το ίδιο, μετά τους συνδικαλιστές της ΔΕΗ, που θέλουν το μονοπώλιο της ενέργειας, μετά τους συνδικαλιστές του ΟΣΕ, που θέλουν υπεράριθμο προσωπικό σε μια ζημιογόνα εταιρεία, είχαμε τους συνδικαλιστές φύλακες αρχαιολογικών χώρων. Οι μάλλον χαμηλόμισθοι αυτοί δημόσιοι υπάλληλοι (γράφω «μάλλον» γιατί εσχάτως έχω εκπλαγεί μαθαίνοντας το μισθό δημοσίων υπαλλήλων που τους νόμιζα χαμηλόμισθους) αντέδρασαν στο άνοιγμα των αρχαιολογικών χώρων στη χτεσινή πανσέληνο. Φαίνεται ότι δεν βρίσκονται σε κρίση, αφού δεν καταδέχτηκαν την κατά νόμο αμοιβή της υπερωρίας και ζήτησαν είτε να γίνει τριπλάσια, είτε -όταν ενέδωσαν να ανοίξουν οι χώροι- να δοθεί ως ανθρωπιστική βοήθεια.
Όχι μόνο αποδεικνυόμαστε ανίκανοι για συλλογική προσπάθεια αποτροπής της χρεοκοπίας, αλλά όλο και περισσότεροι από μας δεν αναγνωρίζουν καν ότι είμαστε υπαίτιοι γι’ αυτήν. Κατηγορούν ως υπαίτιους την ευρωζώνη, το ΔΝΤ, τη Μέρκελ, τους Εβραίους και άλλα δαιμόνια. Κατασκευάζουν πλήθος θεωρίες συνωμοσίας. Ούτε τη στήριξη αναγνωρίζουν ως στήριξη. Τους οργανισμούς που μας στηρίζουν, τους αποκαλούν «δυνάμεις κατοχής», σαν να μην τους καλέσαμε εμείς οι ίδιοι. Προσφεύγουν στο ΣτΕ για να τους διώξουν. Μέχρι και τα επιτόκια του μνημονίου -που είναι μικρότερα από τα μισά εκείνων που ζητούν οι αγορές- τα κατηγορούν για τοκογλυφικά.
Ίσως μας έκανε καλό να εισακούσει η τρόικα την «οργή λαού» και να σηκωθεί να φύγει. Θα μας ανάγκαζε να προσπαθήσουμε να συνεργαστούμε ώστε επιτέλους «να κάνουμε κάτι μόνοι μας». Εκτός αν αποδειχτεί ότι απωλέσαμε εντελώς το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, οπότε μας αναμένει το χάος και η ζούγκλα.
Παρασκευή 10 Σεπτεμβρίου 2010
Τι κάνουμε τώρα Γιώργο;
| Γιάννης Ζηρίνης
Ι. Γιατί φτάσαμε εδώ;
Ας ξεπεράσουμε πια τη γενική επίρριψη ευθυνών, τις εύκολες κατηγόριες και την άγονη γκρίνια.
Η κρίση αυτή είναι όντως μια ευκαιρία και θα είναι κρίμα να την αφήσουμε να πάει χαμένη. Όπως το 1974, εκμεταλλευόμενοι το άγος των δικτατόρων στην Κύπρο, μπορέσαμε να ξεφορτωθούμε με συνοπτικές διαδικασίες τη χούντα και τη βασιλεία, αποκτώντας για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια γνήσια δημοκρατία, έτσι και τώρα μπορούμε να αποβάλουμε ιδεοληψίες και «κολλήματα» που μας ταλαιπωρούν τα τελευταία 36 χρόνια.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: έχουμε κράτος δικαίου, έχουμε σύνταγμα και νόμους, και όποιος τους παραβαίνει υφίσταται τις συνέπειες. Δεν υπάρχουν πια «ιερές αγελάδες» που τυγχάνουν ιδιότυπης ασυλίας. Όποια χρέη είχαμε στην αριστερά τα ξεπληρώσαμε και με το παραπάνω όλα αυτά τα χρόνια με την ανοχή της πλειοψηφίας στα παιδιαρίστικα καμώματά της και στην «ανυπακοή» της. Κάμποσοι από τη γενιά μας θητεύσαμε εκεί και έχουμε το δικαίωμα επιτέλους να ασκούμε δημόσια κριτική σε μια χουλιγκανική εκδοχή αυτού που κάποτε πιστέψαμε.
Θέλω να ξέρω τι λένε σήμερα οι υπουργοί της κυβέρνησης Σημίτη όταν τράβηξαν το χαλί κάτω από το νομοσχέδιο Γιαννίτση το 2001, όταν έκαναν τα στραβά μάτια στις προσπάθειες του Α. Παπαδόπουλου να μεταρρυθμίσει την υγεία, του Φλωρίδη να συγκρουστεί με τις παράγκες στο ποδόσφαιρο
Να ζητήσουμε αυτοκριτική από αυτούς που κυβέρνησαν τα τελευταία 30 χρόνια για το πού έσφαλαν, πού δεν προσπάθησαν αρκετά, πού δεν συγκρούστηκαν με το λαϊκισμό και μας έφεραν μέχρι εδώ. Όχι όμως γενικότητες ανώδυνες που τα χωράνε όλα και δεν έχουν όνομα και διεύθυνση. Θέλω να ξέρω τι λένε σήμερα οι υπουργοί της κυβέρνησης Σημίτη όταν τράβηξαν το χαλί κάτω από το νομοσχέδιο Γιαννίτση το 2001, όταν έκαναν τα στραβά μάτια στις προσπάθειες του Α. Παπαδόπουλου να μεταρρυθμίσει την υγεία, του Φλωρίδη να συγκρουστεί με τις παράγκες στο ποδόσφαιρο, όταν ανέχτηκαν σκανδαλώδεις συμπεριφορές πρωτοκλασάτων συναδέλφων τους , όταν ψήφιζαν τους νόμους για την παραγραφή στην πενταετία, όταν νομοθετούσαν την παροχή προνομίων στις ήδη προνομιούχες κατηγορίες εργαζομένων και επαγγελματιών, των ΔΕΚΟ και του δημόσιου τομέα. Αυτές οι ενέργειες έχουν υπογραφές υπουργών και οφείλουμε ως κοινωνία να μάθουμε ποιοι είναι αυτοί, όνομα και τηλέφωνο. Ας κάνει και ο Τύπος τη δουλειά του εδώ τολμώντας και αυτός ρήξεις με επώνυμους παράγοντες που τόσα χρόνια χαϊδεύει.
Να μάθουμε ποιοι από την αλήστου μνήμης κυβέρνηση της ΝΔ εκτίναξαν τις δημόσιες δαπάνες μεταξύ 2004 και 2009 με αυξήσεις μισθών, συντάξεων, παροχών και επιδομάτων δημοσίων υπαλλήλων, με προσλήψεις, με κόστος φαρμάκων κ.λπ. Όνομα και τηλέφωνο.
Να καταλήξουν οι εξεταστικές επιτροπές για τη Siemens και το Βατοπέδι σε κοινά πορίσματα και να αποδοθούν συγκεκριμένες ευθύνες σε όσους φταίνε – όνομα και τηλέφωνο.
Η ομολογία και η μεταμέλεια έχουν την αξία τους ως διαδικασίες κάθαρσης και για τα άτομα αλλά και για την κοινωνία, όπως πολύ καλά ξέρουμε από την ψυχανάλυση οι μοντέρνοι, από τη θρησκεία οι παραδοσιακοί.
ΙΙ. Μπορούσαμε να είχαμε διαπραγματευτεί μια πιο αξιοπρεπή-λιγότερο αποικιοκρατική συμφωνία με τους πιστωτές μας;
Και βέβαια μπορούσαμε:
Αν το ΠΑΣΟΚ δεν ήταν μια βαλκανική εκδοχή του περονισμού (ξέρετε, της Αργεντινής που τώρα τόσο συχνά αναφέρουμε) και δεν είχε συμβάλει, ακολουθούμενο από την επάρατη διακυβέρνηση της ΝΔ, στη δημιουργία της σημερινής κατάντιας.
Αν ο ΓΑΠ και οι συνεργάτες του ήξεραν αυτά που τώρα έμαθαν με σκληρό τρόπο («on the job training», επί το ελληνικότερο) τους τελευταίους 7 μήνες.
Αν λοιπόν συνέβαιναν όλα αυτά, δεν θα είχαμε κόψει μισθούς και συντάξεις επί δικαίων και αδίκων, δεν θα κλαίγαμε για τους ανέργους που θα γεμίσουν τη χώρα τα επόμενα χρόνια, για τις επιχειρήσεις που κλείνουν… Ναι , τότε θα είχαμε διαπραγματευτεί μια καλύτερη συνθήκη
Αν ο κρατικός μηχανισμός είχε υποτυπωδώς ένα αξιόπιστο σύστημα παρακολούθησης και καταγραφής των επιδομάτων στο Δημόσιο, των δαπανών για τα φάρμακα και ποιος τα παραγγέλνει, των εγγυήσεων που έχει δώσει το Δημόσιο για τις ΔΕΚΟ, της εκμεταλλεύσιμης δημόσιας ακίνητης περιουσίας, των 60.000 συντάξεων που εξακολουθούν και παίρνουν οι συγγενείς των θανόντων, των άχρηστων οργανισμών και ΔΕΚΟ, των εξωπραγματικών ποσών που δαπανούν οι ΔΕΚΟ, οι δήμοι και το Δημόσιο για άχρηστα έργα –υπηρεσίες–, αμοιβές ημετέρων, της τεράστιας φοροδιαφυγής των επιχειρηματιών όλων των μεγεθών και επαγγελματιών, με δυο λόγια της απίστευτης σπατάλης και κακοδιαχείρισης που ξέρουμε και σχολιάζουμε χρόνια σαν εθνικό σπορ μεταξύ μας.
Αν μπορούσαμε να περιορίσουμε δραστικά τις αμυντικές μας δαπάνες.
Αν δεν είμαστε και εμείς ως κοινωνία τόσο υποκριτές (σαν τους ευρωπαίους πιστωτές μας που μας δανείζουν για να αγοράζουμε από αυτούς, μεταξύ άλλων, τους εξοπλισμούς τους) και μπορούσαμε να εξηγήσουμε απλά και καθαρά στην κοινή γνώμη ότι η ΓΣΕΕ , η ΑΔΕΔΥ και τα συνδικάτα των αγροτών έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το ότι φτάσαμε εδώ.
Αν…
Αν λοιπόν συνέβαιναν όλα αυτά, δεν θα είχαμε κόψει μισθούς και συντάξεις επί δικαίων και αδίκων, δεν θα κλαίγαμε για τους ανέργους που θα γεμίσουν τη χώρα τα επόμενα χρόνια, για τις επιχειρήσεις που κλείνουν… Ναι , τότε θα είχαμε διαπραγματευτεί μια καλύτερη συνθήκη.
Αλλά αν συνέβαιναν όλα αυτά, δεν θα είχαμε πτωχεύσει και δεν θα χρειαζόμασταν βοήθεια! Ας το καταλάβουμε ότι όταν φτάσεις στο σημείο που φτάσαμε δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια διαπραγμάτευσης – δεν υπάρχουν κόκκινες γραμμές, με τέτοιο μάλιστα πολιτικό κλίμα αντιπαράθεσης και πολιτικούς κατώτερους των περιστάσεων.
ΙΙΙ. Τι κάνουμε όμως τώρα εδώ που φτάσαμε;
1. Αφήνουμε τα παιδιαρίσματα, τις «ανυπακοές», τους δεκάρικους που αγγίζουν μόνο το συναίσθημα και σοβαρευόμαστε.
2. Αρχίζουμε και μετράμε –ναι μετράμε: τα φάρμακα, τα επιδόματα, τις εγγυήσεις του Δημοσίου, την ακίνητη περιουσία, τη φοροδιαφυγή κ.λπ. κ.λπ.
3. Βρίσκουμε πολιτικούς που ξέρουν από διαχείριση με μπλοκάκι και τέτοια… βαρετά. Ας μη μιλάνε ωραία στο μπαλκόνι, ας μη μας συνεπαίρνουν οι λόγοι τους και τα όσα μας υπόσχονται –ας γίνει η πολιτική πιο άχρωμη, πιο γήινη αλλά ας βάζει επιτέλους γκολ– όχι άλλες ντρίπλες στη σέντρα. Όποιος θέλει συγκινήσεις αυτού του τύπου, υπάρχει ο εθνικός διασκεδαστής, το παγκόσμιο κύπελλο, τα χυδαιοσκυλάδικα κ.λπ.
4. Αν περιορίσουμε γρήγορα τις σπατάλες, συλλάβουμε μέρος της φοροδιαφυγής κ.λπ., θα μπορέσουμε να δώσουμε πίσω αυτά που τόσο άδικα και ισοπεδωτικά πήραμε τώρα από τους πιο αδύναμους συμπολίτες μας.
5. Αφήνουμε πίσω την ομφαλοσκόπηση, τον εθνοκεντρισμό, τις ιδεοληψίες περί επιούσιου λαού κ.λπ. Αυτό είναι το κατεξοχήν αναπτυξιακό μέτρο, γιατί δεν θα γίνουν ποτέ επενδύσεις στη χώρα όσο δεν καταλαβαίνουμε ποια πραγματικά είναι η θέση μας στην παγκόσμια κοινότητα και πώς παίζεται το διεθνές οικονομικό παιχνίδι. Όλα τα άλλα περί Παρθενώνων και βελανιδιών είναι για τα εγγονάκια μας των 6 ετών (όχι παραπάνω) τις κρύες νύχτες του χειμώνα.
Αφήνουμε πίσω την ομφαλοσκόπηση, τον εθνοκεντρισμό, τις ιδεοληψίες περί επιούσιου λαού κ.λπ. Αυτό είναι το κατεξοχήν αναπτυξιακό μέτρο, γιατί δεν θα γίνουν ποτέ επενδύσεις στη χώρα όσο δεν καταλαβαίνουμε ποια πραγματικά είναι η θέση μας στην παγκόσμια κοινότητα και πώς παίζεται το διεθνές οικονομικό παιχνίδι
Στο κάτω κάτω αν διαβάσει κανείς προσεκτικά το σύμφωνο που υπογράψαμε, θα διαπιστώσει ότι με εξαίρεση τις άδικες περικοπές των αποδοχών στα ευπαθή τμήματα των εργαζομένων και των συνταξιούχων, τα υπόλοιπα μέτρα αποτελούν διαρθρωτικές παρεμβάσεις που είναι αναγκαίες, όλες οι εκθέσεις για τη χώρα εδώ και 15 τουλάχιστον χρόνια μας έλεγαν ότι πρέπει να τα λάβουμε, μερικά υπήρχαν και σε προγράμματα των 2 κομμάτων εξουσίας και τώρα ξέρουμε ότι δεν επρόκειτο ποτέ να ληφθούν από το υπάρχον πολιτικό σύστημα.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν άμεσα μια λυτρωτική και εκ βαθέων εξομολόγηση των ανομημάτων μας και των άλλων θανάσιμων ή μη αμαρτημάτων μας, ας αντικρίσουμε κατάματα την κατάστασή μας και ας ξεκινήσουμε τη δουλειά – άμεσα και με τους καλύτερους. Οι καλύτεροι υπάρχουν και περιμένουν ένα κάλεσμα από όλους μας για να μπουν στη μάχη. Θα έρθουν όμως όταν οι κρατούντες παράσχουν τις ελάχιστες εγγυήσεις για αξιοκρατία και διαφάνεια στη διαχείριση του δημόσιου βίου. Η κοινωνία περιμένει ακόμα να πειστεί ότι αυτά που επαγγέλλεται ο πρωθυπουργός και κάποιοι από τους συνεργάτες του τα εννοούν.
Τίποτε δεν θα μας δώσει το αίσθημα της ικανοποίησης, δεν θα μας επιβραβεύσει περισσότερο από το να τα καταφέρουμε στις δύσκολες ή και απέλπιδες μάχες.
Είναι αποκλειστικά στο χέρι μας.
Ι. Γιατί φτάσαμε εδώ;
Ας ξεπεράσουμε πια τη γενική επίρριψη ευθυνών, τις εύκολες κατηγόριες και την άγονη γκρίνια.
Η κρίση αυτή είναι όντως μια ευκαιρία και θα είναι κρίμα να την αφήσουμε να πάει χαμένη. Όπως το 1974, εκμεταλλευόμενοι το άγος των δικτατόρων στην Κύπρο, μπορέσαμε να ξεφορτωθούμε με συνοπτικές διαδικασίες τη χούντα και τη βασιλεία, αποκτώντας για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια γνήσια δημοκρατία, έτσι και τώρα μπορούμε να αποβάλουμε ιδεοληψίες και «κολλήματα» που μας ταλαιπωρούν τα τελευταία 36 χρόνια.
Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: έχουμε κράτος δικαίου, έχουμε σύνταγμα και νόμους, και όποιος τους παραβαίνει υφίσταται τις συνέπειες. Δεν υπάρχουν πια «ιερές αγελάδες» που τυγχάνουν ιδιότυπης ασυλίας. Όποια χρέη είχαμε στην αριστερά τα ξεπληρώσαμε και με το παραπάνω όλα αυτά τα χρόνια με την ανοχή της πλειοψηφίας στα παιδιαρίστικα καμώματά της και στην «ανυπακοή» της. Κάμποσοι από τη γενιά μας θητεύσαμε εκεί και έχουμε το δικαίωμα επιτέλους να ασκούμε δημόσια κριτική σε μια χουλιγκανική εκδοχή αυτού που κάποτε πιστέψαμε.
Θέλω να ξέρω τι λένε σήμερα οι υπουργοί της κυβέρνησης Σημίτη όταν τράβηξαν το χαλί κάτω από το νομοσχέδιο Γιαννίτση το 2001, όταν έκαναν τα στραβά μάτια στις προσπάθειες του Α. Παπαδόπουλου να μεταρρυθμίσει την υγεία, του Φλωρίδη να συγκρουστεί με τις παράγκες στο ποδόσφαιρο
Να ζητήσουμε αυτοκριτική από αυτούς που κυβέρνησαν τα τελευταία 30 χρόνια για το πού έσφαλαν, πού δεν προσπάθησαν αρκετά, πού δεν συγκρούστηκαν με το λαϊκισμό και μας έφεραν μέχρι εδώ. Όχι όμως γενικότητες ανώδυνες που τα χωράνε όλα και δεν έχουν όνομα και διεύθυνση. Θέλω να ξέρω τι λένε σήμερα οι υπουργοί της κυβέρνησης Σημίτη όταν τράβηξαν το χαλί κάτω από το νομοσχέδιο Γιαννίτση το 2001, όταν έκαναν τα στραβά μάτια στις προσπάθειες του Α. Παπαδόπουλου να μεταρρυθμίσει την υγεία, του Φλωρίδη να συγκρουστεί με τις παράγκες στο ποδόσφαιρο, όταν ανέχτηκαν σκανδαλώδεις συμπεριφορές πρωτοκλασάτων συναδέλφων τους , όταν ψήφιζαν τους νόμους για την παραγραφή στην πενταετία, όταν νομοθετούσαν την παροχή προνομίων στις ήδη προνομιούχες κατηγορίες εργαζομένων και επαγγελματιών, των ΔΕΚΟ και του δημόσιου τομέα. Αυτές οι ενέργειες έχουν υπογραφές υπουργών και οφείλουμε ως κοινωνία να μάθουμε ποιοι είναι αυτοί, όνομα και τηλέφωνο. Ας κάνει και ο Τύπος τη δουλειά του εδώ τολμώντας και αυτός ρήξεις με επώνυμους παράγοντες που τόσα χρόνια χαϊδεύει.
Να μάθουμε ποιοι από την αλήστου μνήμης κυβέρνηση της ΝΔ εκτίναξαν τις δημόσιες δαπάνες μεταξύ 2004 και 2009 με αυξήσεις μισθών, συντάξεων, παροχών και επιδομάτων δημοσίων υπαλλήλων, με προσλήψεις, με κόστος φαρμάκων κ.λπ. Όνομα και τηλέφωνο.
Να καταλήξουν οι εξεταστικές επιτροπές για τη Siemens και το Βατοπέδι σε κοινά πορίσματα και να αποδοθούν συγκεκριμένες ευθύνες σε όσους φταίνε – όνομα και τηλέφωνο.
Η ομολογία και η μεταμέλεια έχουν την αξία τους ως διαδικασίες κάθαρσης και για τα άτομα αλλά και για την κοινωνία, όπως πολύ καλά ξέρουμε από την ψυχανάλυση οι μοντέρνοι, από τη θρησκεία οι παραδοσιακοί.
ΙΙ. Μπορούσαμε να είχαμε διαπραγματευτεί μια πιο αξιοπρεπή-λιγότερο αποικιοκρατική συμφωνία με τους πιστωτές μας;
Και βέβαια μπορούσαμε:
Αν το ΠΑΣΟΚ δεν ήταν μια βαλκανική εκδοχή του περονισμού (ξέρετε, της Αργεντινής που τώρα τόσο συχνά αναφέρουμε) και δεν είχε συμβάλει, ακολουθούμενο από την επάρατη διακυβέρνηση της ΝΔ, στη δημιουργία της σημερινής κατάντιας.
Αν ο ΓΑΠ και οι συνεργάτες του ήξεραν αυτά που τώρα έμαθαν με σκληρό τρόπο («on the job training», επί το ελληνικότερο) τους τελευταίους 7 μήνες.
Αν λοιπόν συνέβαιναν όλα αυτά, δεν θα είχαμε κόψει μισθούς και συντάξεις επί δικαίων και αδίκων, δεν θα κλαίγαμε για τους ανέργους που θα γεμίσουν τη χώρα τα επόμενα χρόνια, για τις επιχειρήσεις που κλείνουν… Ναι , τότε θα είχαμε διαπραγματευτεί μια καλύτερη συνθήκη
Αν ο κρατικός μηχανισμός είχε υποτυπωδώς ένα αξιόπιστο σύστημα παρακολούθησης και καταγραφής των επιδομάτων στο Δημόσιο, των δαπανών για τα φάρμακα και ποιος τα παραγγέλνει, των εγγυήσεων που έχει δώσει το Δημόσιο για τις ΔΕΚΟ, της εκμεταλλεύσιμης δημόσιας ακίνητης περιουσίας, των 60.000 συντάξεων που εξακολουθούν και παίρνουν οι συγγενείς των θανόντων, των άχρηστων οργανισμών και ΔΕΚΟ, των εξωπραγματικών ποσών που δαπανούν οι ΔΕΚΟ, οι δήμοι και το Δημόσιο για άχρηστα έργα –υπηρεσίες–, αμοιβές ημετέρων, της τεράστιας φοροδιαφυγής των επιχειρηματιών όλων των μεγεθών και επαγγελματιών, με δυο λόγια της απίστευτης σπατάλης και κακοδιαχείρισης που ξέρουμε και σχολιάζουμε χρόνια σαν εθνικό σπορ μεταξύ μας.
Αν μπορούσαμε να περιορίσουμε δραστικά τις αμυντικές μας δαπάνες.
Αν δεν είμαστε και εμείς ως κοινωνία τόσο υποκριτές (σαν τους ευρωπαίους πιστωτές μας που μας δανείζουν για να αγοράζουμε από αυτούς, μεταξύ άλλων, τους εξοπλισμούς τους) και μπορούσαμε να εξηγήσουμε απλά και καθαρά στην κοινή γνώμη ότι η ΓΣΕΕ , η ΑΔΕΔΥ και τα συνδικάτα των αγροτών έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το ότι φτάσαμε εδώ.
Αν…
Αν λοιπόν συνέβαιναν όλα αυτά, δεν θα είχαμε κόψει μισθούς και συντάξεις επί δικαίων και αδίκων, δεν θα κλαίγαμε για τους ανέργους που θα γεμίσουν τη χώρα τα επόμενα χρόνια, για τις επιχειρήσεις που κλείνουν… Ναι , τότε θα είχαμε διαπραγματευτεί μια καλύτερη συνθήκη.
Αλλά αν συνέβαιναν όλα αυτά, δεν θα είχαμε πτωχεύσει και δεν θα χρειαζόμασταν βοήθεια! Ας το καταλάβουμε ότι όταν φτάσεις στο σημείο που φτάσαμε δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια διαπραγμάτευσης – δεν υπάρχουν κόκκινες γραμμές, με τέτοιο μάλιστα πολιτικό κλίμα αντιπαράθεσης και πολιτικούς κατώτερους των περιστάσεων.
ΙΙΙ. Τι κάνουμε όμως τώρα εδώ που φτάσαμε;
1. Αφήνουμε τα παιδιαρίσματα, τις «ανυπακοές», τους δεκάρικους που αγγίζουν μόνο το συναίσθημα και σοβαρευόμαστε.
2. Αρχίζουμε και μετράμε –ναι μετράμε: τα φάρμακα, τα επιδόματα, τις εγγυήσεις του Δημοσίου, την ακίνητη περιουσία, τη φοροδιαφυγή κ.λπ. κ.λπ.
3. Βρίσκουμε πολιτικούς που ξέρουν από διαχείριση με μπλοκάκι και τέτοια… βαρετά. Ας μη μιλάνε ωραία στο μπαλκόνι, ας μη μας συνεπαίρνουν οι λόγοι τους και τα όσα μας υπόσχονται –ας γίνει η πολιτική πιο άχρωμη, πιο γήινη αλλά ας βάζει επιτέλους γκολ– όχι άλλες ντρίπλες στη σέντρα. Όποιος θέλει συγκινήσεις αυτού του τύπου, υπάρχει ο εθνικός διασκεδαστής, το παγκόσμιο κύπελλο, τα χυδαιοσκυλάδικα κ.λπ.
4. Αν περιορίσουμε γρήγορα τις σπατάλες, συλλάβουμε μέρος της φοροδιαφυγής κ.λπ., θα μπορέσουμε να δώσουμε πίσω αυτά που τόσο άδικα και ισοπεδωτικά πήραμε τώρα από τους πιο αδύναμους συμπολίτες μας.
5. Αφήνουμε πίσω την ομφαλοσκόπηση, τον εθνοκεντρισμό, τις ιδεοληψίες περί επιούσιου λαού κ.λπ. Αυτό είναι το κατεξοχήν αναπτυξιακό μέτρο, γιατί δεν θα γίνουν ποτέ επενδύσεις στη χώρα όσο δεν καταλαβαίνουμε ποια πραγματικά είναι η θέση μας στην παγκόσμια κοινότητα και πώς παίζεται το διεθνές οικονομικό παιχνίδι. Όλα τα άλλα περί Παρθενώνων και βελανιδιών είναι για τα εγγονάκια μας των 6 ετών (όχι παραπάνω) τις κρύες νύχτες του χειμώνα.
Αφήνουμε πίσω την ομφαλοσκόπηση, τον εθνοκεντρισμό, τις ιδεοληψίες περί επιούσιου λαού κ.λπ. Αυτό είναι το κατεξοχήν αναπτυξιακό μέτρο, γιατί δεν θα γίνουν ποτέ επενδύσεις στη χώρα όσο δεν καταλαβαίνουμε ποια πραγματικά είναι η θέση μας στην παγκόσμια κοινότητα και πώς παίζεται το διεθνές οικονομικό παιχνίδι
Στο κάτω κάτω αν διαβάσει κανείς προσεκτικά το σύμφωνο που υπογράψαμε, θα διαπιστώσει ότι με εξαίρεση τις άδικες περικοπές των αποδοχών στα ευπαθή τμήματα των εργαζομένων και των συνταξιούχων, τα υπόλοιπα μέτρα αποτελούν διαρθρωτικές παρεμβάσεις που είναι αναγκαίες, όλες οι εκθέσεις για τη χώρα εδώ και 15 τουλάχιστον χρόνια μας έλεγαν ότι πρέπει να τα λάβουμε, μερικά υπήρχαν και σε προγράμματα των 2 κομμάτων εξουσίας και τώρα ξέρουμε ότι δεν επρόκειτο ποτέ να ληφθούν από το υπάρχον πολιτικό σύστημα.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν άμεσα μια λυτρωτική και εκ βαθέων εξομολόγηση των ανομημάτων μας και των άλλων θανάσιμων ή μη αμαρτημάτων μας, ας αντικρίσουμε κατάματα την κατάστασή μας και ας ξεκινήσουμε τη δουλειά – άμεσα και με τους καλύτερους. Οι καλύτεροι υπάρχουν και περιμένουν ένα κάλεσμα από όλους μας για να μπουν στη μάχη. Θα έρθουν όμως όταν οι κρατούντες παράσχουν τις ελάχιστες εγγυήσεις για αξιοκρατία και διαφάνεια στη διαχείριση του δημόσιου βίου. Η κοινωνία περιμένει ακόμα να πειστεί ότι αυτά που επαγγέλλεται ο πρωθυπουργός και κάποιοι από τους συνεργάτες του τα εννοούν.
Τίποτε δεν θα μας δώσει το αίσθημα της ικανοποίησης, δεν θα μας επιβραβεύσει περισσότερο από το να τα καταφέρουμε στις δύσκολες ή και απέλπιδες μάχες.
Είναι αποκλειστικά στο χέρι μας.
Καταπληκτική Δίαιτα.
Ενας φίλος έχασε 10 κιλά σε ένα μήνα
Η δίαιτα του ήταν η εξής
Ετρωγε για πρωινό: Γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά και φράουλες, Δημητριακά ολικής άλεσης με γάλα ή Βραστό αβγό.
Δεν παρέλειπε ποτέ το πρωινό ενώ έκοψε εντελώς από την καθημερινή του διατροφή τροφές που λατρεύει, αλλά είναι απαγορευτικές σε μια δίαιτα, όπως σάλτσες, γλυκά και αλκοόλ.
Μετά το πρωινό και πριν το μεσημεριανό έτρωγε λίγους ανάλατους ξηρούς καρπούς.
Για μεσημεριανό είχε να επιλέξει ένα από τα παρακάτω: Κοτόπουλο ψητό με ρύζι, ένα κομμάτι πεπόνι και σαλάτα ντομάτα ή Συκώτι ψητό με πατάτες και ένα ποτήρι άπαχο γάλα ή Ψάρι ψητό, σαλάτα λάχανο ή σολομό με ψητά λαχανικά.
Απαραίτητο για την επιτυχία της δίαιτας ήταν το πολύ νερό που έπινε κατά τη διάρκεια της ημέρας, 2 με 3 λίτρα, ενώ έτρωγε αργά και μασούσε καλά την τροφή του για να έχει το αίσθημα της πληρότητας.
Κάθε απόγευμα έτρωγε ένα γιαούρτι και μια φέτα καρπούζι ή λίγο πεπόνι με τυρί κι έπινε ένα ποτήρι χυμό φρούτων.
Το βράδυ έτρωγε το αργότερο δύο ώρες πριν κοιμηθεί και το βραδινό του περιελάμβανε: Ψάρι με πατάτες και σαλάτα καρότο με τσάι ή Θαλασσινά, σαλάτα μαρούλι, πιπεριές και μια φέτα πεπόνι.
Η δίαιτα του ήταν η εξής
Ετρωγε για πρωινό: Γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά και φράουλες, Δημητριακά ολικής άλεσης με γάλα ή Βραστό αβγό.
Δεν παρέλειπε ποτέ το πρωινό ενώ έκοψε εντελώς από την καθημερινή του διατροφή τροφές που λατρεύει, αλλά είναι απαγορευτικές σε μια δίαιτα, όπως σάλτσες, γλυκά και αλκοόλ.
Μετά το πρωινό και πριν το μεσημεριανό έτρωγε λίγους ανάλατους ξηρούς καρπούς.
Για μεσημεριανό είχε να επιλέξει ένα από τα παρακάτω: Κοτόπουλο ψητό με ρύζι, ένα κομμάτι πεπόνι και σαλάτα ντομάτα ή Συκώτι ψητό με πατάτες και ένα ποτήρι άπαχο γάλα ή Ψάρι ψητό, σαλάτα λάχανο ή σολομό με ψητά λαχανικά.
Απαραίτητο για την επιτυχία της δίαιτας ήταν το πολύ νερό που έπινε κατά τη διάρκεια της ημέρας, 2 με 3 λίτρα, ενώ έτρωγε αργά και μασούσε καλά την τροφή του για να έχει το αίσθημα της πληρότητας.
Κάθε απόγευμα έτρωγε ένα γιαούρτι και μια φέτα καρπούζι ή λίγο πεπόνι με τυρί κι έπινε ένα ποτήρι χυμό φρούτων.
Το βράδυ έτρωγε το αργότερο δύο ώρες πριν κοιμηθεί και το βραδινό του περιελάμβανε: Ψάρι με πατάτες και σαλάτα καρότο με τσάι ή Θαλασσινά, σαλάτα μαρούλι, πιπεριές και μια φέτα πεπόνι.
ΑΙΓΙΝΑ
ΑΙΓΙΝΑ
Φορτισμένο με μνήμες νησί του Αργοσαρωνικού από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους -για να ξεχαστεί αμέσως μετά, μόλις έχασε τη σπουδαιότητά της ως σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο των θαλάσσιων δρόμων που ένωναν την Πελοπόννησο με την Αττική και την υπόλοιπη Ελλάδα-, η Αίγινα έχει διατηρήσει τη συγκινητική γοητεία της ξεχασμένης επαρχιακής πρωτεύουσας του 19ου αιώνα. Χαμηλά πέτρινα κτίρια, χτισμένα από τον ντόπιο κιτρινωπό ασβεστόλιθο, τοπίο με χαμηλά βουνά και νησιά απέναντι, ήρεμη θάλασσα, ερειπωμένες αρχαίες πόλεις, ο Ναός της Αφαίας αλλά και νεότερα προσκυνήματα σε αρχιτεκτονικό ρυθμό «τούρτας», της ελλαδικής εκκλησίας, χωνεμένα όμως κατά έναν περίεργο τρόπο στο ήρεμο τοπίο και το γλυκό φως του Αργοσαρωνικού. Είναι ο αγαπημένος τόπος των διανοουμένων της γενιάς του '30.
Είναι η γοητευτική Ελλάδα του Γιώργου Σεφέρη, του Νίκου Καζαντζάκη, του Γιάννη Μόραλη, του Νίκου Νικολάου, που συμβιώνει αρμονικά με το σύγχρονο ελληνικό κιτς. Βουτιά στους ελληνικούς μύθους, αλλά και σε μια πραγματικότητα που θυμίζει δεκαετία του '60, μόλις μία ώρα με το πλοίο από τον Πειραιά.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Hotel Brown
Παραλία Αίγινας, Τ/22970-22.271, www.hotelbrown.gr
Παλιό σφουγγαράδικο του 1880, που το 1959 διαμορφώθηκε σε ξενοδοχείο. Αγαπημένο κατάλυμα της γενιάς των διανοουμένων του '30. Λίγο κουρασμένο το εσωτερικό του, αλλά εξακολουθεί να είναι η πιο αγαπημένη διεύθυνση στο νησί. Από 65 € χωρίς πρωινό.
Fistikies
T/22970-23.783, www.fistikieshotel.gr
Ενοικιαζόμενα διαμερίσματα, πολύ φροντισμένα, γύρω από μια δροσερή πισίνα, μέσα στην πόλη. Από 90 € με πρωινό.
Moondy Bay
Αιγινήτισσα, T/22970-61.215, www.hotelmoondybay.gr
Πάνω στη θάλασσα, με δική του παραλία, μέσα σε έναν όμορφο μεγάλο κήπο. Αξιοπρεπώς παραμελημένο. Ο χρόνος έχει σταματήσει στη δεκαετία του '70, αλλά αυτή είναι και η γοητεία του. Από 65 €.
Το Πέτρινο Σπίτι
Πετρίτη 5 & Αριστοφάνους, T/22970-23.837, 945-687.973
Φροντισμένα, καθαρά στούντιο μέσα στην πόλη.
Ραστώνη
Πετρίτη 31, Τ/22970-27.039, www.rastoni.gr
Δώδεκα δωμάτια με ατμοσφαιρική διακόσμηση, σε έναν πολύ όμορφο κήπο. Οσα βρίσκονται ψηλότερα βλέπουν την αρχαία Αίγινα, την Κολώνα και ένα από τα πιο όμορφα ηλιοβασιλέματα στο νησί. Από 80 €.
ΦΑΓΗΤΟ
Νώντας
Πέρδικα, Τ/22970-61.233
Οι Αιγινήτες πηγαίνουν για ψάρι στο μικρό λιμάνι της Πέρδικας. Πολλές ψαροταβέρνες η μία δίπλα στην άλλη και ο καθένας επιλέγει ανάλογα με τις προτιμήσεις του. Εφαγα πολύ συμπαθητικά στην πρώτη, στον Νώντα.
Βατζούλιας
Αγιοι Ασώματοι, Τ/22970-22.711
Ο τελευταίος παραδοσιακός ταβερνιάρης του νησιού και original εκπρόσωπος του slow food στην Ελλάδα. Εξαιρετικά μαγειρευτά! Ανοίγει τα Σαββατοκύριακα.
Οστρια
Μαραθώνας, Τ/22970-27.677
Η πεμπτουσία του ελληνικού καλοκαιριού και μια Ελλάδα που νομίζουμε πως έχει χαθεί: τραπέζια πάνω στην άμμο, βουτιές στη θάλασσα και σπιτική οικογενειακή μαγειρική με λαχανικά από το περιβόλι των ιδιοκτητών.
Ουζερί «Ο Σκοτάδης»
Παραλία Αίγινας, Τ/22970-24.014
Ψαρομεζέδες και η πιο νόστιμη σαλάτα με καππαρόφυλλα τουρσί και ντομάτες.
Ελιά
Κουμουνδούρου 4, Τ/22975-00.205
Καινούργια άφιξη. Παραδοσιακή ταβέρνα, επαναϊδωμένη. Ολα τα φαγητά παρασκευάζονται με πρώτες ύλες από την ευρύτερη περιοχή του Αργοσαρωνικού.
Γελαδάκης
Ψαράδικα Αίγινας, Τ/22970-27.308
Το απόλυτο must στην ψαραγορά της Αίγινας. Αχτύπητα ολόφρεσκα ψάρια στα κάρβουνα.
Posto Grillo
Παναγ. Ηρειώτη & Ιωάννη Γκίκα 3, Τ/22970-28.637
Για τους πιο σκληροπυρηνικούς αλλά και για τους... κατεστραμμέ-νους από την οικονομική κρίση, ο καλύτερος γύρος με πίτα (και όχι μόνο) στην Αίγινα.
Ν.Ο. Αίγινας
Λιμενοβραχίονας, Τ/22970-28.696
Οσο κόσμο και αν έχει στο νησί, αυτό είναι πάντα το πιο ήσυχο μέρος, με καταπληκτική θέα στην πόλη.
Το Στέκι του Κυνηγού
Ανιτσαίο, Τ/22970-31.210
Σταβλίσιες μπριζόλες, νόστιμες χορτόπιτες και κόκορας κρασάτος.
Η Αιγινήτισσα
Αιγινήτισσα, Τ/22970-61.546
Πάνω στην άμμο και κάτω από τις λεύκες, για φρέσκο ψάρι. Δοκιμάστε τις κατσούλες, το ντόπιο ψάρι της Αίγινας.
ΑΓΟΡΑ
Η Αίγινα έχει μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική και εξακολουθεί να είναι έδρα πολλών και καλών κεραμιστών. Ενας της «παλιάς σειράς» είναι ο Νεκτάριος Γκαρής, ο τελευταίος από τους παραδοσιακούς κεραμίστες της Αίγινας (Μεσαγρός, Τ/22970-71.396).
Από τις σημαντικότερες Ελληνίδες κεραμίστριες της νέας γενιάς είναι η Θεοδώρα Χωραφά -μέλος της ομάδας «ΑΦΗ», που πρόσφατα παρουσίασε έργα της στο Μουσείο Μπενάκη-, την οποία μπορείτε να επισκεφτείτε στο ατελιέ της, στο πολύ όμορφο Κτήμα Καραπάνου (Τ/22970-26.537).
AKOMA...
Αίγινα Εγινα
Αιακού 23, Τ/22970-23.967
Εκλεκτιστική επιλογή από αντικείμενα, κοσμήματα και έργα τέχνης. Θα βρείτε έργα πολλών καλλιτεχνών που μένουν στο νησί.
Ελένη
Αιακού 2, Τ/22970-25.593
Στη μικρή κουκλίστικη μπουτίκ της Ελένης Κουνελάκη θα βρείτε επιλεγμένα είδη δώρων και, το κυριότερο, τα νοστιμότερα βιολογικά φιστίκια που έχω δοκιμάσει στο νησί, δικής της παραγωγής.
Νικόλαος Νιάτσης
Αφαίας 70, Αγ. Ασώματοι, Τ/22970-24.297
O καλύτερος ξυλόφουρνος. Δοκιμάστε οπωσδήποτε τις κρίθινες κουλούρες του.
ΕΠΙΣΗΣ...
Αιάκειον
Λ. Δημοκρατίας 18-20, Τ/22970-22.249, www.aiakeion.gr
Θεσμός στην καθημερινότητα του νησιού από το 1958 που άνοιξε. Το κατάλληλο μέρος για να επιθεωρήσετε τις καινούργιες αφίξεις στο νησί, αλλά και για να προμηθευτείτε πολύ ωραία γλυκά με φιστίκι φεύγοντας. Το διευθύνουν η Αρετή και ο Τάκης Κουκούλης, οι οποίοι το παρέλαβαν από τη μητέρα τους.
Μοίρας Κ. Μιχάλης - Αναστασία Γάλαρη
Παραλία Αίγινας,Τ/22970-22.362
Υποχρεωτική στάση για ούζο με μεζέ στα δύο καφενεία -του Μιχάλη Μοίρα και της Αναστασίας Γάλαρη- κάτω από το δημαρχείο και δίπλα στην ψαραγορά. Στέκι όλων των εναλλακτικών διανοουμένων και καλλιτεχνών του νησιού.
Στην Αίγινα λειτουργούν επίσης κάθε καλοκαίρι τρεις θερινοί κινηματογράφοι, must στην καθημερινότητα για τους γνωρίζοντες. Είναι οι: Ακρογιάλι (Τ/22970-53.675), το πιο όμορφο θερινό σινεμά της Ελλάδας, Ανεσις (Τ/22970-26.331) και Ολύμπια.
* Μπείτε στο site του Μουσικού Φεστιβάλ Αίγινας (www.aeginamusicfestival.gr), για να δείτε το φετινό καλοκαιρινό πρόγραμμα συναυλιών.
Φορτισμένο με μνήμες νησί του Αργοσαρωνικού από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, πρώτη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους -για να ξεχαστεί αμέσως μετά, μόλις έχασε τη σπουδαιότητά της ως σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο των θαλάσσιων δρόμων που ένωναν την Πελοπόννησο με την Αττική και την υπόλοιπη Ελλάδα-, η Αίγινα έχει διατηρήσει τη συγκινητική γοητεία της ξεχασμένης επαρχιακής πρωτεύουσας του 19ου αιώνα. Χαμηλά πέτρινα κτίρια, χτισμένα από τον ντόπιο κιτρινωπό ασβεστόλιθο, τοπίο με χαμηλά βουνά και νησιά απέναντι, ήρεμη θάλασσα, ερειπωμένες αρχαίες πόλεις, ο Ναός της Αφαίας αλλά και νεότερα προσκυνήματα σε αρχιτεκτονικό ρυθμό «τούρτας», της ελλαδικής εκκλησίας, χωνεμένα όμως κατά έναν περίεργο τρόπο στο ήρεμο τοπίο και το γλυκό φως του Αργοσαρωνικού. Είναι ο αγαπημένος τόπος των διανοουμένων της γενιάς του '30.
Είναι η γοητευτική Ελλάδα του Γιώργου Σεφέρη, του Νίκου Καζαντζάκη, του Γιάννη Μόραλη, του Νίκου Νικολάου, που συμβιώνει αρμονικά με το σύγχρονο ελληνικό κιτς. Βουτιά στους ελληνικούς μύθους, αλλά και σε μια πραγματικότητα που θυμίζει δεκαετία του '60, μόλις μία ώρα με το πλοίο από τον Πειραιά.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Hotel Brown
Παραλία Αίγινας, Τ/22970-22.271, www.hotelbrown.gr
Παλιό σφουγγαράδικο του 1880, που το 1959 διαμορφώθηκε σε ξενοδοχείο. Αγαπημένο κατάλυμα της γενιάς των διανοουμένων του '30. Λίγο κουρασμένο το εσωτερικό του, αλλά εξακολουθεί να είναι η πιο αγαπημένη διεύθυνση στο νησί. Από 65 € χωρίς πρωινό.
Fistikies
T/22970-23.783, www.fistikieshotel.gr
Ενοικιαζόμενα διαμερίσματα, πολύ φροντισμένα, γύρω από μια δροσερή πισίνα, μέσα στην πόλη. Από 90 € με πρωινό.
Moondy Bay
Αιγινήτισσα, T/22970-61.215, www.hotelmoondybay.gr
Πάνω στη θάλασσα, με δική του παραλία, μέσα σε έναν όμορφο μεγάλο κήπο. Αξιοπρεπώς παραμελημένο. Ο χρόνος έχει σταματήσει στη δεκαετία του '70, αλλά αυτή είναι και η γοητεία του. Από 65 €.
Το Πέτρινο Σπίτι
Πετρίτη 5 & Αριστοφάνους, T/22970-23.837, 945-687.973
Φροντισμένα, καθαρά στούντιο μέσα στην πόλη.
Ραστώνη
Πετρίτη 31, Τ/22970-27.039, www.rastoni.gr
Δώδεκα δωμάτια με ατμοσφαιρική διακόσμηση, σε έναν πολύ όμορφο κήπο. Οσα βρίσκονται ψηλότερα βλέπουν την αρχαία Αίγινα, την Κολώνα και ένα από τα πιο όμορφα ηλιοβασιλέματα στο νησί. Από 80 €.
ΦΑΓΗΤΟ
Νώντας
Πέρδικα, Τ/22970-61.233
Οι Αιγινήτες πηγαίνουν για ψάρι στο μικρό λιμάνι της Πέρδικας. Πολλές ψαροταβέρνες η μία δίπλα στην άλλη και ο καθένας επιλέγει ανάλογα με τις προτιμήσεις του. Εφαγα πολύ συμπαθητικά στην πρώτη, στον Νώντα.
Βατζούλιας
Αγιοι Ασώματοι, Τ/22970-22.711
Ο τελευταίος παραδοσιακός ταβερνιάρης του νησιού και original εκπρόσωπος του slow food στην Ελλάδα. Εξαιρετικά μαγειρευτά! Ανοίγει τα Σαββατοκύριακα.
Οστρια
Μαραθώνας, Τ/22970-27.677
Η πεμπτουσία του ελληνικού καλοκαιριού και μια Ελλάδα που νομίζουμε πως έχει χαθεί: τραπέζια πάνω στην άμμο, βουτιές στη θάλασσα και σπιτική οικογενειακή μαγειρική με λαχανικά από το περιβόλι των ιδιοκτητών.
Ουζερί «Ο Σκοτάδης»
Παραλία Αίγινας, Τ/22970-24.014
Ψαρομεζέδες και η πιο νόστιμη σαλάτα με καππαρόφυλλα τουρσί και ντομάτες.
Ελιά
Κουμουνδούρου 4, Τ/22975-00.205
Καινούργια άφιξη. Παραδοσιακή ταβέρνα, επαναϊδωμένη. Ολα τα φαγητά παρασκευάζονται με πρώτες ύλες από την ευρύτερη περιοχή του Αργοσαρωνικού.
Γελαδάκης
Ψαράδικα Αίγινας, Τ/22970-27.308
Το απόλυτο must στην ψαραγορά της Αίγινας. Αχτύπητα ολόφρεσκα ψάρια στα κάρβουνα.
Posto Grillo
Παναγ. Ηρειώτη & Ιωάννη Γκίκα 3, Τ/22970-28.637
Για τους πιο σκληροπυρηνικούς αλλά και για τους... κατεστραμμέ-νους από την οικονομική κρίση, ο καλύτερος γύρος με πίτα (και όχι μόνο) στην Αίγινα.
Ν.Ο. Αίγινας
Λιμενοβραχίονας, Τ/22970-28.696
Οσο κόσμο και αν έχει στο νησί, αυτό είναι πάντα το πιο ήσυχο μέρος, με καταπληκτική θέα στην πόλη.
Το Στέκι του Κυνηγού
Ανιτσαίο, Τ/22970-31.210
Σταβλίσιες μπριζόλες, νόστιμες χορτόπιτες και κόκορας κρασάτος.
Η Αιγινήτισσα
Αιγινήτισσα, Τ/22970-61.546
Πάνω στην άμμο και κάτω από τις λεύκες, για φρέσκο ψάρι. Δοκιμάστε τις κατσούλες, το ντόπιο ψάρι της Αίγινας.
ΑΓΟΡΑ
Η Αίγινα έχει μεγάλη παράδοση στην αγγειοπλαστική και εξακολουθεί να είναι έδρα πολλών και καλών κεραμιστών. Ενας της «παλιάς σειράς» είναι ο Νεκτάριος Γκαρής, ο τελευταίος από τους παραδοσιακούς κεραμίστες της Αίγινας (Μεσαγρός, Τ/22970-71.396).
Από τις σημαντικότερες Ελληνίδες κεραμίστριες της νέας γενιάς είναι η Θεοδώρα Χωραφά -μέλος της ομάδας «ΑΦΗ», που πρόσφατα παρουσίασε έργα της στο Μουσείο Μπενάκη-, την οποία μπορείτε να επισκεφτείτε στο ατελιέ της, στο πολύ όμορφο Κτήμα Καραπάνου (Τ/22970-26.537).
AKOMA...
Αίγινα Εγινα
Αιακού 23, Τ/22970-23.967
Εκλεκτιστική επιλογή από αντικείμενα, κοσμήματα και έργα τέχνης. Θα βρείτε έργα πολλών καλλιτεχνών που μένουν στο νησί.
Ελένη
Αιακού 2, Τ/22970-25.593
Στη μικρή κουκλίστικη μπουτίκ της Ελένης Κουνελάκη θα βρείτε επιλεγμένα είδη δώρων και, το κυριότερο, τα νοστιμότερα βιολογικά φιστίκια που έχω δοκιμάσει στο νησί, δικής της παραγωγής.
Νικόλαος Νιάτσης
Αφαίας 70, Αγ. Ασώματοι, Τ/22970-24.297
O καλύτερος ξυλόφουρνος. Δοκιμάστε οπωσδήποτε τις κρίθινες κουλούρες του.
ΕΠΙΣΗΣ...
Αιάκειον
Λ. Δημοκρατίας 18-20, Τ/22970-22.249, www.aiakeion.gr
Θεσμός στην καθημερινότητα του νησιού από το 1958 που άνοιξε. Το κατάλληλο μέρος για να επιθεωρήσετε τις καινούργιες αφίξεις στο νησί, αλλά και για να προμηθευτείτε πολύ ωραία γλυκά με φιστίκι φεύγοντας. Το διευθύνουν η Αρετή και ο Τάκης Κουκούλης, οι οποίοι το παρέλαβαν από τη μητέρα τους.
Μοίρας Κ. Μιχάλης - Αναστασία Γάλαρη
Παραλία Αίγινας,Τ/22970-22.362
Υποχρεωτική στάση για ούζο με μεζέ στα δύο καφενεία -του Μιχάλη Μοίρα και της Αναστασίας Γάλαρη- κάτω από το δημαρχείο και δίπλα στην ψαραγορά. Στέκι όλων των εναλλακτικών διανοουμένων και καλλιτεχνών του νησιού.
Στην Αίγινα λειτουργούν επίσης κάθε καλοκαίρι τρεις θερινοί κινηματογράφοι, must στην καθημερινότητα για τους γνωρίζοντες. Είναι οι: Ακρογιάλι (Τ/22970-53.675), το πιο όμορφο θερινό σινεμά της Ελλάδας, Ανεσις (Τ/22970-26.331) και Ολύμπια.
* Μπείτε στο site του Μουσικού Φεστιβάλ Αίγινας (www.aeginamusicfestival.gr), για να δείτε το φετινό καλοκαιρινό πρόγραμμα συναυλιών.
Δευτέρα 6 Σεπτεμβρίου 2010
Σεπτεμβριανά: H αρχή του τέλους για τον Eλληνισμό της Πόλης
Σεπτεμβριανά (6/9/1955): H αρχή του τέλους για τον Eλληνισμό της Πόλης- Σαν σήμερα.
Νύχτα 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου... Ένας εξαγριωμένος όχλος ξεχύνεται στους ρωμαίικους μαχαλάδες της Κωνσταντινούπολης και ρημάζει σπίτια, καταστήματα, εκκλησιές, σχολειά, περιουσίες, ζωές. Χτυπούν καταστηματάρχες και νοικοκυραίους, κατεβάζουν προθήκες, πετούν και τσαλαπατούν εμπορεύματα, πυρπολούν…
Την προηγούμενη, 5 Σεπτεμβρίου του 1955, ένα μασούρι δυναμίτιδας έχει εκραγεί στον κήπο του τουρκικού προξενείου στην Θεσσαλονίκη, το οίκημα που συνδέεται με τον Κεμάλ Ατατούρκ, σπάζοντας μερικά τζάμια και πυροδοτώντας ένα πογκρόμ διώξεων κατά των Ρωμιών, 650 χιλιόμετρα μακριά, καθώς ο τουρκικός Τύπος παρουσιάζει την "καταστροφή στο σπίτι του Κεμάλ" ως ολοκληρωτική.
Η έκρηξη είναι προσχεδιασμένη να λειτουργήσει ως η φωτιά στο φυτίλι, που περιμένει από καιρό την πυροδότησή του. Άλλωστε, η κατοπινή αστυνομική έρευνα αποκαλύπτει ότι ο άνθρωπος, που τοποθέτησε τη δυναμίτιδα στον κήπο του προξενείου είναι ο κλητήρας του, ο Χασάν Μεχμέτογλου και έδρασε κατόπιν εντολής του Τούρκου φοιτητή, Οκτάι Εγκίν, του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αποδεικνύεται, δε, ότι το σχέδιο γνωρίζουν πολύ καλά οι προξενικές αρχές της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη.
Είναι, βλέπεις, η εποχή, που το Κυπριακό κλυδωνίζει επικίνδυνα τις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας και η Άγκυρα στη διπλωματική της αναμέτρηση με την Αθήνα, αποφασίζει να χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό μέσο τούς ελληνορθόδοξους της Πόλης, έχοντας φροντίσει προηγουμένως να παθιάσει τον τουρκικό λαό ενάντια στην «αυτοδιάθεση» της Κύπρου και ως εκ τούτου στην ένωση του πληθυσμού της -στην πλειονότητα ελληνοκυπριακού- με την Ελλάδα.
Λίγες μέρες πριν (29 Αυγούστου), είχε ξεκινήσει στο Λονδίνο, με πρωτοβουλία των Βρετανών, η Τριμερής (Ηνωμένο Βασίλειο-Τουρκία-Ελλάδα) Διάσκεψη επί της αυτοδιάθεσης της Κύπρου, μιας και η Ελλάδα είχε προσφύγει για το θέμα στον ΟΗΕ.
Οι Βρετανοί ακολουθούν την πατροπαράδοτη διαιρετική πολιτική τους, αφήνουν τη διαρροή πληροφοριών ότι Ελληνοκύπριοι σχεδιάζουν σφαγές σε βάρος Τουρκοκυπρίων, δήλωση την οποία κάνει δημοσίως ο ίδιος ο Τούρκος πρωθυπουργός, και βάζουν την Τουρκία να συγκρουσθεί με την Ελλάδα. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Φ. Ζορλού, προβαίνοντας στην επιθετική δήλωση «δεν βλέπω λόγο να συνεχίσουμε τη Διάσκεψη μια που η Ελλάδα επιμένει στην ακατανόητη αυτοδιάθεση», τα … βροντάει και φεύγει και ο Έλληνας ομόλογός του, Στ. Στεφανόπουλος, επιστρέφει απογοητευμένος στην Αθήνα.
Στην Τουρκία ένα καζάνι μπαίνει στη φωτιά... Η Άγκυρα έχει εμπλακεί για τα καλά στην υπόθεση «αυτοδιάθεση» και παρακρατικοί μαζί με ανθρώπους του πρωθυπουργού Μεντερές υποδαυλίζουν την οργή του λαού. Πολιτικές συγκεντρώσεις με κεντρικά συνθήματα «εδώ είναι Τουρκία και μιλάμε τουρκικά» και «ένωση της Κύπρου με την Τουρκία», συζητήσεις σε υψηλούς τόνους και διενέξεις Τούρκων και Ρωμιών σε χώρους συγκεντρώσεως, καφενεία, μαγέρικα, ακόμη και πανεπιστήμια, κάνουν το καζάνι να βράζει…
Ώσπου, το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου, με πρόσχημα την "αυθόρμητη λαϊκή έκρηξη" και με αφορμή τη βόμβα στο τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης, περί τους 50.000 Τούρκοι πολίτες, εφοδιασμένοι με καδρόνια, αξίνες, λοστούς και πέτρες, ξεκινούν από την πλατεία Ταξίμ, τρέχουν με πάθος και χυμούν με μένος σε βάρος κάθε τι ρωμαίικου στην Πόλη. Κοντά δέκα ώρες αφανίζουν βιος και ζωές σε Πέρα, Φανάρι, Ταταύλα και από την οργή τους δεν γλυτώνουν Αρμένιοι και Εβραίοι.
Το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου βρίσκει τον συγγραφέα Ίαν Φλέμινγκ, πράκτορα της μυστικής υπηρεσίας της Βρετανίας, ΜΙ6, ή αλλιώς «Ιντέλιτζενς Σέρβις», να περιδιαβάζει στα χαλάσματα του Πέρα, κρατώντας σημειώσεις για την αναφορά του στην υπηρεσία…
Ο, δε, απολογισμός της ανθρώπινης λαίλαπας είναι τραγικός: Τριάντα νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες, 200 επισήμως βιασθείσες και βιασθέντες και επιπλέον κατεστραμμένα 4.384 καταστήματα και εργαστήρια, 1.004 σπίτια, 110 εστιατόρια και ζαχαροπλαστεία, 21 εργοστάσια, 11 κλινικές, 12 ξενοδοχεία, 27 φαρμακεία, 71 εκκλησιές, 26 σχολεία, δύο νεκροταφεία, οι πατριαρχικοί τάφοι στη Μονή Βαλουκλή, διάφορα κοινοτικά κέντρα, ρωμαίικες λέσχες και άλλα.
Η νύχτα των Σεπτεμβριανών του ΄55 στην Κωνσταντινούπολη, χαρακτηρίσθηκε ως «η αρχή του τέλους» για τον ελληνισμό της πόλης και κατέλαβε τη δική της σελίδα στην ιστορία της επί δεκαετίες διωκόμενης Ρωμιοσύνης από τα χώματα της απέναντι όχθης του Αιγαίου.
Νύχτα 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου... Ένας εξαγριωμένος όχλος ξεχύνεται στους ρωμαίικους μαχαλάδες της Κωνσταντινούπολης και ρημάζει σπίτια, καταστήματα, εκκλησιές, σχολειά, περιουσίες, ζωές. Χτυπούν καταστηματάρχες και νοικοκυραίους, κατεβάζουν προθήκες, πετούν και τσαλαπατούν εμπορεύματα, πυρπολούν…
Την προηγούμενη, 5 Σεπτεμβρίου του 1955, ένα μασούρι δυναμίτιδας έχει εκραγεί στον κήπο του τουρκικού προξενείου στην Θεσσαλονίκη, το οίκημα που συνδέεται με τον Κεμάλ Ατατούρκ, σπάζοντας μερικά τζάμια και πυροδοτώντας ένα πογκρόμ διώξεων κατά των Ρωμιών, 650 χιλιόμετρα μακριά, καθώς ο τουρκικός Τύπος παρουσιάζει την "καταστροφή στο σπίτι του Κεμάλ" ως ολοκληρωτική.
Η έκρηξη είναι προσχεδιασμένη να λειτουργήσει ως η φωτιά στο φυτίλι, που περιμένει από καιρό την πυροδότησή του. Άλλωστε, η κατοπινή αστυνομική έρευνα αποκαλύπτει ότι ο άνθρωπος, που τοποθέτησε τη δυναμίτιδα στον κήπο του προξενείου είναι ο κλητήρας του, ο Χασάν Μεχμέτογλου και έδρασε κατόπιν εντολής του Τούρκου φοιτητή, Οκτάι Εγκίν, του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αποδεικνύεται, δε, ότι το σχέδιο γνωρίζουν πολύ καλά οι προξενικές αρχές της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη.
Είναι, βλέπεις, η εποχή, που το Κυπριακό κλυδωνίζει επικίνδυνα τις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας και η Άγκυρα στη διπλωματική της αναμέτρηση με την Αθήνα, αποφασίζει να χρησιμοποιήσει ως διαπραγματευτικό μέσο τούς ελληνορθόδοξους της Πόλης, έχοντας φροντίσει προηγουμένως να παθιάσει τον τουρκικό λαό ενάντια στην «αυτοδιάθεση» της Κύπρου και ως εκ τούτου στην ένωση του πληθυσμού της -στην πλειονότητα ελληνοκυπριακού- με την Ελλάδα.
Λίγες μέρες πριν (29 Αυγούστου), είχε ξεκινήσει στο Λονδίνο, με πρωτοβουλία των Βρετανών, η Τριμερής (Ηνωμένο Βασίλειο-Τουρκία-Ελλάδα) Διάσκεψη επί της αυτοδιάθεσης της Κύπρου, μιας και η Ελλάδα είχε προσφύγει για το θέμα στον ΟΗΕ.
Οι Βρετανοί ακολουθούν την πατροπαράδοτη διαιρετική πολιτική τους, αφήνουν τη διαρροή πληροφοριών ότι Ελληνοκύπριοι σχεδιάζουν σφαγές σε βάρος Τουρκοκυπρίων, δήλωση την οποία κάνει δημοσίως ο ίδιος ο Τούρκος πρωθυπουργός, και βάζουν την Τουρκία να συγκρουσθεί με την Ελλάδα. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Φ. Ζορλού, προβαίνοντας στην επιθετική δήλωση «δεν βλέπω λόγο να συνεχίσουμε τη Διάσκεψη μια που η Ελλάδα επιμένει στην ακατανόητη αυτοδιάθεση», τα … βροντάει και φεύγει και ο Έλληνας ομόλογός του, Στ. Στεφανόπουλος, επιστρέφει απογοητευμένος στην Αθήνα.
Στην Τουρκία ένα καζάνι μπαίνει στη φωτιά... Η Άγκυρα έχει εμπλακεί για τα καλά στην υπόθεση «αυτοδιάθεση» και παρακρατικοί μαζί με ανθρώπους του πρωθυπουργού Μεντερές υποδαυλίζουν την οργή του λαού. Πολιτικές συγκεντρώσεις με κεντρικά συνθήματα «εδώ είναι Τουρκία και μιλάμε τουρκικά» και «ένωση της Κύπρου με την Τουρκία», συζητήσεις σε υψηλούς τόνους και διενέξεις Τούρκων και Ρωμιών σε χώρους συγκεντρώσεως, καφενεία, μαγέρικα, ακόμη και πανεπιστήμια, κάνουν το καζάνι να βράζει…
Ώσπου, το απόγευμα της 6ης Σεπτεμβρίου, με πρόσχημα την "αυθόρμητη λαϊκή έκρηξη" και με αφορμή τη βόμβα στο τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης, περί τους 50.000 Τούρκοι πολίτες, εφοδιασμένοι με καδρόνια, αξίνες, λοστούς και πέτρες, ξεκινούν από την πλατεία Ταξίμ, τρέχουν με πάθος και χυμούν με μένος σε βάρος κάθε τι ρωμαίικου στην Πόλη. Κοντά δέκα ώρες αφανίζουν βιος και ζωές σε Πέρα, Φανάρι, Ταταύλα και από την οργή τους δεν γλυτώνουν Αρμένιοι και Εβραίοι.
Το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου βρίσκει τον συγγραφέα Ίαν Φλέμινγκ, πράκτορα της μυστικής υπηρεσίας της Βρετανίας, ΜΙ6, ή αλλιώς «Ιντέλιτζενς Σέρβις», να περιδιαβάζει στα χαλάσματα του Πέρα, κρατώντας σημειώσεις για την αναφορά του στην υπηρεσία…
Ο, δε, απολογισμός της ανθρώπινης λαίλαπας είναι τραγικός: Τριάντα νεκροί, εκατοντάδες τραυματίες, 200 επισήμως βιασθείσες και βιασθέντες και επιπλέον κατεστραμμένα 4.384 καταστήματα και εργαστήρια, 1.004 σπίτια, 110 εστιατόρια και ζαχαροπλαστεία, 21 εργοστάσια, 11 κλινικές, 12 ξενοδοχεία, 27 φαρμακεία, 71 εκκλησιές, 26 σχολεία, δύο νεκροταφεία, οι πατριαρχικοί τάφοι στη Μονή Βαλουκλή, διάφορα κοινοτικά κέντρα, ρωμαίικες λέσχες και άλλα.
Η νύχτα των Σεπτεμβριανών του ΄55 στην Κωνσταντινούπολη, χαρακτηρίσθηκε ως «η αρχή του τέλους» για τον ελληνισμό της πόλης και κατέλαβε τη δική της σελίδα στην ιστορία της επί δεκαετίες διωκόμενης Ρωμιοσύνης από τα χώματα της απέναντι όχθης του Αιγαίου.
Με όραμα και θάρος.
sir Βασίλης Μαρκεζίνης
Συνέντευξη στην Ναυτεμπορική 6/9/2010.
Πριν του κάνω την πρώτη ερώτηση, εκείνος πρόλαβε και μου υπενθυμίσε τη φράση του Καζαντζάκη:
«Ουδέν ελπίζω, ουδέν φοβούμαι, είμαι ελεύθερος...» και πρόσθεσε: Με αυτή τη φράση ως οδηγό, μπορώ να προσφέρω περισσότερα στην πατρίδα μου. Μόνο αυτό θέλω.
Με τη φράση αυτή, ξεκαθάρισε και το τοπίο σχετικά με όσα κατά καιρούς λέγονται και γράφονται. Πιστεύει μόνο στην ελευθερία του λόγου, που είναι αδιαπραγμάτευτη γι' αυτόν. Ολα τα παραπάνω προδιαθέτουν για μια δυναμική και -γιατί όχι;- μια προκλητική συνέντευξη...
Καλό είναι να αρχίσουμε.
Η τεχνολογία μάς βοηθάει να αποτυπώσουμε τις σκέψεις του.
Κύριε Μαρκεζίνη, πιστεύετε ότι πέρασαν τα χειρότερα της οικονομικής κρίσης;
Οχι ακόμη. Στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς, οι Ευρωπαίοι μιλούσαν απαξιωτικά για την Ελλάδα και σήμερα παριστάνουν τους υπεραισιόδοξους. Και στις δύο περιπτώσεις, ενήργησαν με εγωκεντρικά πολιτικά κίνητρα, αλλά και στις δύο περιπτώσεις έσφαλαν. Στην Ελλάδα, δεν έχουμε φτάσει στο τελευταίο σκαλοπάτι. Ούτε όμως η Ευρώπη ή οι ΗΠΑ έφτασαν. Το σύστημα δεν εξυγιάνθηκε έπειτα από την τραπεζική κρίση. Δεν αυξήθηκαν οι δανεισμοί προς τις επιχειρήσεις. Δεν επετεύχθη μια ισορροπημένη τοποθέτηση μεταξύ κρατικού παρεμβατισμού και φιλελευθεροποίησης της αγοράς. H αύξηση του ΑΕΠ παραμένει χαμηλή. Στην καλύτερη περίπτωση, θα χαρακτηρίζαμε τη σημερινή κατάσταση του κόσμου μας ως αβέβαιη και επισφαλή.
Ποιος, κατά τη γνώμη σας, ευθύνεται κυρίως για την ελληνική κρίση;
Για να κατανοήσουμε τη σημερινή ελληνική κρίση, πρέπει να εστιάσουμε κυρίως στην τελευταία περίοδο της προηγούμενης διακυβέρνησης. Σε όλα τα πολιτικά, οικονομικά, εξωτερικά αλλά και ηθικά ζητήματα, τα τελευταία χρόνια της κυβέρνησης Καραμανλή χαρακτηρίστηκαν από υπεκφυγές, αναποφασιστικότητα, εσωτερικές τριβές, έλλειψη ηγεσίας και διαρκή φημολογία περί ενδοκομματικών προσπαθειών διαδοχής του πρωθυπουργού. Ισως η ιστορία θα «αναδείξει» την κυβέρνηση Καραμανλή ως μία από τις πλέον «ατυχείς» της μεταπολεμικής περιόδου, αν και είναι αλήθεια ότι οι παραλλαγές γύρω από το θέμα της «κυβερνητικής συνεργασίας», στα τέλη της δεκαετίας του '80. τη συναγωνίζονται επάξια από πλευράς αναποτελεσματικότητας…
Δηλαδή ο κύριος Παπανδρέου είναι άμοιρος ευθυνών;
Οχι, δεν είναι. Επιτρέψτε μου όμως να διευκρινίσω τι εννοώ. Τα προαναφερθέντα ελαττώματα της κυβέρνησης Καραμανλή δίνουν μόνο μερική άφεση αμαρτιών στην κυβέρνηση Παπανδρέου για την ανεύθυνη προεκλογική εκστρατεία της. Ο νέος πρωθυπουργός, άπαξ και ανήλθε στην εξουσία, άργησε πάρα πολύ να εκτιμήσει την έκταση και το βάθος της οικονομικής κρίσης. Επιπλέον, ήταν και παραμένει εμφανής η αδυναμία του να κάνει τους υπουργούς του να ακολουθήσουν μία ενιαία, συμφωνημένη γραμμή. Οταν, τελικά, ο κ. Παπανδρέου αναγκάστηκε να δράσει λόγω εξωτερικών πιέσεων, οι προσπάθειές του επικεντρώθηκαν στη μείωση του ελλείμματος και όχι στην προώθηση της ανάπτυξης. Το δίλημμα αυτό, θεωρητικά, απασχόλησε όλες τις χώρες που αντιμετώπισαν αυτού του είδους τις δυσχέρειες. Στην Ελλάδα, όμως, η έλλειψη κυβερνητικής συνοχής και η πλήρης αποδιοργάνωση του κράτους -στην οποία συνέβαλαν πολλές προηγούμενες κυβερνήσεις (και των δύο κομμάτων) με τους υπέρμετρους διορισμούς φίλων και συγγενών σε κρατικές θέσεις- επιδείνωσαν την κατάσταση.
Τι έχει κάνει η κυβέρνηση από αυτή την άποψη;
Στα πράγματα που θεωρώ ιδιαίτερα «δυσάρεστα» συγκαταλέγεται και το γεγονός ότι η ευθύνη της κυβέρνησης εκτείνεται και στην «επεμβατική πολιτική» που ασκεί σε σημαντικό αριθμό των επονομαζόμενων «σοβαρών» ΜΜΕ. Τα συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης, ιδίως τα έντυπα, βρίσκονται σήμερα σε τόσο άσχημη οικονομική κατάσταση, ώστε η επιβίωσή τους εξαρτάται άμεσα από τη συνεχή και πολύπλευρη στήριξη της κυβέρνησης. Και λαμβάνουν πράγματι τη στήριξή της, δημοσιεύοντας ως αντάλλαγμα «ρόδινα» ρεπορτάζ περί προόδου, χωρίς να προειδοποιούν το λαό ότι δεν έχει έλθει ακόμη η χειρότερη φάση της κρίσης. Ελάχιστοι δημοσιογράφοι, φέρ' ειπείν, έχουν τονίσει επαρκώς ότι μεγάλο μέρος της μείωσης των δαπανών πραγματοποιείται υπό τη μορφή της μη πληρωμής των οικονομικών υποχρεώσεων του Δημοσίου (όπως είναι π.χ. η καταβολή του εφάπαξ, το κόστος πληρωμής προμηθειών σε νοσοκομεία ή η πληρωμή διά μέσου ομολόγων κ.λπ.).
Πρέπει να δοθεί μέγιστη προσοχή σε αυτό το γεγονός διότι:
(α) η -πραγματική ή πλασματική- έμφαση στις περικοπές έχει οδηγήσει σε ύφεση και αυτή με τη σειρά της σε μειωμένα φορολογικά έσοδα.
(β) Τα πιο επώδυνα μέτρα (που πρόκειται να επακολουθήσουν -και, σημειωτέον, δεν είναι νέα μέτρα, αλλά αναπόσπαστα τμήματα ήδη συμφωνηθέντων στο μνημόνιο-) έχουν συσκοτιστεί ή ακόμη και συγκαλυφθεί.
(γ) Η επίλυση της κρίσης δεν συνδέεται μόνο με την εξάλειψη του ελλείμματος: συνδέεται άμεσα με τη δομική αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας και την «ενεργοποίηση» των κρατικών οργάνων, που βρίσκονται εδώ και καιρό σε κατάσταση αδράνειας (π.χ. δεν έχουν ακόμη πληρωθεί θέσεις ανώτερων φορολογικών υπαλλήλων, με αποτέλεσμα να μην μπορούν ακόμη να εισπραχθούν φορολογικά χρέη). Τέλος, δεν χρειάζεται να αναφέρω ότι η ανεργία θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο στη χώρα μας, ιδίως όταν η εργασιακή νομοθεσία (αναγκαστεί να) γίνει ακόμη πιο ευέλικτη για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα.
Ποια είναι, συνεπώς, η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αναδόμηση του ελληνικού κράτους, μεταξύ των βασικών προϋποθέσεων της οποίας θα ανέφερα: Πρώτον, τη μείωση των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα και ειδικά στις ΔΕΚΟ (πράγμα δύσκολο, ασφαλώς, μιας και οι ΔΕΚΟ αποτελούν προπύργιο κομματικών διορισμών). Δεύτερον, την αλλαγή της διαδεδομένης δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας που ευνοεί την απάτη, την οκνηρία και την έλλειψη περηφάνιας για το εργασιακό καθήκον. Τρίτον, την αντιμετώπιση της αναπόφευκτης ανόδου της ανεργίας. Ασφαλώς, όλα αυτά συνιστούν στόχους δυσεπίτευκτους, αλλά τα καθήκοντα της κυβέρνησης δεν σταματούν εκεί: η κυβέρνηση οφείλει να πραγματοποιήσει την αναγκαία μεταρρύθμιση κατά έναν τρόπο που θα είναι και θα θεωρείται δίκαιος, ιδίως σε ό,τι αφορά τα πιο αδύναμα τμήματα της κοινωνίας.
Κρίνετε πως έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Και, εάν όχι, πώς θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα;
Σημαντικές αλλαγές, αναμφισβήτητα, έχουν γίνει, αλλά δεν έχουν ολοκληρωθεί. Εξακολουθούν, βλέπετε, να επικρατούν φαινόμενα όπως:
(α) Υπέρογκες δαπάνες στις ΔΕΚΟ.
(β) Προνομιακή μεταχείριση συγκεκριμένων επαγγελματικών κλάδων και θεσμών, όπως λ.χ. συμβαίνει στο Κοινοβούλιο που, στην ουσία, έχει παραμείνει ανέγγιχτο από τα μέτρα.
(γ) Μνημειώδους κρατικής γραφειοκρατίας, αν όχι και αδράνειας.
(δ) Πλήρης ατιμωρησία των πολιτικών που εξώθησαν τη χώρα στην οικονομική και ηθική κατάπτωση.
(ε) Μια αναίσχυντη αλλά και αδιανόητη προσπάθεια ορισμένων ΜΜΕ να επαναφέρουν στο προσκήνιο τους πολιτικούς που ευθύνονται για την κρίση.
Τα τελευταία δύο ζητήματα (δ και ε) συνιστούν προβλήματα «πολιτικής» αλλά και «ηθικής» τάξεως. Εάν όμως θέλεις να πείσεις το λαό να κάνει περισσότερες οικονομικές θυσίες, πρέπει συγχρόνως να τον πείσεις ότι οι κύριοι ένοχοι για την κρίση δεν βρίσκονται πλέον στο «απυρόβλητο»
Τι πρέπει, δηλαδή, να κάνει η κυβέρνηση;
Πρέπει να θέσει σε προτεραιότητα την ανάπτυξη. Και για να επιδιώξει επιτυχώς αυτόν το στόχο:
(α) Πρέπει να απλοποιήσει τη διαδικασία προσέλκυσης ξένων επενδύσεων.
(β) Πρέπει να στραφεί συγκεκριμένα προς την Ινδία και την Απω Ανατολή, ενθαρρύνοντας τους επενδυτές τους να συμμετάσχουν σε προσεκτικά επιλεγμένες ιδιωτικοποιήσεις (αποφεύγοντας, ταυτοχρόνως, πάση θυσία τις διάφορες ύποπτες τράπεζες της Νέας Υόρκης, καθώς και τους διεθνείς κερδοσκόπους που κυκλώνουν σαν γεράκια τις κερδοφόρες επιχειρήσεις ή οργανισμούς της χώρας μας).
(γ) Πρέπει να αλλάξει τη νοοτροπία του δημόσιου τομέα και των εταιρειών, εμπνέοντάς τους γνήσιο ενδιαφέρον και φροντίδα για τους υπαλλήλους. Οπως έχουν επισημάνει μερικοί από τους κορυφαίους παγκοσμίως Ινδούς και Απωανατολίτες διευθύνοντες συμβούλους, το γνωστό μότο «προτεραιότητα στον πελάτη» θα πρέπει σήμερα να γίνει: «προτεραιότητα στους υπαλλήλους». Διότι, εάν δώσεις κίνητρα στους υπαλλήλους σου, εάν τους εμπνεύσεις περηφάνια για τη δουλειά τους και συνεργαστείς μαζί τους στο πλαίσιο της αναπτυξιακής προσπάθειας, τότε όχι μόνο θα έλθουν μεγαλύτερες πωλήσεις και ανάπτυξη, αλλά και οι «πελάτες», με τη σειρά τους, θα μείνουν ικανοποιημένοι.
(δ) Πρέπει να καταμερίσει τα οικονομικά βάρη με πιο δίκαιο τρόπο και να πείσει τους εύπορους ότι είναι αναγκαίο προσωρινά να επωμιστούν μεγαλύτερο μέρος του φορτίου που τους αναλογεί, για να επανέλθουν, μια μέρα, σε ένα αποδεκτό ύψος κερδών.
(ε) Πρέπει να ενθαρρύνει την κερδοφορία (καταδικάζοντας όμως την απληστία) στον εταιρικό τομέα.
(στ) Πρέπει να «καθαρίσει» τις σάπιες πολιτικές ελίτ, δικάζοντας πραγματικά (και όχι μόνο σε επίπεδο ακατάπαυστης παραφιλολογίας…) εκείνους μόνον τους πολιτικούς που πρέπει να δικαστούν και να αποκηρύξει τις κατάφωρα υποκριτικές προσπάθειες που καταβάλλουν συγκεκριμένοι πολιτικοί (και οι δημοσιογράφοι φίλοι τους) για να μας πείσουν ότι έχουν πλέον «διορθωθεί» ή «αλλάξει» και ότι, ως εκ τούτου, δικαιούνται ξανά τις ψήφους μας.
Τι σας ανησυχεί περισσότερο σήμερα;
Το γεγονός ότι, σε περίπτωση που η κυβέρνηση δεν λάβει αυτά τα μέτρα, ο λαός θα αναζητήσει τη λύση στους δρόμους. Μέχρι τώρα η κυβέρνηση έχει χειριστεί επιδέξια τη λαϊκή δυσαρέσκεια, χάρη στη βοήθεια πειθήνιων ΜΜΕ, αλλά και του μεγαλύτερου μέρους του συνδικαλιστικού κινήματος, το οποίο τελεί υπό τον έλεγχό της. Η αποδοκιμασία, λοιπόν, περιορίζεται σε λίγους σχετικά πολιτικούς, όταν κάνουν δημόσιες εμφανίσεις. Η περιορισμένη όμως αυτή αντίδραση δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Αναπόφευκτα, η επιδείνωση της κατάστασης θα ανοίξει το δρόμο για όλα εκείνα τα μικρά τμήματα της κοινωνίας που θέλουν να δουν τη «δημόσια κάθαρση» να προσλαμβάνει βίαιη μορφή. Εύχομαι, ειλικρινά, να μη δούμε μια τέτοια εξέλιξη, η οποία, όπως μας διδάσκει η ιστορία, πάντα συνοδεύεται από τεράστιο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό κόστος.
Από την άλλη πλευρά, όμως, οφείλω να ομολογήσω ότι κατανοώ την απογοήτευση που αισθάνονται πολλοί Ελληνες απέναντι στους άπληστους και υπερόπτες εκείνους πολιτικούς που ευθύνονται για τη σημερινή κρίση.
Είναι λοιπόν αναγκαίο οι μεσαίες τάξεις -οι αστοί, οι «νοικοκυραίοι»- να εγκαταλείψουν πια τον κυνισμό, την αταραξία και τη μοιρολατρία τους, να δουν επιτέλους τη σοβαρότητα της κατάστασης και να αλλάξουν εκ βάθρων τον ελληνικό πολιτικό κόσμο με τρόπο ομαλό και μελετημένο, προτού η ίδια αλλαγή εκδηλωθεί με βιαιότητα.
Και ας σημειωθεί ότι τα πράγματα θα αλλάξουν, μόνον εάν απομακρυνθούν από την πολιτική σκηνή πολλά μέλη της «παλαιάς φρουράς», και όχι εάν αναλάβει την εξουσία της χώρας μια «οικουμενική κυβέρνηση» ή «κυβέρνηση συνεργασίας» όπως θέλουν να μας πείσουν οι περισσότεροι από τους «αποτυχημένους» πολιτικούς μας. Διότι οι εν λόγω πολιτικοί, που εδώ και τρεις γενεές εχθρεύονται ο ένας τον άλλον, δεν μπορούν αίφνης -ως διά μαγείας!- να γίνουν αποτελεσματικοί συνεργάτες και φίλοι. Διόλου, λοιπόν, δεν ευσταθούν τα επιχειρήματα περί του αντιθέτου, διότι, απλούστατα, συγκαλύπτουν το γεγονός ότι αυτό το μοντέλο διακυβέρνησης απέβη τελείως ατελέσφορο στην Ελλάδα.
Γενικότερα, και λαμβανομένης υπόψη της ειδικότητάς σας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, θα θέλατε να προσθέσετε ένα τελευταίο σχόλιο και για αυτόν τον τομέα;
Σας ευχαριστώ που μου δίνετε τη δυνατότητα να επισημάνω το φόβο μου για ένα γενικότερο θέμα που συνδέεται άμεσα με τα προηγούμενα: την ενδεχόμενη απεμπόληση των εθνικών συμφερόντων μας. Τα οικονομικά άπτονται αυτού του ζητήματος από δύο απόψεις.
Πρώτον, επειδή η οικονομική κρίση του 2008 - 2009 συγκαλύφθηκε και δεν αντιμετωπίστηκε εγκαίρως από την προηγούμενη κυβέρνηση και ο κίνδυνος είναι σήμερα ότι το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και με τα εξωτερικά προβλήματα της χώρας: συγκαλύπτονται αντί να συζητιούνται ανοικτά.
Δεύτερον, η σχέση μεταξύ οικονομίας και εξωτερικής πολιτικής είναι σήμερα ακόμη πιο δυσοίωνη, μιας και η κυβέρνηση χρησιμοποιεί συνεχώς την πρώτη για να μας προετοιμάσει -αυτή τουλάχιστον είναι η δική μου εντύπωση- για μια «υποχώρηση» στον εξωτερικό τομέα.
Εάν όντως η πρόθεσή της είναι να βασιστεί στις οικονομικές δυσκολίες για να περάσει αμφιλεγόμενες λύσεις -έστω και εντέχνως συγκαλυμμένες-, τότε διαφωνώ διαρρήδην. Προς επίρρωση της άποψής μου, θα αναφέρω τις διαφορετικές σκέψεις ενός μεγάλου ξένου ηγέτη, ο οποίος βίωσε το ίδιο υπαρξιακό πρόβλημα και το ξεπέρασε. Αναφέρομαι στον Κεμάλ Ατατούρκ, που υποστήριζε ότι μια αποφασιστική εξωτερική πολιτική είναι εφικτή μόνον «όταν έχει κανείς πίσω του μια ενωμένη χώρα, ένα οργανωμένο κράτος και ένα όραμα». Επίσης, για να παραθέσω έναν ακόμη Τούρκο πολιτικό, τον οποίο θαυμάζω ως συγγραφέα αλλά διαφωνώ μαζί του πολιτικά -αναφέρομαι στον κ. Νταβούτογλου-, «ο ανθρώπινος παράγων είναι η σημαντικότερη από όλες τις ''μεταβλητές'' της εξωτερικής πολιτικής». Τα στοιχεία που τονίζουν οι γείτονες είναι ακριβώς αυτά που μας λείπουν. Με θλίβει βαθιά να το λέω, αλλά, μιας και το πιστεύω, δεν μπορώ να κρύψω τη γνώμη μου.
Η χώρα μας, λοιπόν, πρέπει να βρει νέους ηγέτες, ηγέτες με όραμα, ηγέτες με θάρρος να ασκήσουν ελληνική εξωτερική πολιτική. Αυτό δεν είναι εύκολο και απαιτεί αρκετό χρόνο, αλλά η συνέχιση του σημερινού status quo είναι, κατά τη γνώμη μου, αδύνατη.
Τα τονίζω όλα αυτά, όχι επειδή έχω έστω και την παραμικρή προσωπική φιλοδοξία για πολιτικούς ρόλους, αλλά γιατί η χώρα μας περπατά σε μια στενωπό χωρίς διαφαινόμενο τέλος. Η σημερινή απαισιοδοξία μου για την υπόλοιπη διαδρομή οφείλεται στο ότι, εάν δεν βρεθούν πολιτικοί αυτού του είδους, ο κίνδυνος η τρέχουσα κρίση να καταλήξει στους δρόμους δεν είναι απλώς πραγματικός, αλλά και ιδιαίτερα τρομακτικός.
Η χώρα μας βρίσκεται στο σταυροδρόμι της ιστορίας της. Και ωστόσο, πολλοί από τους πολιτικούς μας ασχολούνται κυρίως με τα επικοινωνιακά τεχνάσματα ή βασίζονται σε ξένους για να τους οργανώσουν την κυβέρνηση ή να χαράξουν την εξωτερική πολιτική της χώρας μας. Αυτό είναι συνταγή για αποτυχία και ο ελληνικός λαός πρέπει να το καταλάβει. Το μήνυμα μπορεί να πονάει, αλλά η αρρώστια είναι βαριά και δεν θεραπεύεται με το να κρύβουμε την αλήθεια ως προς το είδος της αναγκαίας θεραπείας.
Συνέντευξη στην Ναυτεμπορική 6/9/2010.
Πριν του κάνω την πρώτη ερώτηση, εκείνος πρόλαβε και μου υπενθυμίσε τη φράση του Καζαντζάκη:
«Ουδέν ελπίζω, ουδέν φοβούμαι, είμαι ελεύθερος...» και πρόσθεσε: Με αυτή τη φράση ως οδηγό, μπορώ να προσφέρω περισσότερα στην πατρίδα μου. Μόνο αυτό θέλω.
Με τη φράση αυτή, ξεκαθάρισε και το τοπίο σχετικά με όσα κατά καιρούς λέγονται και γράφονται. Πιστεύει μόνο στην ελευθερία του λόγου, που είναι αδιαπραγμάτευτη γι' αυτόν. Ολα τα παραπάνω προδιαθέτουν για μια δυναμική και -γιατί όχι;- μια προκλητική συνέντευξη...
Καλό είναι να αρχίσουμε.
Η τεχνολογία μάς βοηθάει να αποτυπώσουμε τις σκέψεις του.
Κύριε Μαρκεζίνη, πιστεύετε ότι πέρασαν τα χειρότερα της οικονομικής κρίσης;
Οχι ακόμη. Στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς, οι Ευρωπαίοι μιλούσαν απαξιωτικά για την Ελλάδα και σήμερα παριστάνουν τους υπεραισιόδοξους. Και στις δύο περιπτώσεις, ενήργησαν με εγωκεντρικά πολιτικά κίνητρα, αλλά και στις δύο περιπτώσεις έσφαλαν. Στην Ελλάδα, δεν έχουμε φτάσει στο τελευταίο σκαλοπάτι. Ούτε όμως η Ευρώπη ή οι ΗΠΑ έφτασαν. Το σύστημα δεν εξυγιάνθηκε έπειτα από την τραπεζική κρίση. Δεν αυξήθηκαν οι δανεισμοί προς τις επιχειρήσεις. Δεν επετεύχθη μια ισορροπημένη τοποθέτηση μεταξύ κρατικού παρεμβατισμού και φιλελευθεροποίησης της αγοράς. H αύξηση του ΑΕΠ παραμένει χαμηλή. Στην καλύτερη περίπτωση, θα χαρακτηρίζαμε τη σημερινή κατάσταση του κόσμου μας ως αβέβαιη και επισφαλή.
Ποιος, κατά τη γνώμη σας, ευθύνεται κυρίως για την ελληνική κρίση;
Για να κατανοήσουμε τη σημερινή ελληνική κρίση, πρέπει να εστιάσουμε κυρίως στην τελευταία περίοδο της προηγούμενης διακυβέρνησης. Σε όλα τα πολιτικά, οικονομικά, εξωτερικά αλλά και ηθικά ζητήματα, τα τελευταία χρόνια της κυβέρνησης Καραμανλή χαρακτηρίστηκαν από υπεκφυγές, αναποφασιστικότητα, εσωτερικές τριβές, έλλειψη ηγεσίας και διαρκή φημολογία περί ενδοκομματικών προσπαθειών διαδοχής του πρωθυπουργού. Ισως η ιστορία θα «αναδείξει» την κυβέρνηση Καραμανλή ως μία από τις πλέον «ατυχείς» της μεταπολεμικής περιόδου, αν και είναι αλήθεια ότι οι παραλλαγές γύρω από το θέμα της «κυβερνητικής συνεργασίας», στα τέλη της δεκαετίας του '80. τη συναγωνίζονται επάξια από πλευράς αναποτελεσματικότητας…
Δηλαδή ο κύριος Παπανδρέου είναι άμοιρος ευθυνών;
Οχι, δεν είναι. Επιτρέψτε μου όμως να διευκρινίσω τι εννοώ. Τα προαναφερθέντα ελαττώματα της κυβέρνησης Καραμανλή δίνουν μόνο μερική άφεση αμαρτιών στην κυβέρνηση Παπανδρέου για την ανεύθυνη προεκλογική εκστρατεία της. Ο νέος πρωθυπουργός, άπαξ και ανήλθε στην εξουσία, άργησε πάρα πολύ να εκτιμήσει την έκταση και το βάθος της οικονομικής κρίσης. Επιπλέον, ήταν και παραμένει εμφανής η αδυναμία του να κάνει τους υπουργούς του να ακολουθήσουν μία ενιαία, συμφωνημένη γραμμή. Οταν, τελικά, ο κ. Παπανδρέου αναγκάστηκε να δράσει λόγω εξωτερικών πιέσεων, οι προσπάθειές του επικεντρώθηκαν στη μείωση του ελλείμματος και όχι στην προώθηση της ανάπτυξης. Το δίλημμα αυτό, θεωρητικά, απασχόλησε όλες τις χώρες που αντιμετώπισαν αυτού του είδους τις δυσχέρειες. Στην Ελλάδα, όμως, η έλλειψη κυβερνητικής συνοχής και η πλήρης αποδιοργάνωση του κράτους -στην οποία συνέβαλαν πολλές προηγούμενες κυβερνήσεις (και των δύο κομμάτων) με τους υπέρμετρους διορισμούς φίλων και συγγενών σε κρατικές θέσεις- επιδείνωσαν την κατάσταση.
Τι έχει κάνει η κυβέρνηση από αυτή την άποψη;
Στα πράγματα που θεωρώ ιδιαίτερα «δυσάρεστα» συγκαταλέγεται και το γεγονός ότι η ευθύνη της κυβέρνησης εκτείνεται και στην «επεμβατική πολιτική» που ασκεί σε σημαντικό αριθμό των επονομαζόμενων «σοβαρών» ΜΜΕ. Τα συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης, ιδίως τα έντυπα, βρίσκονται σήμερα σε τόσο άσχημη οικονομική κατάσταση, ώστε η επιβίωσή τους εξαρτάται άμεσα από τη συνεχή και πολύπλευρη στήριξη της κυβέρνησης. Και λαμβάνουν πράγματι τη στήριξή της, δημοσιεύοντας ως αντάλλαγμα «ρόδινα» ρεπορτάζ περί προόδου, χωρίς να προειδοποιούν το λαό ότι δεν έχει έλθει ακόμη η χειρότερη φάση της κρίσης. Ελάχιστοι δημοσιογράφοι, φέρ' ειπείν, έχουν τονίσει επαρκώς ότι μεγάλο μέρος της μείωσης των δαπανών πραγματοποιείται υπό τη μορφή της μη πληρωμής των οικονομικών υποχρεώσεων του Δημοσίου (όπως είναι π.χ. η καταβολή του εφάπαξ, το κόστος πληρωμής προμηθειών σε νοσοκομεία ή η πληρωμή διά μέσου ομολόγων κ.λπ.).
Πρέπει να δοθεί μέγιστη προσοχή σε αυτό το γεγονός διότι:
(α) η -πραγματική ή πλασματική- έμφαση στις περικοπές έχει οδηγήσει σε ύφεση και αυτή με τη σειρά της σε μειωμένα φορολογικά έσοδα.
(β) Τα πιο επώδυνα μέτρα (που πρόκειται να επακολουθήσουν -και, σημειωτέον, δεν είναι νέα μέτρα, αλλά αναπόσπαστα τμήματα ήδη συμφωνηθέντων στο μνημόνιο-) έχουν συσκοτιστεί ή ακόμη και συγκαλυφθεί.
(γ) Η επίλυση της κρίσης δεν συνδέεται μόνο με την εξάλειψη του ελλείμματος: συνδέεται άμεσα με τη δομική αναδιάρθρωση της ελληνικής οικονομίας και την «ενεργοποίηση» των κρατικών οργάνων, που βρίσκονται εδώ και καιρό σε κατάσταση αδράνειας (π.χ. δεν έχουν ακόμη πληρωθεί θέσεις ανώτερων φορολογικών υπαλλήλων, με αποτέλεσμα να μην μπορούν ακόμη να εισπραχθούν φορολογικά χρέη). Τέλος, δεν χρειάζεται να αναφέρω ότι η ανεργία θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο στη χώρα μας, ιδίως όταν η εργασιακή νομοθεσία (αναγκαστεί να) γίνει ακόμη πιο ευέλικτη για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα.
Ποια είναι, συνεπώς, η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε σήμερα;
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αναδόμηση του ελληνικού κράτους, μεταξύ των βασικών προϋποθέσεων της οποίας θα ανέφερα: Πρώτον, τη μείωση των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα και ειδικά στις ΔΕΚΟ (πράγμα δύσκολο, ασφαλώς, μιας και οι ΔΕΚΟ αποτελούν προπύργιο κομματικών διορισμών). Δεύτερον, την αλλαγή της διαδεδομένης δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας που ευνοεί την απάτη, την οκνηρία και την έλλειψη περηφάνιας για το εργασιακό καθήκον. Τρίτον, την αντιμετώπιση της αναπόφευκτης ανόδου της ανεργίας. Ασφαλώς, όλα αυτά συνιστούν στόχους δυσεπίτευκτους, αλλά τα καθήκοντα της κυβέρνησης δεν σταματούν εκεί: η κυβέρνηση οφείλει να πραγματοποιήσει την αναγκαία μεταρρύθμιση κατά έναν τρόπο που θα είναι και θα θεωρείται δίκαιος, ιδίως σε ό,τι αφορά τα πιο αδύναμα τμήματα της κοινωνίας.
Κρίνετε πως έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Και, εάν όχι, πώς θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα;
Σημαντικές αλλαγές, αναμφισβήτητα, έχουν γίνει, αλλά δεν έχουν ολοκληρωθεί. Εξακολουθούν, βλέπετε, να επικρατούν φαινόμενα όπως:
(α) Υπέρογκες δαπάνες στις ΔΕΚΟ.
(β) Προνομιακή μεταχείριση συγκεκριμένων επαγγελματικών κλάδων και θεσμών, όπως λ.χ. συμβαίνει στο Κοινοβούλιο που, στην ουσία, έχει παραμείνει ανέγγιχτο από τα μέτρα.
(γ) Μνημειώδους κρατικής γραφειοκρατίας, αν όχι και αδράνειας.
(δ) Πλήρης ατιμωρησία των πολιτικών που εξώθησαν τη χώρα στην οικονομική και ηθική κατάπτωση.
(ε) Μια αναίσχυντη αλλά και αδιανόητη προσπάθεια ορισμένων ΜΜΕ να επαναφέρουν στο προσκήνιο τους πολιτικούς που ευθύνονται για την κρίση.
Τα τελευταία δύο ζητήματα (δ και ε) συνιστούν προβλήματα «πολιτικής» αλλά και «ηθικής» τάξεως. Εάν όμως θέλεις να πείσεις το λαό να κάνει περισσότερες οικονομικές θυσίες, πρέπει συγχρόνως να τον πείσεις ότι οι κύριοι ένοχοι για την κρίση δεν βρίσκονται πλέον στο «απυρόβλητο»
Τι πρέπει, δηλαδή, να κάνει η κυβέρνηση;
Πρέπει να θέσει σε προτεραιότητα την ανάπτυξη. Και για να επιδιώξει επιτυχώς αυτόν το στόχο:
(α) Πρέπει να απλοποιήσει τη διαδικασία προσέλκυσης ξένων επενδύσεων.
(β) Πρέπει να στραφεί συγκεκριμένα προς την Ινδία και την Απω Ανατολή, ενθαρρύνοντας τους επενδυτές τους να συμμετάσχουν σε προσεκτικά επιλεγμένες ιδιωτικοποιήσεις (αποφεύγοντας, ταυτοχρόνως, πάση θυσία τις διάφορες ύποπτες τράπεζες της Νέας Υόρκης, καθώς και τους διεθνείς κερδοσκόπους που κυκλώνουν σαν γεράκια τις κερδοφόρες επιχειρήσεις ή οργανισμούς της χώρας μας).
(γ) Πρέπει να αλλάξει τη νοοτροπία του δημόσιου τομέα και των εταιρειών, εμπνέοντάς τους γνήσιο ενδιαφέρον και φροντίδα για τους υπαλλήλους. Οπως έχουν επισημάνει μερικοί από τους κορυφαίους παγκοσμίως Ινδούς και Απωανατολίτες διευθύνοντες συμβούλους, το γνωστό μότο «προτεραιότητα στον πελάτη» θα πρέπει σήμερα να γίνει: «προτεραιότητα στους υπαλλήλους». Διότι, εάν δώσεις κίνητρα στους υπαλλήλους σου, εάν τους εμπνεύσεις περηφάνια για τη δουλειά τους και συνεργαστείς μαζί τους στο πλαίσιο της αναπτυξιακής προσπάθειας, τότε όχι μόνο θα έλθουν μεγαλύτερες πωλήσεις και ανάπτυξη, αλλά και οι «πελάτες», με τη σειρά τους, θα μείνουν ικανοποιημένοι.
(δ) Πρέπει να καταμερίσει τα οικονομικά βάρη με πιο δίκαιο τρόπο και να πείσει τους εύπορους ότι είναι αναγκαίο προσωρινά να επωμιστούν μεγαλύτερο μέρος του φορτίου που τους αναλογεί, για να επανέλθουν, μια μέρα, σε ένα αποδεκτό ύψος κερδών.
(ε) Πρέπει να ενθαρρύνει την κερδοφορία (καταδικάζοντας όμως την απληστία) στον εταιρικό τομέα.
(στ) Πρέπει να «καθαρίσει» τις σάπιες πολιτικές ελίτ, δικάζοντας πραγματικά (και όχι μόνο σε επίπεδο ακατάπαυστης παραφιλολογίας…) εκείνους μόνον τους πολιτικούς που πρέπει να δικαστούν και να αποκηρύξει τις κατάφωρα υποκριτικές προσπάθειες που καταβάλλουν συγκεκριμένοι πολιτικοί (και οι δημοσιογράφοι φίλοι τους) για να μας πείσουν ότι έχουν πλέον «διορθωθεί» ή «αλλάξει» και ότι, ως εκ τούτου, δικαιούνται ξανά τις ψήφους μας.
Τι σας ανησυχεί περισσότερο σήμερα;
Το γεγονός ότι, σε περίπτωση που η κυβέρνηση δεν λάβει αυτά τα μέτρα, ο λαός θα αναζητήσει τη λύση στους δρόμους. Μέχρι τώρα η κυβέρνηση έχει χειριστεί επιδέξια τη λαϊκή δυσαρέσκεια, χάρη στη βοήθεια πειθήνιων ΜΜΕ, αλλά και του μεγαλύτερου μέρους του συνδικαλιστικού κινήματος, το οποίο τελεί υπό τον έλεγχό της. Η αποδοκιμασία, λοιπόν, περιορίζεται σε λίγους σχετικά πολιτικούς, όταν κάνουν δημόσιες εμφανίσεις. Η περιορισμένη όμως αυτή αντίδραση δεν μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Αναπόφευκτα, η επιδείνωση της κατάστασης θα ανοίξει το δρόμο για όλα εκείνα τα μικρά τμήματα της κοινωνίας που θέλουν να δουν τη «δημόσια κάθαρση» να προσλαμβάνει βίαιη μορφή. Εύχομαι, ειλικρινά, να μη δούμε μια τέτοια εξέλιξη, η οποία, όπως μας διδάσκει η ιστορία, πάντα συνοδεύεται από τεράστιο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό κόστος.
Από την άλλη πλευρά, όμως, οφείλω να ομολογήσω ότι κατανοώ την απογοήτευση που αισθάνονται πολλοί Ελληνες απέναντι στους άπληστους και υπερόπτες εκείνους πολιτικούς που ευθύνονται για τη σημερινή κρίση.
Είναι λοιπόν αναγκαίο οι μεσαίες τάξεις -οι αστοί, οι «νοικοκυραίοι»- να εγκαταλείψουν πια τον κυνισμό, την αταραξία και τη μοιρολατρία τους, να δουν επιτέλους τη σοβαρότητα της κατάστασης και να αλλάξουν εκ βάθρων τον ελληνικό πολιτικό κόσμο με τρόπο ομαλό και μελετημένο, προτού η ίδια αλλαγή εκδηλωθεί με βιαιότητα.
Και ας σημειωθεί ότι τα πράγματα θα αλλάξουν, μόνον εάν απομακρυνθούν από την πολιτική σκηνή πολλά μέλη της «παλαιάς φρουράς», και όχι εάν αναλάβει την εξουσία της χώρας μια «οικουμενική κυβέρνηση» ή «κυβέρνηση συνεργασίας» όπως θέλουν να μας πείσουν οι περισσότεροι από τους «αποτυχημένους» πολιτικούς μας. Διότι οι εν λόγω πολιτικοί, που εδώ και τρεις γενεές εχθρεύονται ο ένας τον άλλον, δεν μπορούν αίφνης -ως διά μαγείας!- να γίνουν αποτελεσματικοί συνεργάτες και φίλοι. Διόλου, λοιπόν, δεν ευσταθούν τα επιχειρήματα περί του αντιθέτου, διότι, απλούστατα, συγκαλύπτουν το γεγονός ότι αυτό το μοντέλο διακυβέρνησης απέβη τελείως ατελέσφορο στην Ελλάδα.
Γενικότερα, και λαμβανομένης υπόψη της ειδικότητάς σας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής, θα θέλατε να προσθέσετε ένα τελευταίο σχόλιο και για αυτόν τον τομέα;
Σας ευχαριστώ που μου δίνετε τη δυνατότητα να επισημάνω το φόβο μου για ένα γενικότερο θέμα που συνδέεται άμεσα με τα προηγούμενα: την ενδεχόμενη απεμπόληση των εθνικών συμφερόντων μας. Τα οικονομικά άπτονται αυτού του ζητήματος από δύο απόψεις.
Πρώτον, επειδή η οικονομική κρίση του 2008 - 2009 συγκαλύφθηκε και δεν αντιμετωπίστηκε εγκαίρως από την προηγούμενη κυβέρνηση και ο κίνδυνος είναι σήμερα ότι το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και με τα εξωτερικά προβλήματα της χώρας: συγκαλύπτονται αντί να συζητιούνται ανοικτά.
Δεύτερον, η σχέση μεταξύ οικονομίας και εξωτερικής πολιτικής είναι σήμερα ακόμη πιο δυσοίωνη, μιας και η κυβέρνηση χρησιμοποιεί συνεχώς την πρώτη για να μας προετοιμάσει -αυτή τουλάχιστον είναι η δική μου εντύπωση- για μια «υποχώρηση» στον εξωτερικό τομέα.
Εάν όντως η πρόθεσή της είναι να βασιστεί στις οικονομικές δυσκολίες για να περάσει αμφιλεγόμενες λύσεις -έστω και εντέχνως συγκαλυμμένες-, τότε διαφωνώ διαρρήδην. Προς επίρρωση της άποψής μου, θα αναφέρω τις διαφορετικές σκέψεις ενός μεγάλου ξένου ηγέτη, ο οποίος βίωσε το ίδιο υπαρξιακό πρόβλημα και το ξεπέρασε. Αναφέρομαι στον Κεμάλ Ατατούρκ, που υποστήριζε ότι μια αποφασιστική εξωτερική πολιτική είναι εφικτή μόνον «όταν έχει κανείς πίσω του μια ενωμένη χώρα, ένα οργανωμένο κράτος και ένα όραμα». Επίσης, για να παραθέσω έναν ακόμη Τούρκο πολιτικό, τον οποίο θαυμάζω ως συγγραφέα αλλά διαφωνώ μαζί του πολιτικά -αναφέρομαι στον κ. Νταβούτογλου-, «ο ανθρώπινος παράγων είναι η σημαντικότερη από όλες τις ''μεταβλητές'' της εξωτερικής πολιτικής». Τα στοιχεία που τονίζουν οι γείτονες είναι ακριβώς αυτά που μας λείπουν. Με θλίβει βαθιά να το λέω, αλλά, μιας και το πιστεύω, δεν μπορώ να κρύψω τη γνώμη μου.
Η χώρα μας, λοιπόν, πρέπει να βρει νέους ηγέτες, ηγέτες με όραμα, ηγέτες με θάρρος να ασκήσουν ελληνική εξωτερική πολιτική. Αυτό δεν είναι εύκολο και απαιτεί αρκετό χρόνο, αλλά η συνέχιση του σημερινού status quo είναι, κατά τη γνώμη μου, αδύνατη.
Τα τονίζω όλα αυτά, όχι επειδή έχω έστω και την παραμικρή προσωπική φιλοδοξία για πολιτικούς ρόλους, αλλά γιατί η χώρα μας περπατά σε μια στενωπό χωρίς διαφαινόμενο τέλος. Η σημερινή απαισιοδοξία μου για την υπόλοιπη διαδρομή οφείλεται στο ότι, εάν δεν βρεθούν πολιτικοί αυτού του είδους, ο κίνδυνος η τρέχουσα κρίση να καταλήξει στους δρόμους δεν είναι απλώς πραγματικός, αλλά και ιδιαίτερα τρομακτικός.
Η χώρα μας βρίσκεται στο σταυροδρόμι της ιστορίας της. Και ωστόσο, πολλοί από τους πολιτικούς μας ασχολούνται κυρίως με τα επικοινωνιακά τεχνάσματα ή βασίζονται σε ξένους για να τους οργανώσουν την κυβέρνηση ή να χαράξουν την εξωτερική πολιτική της χώρας μας. Αυτό είναι συνταγή για αποτυχία και ο ελληνικός λαός πρέπει να το καταλάβει. Το μήνυμα μπορεί να πονάει, αλλά η αρρώστια είναι βαριά και δεν θεραπεύεται με το να κρύβουμε την αλήθεια ως προς το είδος της αναγκαίας θεραπείας.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)