«Αυτή την περίοδο, οι πάντες προσπαθούν να αποφύγουν την Ελλάδα. Ωστόσο, μια προσεκτικότερη ματιά αποδεικνύει ότι η οικονομία της χώρας έχει δυναμική (...) η Ελλάδα μπορεί να παράγει πολλά περισσότερα από φέτα και ελιές».
Με αυτή τη φράση ξεκινούσε το ρεπορτάζ που «ανέβηκε» χθες το απόγευμα στην ηλεκτρονική έκδοση των γερμανικών Financial Times. Την ίδια στιγμή, σε μια άλλη ανάλυση υπογραμμιζόταν ότι αυτό που πάνω από όλα χρειάζεται σήμερα είναι να υπάρξει αναπτυξιακή προοπτική και ένα νέο «σχέδιο Μάρσαλ για την Ελλάδα» -ενστερνιζόμενη, έτσι, το σύνθημα το οποίο έχει διατυπωθεί το τελευταίο διάστημα και από άλλες πλευρές.
Επενδύσεις
Η εφημερίδα εντοπίζει, μάλιστα, έξι τομείς στους οποίους η ελληνική οικονομία εμφανίζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και, φυσυικά, επενδυτικές προοπτικές. Οι τομείς αυτοί είναι οι εξής: ναυτιλία και ναυπηγοεπισκευαστικές δραστηριότητες, μεταφορές και τουρισμός, φαρμακευτική βιομηχανία και πράσινη τεχνολογία. «Η ναυτιλία είναι μια αγορά που αναπτύσσεται παγκοσμίως. Εδώ, οι ελληνικές είναι παρούσες και με καλές βάσεις, κάτι που σημαίνει ότι θα επιβραβευτούν εάν αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που τους παρουσιάζονται», είναι η δήλωση του Έρικ Χέιμαν, οικονομολόγου της Deutsche Bank, την οποία επικαλείται η εφημερίδα, αποδεικνύοντας, παράλληλα, με αριθμούς το δυναμικό της ελληνικής ναυτιλίας παγκοσμίως. Όσον αφορά δε τα ναυπηγεία, τονίζεται ότι «υπάρχει ένα τεράστιο δυναμικό», αν και οι επιχειρήσεις εξαρτώνται υπέρμετρα από τις κρατικές επιδοτήσεις.
Σε σχέση με την πράσινη ανάπτυξη, το γερμανικό μέσο διατυπώνει τη θέση του με ιδιαιτέρως γλαφυρό τρόπο, παραπέμποντας, μάλιστα, σε μια ιδέα που είχε διατυπώσει πρόσφατα ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε: «Κάθε τουρίστας που επισκέπτεται την Ελλάδα -γράφει- μπορεί να διαβεβαιώσει ότι υπάρχει ένα πράγμα σε περίσσεια: ο ήλιος (...) Η Ελλάδα θα μπορούσε να βρεθεί στη θέση του προμηθευτή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές για όλη την Ευρώπη».
Περίπου προφανή είναι τα πράγματα για τους FTD και στον τομέα του τουρισμού. «Ήδη -αναφέρεται στο ρεπορτάζ- ο τουρισμός είναι ένα από τα μεγάλα στηρίγματα της ελληνικής οικονομίας», ενώ παρατίθεται δήλωση του αναλυτή Γιενς Μπαστιάν, ο οποίος επαναλαμβάνει ότι «η αραβική άνοιξη ισοδυναμεί με ελληνικό καλοκαίρι». Επίσης, τονίζει ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα, με τις κατάλληλες κινήσεις, να προσελκύσει μεγάλες μάζες τουριστών από δυναμικές και πολλά υποσχόμενες αγορές, όπως η Ρωσία και η Κίνα.
Φάρμακα
Αναμφισβήτητο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, τέλος, οι εκτιμήσεις για τη φαρμακοβιομηχανία -η οποία από την Κομισιόν χαρακτηρίζεται ως ισχυρή εξαγωγική δύναμη- αλλά και τις μεταφορές, η δυναμική των οποίων βασίζεται «στην ελκυστική γεωγραφική θέση της Ελλάδας, ως σύνορο της Ε.Ε. με τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή».
Πέμπτη 30 Ιουνίου 2011
Δευτέρα 27 Ιουνίου 2011
Μόνη λύση η ανταγωνιστική παραγωγή
Λαζαρίδης Ευάγγελος
Η εβδομάδα που ξεκινάει είναι από τις δύσκολες της οικονομικής ιστορίας της χώρας μας. Θα συζητηθούν, στη Βουλή των Ελλήνων, το Μεσοπρόθεσμο και οι εκτελεστικοί νόμοι.
Αυτό που δεν κατάλαβα, δεν κατάλαβαν πολλοί πολίτες, είναι: έχομε χρέος του δημοσίου κοντά στα 400 δις ευρώ, το συνολικό χρέος(δημόσιο-ιδιωτικό εξωτερικό χρέος) ξεπερνά τα 800 δις ευρώ, δανειστήκαμε 110 δις ευρώ, έχουν εκταμιευτεί και εισπράξαμε ήδη τα 57 δις ευρώ, μένουν να πάρομε άλλα 53 δις ευρώ και μας «πιέζουν» να πάρομε νέο μεσοπρόθεσμο (;) δάνειο 100 δις ευρώ, σύνολο δανεισμού- μόνο για το δημόσιο τομέα- 600 δις ευρώ.
Γιατί αυτή η βιασύνη του νέου δανείου, όταν το πρώτο δεν φαίνεται να είχε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και δεν έχει ολοκληρωθεί. Δεν πρέπει να συζητηθεί, να καταλάβουν και αυτοί που θα κληθούν να το πληρώσουν, να μάθουν περί τίνος πρόκειται και το γιατί;
Οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ελληνικής κυβέρνησης, τα περισσότερα σοβαρά ΜΜΕ, μεγάλων οικονομικά δυνάμεων, επιμένουν να πάρομε τα χρήματα του νέου δανείου, αλλιώς θα χρεοκοπήσομε, ενώ ξέρουν καλλίτερα από εμάς, ποία είναι η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και, παρά τους κινδύνους που διατρέχουν οι δανειστές, ενοχλούνται με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, γιατί δεν συμφωνούν, η χώρα μας να δανειστεί (επί πλέον των 110 δις ευρώ που ήδη έχει δανειστεί), άλλα 100 δις ευρώ. Επιμένουν να μας δανείσουν, πιέζουν να ψηφιστεί το Μεσοπρόθεσμο και οι εκτελεστικοί νόμοι, από όλα τα κόμματα, και, κυρίως, από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο δεν συμφωνεί.
Η ελληνική κυβέρνηση, ασμένως, θέλει το Μεσοπρόθεσμο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι, οι περισσότεροι Έλληνες, δεν θέλουν νέα βάρη, ότι και αν σημαίνει αυτό, δεν συμφωνούν, ανεξαρτήτως τι θέλει η ευρωζώνη. Αυτό που ενοχλεί, με ποία λογική θέλουν οι δανειστές να μας δανείσουν τεράστια ποσά και πρέπει, η δανειολήπτρια χώρα να ψηφίσει, μέσα δύο-τρείς ημέρες, το σχέδιο νόμου, σε ένα άρθρο και αυτό για να μη χρεοκοπήσομε. Αυτό που συμβαίνει με τους δανειστές, να επιμένουν να δανειστεί χώρα: χωρίς παραγωγή, χωρίς ανταγωνιστικά προϊόντα, καμία επενδυτική πρωτοβουλία, καμία καινοτόμο πρωτοβουλία, τη διατραπεζική αγορά χρήματος να μη τη δέχεται στις διαπραγματεύσεις τίτλων, με τους ίδιους όρους, όπως τις άλλες χώρες, με την πρακτική των τραπεζών, δεν έχει λογική εξήγηση.
Θα μπορούσε να είναι παραγωγικό το δάνειο και μάλιστα δάνειο τόσο μεγάλου ποσού, αν ήταν μακροπρόθεσμο, διάρκειας τουλάχιστον 20 ετών, με περίοδο χάρητος τουλάχιστο επτά ετών, θα επενδυόταν για την παραγωγή νέου πλούτου, την απασχόληση του ενεργού πληθυσμού, την αύξηση της ρευστότητας της αγοράς, την αύξηση της φορολογητέας ύλης, για να εξυπηρετηθούν οι δανειακές υποχρεώσεις, να χρηματοδοτηθούν δαπάνες κατασκευής και συντήρησης μεγάλων έργων υποδομής, όπως η κατασκευή χρηστικών εγκαταστάσεων, αξιοποίηση των λιμένων σε όλη τη θαλάσσια και παραθαλάσσια χώρα, να λειτουργήσει η ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, να βελτιωθούν οι συνθήκες και οι τεχνικές εκμετάλλευσης της υπερπρώιμης γεωργικής παραγωγής. Διαθέτει η χώρα μας συγκριτικό πλεονέκτημα, έναντι όλων των ανταγωνιστών μας οι οποίοι, ήδη, μας πήραν τις αγορές. Με το προϊόν του νέου δανείου, θα μπορούσαν να διενεργηθούν επενδύσεις για την επέκταση και συντήρηση του οδικού δικτύου χερσαίων μεταφορών και συνθηκών θαλάσσιων μεταφορών, από κοινού με ελληνικές πηγές νέου πλούτου.
Ακούγεται συχνά, οι Έλληνες δαπανούν περισσότερα από αυτά που παράγουν και για αυτό έφθασαν εκεί που έφθασαν. Τώρα που δεν παράγουν, σχεδόν καθόλου, με τεράστιο ποσό χρέους, με τις τεράστιες, επί πλέον υποχρεώσεις με τις οποίες επιβαρύνεται ο τακτικός προϋπολογισμός, δεν καταναλώνουν τα νοικοκυριά, πως θα πληρωθεί το χρέος;
Αν πρόκειται η χώρα να δανείζεται, για να πληρωθούν ληξιπρόθεσμες δόσεις δανείων, οι μισθοί του δημοσίου, οι συντάξεις, τα λειτουργικά έξοδα του δημοσίου, τα δάνεια δεν μπορεί και δεν θα είναι παραγωγικά. Αυτή την τέχνη την ξέρομε πολύ καλά, δεκαετίες δανειζόμαστε. Αυτό που δεν ξέρομε είναι, η ανταγωνιστική παραγωγή, σε αυτό η προσφορά της ευρωζώνης είναι επιθυμητή, με τη τεχνογνωσία και τη παρουσία της ευρωζώνης θα αποκτήσομε, ανταγωνιστική οικονομία.
Η εβδομάδα που ξεκινάει είναι από τις δύσκολες της οικονομικής ιστορίας της χώρας μας. Θα συζητηθούν, στη Βουλή των Ελλήνων, το Μεσοπρόθεσμο και οι εκτελεστικοί νόμοι.
Αυτό που δεν κατάλαβα, δεν κατάλαβαν πολλοί πολίτες, είναι: έχομε χρέος του δημοσίου κοντά στα 400 δις ευρώ, το συνολικό χρέος(δημόσιο-ιδιωτικό εξωτερικό χρέος) ξεπερνά τα 800 δις ευρώ, δανειστήκαμε 110 δις ευρώ, έχουν εκταμιευτεί και εισπράξαμε ήδη τα 57 δις ευρώ, μένουν να πάρομε άλλα 53 δις ευρώ και μας «πιέζουν» να πάρομε νέο μεσοπρόθεσμο (;) δάνειο 100 δις ευρώ, σύνολο δανεισμού- μόνο για το δημόσιο τομέα- 600 δις ευρώ.
Γιατί αυτή η βιασύνη του νέου δανείου, όταν το πρώτο δεν φαίνεται να είχε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα και δεν έχει ολοκληρωθεί. Δεν πρέπει να συζητηθεί, να καταλάβουν και αυτοί που θα κληθούν να το πληρώσουν, να μάθουν περί τίνος πρόκειται και το γιατί;
Οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ελληνικής κυβέρνησης, τα περισσότερα σοβαρά ΜΜΕ, μεγάλων οικονομικά δυνάμεων, επιμένουν να πάρομε τα χρήματα του νέου δανείου, αλλιώς θα χρεοκοπήσομε, ενώ ξέρουν καλλίτερα από εμάς, ποία είναι η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και, παρά τους κινδύνους που διατρέχουν οι δανειστές, ενοχλούνται με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, γιατί δεν συμφωνούν, η χώρα μας να δανειστεί (επί πλέον των 110 δις ευρώ που ήδη έχει δανειστεί), άλλα 100 δις ευρώ. Επιμένουν να μας δανείσουν, πιέζουν να ψηφιστεί το Μεσοπρόθεσμο και οι εκτελεστικοί νόμοι, από όλα τα κόμματα, και, κυρίως, από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο δεν συμφωνεί.
Η ελληνική κυβέρνηση, ασμένως, θέλει το Μεσοπρόθεσμο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι, οι περισσότεροι Έλληνες, δεν θέλουν νέα βάρη, ότι και αν σημαίνει αυτό, δεν συμφωνούν, ανεξαρτήτως τι θέλει η ευρωζώνη. Αυτό που ενοχλεί, με ποία λογική θέλουν οι δανειστές να μας δανείσουν τεράστια ποσά και πρέπει, η δανειολήπτρια χώρα να ψηφίσει, μέσα δύο-τρείς ημέρες, το σχέδιο νόμου, σε ένα άρθρο και αυτό για να μη χρεοκοπήσομε. Αυτό που συμβαίνει με τους δανειστές, να επιμένουν να δανειστεί χώρα: χωρίς παραγωγή, χωρίς ανταγωνιστικά προϊόντα, καμία επενδυτική πρωτοβουλία, καμία καινοτόμο πρωτοβουλία, τη διατραπεζική αγορά χρήματος να μη τη δέχεται στις διαπραγματεύσεις τίτλων, με τους ίδιους όρους, όπως τις άλλες χώρες, με την πρακτική των τραπεζών, δεν έχει λογική εξήγηση.
Θα μπορούσε να είναι παραγωγικό το δάνειο και μάλιστα δάνειο τόσο μεγάλου ποσού, αν ήταν μακροπρόθεσμο, διάρκειας τουλάχιστον 20 ετών, με περίοδο χάρητος τουλάχιστο επτά ετών, θα επενδυόταν για την παραγωγή νέου πλούτου, την απασχόληση του ενεργού πληθυσμού, την αύξηση της ρευστότητας της αγοράς, την αύξηση της φορολογητέας ύλης, για να εξυπηρετηθούν οι δανειακές υποχρεώσεις, να χρηματοδοτηθούν δαπάνες κατασκευής και συντήρησης μεγάλων έργων υποδομής, όπως η κατασκευή χρηστικών εγκαταστάσεων, αξιοποίηση των λιμένων σε όλη τη θαλάσσια και παραθαλάσσια χώρα, να λειτουργήσει η ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, να βελτιωθούν οι συνθήκες και οι τεχνικές εκμετάλλευσης της υπερπρώιμης γεωργικής παραγωγής. Διαθέτει η χώρα μας συγκριτικό πλεονέκτημα, έναντι όλων των ανταγωνιστών μας οι οποίοι, ήδη, μας πήραν τις αγορές. Με το προϊόν του νέου δανείου, θα μπορούσαν να διενεργηθούν επενδύσεις για την επέκταση και συντήρηση του οδικού δικτύου χερσαίων μεταφορών και συνθηκών θαλάσσιων μεταφορών, από κοινού με ελληνικές πηγές νέου πλούτου.
Ακούγεται συχνά, οι Έλληνες δαπανούν περισσότερα από αυτά που παράγουν και για αυτό έφθασαν εκεί που έφθασαν. Τώρα που δεν παράγουν, σχεδόν καθόλου, με τεράστιο ποσό χρέους, με τις τεράστιες, επί πλέον υποχρεώσεις με τις οποίες επιβαρύνεται ο τακτικός προϋπολογισμός, δεν καταναλώνουν τα νοικοκυριά, πως θα πληρωθεί το χρέος;
Αν πρόκειται η χώρα να δανείζεται, για να πληρωθούν ληξιπρόθεσμες δόσεις δανείων, οι μισθοί του δημοσίου, οι συντάξεις, τα λειτουργικά έξοδα του δημοσίου, τα δάνεια δεν μπορεί και δεν θα είναι παραγωγικά. Αυτή την τέχνη την ξέρομε πολύ καλά, δεκαετίες δανειζόμαστε. Αυτό που δεν ξέρομε είναι, η ανταγωνιστική παραγωγή, σε αυτό η προσφορά της ευρωζώνης είναι επιθυμητή, με τη τεχνογνωσία και τη παρουσία της ευρωζώνης θα αποκτήσομε, ανταγωνιστική οικονομία.
ΠΕΝΤΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ
α Νέα του Μίμη Ανδρουλάκη - Πέντε ερωτήσεις πριν το ενδεχόμενο τέλος όλων των απαντήσεων
Πέντε ερωτήσεις πριν το ενδεχόμενο τέλος όλων των απαντήσεων
Posted: 26 Jun 2011 06:00 AM PDT
του Μίμη Ανδρουλάκη
Η αγορά χρόνου και η ερεβώδης ηδονή του “τέλους”
Η φράση της ημέρας στην Ευρωζώνη είναι “αγοράζουμε χρόνο”. Το είπε προχτές και η Μέρκελ. Χρόνο για ποιον και γιατί; Ο χρόνος της ευρωκρατίας και ο χρόνος των αγορών είναι διαφορετικός. Ο χρόνος των αγορών και ο χρόνος των κοινωνιών είναι πολύ διαφορετικός. Ο χρόνος των κοινωνιών σε Βορρά και Νότο της Ευρωζώνης είναι ακόμα πιο διαφορετικός καθώς δε συγκλίνουν οικονομικά και δεν υφίσταται μια φαντασιακή, βιωματική, μυθική κοινότητα ανάμεσά τους. Ο πολιτικός χρόνος στις διαφορετικές πρωτεύουσες της Ευρώπης αποκλίνει επικίνδυνα σε σημείο να σπάσει. Ο χρόνος προσφέρει ευκαιρίες, όταν δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά, αλλά πάντα εμπεριέχει τη φθορά, την εξάντληση, την απώλεια ενέργειας (νόμος εντροπίας στη φυσική). Η Ευρωζώνη έπαιξε λάθος στο παιχνίδι με το χρόνο. Μάλλιασε η γλώσσα μας, κουράστηκε το χέρι μας να γράφουμε πολύ πριν τις εκλογές του 2009 για το “Λάθος Χάρτη”, λάθος διάγνωση, λάθος χρόνο, λάθος αναβολή και αναμονή στην οριστική επίλυση της κρίσης χρέους Οι αγορές απεχθάνονται την ασάφεια και τη μακρόχρονη αναμονή και τείνουν τότε να προεξοφλούν τις εξελίξεις με βάση το χειρότερο σενάριο. Οι κοινωνίες δεν την αντέχουν, ιδιαίτερα η ανυπόμονη ελληνική, για την οποία μεταφορικά λέγαμε στο Ε, Πρόεδρε! ότι είναι πρώτη παγκοσμίως στην κατανάλωση αντιβιοτικών, δηλαδή στην επιθυμία για βιαστική “θεραπεία”.
Τώρα ζούμε ένα παράδοξο, τραγικό συγχρονισμό: οι αγορές στις προβλέψεις τους για την Ελλάδα, οι κοινωνίες του Βορρά στην κορύφωση του ευρωσκεπτικισμού τους εναντίον της ελληνικής διάσωσης, οι ελίτ της Ελλάδας σε σημαντικό βαθμό αλλά και οι “Πλατείες” της, συγχρονίζονται και καταλαμβάνονται από μια ανυπόμονη, απελπισμένη, ερεβώδη “ηδονή” να επισπεύσουν και να “ζήσουν” την τελική πράξη του δράματος. Η αυτοκτονία μας με την οποία απειλούσαμε διαπραγματευτικά τους εταίρους μας αρχίζει να ενδοστρέφεται εναντίον του εαυτού μας.
Κι όμως τώρα ξανατίθεται με άλλους όρους το ίδιο αρχικό ερώτημα: Μπορούμε να σωθούμε ακόμα και με “Λάθος Χάρτη”; Μπορούμε να επαναλάβουμε πειστικά τον υπαινιγμό που ψιθύρισα στον Στρος Καν στη Βουλή πριν επτά μήνες “Χρέος μας, Πρόβλημα σας”; Μπορούμε να αγοράσουμε χρόνο, έστω πιο ακριβά, και αυτή τη φορά να τον εκμεταλλευτούμε αποδοτικά; Μπορεί το ολέθριο μειονέκτημα της χρονικής καθυστέρησης και της γιγάντωσης του χρέους να μετατραπεί σε πλεονέκτημα; Πότε; Πώς;
Ο άγνωστος Χ στην άλυτη εξίσωση της ελληνικής κρίσης χρέους
“Αγοράζουμε χρόνο” αποδοτικά αν φτάσουμε στη στιγμή Χ, στο timing, στο “γνωστό - άγνωστο” Χ που θα κάνει εφικτό τον οριστικό πολιτικό διακανονισμό του Ελληνικού χρέους. Το χρέος μας είχε μια δυναμική και ένα μέγεθος που δεν ήταν βιώσιμη η αναχρηματοδότησή του με τους υπάρχοντες όρους αποπληρωμής και το δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια. Αυτό φωνάζαμε από την αρχή απέναντι στις “επίσημες” απόψεις για προσωρινή κρίση ρευστότητας και απλή κερδοσκοπική επίθεση. Ο χρόνος που περνά μεταβάλλει τη σύνθεση του χρέους από τους ιδιώτες προς τους επίσημους θεσμούς της Ευρωζώνης (ΕΚΤ - κράτη) και συνεπώς η λύση θα είναι περισσότερο πολιτική και λιγότερο αγοραία. Ο “γνωστός - άγνωστος Χ” είναι ο άριστος χρόνος για την τριπλή λύση που μετατρέπει την πολιτική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους σε πολιτική αναδιάρθρωση της ζώνης του ευρώ: Πρώτο, το Ταμείο Διάσωσης ΙΙ προχωρεί σε μερική διαγραφή του “επίσημου” χρέους πάνω από το μέγεθος που αντιστοιχεί στο επιτόκιο δανεισμού του πυρήνα της Ευρωζώνης. Συγκεντρώνει και αναπρογραμματίζει με μακρόχρονο ορίζοντα το συνολικό χρέος με επιλογές στους κατόχους ομολόγων. Εξασφαλίζει πενταετή περίοδο χάριτος για την έναρξη της αποπληρωμής του ώστε να ξεκινήσει η επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας δίχως τα βάρη των τόκων. Δεύτερο, εκδίδει ευρωομόλογο σε μια από τις πρόσφορες μορφές του. Τρίτο, ιδρύεται ενιαίο “Υπουργείο” Οικονομικών της Ευρωζώνης για μια ελάχιστη κοινή δημοσιονομική και φορολογική πολιτική. Το άριστο θα ήταν η τριπλή λύση να συμπέσει με το μηδενισμό του πρωτογενούς ελλείμματος ώστε να ζούμε δίχως εξωτερικό δανεισμό στην περίοδο χάριτος, πλην των δημόσιων επενδύσεων με υψηλό πολλαπλασιαστή.
Μπορούμε αυτή τη στιγμή να επιλύσουμε την ελληνική εξίσωση και να προσδιορίσουμε τον άγνωστο Χ, το timing, για να “βιάσουμε” τα πράγματα προς ένα οριστικό πολιτικό διακανονισμό; Όχι ακόμα! Αυτή τη στιγμή δεν είναι επιλύσιμη αυτή η εξίσωση, υπάρχουν πολλοί “άγνωστοι - άγνωστοι” συντελεστές, και συνεπώς κινδυνεύουμε να ρισκάρουμε βουτιά σε άδεια πισίνα και να αυτοκτονήσουμε. Σύντομα, αν αντέξουμε, αν δεν αποδειχθούμε ιδανικοί αυτόχειρες θα γνωρίζουμε το πότε και το πώς. Σίγουρα, αναπόφευκτα θα συμβεί, έτσι κι αλλιώς, μετά το καλοκαίρι του 2013. Ενεργητική επαγρύπνηση λοιπόν! Μέχρι την οριστική λύση πρέπει να πετύχουμε μια ορισμένη σταθεροποίηση, να εξασφαλίσουμε τον ασφαλή δανεισμό μας, να αλλάξουμε ντε φάκτο τη σύνθεση της δημοσιονομικής προσαρμογής, να ευνοήσουμε εν μέσω ύφεσης τα νέα υβρίδια μιας νέας ανάπτυξης, να ενεργοποιήσουμε άμεσα ένα νέο αναπτυξιακό πακέτο της Ευρωζώνης και κυρίως να πετύχουμε μια ομαλοποίηση που θα δόσει “σάρκα και οστά” στην πανεθνική εκστρατεία, στον νέο οικονομικό πατριωτισμό του επαναπατρισμού των καταθέσεων. Κι όμως το αυτονόητο και ρεαλιστικό έφθασε να μας φαίνεται ακατόρθωτο και ουτοπικό.
Είναι μυθιστορηματικό το “Μεσοπρόθεσμο”;
Έχουμε εμπλακεί σ’ ένα σενάριο που μας ξεπερνά και δεν είναι εύκολο αυτή τη στιγμή να “δραπετεύσουμε” δίχως στο κακό που μας “βρήκε” να προκαλέσουμε ένα χειρότερο κακό ή ακόμα και αιφνίδιο θάνατο. Ναι, το “Μεσοπρόθεσμο”, παρότι συμπυκνώνει την επιτακτική ανάγκη να γίνουμε ένα κανονικό ευρωπαϊκό κράτος που ισορροπεί δυναμικά τα έξοδά του με τα έσοδά του, έχει μια ισχυρή δόση μυθιστορηματικού σεναρίου στις προβλέψεις και το χρονοδιάγραμμά του. Και αυτοί που μας το επιβάλουν σαν όρο για τη συνέχιση του δανεισμού μας και βέβαια εμείς γνωρίζουμε ότι δεν είναι εφικτό μαθηματικά, οικονομικά και πολιτικά να κάνεις μέσα σ’ αυτή την αβεβαιότητα ασφαλείς προβλέψεις έστω και για μια τριετία. Είναι σαν να επιχειρείς να προβλέψεις που θα κάτσει η μπάλα όταν παίζεις μπιλιάρδο όχι σε επίπεδο τραπέζι αλλά σ’ ένα “αρνητικής καμπυλότητας” (βλέπε Θηλυκό Πόκερ σ. 130 - 160). Μπορεί κανείς να πει ότι το μόνο πραγματικό είναι οι δυσβάστακτοι φόροι. Ναι αλλά ούτε κι αυτό θα πραγματωθεί κατά τις προβλέψεις. Άσε που μπορεί η χώρα μας σύντομα να τους ανατρέψει αν μειώσει δραματικά τις δαπάνες σε αντιπαραγωγικές υπηρεσίες, που δεν προσφέρουν υπηρεσίες πρώτης γραμμής στους πολίτες, και αν αυξήσει τα φορολογικά έσοδα κυρίως από τη “σκιώδη οικονομία”.
Το “Μεσοπρόθεσμο” έχει τελικά τρία μυθιστορηματικά στοιχεία: Πρώτο, η σύνθεση της δημοσιονομικής προσαρμογής σε συνδυασμό με την απουσία επενδυτικών διεγερτικών οδηγεί σε μια κατάσταση που ότι εξοικονομείς από τη σκληρή λιτότητα υπερκαλύπτεται σε σημαντικό βαθμό από την απώλεια εσόδων λόγω ύφεσης. Δεύτερο, τα “50 δις” από τις ιδιωτικοποιήσεις σε συνθήκες κατάρρευσης και έλλειψης εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία. Είναι λάθος να τα υπολογίζεις ως υποκατάστατο του δανεισμού ή υποκατάστατο της αναδιάρθρωσης του χρέους. Οι ιδιωτικοποιήσεις συντελούνται υπό εθνική κυριαρχία και είναι αδιανόητο ότι θα πουλάμε φθηνά, δίχως αναπτυξιακό σχέδιο, δίχως κέρδη αποτελεσματικότητας, τεχνογνωσίας και εισαγωγής ξένου κεφαλαίου για να χρηματοδοτούμε καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου ή για να αγοράζουμε στα τυφλά και ακριβά χρέος πριν την οριστική του ρύθμιση. Τρίτο, η σχεδιαζόμενη “εθελοντική” διακράτηση ομολόγων από τις τράπεζες τύπου Βιέννης είναι πολύ αμφίβολο αν θα έχει τα αποτελέσματα που προσδοκά ο Σόιμπλε για να καθησυχάσει την εσωτερική του αντιπολίτευση.
Συνεπώς το “Μεσοπρόθεσμο” συνεχίζει το σύστημα αμοιβαίων προσποιήσεων του “Μνημονίου” για να δοθεί το χρήμα, με αυστηρές προϋποθέσεις, και να “αγοράσουν χρόνο” μέχρι να καταλήξουν τι θα κάνουν οριστικά με το ελληνικό ζήτημα, κάτι που ξεπερνά κατά πολύ πια την αγωνία τους για την έγκαιρη προετοιμασία των τραπεζών τους από ένα κούρεμα των ελληνικών ομολόγων ή από ένα default της Ελλάδας..
“Τι να κάνουμε;”, αυτό είναι το θεμελιώδες ζήτημα στην πολιτική. Θα το εγκρίνουμε το “Μεσοπρόθεσμο” μόνο και μόνο για να “πάρουμε το χρήμα και βλέπουμε”; Θα “αγοράσουμε” κι εμείς χρόνο;
Ρήξη τώρα ή επώδυνος προσωρινός προωθητικός συμβιβασμός;
Μπορεί η Ελλάδα την τελευταία στιγμή, λίγες μέρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης, να αγνοήσει το τελεσίγραφο και να ριψοκινδυνέψει να μη ψηφίσει το “Μεσοπρόθεσμο” με τον υπολογισμό ότι δε θα την αφήσουν να κηρύξει πτώχευση αρχές Ιουλίου γιατί αυτή θα συμπαρασύρει την ίδια την Ευρωζώνη; Ο δεσμός αμοιβαίας “πυρηνικής” καταστροφής με την Ευρωζώνη μέσα σε ορισμένα όρια μας προσφέρει ένα “δίκτυ ασφαλείας” και μια περιορισμένη ελευθερία κινήσεων στις διαπραγματεύσεις αλλά όχι πάντα, όχι αυτόματα. Μπορεί ανά πάσα στιγμή από ορθολογικούς και μη υπολογισμούς ή από σπασμωδικές αντιδράσεις να ανατραπεί η εκτίμηση ότι πρέπει πάση θυσία να διασωθεί η Ελλάδα και να κυριαρχήσει η άποψη ότι η χώρα μας μπαίνει σε καραντίνα στο δρόμο προς χρεοκοπία και έξοδο από το Ευρώ. Ένα χαρακτηριστικό στοιχείο που με ανησυχεί έντονα είναι ότι το Ευρώ την προηγούμενη εβδομάδα, τη χειρότερη της ελληνικής κρίσης μετά το Μάη του 2010, παρέμεινε στην υψηλή ισοτιμία ένα προς 1,44 δολάρια, στο μέσο όρο του Ιουνίου, 8% πάνω από τον Ιανουάριο, πράγμα που δείχνει ότι οι αγορές προεξοφλούν ότι μια ελληνική πτώχευση και έξοδος από το κοινό νόμισμα θα ενισχύσει το Ευρώ, έστω με μια σύντομη διαταραχή του. Οι αγορές πιέζουν με όλα τα μέσα να κηρυχθεί η Ελλάδα σε κατάσταση default και να πληρωθούν τα δις των ασφαλίστρων κινδύνου διαφορετικά θα καταρρεύσει η αγορά των CDS στη σημερινή της μορφή αφού δε θα προσφέρει υποτίθεται “προστασία” και αντιστάθμιση κινδύνου στους αγοραστές ομολόγων. Η πολιτική συγκυρία επίσης είναι στο χειρότερο της σημείο αφού μπορεί να μπει σε κρίση και να καταρρεύσει ο συνασπισμός της Μέρκελ από το ελληνικό ζήτημα και να οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές η Γερμανία. Το αποδεικνύουν εκτός των άλλων οι εφιαλτικές στιγμές που πέρασε ο Βαγγέλης Βενιζέλος στο Ecofin όταν επιχείρησε να ξαναβάλει στο τραπέζι το ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων και της φορολογίας. Σε προηγούμενο χρόνο, όπως είχαμε προτείνει αναλυτικά, η Ελλάδα μπορούσε να προκαλέσει με σχετική ασφάλεια μια δημιουργική κρίση και να καταφέρει να επανατοποθετήσει συνολικά το ελληνικό ζήτημα στην Ευρωζώνη. Δυστυχώς δεν εισακουστήκαμε από Κυβέρνηση και αντιπολίτευση Ενδεχόμενα μετά την εξασφάλιση της 5ης δόσης και του νέου δανειακού προγράμματος δημιουργείται ξανά μια χρονική ζώνη ευκαιριών για σοβαρή διόρθωση και επαναδιαπραγμάτευση. Ένα καταλυτικό πολιτικό συμβάν στην Αθήνα όπως ο σχηματισμός ισχυρής κυβέρνησης ευρείας εμπιστοσύνης ή μια πολιτική συμφωνία με ελάχιστο πρόγραμμα μπορούσε να είχε βελτιώσει τη διαπραγματευτική δύναμη της Ελλάδας και να προσφέρει τη δυνατότητα μιας νέας αρχής. Η επόμενη βδομάδα πάντως, με τα σημερινά δεδομένα, δεν είναι ο κατάλληλος χρόνος για ρήξη με την Ευρωζώνη αλλά για ένα προσωρινό, επώδυνο, προωθητικό συμβιβασμό που πρέπει να αφήνει ανοιχτό το δρόμο για ασφαλή επανατοποθέτηση του “ελληνικού ζητήματος”, υπό την προϋπόθεση ότι θα κάνουμε σωστά τη δουλειά μας, πράγμα που μέχρι σήμερα δεν επιβεβαιώνεται.
Ίσως και τώρα, την ύστατη στιγμή, στην πιο επικίνδυνη ασταθή ισορροπία, στη χειρότερη κρίση της Ευρώπης μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αν υπήρχε ένας νέος Ελευθέριος Βενιζέλος που θα αφύπνιζε την εμπιστοσύνη και τον ενθουσιασμό των Ελλήνων, ένας μαέστρος των λεπτών ισορροπιών, των κατάλληλων ρήξεων και συμβιβασμών, ίσως να περνούσε με ασφάλεια ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη. Ίσως, γιατί κι αυτός ο μέγας χαρισματικός ηγέτης, στη δεύτερη φορά του, το 1932, δεν απέφυγε τη στάση πληρωμών και τη χρεοκοπία.
“Θυμήσου Γερμανέ…”
Τι θα πούμε λοιπόν στο Γερμανό φορολογούμενο και αποταμιευτή; “Θυμήσου Γερμανέ τη Συνθήκη των Βερσαλλιών: ΟΙ ΗΠΑ σε δάνειζαν μόνο για να πληρώνεις τα δάνειά σου και τις πολεμικές επανορθώσεις στους αγγλο-γάλλους. Σε δάνειζαν αλλά κρατούσαν υποτιμημένο το δολάριο, δε σου έδωσαν τη δυνατότητα να εξάγεις, να πετύχεις μια νέα ισορροπία εξαγωγών - εισαγωγών κι έτσι αδυνατούσες να αποπληρώσεις τα δάνειά σου, χρεοκόπησες και τα ομόλογά σου άξιζαν λιγότερο από το χαρτί που τα τύπωναν. Έτσι κατέρρευσε η Δημοκρατία της Βαϊμάρης και άνοιξε ο δρόμος στους Ναζί. Είναι αδιανόητο να επαναληφθεί εντός Ευρωζώνης μια νέα Συνθήκη Βερσαλλιών. Κοίτα το εμπορικό μας ισοζύγιο. Μη βλέπεις μόνο το δημοσιονομικό. Η Ευρώπη σε βοήθησε στη “γερμανική ενοποίηση” ώστε να γίνεις η πρώτη εξαγωγική δύναμη στον κόσμο. Αντί να δημιουργείς με τα χρήματά σου μια μη βιώσιμη “πυραμίδα” με δανεικά επένδυσε στην ανάπτυξη του Νότου. Άσε με να πάρω μια αναπτυξιακή ανάσα από το τοκογλυφικό βάρος. Όταν εγώ σφίγγω το ζωνάρι εσύ χαλάρωσέ το, αγόρασε ελληνικά προϊόντα, αύξησε τον ελληνικό τουρισμό. Είναι απαράδεκτο στη δεκαετία του εξαγωγικού boom της Γερμανίας να έχεις αυξήσει μόνο κατά 6% τους μισθούς σου. Μη ξεχνάς ότι στο Νότο “γύριζες” με υψηλές αποδόσεις τις αποταμιεύσεις σου. Εδώ τα πάντα, από τις τηλεπικοινωνίες, τα τρένα, τα υποβρύχια μέχρι τα ιατρικά μηχανήματα και τα αυτοκίνητα είναι γερμανικά. Αν θες απλώς μια “γερμανική Ευρώπη” πιο σύντομα απ’ ότι φαντάζεσαι θα ξαναδείς την αντιστροφή της γερμανικής μοίρας…”.
Πέντε ερωτήσεις πριν το ενδεχόμενο τέλος όλων των απαντήσεων
Posted: 26 Jun 2011 06:00 AM PDT
του Μίμη Ανδρουλάκη
Η αγορά χρόνου και η ερεβώδης ηδονή του “τέλους”
Η φράση της ημέρας στην Ευρωζώνη είναι “αγοράζουμε χρόνο”. Το είπε προχτές και η Μέρκελ. Χρόνο για ποιον και γιατί; Ο χρόνος της ευρωκρατίας και ο χρόνος των αγορών είναι διαφορετικός. Ο χρόνος των αγορών και ο χρόνος των κοινωνιών είναι πολύ διαφορετικός. Ο χρόνος των κοινωνιών σε Βορρά και Νότο της Ευρωζώνης είναι ακόμα πιο διαφορετικός καθώς δε συγκλίνουν οικονομικά και δεν υφίσταται μια φαντασιακή, βιωματική, μυθική κοινότητα ανάμεσά τους. Ο πολιτικός χρόνος στις διαφορετικές πρωτεύουσες της Ευρώπης αποκλίνει επικίνδυνα σε σημείο να σπάσει. Ο χρόνος προσφέρει ευκαιρίες, όταν δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά, αλλά πάντα εμπεριέχει τη φθορά, την εξάντληση, την απώλεια ενέργειας (νόμος εντροπίας στη φυσική). Η Ευρωζώνη έπαιξε λάθος στο παιχνίδι με το χρόνο. Μάλλιασε η γλώσσα μας, κουράστηκε το χέρι μας να γράφουμε πολύ πριν τις εκλογές του 2009 για το “Λάθος Χάρτη”, λάθος διάγνωση, λάθος χρόνο, λάθος αναβολή και αναμονή στην οριστική επίλυση της κρίσης χρέους Οι αγορές απεχθάνονται την ασάφεια και τη μακρόχρονη αναμονή και τείνουν τότε να προεξοφλούν τις εξελίξεις με βάση το χειρότερο σενάριο. Οι κοινωνίες δεν την αντέχουν, ιδιαίτερα η ανυπόμονη ελληνική, για την οποία μεταφορικά λέγαμε στο Ε, Πρόεδρε! ότι είναι πρώτη παγκοσμίως στην κατανάλωση αντιβιοτικών, δηλαδή στην επιθυμία για βιαστική “θεραπεία”.
Τώρα ζούμε ένα παράδοξο, τραγικό συγχρονισμό: οι αγορές στις προβλέψεις τους για την Ελλάδα, οι κοινωνίες του Βορρά στην κορύφωση του ευρωσκεπτικισμού τους εναντίον της ελληνικής διάσωσης, οι ελίτ της Ελλάδας σε σημαντικό βαθμό αλλά και οι “Πλατείες” της, συγχρονίζονται και καταλαμβάνονται από μια ανυπόμονη, απελπισμένη, ερεβώδη “ηδονή” να επισπεύσουν και να “ζήσουν” την τελική πράξη του δράματος. Η αυτοκτονία μας με την οποία απειλούσαμε διαπραγματευτικά τους εταίρους μας αρχίζει να ενδοστρέφεται εναντίον του εαυτού μας.
Κι όμως τώρα ξανατίθεται με άλλους όρους το ίδιο αρχικό ερώτημα: Μπορούμε να σωθούμε ακόμα και με “Λάθος Χάρτη”; Μπορούμε να επαναλάβουμε πειστικά τον υπαινιγμό που ψιθύρισα στον Στρος Καν στη Βουλή πριν επτά μήνες “Χρέος μας, Πρόβλημα σας”; Μπορούμε να αγοράσουμε χρόνο, έστω πιο ακριβά, και αυτή τη φορά να τον εκμεταλλευτούμε αποδοτικά; Μπορεί το ολέθριο μειονέκτημα της χρονικής καθυστέρησης και της γιγάντωσης του χρέους να μετατραπεί σε πλεονέκτημα; Πότε; Πώς;
Ο άγνωστος Χ στην άλυτη εξίσωση της ελληνικής κρίσης χρέους
“Αγοράζουμε χρόνο” αποδοτικά αν φτάσουμε στη στιγμή Χ, στο timing, στο “γνωστό - άγνωστο” Χ που θα κάνει εφικτό τον οριστικό πολιτικό διακανονισμό του Ελληνικού χρέους. Το χρέος μας είχε μια δυναμική και ένα μέγεθος που δεν ήταν βιώσιμη η αναχρηματοδότησή του με τους υπάρχοντες όρους αποπληρωμής και το δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια. Αυτό φωνάζαμε από την αρχή απέναντι στις “επίσημες” απόψεις για προσωρινή κρίση ρευστότητας και απλή κερδοσκοπική επίθεση. Ο χρόνος που περνά μεταβάλλει τη σύνθεση του χρέους από τους ιδιώτες προς τους επίσημους θεσμούς της Ευρωζώνης (ΕΚΤ - κράτη) και συνεπώς η λύση θα είναι περισσότερο πολιτική και λιγότερο αγοραία. Ο “γνωστός - άγνωστος Χ” είναι ο άριστος χρόνος για την τριπλή λύση που μετατρέπει την πολιτική αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους σε πολιτική αναδιάρθρωση της ζώνης του ευρώ: Πρώτο, το Ταμείο Διάσωσης ΙΙ προχωρεί σε μερική διαγραφή του “επίσημου” χρέους πάνω από το μέγεθος που αντιστοιχεί στο επιτόκιο δανεισμού του πυρήνα της Ευρωζώνης. Συγκεντρώνει και αναπρογραμματίζει με μακρόχρονο ορίζοντα το συνολικό χρέος με επιλογές στους κατόχους ομολόγων. Εξασφαλίζει πενταετή περίοδο χάριτος για την έναρξη της αποπληρωμής του ώστε να ξεκινήσει η επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας δίχως τα βάρη των τόκων. Δεύτερο, εκδίδει ευρωομόλογο σε μια από τις πρόσφορες μορφές του. Τρίτο, ιδρύεται ενιαίο “Υπουργείο” Οικονομικών της Ευρωζώνης για μια ελάχιστη κοινή δημοσιονομική και φορολογική πολιτική. Το άριστο θα ήταν η τριπλή λύση να συμπέσει με το μηδενισμό του πρωτογενούς ελλείμματος ώστε να ζούμε δίχως εξωτερικό δανεισμό στην περίοδο χάριτος, πλην των δημόσιων επενδύσεων με υψηλό πολλαπλασιαστή.
Μπορούμε αυτή τη στιγμή να επιλύσουμε την ελληνική εξίσωση και να προσδιορίσουμε τον άγνωστο Χ, το timing, για να “βιάσουμε” τα πράγματα προς ένα οριστικό πολιτικό διακανονισμό; Όχι ακόμα! Αυτή τη στιγμή δεν είναι επιλύσιμη αυτή η εξίσωση, υπάρχουν πολλοί “άγνωστοι - άγνωστοι” συντελεστές, και συνεπώς κινδυνεύουμε να ρισκάρουμε βουτιά σε άδεια πισίνα και να αυτοκτονήσουμε. Σύντομα, αν αντέξουμε, αν δεν αποδειχθούμε ιδανικοί αυτόχειρες θα γνωρίζουμε το πότε και το πώς. Σίγουρα, αναπόφευκτα θα συμβεί, έτσι κι αλλιώς, μετά το καλοκαίρι του 2013. Ενεργητική επαγρύπνηση λοιπόν! Μέχρι την οριστική λύση πρέπει να πετύχουμε μια ορισμένη σταθεροποίηση, να εξασφαλίσουμε τον ασφαλή δανεισμό μας, να αλλάξουμε ντε φάκτο τη σύνθεση της δημοσιονομικής προσαρμογής, να ευνοήσουμε εν μέσω ύφεσης τα νέα υβρίδια μιας νέας ανάπτυξης, να ενεργοποιήσουμε άμεσα ένα νέο αναπτυξιακό πακέτο της Ευρωζώνης και κυρίως να πετύχουμε μια ομαλοποίηση που θα δόσει “σάρκα και οστά” στην πανεθνική εκστρατεία, στον νέο οικονομικό πατριωτισμό του επαναπατρισμού των καταθέσεων. Κι όμως το αυτονόητο και ρεαλιστικό έφθασε να μας φαίνεται ακατόρθωτο και ουτοπικό.
Είναι μυθιστορηματικό το “Μεσοπρόθεσμο”;
Έχουμε εμπλακεί σ’ ένα σενάριο που μας ξεπερνά και δεν είναι εύκολο αυτή τη στιγμή να “δραπετεύσουμε” δίχως στο κακό που μας “βρήκε” να προκαλέσουμε ένα χειρότερο κακό ή ακόμα και αιφνίδιο θάνατο. Ναι, το “Μεσοπρόθεσμο”, παρότι συμπυκνώνει την επιτακτική ανάγκη να γίνουμε ένα κανονικό ευρωπαϊκό κράτος που ισορροπεί δυναμικά τα έξοδά του με τα έσοδά του, έχει μια ισχυρή δόση μυθιστορηματικού σεναρίου στις προβλέψεις και το χρονοδιάγραμμά του. Και αυτοί που μας το επιβάλουν σαν όρο για τη συνέχιση του δανεισμού μας και βέβαια εμείς γνωρίζουμε ότι δεν είναι εφικτό μαθηματικά, οικονομικά και πολιτικά να κάνεις μέσα σ’ αυτή την αβεβαιότητα ασφαλείς προβλέψεις έστω και για μια τριετία. Είναι σαν να επιχειρείς να προβλέψεις που θα κάτσει η μπάλα όταν παίζεις μπιλιάρδο όχι σε επίπεδο τραπέζι αλλά σ’ ένα “αρνητικής καμπυλότητας” (βλέπε Θηλυκό Πόκερ σ. 130 - 160). Μπορεί κανείς να πει ότι το μόνο πραγματικό είναι οι δυσβάστακτοι φόροι. Ναι αλλά ούτε κι αυτό θα πραγματωθεί κατά τις προβλέψεις. Άσε που μπορεί η χώρα μας σύντομα να τους ανατρέψει αν μειώσει δραματικά τις δαπάνες σε αντιπαραγωγικές υπηρεσίες, που δεν προσφέρουν υπηρεσίες πρώτης γραμμής στους πολίτες, και αν αυξήσει τα φορολογικά έσοδα κυρίως από τη “σκιώδη οικονομία”.
Το “Μεσοπρόθεσμο” έχει τελικά τρία μυθιστορηματικά στοιχεία: Πρώτο, η σύνθεση της δημοσιονομικής προσαρμογής σε συνδυασμό με την απουσία επενδυτικών διεγερτικών οδηγεί σε μια κατάσταση που ότι εξοικονομείς από τη σκληρή λιτότητα υπερκαλύπτεται σε σημαντικό βαθμό από την απώλεια εσόδων λόγω ύφεσης. Δεύτερο, τα “50 δις” από τις ιδιωτικοποιήσεις σε συνθήκες κατάρρευσης και έλλειψης εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία. Είναι λάθος να τα υπολογίζεις ως υποκατάστατο του δανεισμού ή υποκατάστατο της αναδιάρθρωσης του χρέους. Οι ιδιωτικοποιήσεις συντελούνται υπό εθνική κυριαρχία και είναι αδιανόητο ότι θα πουλάμε φθηνά, δίχως αναπτυξιακό σχέδιο, δίχως κέρδη αποτελεσματικότητας, τεχνογνωσίας και εισαγωγής ξένου κεφαλαίου για να χρηματοδοτούμε καταναλωτικές δαπάνες του δημοσίου ή για να αγοράζουμε στα τυφλά και ακριβά χρέος πριν την οριστική του ρύθμιση. Τρίτο, η σχεδιαζόμενη “εθελοντική” διακράτηση ομολόγων από τις τράπεζες τύπου Βιέννης είναι πολύ αμφίβολο αν θα έχει τα αποτελέσματα που προσδοκά ο Σόιμπλε για να καθησυχάσει την εσωτερική του αντιπολίτευση.
Συνεπώς το “Μεσοπρόθεσμο” συνεχίζει το σύστημα αμοιβαίων προσποιήσεων του “Μνημονίου” για να δοθεί το χρήμα, με αυστηρές προϋποθέσεις, και να “αγοράσουν χρόνο” μέχρι να καταλήξουν τι θα κάνουν οριστικά με το ελληνικό ζήτημα, κάτι που ξεπερνά κατά πολύ πια την αγωνία τους για την έγκαιρη προετοιμασία των τραπεζών τους από ένα κούρεμα των ελληνικών ομολόγων ή από ένα default της Ελλάδας..
“Τι να κάνουμε;”, αυτό είναι το θεμελιώδες ζήτημα στην πολιτική. Θα το εγκρίνουμε το “Μεσοπρόθεσμο” μόνο και μόνο για να “πάρουμε το χρήμα και βλέπουμε”; Θα “αγοράσουμε” κι εμείς χρόνο;
Ρήξη τώρα ή επώδυνος προσωρινός προωθητικός συμβιβασμός;
Μπορεί η Ελλάδα την τελευταία στιγμή, λίγες μέρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης, να αγνοήσει το τελεσίγραφο και να ριψοκινδυνέψει να μη ψηφίσει το “Μεσοπρόθεσμο” με τον υπολογισμό ότι δε θα την αφήσουν να κηρύξει πτώχευση αρχές Ιουλίου γιατί αυτή θα συμπαρασύρει την ίδια την Ευρωζώνη; Ο δεσμός αμοιβαίας “πυρηνικής” καταστροφής με την Ευρωζώνη μέσα σε ορισμένα όρια μας προσφέρει ένα “δίκτυ ασφαλείας” και μια περιορισμένη ελευθερία κινήσεων στις διαπραγματεύσεις αλλά όχι πάντα, όχι αυτόματα. Μπορεί ανά πάσα στιγμή από ορθολογικούς και μη υπολογισμούς ή από σπασμωδικές αντιδράσεις να ανατραπεί η εκτίμηση ότι πρέπει πάση θυσία να διασωθεί η Ελλάδα και να κυριαρχήσει η άποψη ότι η χώρα μας μπαίνει σε καραντίνα στο δρόμο προς χρεοκοπία και έξοδο από το Ευρώ. Ένα χαρακτηριστικό στοιχείο που με ανησυχεί έντονα είναι ότι το Ευρώ την προηγούμενη εβδομάδα, τη χειρότερη της ελληνικής κρίσης μετά το Μάη του 2010, παρέμεινε στην υψηλή ισοτιμία ένα προς 1,44 δολάρια, στο μέσο όρο του Ιουνίου, 8% πάνω από τον Ιανουάριο, πράγμα που δείχνει ότι οι αγορές προεξοφλούν ότι μια ελληνική πτώχευση και έξοδος από το κοινό νόμισμα θα ενισχύσει το Ευρώ, έστω με μια σύντομη διαταραχή του. Οι αγορές πιέζουν με όλα τα μέσα να κηρυχθεί η Ελλάδα σε κατάσταση default και να πληρωθούν τα δις των ασφαλίστρων κινδύνου διαφορετικά θα καταρρεύσει η αγορά των CDS στη σημερινή της μορφή αφού δε θα προσφέρει υποτίθεται “προστασία” και αντιστάθμιση κινδύνου στους αγοραστές ομολόγων. Η πολιτική συγκυρία επίσης είναι στο χειρότερο της σημείο αφού μπορεί να μπει σε κρίση και να καταρρεύσει ο συνασπισμός της Μέρκελ από το ελληνικό ζήτημα και να οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές η Γερμανία. Το αποδεικνύουν εκτός των άλλων οι εφιαλτικές στιγμές που πέρασε ο Βαγγέλης Βενιζέλος στο Ecofin όταν επιχείρησε να ξαναβάλει στο τραπέζι το ζήτημα των ιδιωτικοποιήσεων και της φορολογίας. Σε προηγούμενο χρόνο, όπως είχαμε προτείνει αναλυτικά, η Ελλάδα μπορούσε να προκαλέσει με σχετική ασφάλεια μια δημιουργική κρίση και να καταφέρει να επανατοποθετήσει συνολικά το ελληνικό ζήτημα στην Ευρωζώνη. Δυστυχώς δεν εισακουστήκαμε από Κυβέρνηση και αντιπολίτευση Ενδεχόμενα μετά την εξασφάλιση της 5ης δόσης και του νέου δανειακού προγράμματος δημιουργείται ξανά μια χρονική ζώνη ευκαιριών για σοβαρή διόρθωση και επαναδιαπραγμάτευση. Ένα καταλυτικό πολιτικό συμβάν στην Αθήνα όπως ο σχηματισμός ισχυρής κυβέρνησης ευρείας εμπιστοσύνης ή μια πολιτική συμφωνία με ελάχιστο πρόγραμμα μπορούσε να είχε βελτιώσει τη διαπραγματευτική δύναμη της Ελλάδας και να προσφέρει τη δυνατότητα μιας νέας αρχής. Η επόμενη βδομάδα πάντως, με τα σημερινά δεδομένα, δεν είναι ο κατάλληλος χρόνος για ρήξη με την Ευρωζώνη αλλά για ένα προσωρινό, επώδυνο, προωθητικό συμβιβασμό που πρέπει να αφήνει ανοιχτό το δρόμο για ασφαλή επανατοποθέτηση του “ελληνικού ζητήματος”, υπό την προϋπόθεση ότι θα κάνουμε σωστά τη δουλειά μας, πράγμα που μέχρι σήμερα δεν επιβεβαιώνεται.
Ίσως και τώρα, την ύστατη στιγμή, στην πιο επικίνδυνη ασταθή ισορροπία, στη χειρότερη κρίση της Ευρώπης μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αν υπήρχε ένας νέος Ελευθέριος Βενιζέλος που θα αφύπνιζε την εμπιστοσύνη και τον ενθουσιασμό των Ελλήνων, ένας μαέστρος των λεπτών ισορροπιών, των κατάλληλων ρήξεων και συμβιβασμών, ίσως να περνούσε με ασφάλεια ανάμεσα στη Σκύλλα και τη Χάρυβδη. Ίσως, γιατί κι αυτός ο μέγας χαρισματικός ηγέτης, στη δεύτερη φορά του, το 1932, δεν απέφυγε τη στάση πληρωμών και τη χρεοκοπία.
“Θυμήσου Γερμανέ…”
Τι θα πούμε λοιπόν στο Γερμανό φορολογούμενο και αποταμιευτή; “Θυμήσου Γερμανέ τη Συνθήκη των Βερσαλλιών: ΟΙ ΗΠΑ σε δάνειζαν μόνο για να πληρώνεις τα δάνειά σου και τις πολεμικές επανορθώσεις στους αγγλο-γάλλους. Σε δάνειζαν αλλά κρατούσαν υποτιμημένο το δολάριο, δε σου έδωσαν τη δυνατότητα να εξάγεις, να πετύχεις μια νέα ισορροπία εξαγωγών - εισαγωγών κι έτσι αδυνατούσες να αποπληρώσεις τα δάνειά σου, χρεοκόπησες και τα ομόλογά σου άξιζαν λιγότερο από το χαρτί που τα τύπωναν. Έτσι κατέρρευσε η Δημοκρατία της Βαϊμάρης και άνοιξε ο δρόμος στους Ναζί. Είναι αδιανόητο να επαναληφθεί εντός Ευρωζώνης μια νέα Συνθήκη Βερσαλλιών. Κοίτα το εμπορικό μας ισοζύγιο. Μη βλέπεις μόνο το δημοσιονομικό. Η Ευρώπη σε βοήθησε στη “γερμανική ενοποίηση” ώστε να γίνεις η πρώτη εξαγωγική δύναμη στον κόσμο. Αντί να δημιουργείς με τα χρήματά σου μια μη βιώσιμη “πυραμίδα” με δανεικά επένδυσε στην ανάπτυξη του Νότου. Άσε με να πάρω μια αναπτυξιακή ανάσα από το τοκογλυφικό βάρος. Όταν εγώ σφίγγω το ζωνάρι εσύ χαλάρωσέ το, αγόρασε ελληνικά προϊόντα, αύξησε τον ελληνικό τουρισμό. Είναι απαράδεκτο στη δεκαετία του εξαγωγικού boom της Γερμανίας να έχεις αυξήσει μόνο κατά 6% τους μισθούς σου. Μη ξεχνάς ότι στο Νότο “γύριζες” με υψηλές αποδόσεις τις αποταμιεύσεις σου. Εδώ τα πάντα, από τις τηλεπικοινωνίες, τα τρένα, τα υποβρύχια μέχρι τα ιατρικά μηχανήματα και τα αυτοκίνητα είναι γερμανικά. Αν θες απλώς μια “γερμανική Ευρώπη” πιο σύντομα απ’ ότι φαντάζεσαι θα ξαναδείς την αντιστροφή της γερμανικής μοίρας…”.
Κυριακή 26 Ιουνίου 2011
Χρεοκοπία σημαίνει 200 ευρώ μισθό καί καύσιμα με το δελτίο...
Του Γιώργου Χρ. Παπαχρήστου
Σάββατο 25 Ιουνίου 2011
Μάλιστα. Φαίνεται πως σε αυτό τον φοβερό κατήφορο που έχει πάρει η χώρα, τον πολλαπλό και πολυποίκιλο κατήφορο, δεν τα έχουμε δει όλα. Εχουμε, δόξα τω Θεώ, να δούμε πολλά ακόμη. Το επισημαίνω γιατί ορισμένοι θεωρούν ότι «εντάξει μωρέ, κρίση είναι θα περάσει και μετά όλα καλά κι όλα ωραία». Αμ δε. Ούτε ξέρουμε πότε θα περάσει η κρίση ούτε, βεβαίως, ότι μετά την κρίση θα είμαστε όπως ήμασταν πριν από αυτή - υπέροχα ανυποψίαστοι, αραχτοί και λάιτ στην εύφορη κοιλάδα. Στο πλαίσιο λοιπόν του ακόμη δεν τα έχουμε δει όλα, το τελευταίο που έσκασε ήταν... Ανθιμος! Ο σεπτός ιεράρχης (τι λέω ο άνθρωπος) συνέθεσε, σου λέει, ολόκληρη δέηση για την... οικονομία, στην οποία αφού μας καρφώνει όλους στον Πανάγαθο ότι είμαστε «αμαρτωλοί πλουτίσαντες» και φυσικά πρέπει να τιμωρηθούμε, μετά του ζητάει να μας συγχωρήσει και φυσικά να μας σώσει!...
Τι να σου κάνει
κι ο Πανάγαθος;
Οκέι, δεν έχω καμιά αντίρρηση ότι «συν Αθηνά και χείρα κίνει», αλλά αυτό το πράγμα ξεπερνάει κάθε περιγραφή. Κάθε φαντασία. Μετά που το σκέφτομαι, διερωτώμαι «τι να σου κάνει κι ο Πανάγαθος;». Να μειώσει το χρέος με μια απόφαση, μάλλον δύσκολο το βρίσκω. Να βάλει κανένα δικό του χάκερ να μπει στα συστήματα του ΔΝΤ να μας διαγράψει κανένα από τα χρέη, κι αυτό δεν το βλέπω εύκολο. Να «μιλήσει» στην καγκελάριο και τους δικούς της το κόβω για πολύ ζόρικο, καθ' ότι η φράου Ανγκελα ως λουθηρανή που είναι έχει μια «ειδική» σχέση με τα θεία, την οποία δεν είμαι διατεθειμένος να αναλύσω αυτή τη στιγμή. Nα πιάσει ένα ένα τα funds στα οποία είμαστε χρεωμένοι, άντε να βρει άκρη - άσε που όπως άκουσα κι από τον Πρετεντέρη, παίζει να είναι και κάτι γιαγιάδες από το Τενεσί και την Αλαμπάμα μέσα. Ως εκ τούτου, τι να σου κάνει κι ο Κύριος; Και να ήθελε να βοηθήσει, έχει περιορισμένες δυνατότητες. Γιατί λοιπόν, κύριε Ανθιμε, δεν τον αφήνετε στην ησυχία Του;
Τα Σκόπια προκαλούν
πάλι με αγάλματα
Πρέπει να ομολογήσω ότι ο ιεράρχης Ανθιμος ενήργησε καλοπροαίρετα. Και μεταξύ μας, καλύτερα που κάνει δεήσεις στον Κύριο των Δυνάμεων να μας διασώσει, παρά - μέρες που είναι - να οργάνωνε καμία εκστρατεία κατά των Σκοπίων για να γκρεμίσει το γαϊδουροάγαλμα του Μεγαλέξανδρου που πήγαν και έστησαν οι άλλοι στην κεντρική πλατεία της πόλης - τι κόλλημα κι αυτό, δεν μπορώ να τους καταλάβω. Από τη μια, ζητάνε λύση για το όνομα μπας και ξεμπλοκάρει η διαδικασία ένταξής τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ και, από την άλλη, προκαλούν με καραγκιοζιλίκια αυτού του είδους. Τέλος πάντων. Αλλού θέλω να καταλήξω. Στο εξής: ότι δεν είμαστε σοβαροί. Οτι δεν έχουμε καταλάβει τι ακριβώς είναι αυτό που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Οτι μιλάμε για καταστάσεις που δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς σημαίνουν και τι συνεπάγονται. Στην αήττητη βλακεία που γνωρίζει δόξες αυτό τον καιρό σε δρόμους και πλατείες (πλατείες, επισημαίνω...) ακούς αδιανόητες μπαρούφες από το στόμα διάφορων... μπαρουφάκηδων, σε σημείο που να λες, «είναι δυνατόν;». Και όμως είναι...
Οι πλατείες επιμένουν
να πτωχεύσουμε;
Με τη μεγαλύτερη ευκολία του κόσμου, σου λέει ο άλλος, «έλα μωρέ, και τι έγινε; Να μην πληρώσουμε τα χρέη αφού αυτοί μας... χρωστάνε»! Του λες, «άμα δεν πληρώσουμε, θα πτωχεύσουμε». Σου απαντάει «ε, και λοιπόν; Και τι έγινε;». Τι έγινε άμα πτωχεύσουμε; Να σου πω εγώ, μεγάλε, γιατί μάλλον δεν σου το λέει κανείς. Είσαι δημόσιος υπάλληλος και παίρνεις, ας πούμε, σήμερα 1.500 ευρώπουλα; Πάρε 200 και πολλά σου είναι. Επίσης, επειδή δεν υπάρχουν αποθέματα, το κράτος δεν μπορεί να εισαγάγει καύσιμα. Αφού δεν μπορεί να εισαγάγει καύσιμα, πάρε με δελτίο 30 λίτρα τον μήνα να κινείσαι. Δεν υπάρχουν καύσιμα, δεν υπάρχουν μέσα μαζικής μεταφοράς. Και αν υπάρχουν, εκεί που το δρομολόγιό τους ήταν ας πούμε ανά 10 λεπτά, τώρα θα είναι ανά 2 ώρες, και αν... Και όποιος προλάβει να μπει (στο λεωφορείο, το τραμ, το τρόλεϊ). Δεν έχουμε λεφτά, δεν έχουμε ενέργεια: με 30% εισαγόμενη ηλεκτρική ενέργεια το καλοκαίρι, πάρε 8 ώρες διακοπή ημερησίως για να μπορέσουν να έχουν όλοι ηλεκτρικό ρεύμα. Για να δω, τη θες ακόμη τη χρεοκοπία; Ή μήπως πρέπει να πεις κι ευχαριστώ σε αυτό τον τύπο, τον Γιώργο, που τρέχει σαν τον Βέγγο επειδή το έχει πάρει πατριωτικά το θέμα να μη χρεοκοπήσουμε;
Με ποιον θα
επαναδιαπραγματευθεί;
Υπάρχει ο Γιώργος, υπάρχει και ο Σαμαράς. Τον έμαθαν στο εξωτερικό, σου λέει. Είναι ο άνθρωπος που αρνείται τη συναίνεση στην Ελλάδα και δεν θέλει να διασωθεί η χώρα, γιατί επιδίωξή του είναι να γίνει Πρωθυπουργός - τόσο εγωπαθής, ανεύθυνος και επιδιώκων την εξουσία με κάθε τίμημα, τα δημοσιεύματα τα λένε αυτά, όχι εγώ. Του την έβαλαν την ταμπέλα και δεν τη βγάζει με τίποτε. Ωστόσο δεν πρέπει να παραπονιέται, όχι. Εχει ευθύνη και ο ίδιος. Ακόμη και στη συζήτηση της Τρίτης είπε τα αδιανόητα: ότι μόλις γίνει πρωθυπουργος θα επαναδιαπραγματευθεί το Μνημόνιο! Με ποιον άραγε, όταν οι εταίροι του το έχουν ξεκόψει και το ΔΝΤ δεν θέλει ούτε να ακούσει; Μας δουλεύει; Είναι όμως φανερό ότι ψαρεύει σε θολά νερά - ό,τι πιάσει. Εδώ, έχει υποσχεθεί στους συνταξιούχους ότι θα επαναφέρει τις συντάξεις στα προ του Μνημονίου επίπεδα και δεν βρέθηκε ένας να τον ρωτήσει: «Αρχηγέ, με τι λεφτά; Και γιατί λες τόσο χοντροκομμένα ψέματα στους καημένους τους συνταξιούχους; Γιατί δεν τους σέβεσαι;».
Σάββατο 25 Ιουνίου 2011
Μάλιστα. Φαίνεται πως σε αυτό τον φοβερό κατήφορο που έχει πάρει η χώρα, τον πολλαπλό και πολυποίκιλο κατήφορο, δεν τα έχουμε δει όλα. Εχουμε, δόξα τω Θεώ, να δούμε πολλά ακόμη. Το επισημαίνω γιατί ορισμένοι θεωρούν ότι «εντάξει μωρέ, κρίση είναι θα περάσει και μετά όλα καλά κι όλα ωραία». Αμ δε. Ούτε ξέρουμε πότε θα περάσει η κρίση ούτε, βεβαίως, ότι μετά την κρίση θα είμαστε όπως ήμασταν πριν από αυτή - υπέροχα ανυποψίαστοι, αραχτοί και λάιτ στην εύφορη κοιλάδα. Στο πλαίσιο λοιπόν του ακόμη δεν τα έχουμε δει όλα, το τελευταίο που έσκασε ήταν... Ανθιμος! Ο σεπτός ιεράρχης (τι λέω ο άνθρωπος) συνέθεσε, σου λέει, ολόκληρη δέηση για την... οικονομία, στην οποία αφού μας καρφώνει όλους στον Πανάγαθο ότι είμαστε «αμαρτωλοί πλουτίσαντες» και φυσικά πρέπει να τιμωρηθούμε, μετά του ζητάει να μας συγχωρήσει και φυσικά να μας σώσει!...
Τι να σου κάνει
κι ο Πανάγαθος;
Οκέι, δεν έχω καμιά αντίρρηση ότι «συν Αθηνά και χείρα κίνει», αλλά αυτό το πράγμα ξεπερνάει κάθε περιγραφή. Κάθε φαντασία. Μετά που το σκέφτομαι, διερωτώμαι «τι να σου κάνει κι ο Πανάγαθος;». Να μειώσει το χρέος με μια απόφαση, μάλλον δύσκολο το βρίσκω. Να βάλει κανένα δικό του χάκερ να μπει στα συστήματα του ΔΝΤ να μας διαγράψει κανένα από τα χρέη, κι αυτό δεν το βλέπω εύκολο. Να «μιλήσει» στην καγκελάριο και τους δικούς της το κόβω για πολύ ζόρικο, καθ' ότι η φράου Ανγκελα ως λουθηρανή που είναι έχει μια «ειδική» σχέση με τα θεία, την οποία δεν είμαι διατεθειμένος να αναλύσω αυτή τη στιγμή. Nα πιάσει ένα ένα τα funds στα οποία είμαστε χρεωμένοι, άντε να βρει άκρη - άσε που όπως άκουσα κι από τον Πρετεντέρη, παίζει να είναι και κάτι γιαγιάδες από το Τενεσί και την Αλαμπάμα μέσα. Ως εκ τούτου, τι να σου κάνει κι ο Κύριος; Και να ήθελε να βοηθήσει, έχει περιορισμένες δυνατότητες. Γιατί λοιπόν, κύριε Ανθιμε, δεν τον αφήνετε στην ησυχία Του;
Τα Σκόπια προκαλούν
πάλι με αγάλματα
Πρέπει να ομολογήσω ότι ο ιεράρχης Ανθιμος ενήργησε καλοπροαίρετα. Και μεταξύ μας, καλύτερα που κάνει δεήσεις στον Κύριο των Δυνάμεων να μας διασώσει, παρά - μέρες που είναι - να οργάνωνε καμία εκστρατεία κατά των Σκοπίων για να γκρεμίσει το γαϊδουροάγαλμα του Μεγαλέξανδρου που πήγαν και έστησαν οι άλλοι στην κεντρική πλατεία της πόλης - τι κόλλημα κι αυτό, δεν μπορώ να τους καταλάβω. Από τη μια, ζητάνε λύση για το όνομα μπας και ξεμπλοκάρει η διαδικασία ένταξής τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ και, από την άλλη, προκαλούν με καραγκιοζιλίκια αυτού του είδους. Τέλος πάντων. Αλλού θέλω να καταλήξω. Στο εξής: ότι δεν είμαστε σοβαροί. Οτι δεν έχουμε καταλάβει τι ακριβώς είναι αυτό που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Οτι μιλάμε για καταστάσεις που δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς σημαίνουν και τι συνεπάγονται. Στην αήττητη βλακεία που γνωρίζει δόξες αυτό τον καιρό σε δρόμους και πλατείες (πλατείες, επισημαίνω...) ακούς αδιανόητες μπαρούφες από το στόμα διάφορων... μπαρουφάκηδων, σε σημείο που να λες, «είναι δυνατόν;». Και όμως είναι...
Οι πλατείες επιμένουν
να πτωχεύσουμε;
Με τη μεγαλύτερη ευκολία του κόσμου, σου λέει ο άλλος, «έλα μωρέ, και τι έγινε; Να μην πληρώσουμε τα χρέη αφού αυτοί μας... χρωστάνε»! Του λες, «άμα δεν πληρώσουμε, θα πτωχεύσουμε». Σου απαντάει «ε, και λοιπόν; Και τι έγινε;». Τι έγινε άμα πτωχεύσουμε; Να σου πω εγώ, μεγάλε, γιατί μάλλον δεν σου το λέει κανείς. Είσαι δημόσιος υπάλληλος και παίρνεις, ας πούμε, σήμερα 1.500 ευρώπουλα; Πάρε 200 και πολλά σου είναι. Επίσης, επειδή δεν υπάρχουν αποθέματα, το κράτος δεν μπορεί να εισαγάγει καύσιμα. Αφού δεν μπορεί να εισαγάγει καύσιμα, πάρε με δελτίο 30 λίτρα τον μήνα να κινείσαι. Δεν υπάρχουν καύσιμα, δεν υπάρχουν μέσα μαζικής μεταφοράς. Και αν υπάρχουν, εκεί που το δρομολόγιό τους ήταν ας πούμε ανά 10 λεπτά, τώρα θα είναι ανά 2 ώρες, και αν... Και όποιος προλάβει να μπει (στο λεωφορείο, το τραμ, το τρόλεϊ). Δεν έχουμε λεφτά, δεν έχουμε ενέργεια: με 30% εισαγόμενη ηλεκτρική ενέργεια το καλοκαίρι, πάρε 8 ώρες διακοπή ημερησίως για να μπορέσουν να έχουν όλοι ηλεκτρικό ρεύμα. Για να δω, τη θες ακόμη τη χρεοκοπία; Ή μήπως πρέπει να πεις κι ευχαριστώ σε αυτό τον τύπο, τον Γιώργο, που τρέχει σαν τον Βέγγο επειδή το έχει πάρει πατριωτικά το θέμα να μη χρεοκοπήσουμε;
Με ποιον θα
επαναδιαπραγματευθεί;
Υπάρχει ο Γιώργος, υπάρχει και ο Σαμαράς. Τον έμαθαν στο εξωτερικό, σου λέει. Είναι ο άνθρωπος που αρνείται τη συναίνεση στην Ελλάδα και δεν θέλει να διασωθεί η χώρα, γιατί επιδίωξή του είναι να γίνει Πρωθυπουργός - τόσο εγωπαθής, ανεύθυνος και επιδιώκων την εξουσία με κάθε τίμημα, τα δημοσιεύματα τα λένε αυτά, όχι εγώ. Του την έβαλαν την ταμπέλα και δεν τη βγάζει με τίποτε. Ωστόσο δεν πρέπει να παραπονιέται, όχι. Εχει ευθύνη και ο ίδιος. Ακόμη και στη συζήτηση της Τρίτης είπε τα αδιανόητα: ότι μόλις γίνει πρωθυπουργος θα επαναδιαπραγματευθεί το Μνημόνιο! Με ποιον άραγε, όταν οι εταίροι του το έχουν ξεκόψει και το ΔΝΤ δεν θέλει ούτε να ακούσει; Μας δουλεύει; Είναι όμως φανερό ότι ψαρεύει σε θολά νερά - ό,τι πιάσει. Εδώ, έχει υποσχεθεί στους συνταξιούχους ότι θα επαναφέρει τις συντάξεις στα προ του Μνημονίου επίπεδα και δεν βρέθηκε ένας να τον ρωτήσει: «Αρχηγέ, με τι λεφτά; Και γιατί λες τόσο χοντροκομμένα ψέματα στους καημένους τους συνταξιούχους; Γιατί δεν τους σέβεσαι;».
Εθνο-Πατέρες Μαριναρισμένοι.
του Άρη Δαβαράκη
οικονομική κρίση
Εντάξει, έχει μια διάρκεια η μπαταρία του notebook αλλά καθώς σκοτεινιάζει δυσκολεύεται το δάχτυλο να πατήσει το σωστό πλήκτρο μέσα στο σκοτάδι, άσε που και το μυαλό μου είναι κουρκούτι με τους πέντε ή έξη ή εφτά διαφορετικούς συναγερμούς που «ουρλιάζουν» συγχρόνως από την ώρα που έπεσε το ρεύμα και στην περιοχή μου. Δεν τελειώνει κι αυτή η ριμάδα η μπαταρία τους – είναι γερή σαν την δικιά μου. Έχω υποσχεθεί να παραδώσω δουλειά την Δευτέρα, αλλά φαίνεται πως δεν νοιάζεται γι’ αυτό η ΔΕΗ, νοιάζεται για τα κεκτημένα της – πράγμα απολύτως λογικό σε μια πρώτη προσέγγιση. Αναγκαστικά όμως αναρωτιέσαι τι θα τα κάνει τα κεκτημένα της όταν εμείς, οι πελάτες της, δεν θα μπορούμε πια να την πληρώνουμε και θα κηρύξει (και αυτή) στάση πληρωμών; Εδώ που έχουν οδηγηθεί πια τα πράγματα είναι πολύ απλά: καμιά συσκευή δεν δουλεύει, ούτε να μαγειρέψω μπορώ, ούτε να πλυθώ με ζεστό νερό, ούτε internet έχω βεβαίως, ούτε και τηλεόραση. Ούτε καφέ μπορώ να φτιάξω (δεν μ’ αρέσει ο φραπές, τον πίνω ζεστό και το καλοκαίρι βλέπεις), ούτε να σιδερώσω τα μπλου-τζήν και τα t-shirt μου μπορώ - και αν υπήρχε ένα μωρό ή μια γιαγιά στο σπίτι δεν θα μπορούσα να ζεστάνω λίγο γάλα. Άσε τους αρρώστους με τις «οικιακές» ηλεκτρικές συσκευές που τους κρατάνε ζωντανούς, άσε και τα νεύρα όλων μας που είναι τόσο τεντωμένα πια, σαν την χορδή του τόξου, έτοιμα να σημαδέψουνε στο δόξα-πατρί το πρώτο (ποδοσφαιρικό έστω) λαμόγιο που θα βρεθεί σε πεδίο βολής.
Την Παρασκευή το βράδυ στο δελτίο του MEGA ο Πρετεντέρης φώναζε (με αφορμή το μπάχαλο με τις αποδείξεις και τα είπα-ξείπα, ξαναείπα, ξανά-ξείπα) «μα τι συζητάμε πια, αυτοί δεν έχουνε ιερό και όσιο, αύριο θα έρθουνε να μας πάρουνε και τα’ αυτοκίνητα» - ενώ ο πραγματικά ευπρεπέστατος και πολύ «σωστός» κ. Ρέππας δήλωνε άγνοια γι’ αυτή την παρδαλή εξέλιξη και την καταδίκαζε απερίφραστα, αδειάζοντας τον Βενιζέλο χωρίς κανέναν ενδοιασμό. Μου είπαν ότι την ίδια ώρα σε άλλο κανάλι ο κ. Βενιζέλος αδειαζότανε και από μόνος του παρουσιάζοντας μιαν εικόνα αξιοθρήνητη, αλλά τι να το κάνεις; Είναι, βλέπεις αυτό το «μεσοπρόθεσμο» στη μέση που αν δεν ψηφιστεί σου λέει θα περάσουμε στην φάση αυτή που ζω εγώ τώρα – χωρίς ηλεκτρικό.
Εδώ μας θέλω αγανακτισμένοι μου: Να καταφέρουμε να ξεγλιστρήσουμε απ’ όλα αυτά και να σταθούμε όρθιοι. Να γίνει και στην πολιτική αυτό που γίνεται και στο ποδόσφαιρο, να σπάσει το κακό σπυρί, να αδειάσουνε οι φυλακές από αυτά τα ταλαίπωρα τα τζάνκια και τους φτωχοπρόδρομους λαθρομετανάστες – και να γεμίσουνε πρώην (και ίσως και νύν, κανείς δεν ξέρει), υπουργούς και γενικούς γραμματείς και πολιτευτές, κομματάρχες και κομματόσκυλα, εκβιαστές, φασίστες-«ήρωες» της ξεφτιλισμένης αυτής «Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας» που είναι για τα μπάζα έτσι κι αλλιώς – κι εκεί οδηγείται.
Η στροφή είναι δύσκολη, θέλει προσοχή και μέτρο. Κυβέρνηση δεν έχουμε – όσο καλές και να είναι οι προθέσεις κάποιων, η σύνθεση και η απόδοσή της είναι η πίκρα της μετριότητας, της πολιτικής δειλίας και της τζάμπα μαγκιάς. Αντιπολίτευση επίσης δεν έχουμε. Γενικά δεν έχουμε αυτό που η «Καθημερινή» το ονόμασε «πολιτικό προσωπικό» κάποια στιγμή – και πέτυχε διάνα. Είμαστε ακέφαλοι. Είμαστε σε οικονομική αδυναμία. Δεν είμαστε ενωμένοι, εμείς οι έξω απ’ τα κόμματα και οι μακριά απ’ αυτά. Λέμε ο καθένας το δικό του και προτιμάμε, ακόμα, να τρωγόμαστε μεταξύ μας αντί να προσπαθήσουμε να συνεννοηθούμε. Όταν ακούμε τον διπλανό μας να μιλάει περιμένουμε που θα κάνει λάθος – δεν «χαραμίζουμε» λίγη καλή διάθεση μήπως και βρούμε το κοινό σημείο, έναν κοινό παρανομαστή.
Οπότε στο μόνο που έχουμε να ελπίζουμε είναι στα αποκαλυπτήρια της δομής του «πολιτικού μας προσωπικού» που είναι, ξεκάθαρα, καθρέφτης του ποδοσφαιρικού μας «περιβάλλοντος». Να ελπίζουμε οι «πατερούληδες» της πολιτικής να πέσουνε μέσα στις τρύπες που οι ίδιοι σκάψανε, όπως την πάθανε και οι Πατέρες του ποδοσφαίρου. Να τους δούμε πιασμένους στη φάκα επιτέλους – «πατερούληδες μαριναρισμένους». Όχι για να τους φάμε βέβαια, θα πάθουμε φριχτή δηλητηρίαση. Αλλά για να τους πετάξουμε στις χωματερές και να ασχοληθούμε με την νέα εποχή που είναι ήδη εδώ, την ηλιακή ή την αιολική ενέργεια που μας ζητάει ο Γερμανός ας πούμε, ή την αναβάθμιση του τουρισμού μας, της ποιότητας των προϊόντων μας, της ποιότητας της ζωής μας, την ανακούφιση των εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων που πένονται – και αντέχουν ακόμα…
οικονομική κρίση
Εντάξει, έχει μια διάρκεια η μπαταρία του notebook αλλά καθώς σκοτεινιάζει δυσκολεύεται το δάχτυλο να πατήσει το σωστό πλήκτρο μέσα στο σκοτάδι, άσε που και το μυαλό μου είναι κουρκούτι με τους πέντε ή έξη ή εφτά διαφορετικούς συναγερμούς που «ουρλιάζουν» συγχρόνως από την ώρα που έπεσε το ρεύμα και στην περιοχή μου. Δεν τελειώνει κι αυτή η ριμάδα η μπαταρία τους – είναι γερή σαν την δικιά μου. Έχω υποσχεθεί να παραδώσω δουλειά την Δευτέρα, αλλά φαίνεται πως δεν νοιάζεται γι’ αυτό η ΔΕΗ, νοιάζεται για τα κεκτημένα της – πράγμα απολύτως λογικό σε μια πρώτη προσέγγιση. Αναγκαστικά όμως αναρωτιέσαι τι θα τα κάνει τα κεκτημένα της όταν εμείς, οι πελάτες της, δεν θα μπορούμε πια να την πληρώνουμε και θα κηρύξει (και αυτή) στάση πληρωμών; Εδώ που έχουν οδηγηθεί πια τα πράγματα είναι πολύ απλά: καμιά συσκευή δεν δουλεύει, ούτε να μαγειρέψω μπορώ, ούτε να πλυθώ με ζεστό νερό, ούτε internet έχω βεβαίως, ούτε και τηλεόραση. Ούτε καφέ μπορώ να φτιάξω (δεν μ’ αρέσει ο φραπές, τον πίνω ζεστό και το καλοκαίρι βλέπεις), ούτε να σιδερώσω τα μπλου-τζήν και τα t-shirt μου μπορώ - και αν υπήρχε ένα μωρό ή μια γιαγιά στο σπίτι δεν θα μπορούσα να ζεστάνω λίγο γάλα. Άσε τους αρρώστους με τις «οικιακές» ηλεκτρικές συσκευές που τους κρατάνε ζωντανούς, άσε και τα νεύρα όλων μας που είναι τόσο τεντωμένα πια, σαν την χορδή του τόξου, έτοιμα να σημαδέψουνε στο δόξα-πατρί το πρώτο (ποδοσφαιρικό έστω) λαμόγιο που θα βρεθεί σε πεδίο βολής.
Την Παρασκευή το βράδυ στο δελτίο του MEGA ο Πρετεντέρης φώναζε (με αφορμή το μπάχαλο με τις αποδείξεις και τα είπα-ξείπα, ξαναείπα, ξανά-ξείπα) «μα τι συζητάμε πια, αυτοί δεν έχουνε ιερό και όσιο, αύριο θα έρθουνε να μας πάρουνε και τα’ αυτοκίνητα» - ενώ ο πραγματικά ευπρεπέστατος και πολύ «σωστός» κ. Ρέππας δήλωνε άγνοια γι’ αυτή την παρδαλή εξέλιξη και την καταδίκαζε απερίφραστα, αδειάζοντας τον Βενιζέλο χωρίς κανέναν ενδοιασμό. Μου είπαν ότι την ίδια ώρα σε άλλο κανάλι ο κ. Βενιζέλος αδειαζότανε και από μόνος του παρουσιάζοντας μιαν εικόνα αξιοθρήνητη, αλλά τι να το κάνεις; Είναι, βλέπεις αυτό το «μεσοπρόθεσμο» στη μέση που αν δεν ψηφιστεί σου λέει θα περάσουμε στην φάση αυτή που ζω εγώ τώρα – χωρίς ηλεκτρικό.
Εδώ μας θέλω αγανακτισμένοι μου: Να καταφέρουμε να ξεγλιστρήσουμε απ’ όλα αυτά και να σταθούμε όρθιοι. Να γίνει και στην πολιτική αυτό που γίνεται και στο ποδόσφαιρο, να σπάσει το κακό σπυρί, να αδειάσουνε οι φυλακές από αυτά τα ταλαίπωρα τα τζάνκια και τους φτωχοπρόδρομους λαθρομετανάστες – και να γεμίσουνε πρώην (και ίσως και νύν, κανείς δεν ξέρει), υπουργούς και γενικούς γραμματείς και πολιτευτές, κομματάρχες και κομματόσκυλα, εκβιαστές, φασίστες-«ήρωες» της ξεφτιλισμένης αυτής «Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας» που είναι για τα μπάζα έτσι κι αλλιώς – κι εκεί οδηγείται.
Η στροφή είναι δύσκολη, θέλει προσοχή και μέτρο. Κυβέρνηση δεν έχουμε – όσο καλές και να είναι οι προθέσεις κάποιων, η σύνθεση και η απόδοσή της είναι η πίκρα της μετριότητας, της πολιτικής δειλίας και της τζάμπα μαγκιάς. Αντιπολίτευση επίσης δεν έχουμε. Γενικά δεν έχουμε αυτό που η «Καθημερινή» το ονόμασε «πολιτικό προσωπικό» κάποια στιγμή – και πέτυχε διάνα. Είμαστε ακέφαλοι. Είμαστε σε οικονομική αδυναμία. Δεν είμαστε ενωμένοι, εμείς οι έξω απ’ τα κόμματα και οι μακριά απ’ αυτά. Λέμε ο καθένας το δικό του και προτιμάμε, ακόμα, να τρωγόμαστε μεταξύ μας αντί να προσπαθήσουμε να συνεννοηθούμε. Όταν ακούμε τον διπλανό μας να μιλάει περιμένουμε που θα κάνει λάθος – δεν «χαραμίζουμε» λίγη καλή διάθεση μήπως και βρούμε το κοινό σημείο, έναν κοινό παρανομαστή.
Οπότε στο μόνο που έχουμε να ελπίζουμε είναι στα αποκαλυπτήρια της δομής του «πολιτικού μας προσωπικού» που είναι, ξεκάθαρα, καθρέφτης του ποδοσφαιρικού μας «περιβάλλοντος». Να ελπίζουμε οι «πατερούληδες» της πολιτικής να πέσουνε μέσα στις τρύπες που οι ίδιοι σκάψανε, όπως την πάθανε και οι Πατέρες του ποδοσφαίρου. Να τους δούμε πιασμένους στη φάκα επιτέλους – «πατερούληδες μαριναρισμένους». Όχι για να τους φάμε βέβαια, θα πάθουμε φριχτή δηλητηρίαση. Αλλά για να τους πετάξουμε στις χωματερές και να ασχοληθούμε με την νέα εποχή που είναι ήδη εδώ, την ηλιακή ή την αιολική ενέργεια που μας ζητάει ο Γερμανός ας πούμε, ή την αναβάθμιση του τουρισμού μας, της ποιότητας των προϊόντων μας, της ποιότητας της ζωής μας, την ανακούφιση των εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων που πένονται – και αντέχουν ακόμα…
Υπάρχουν και δίκαιοι φόροι!
Παντελής Καψής
Στη δεκαετία του ΄50, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην πατρίδα δηλαδή του ανόθευτου καπιταλισμού, ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής εισοδήματος ήταν 90%. Δεν διαβάσατε λάθος, ενενήντα τοις εκατό και μάλιστα με Ρεπουμπλικανό πρόεδρο, τον Ντ. Αϊζενχάουερ.
«Παραδόξως»- αν τουλάχιστον πάρουμε τοις μετρητοίς την οικονομική παραφιλολογία των καναλιών- το σύστημα δεν κατέρρευσε. Το αντίθετο. Ηταν η χρυσή περίοδος της ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας και για χρόνια πολλά κανείς σχεδόν δεν είχε διαμαρτυρηθεί για αυτούς τους φόρους στους πλούσιους. Ούτε οι ίδιοι οι πλούσιοι.
Στην Ελλάδα ωστόσο φαίνεται ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά. Με το που μπήκε η έκτακτη εισφορά ανακαλύψαμε ότι η οικονομία οδηγείται σε ασφυξία! Εχουμε ξεπεράσει τα όρια αντοχής μας, λένε, και με βαθυστόχαστες αναλύσεις εξηγούν γιατί τελικώς η αύξηση των φόρων θα γίνει μπούμερανγκ επιτείνοντας την ύφεση. Αλλά δεν είναι αυτή ολόκληρη η εικόνα.
Προφανώς η λιτότητα πονάει και σε κανέναν δεν αρέσει να πληρώνει φόρους. Το δίλημμα όμως δεν είναι μεταξύ φόρων και μη φόρων αλλά αύξησης των φόρων ή κοψίματος των δαπανών. Και μερικές φορές το να περιορίζεις τις δαπάνες μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ύφεση. Αν για παράδειγμα έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ της εισφοράς του 4% και του κλεισίματος ενός- ακόμη και άχρηστου- οργανισμού που θα οδηγήσει όμως στην ανεργία εργαζομένους, τότε όχι μόνο ηθικά αλλά και οικονομικά συμφέρει το πρώτο. Γιατί βέβαια στις σημερινές συνθήκες της κρίσης τα 4.000 ευρώ πρόσθετος φόρος που θα πληρώσει ένας με εισόδημα 100.000 ευρώ πιθανότατα δεν θα ξοδεύονταν- αν δεν θα πήγαιναν δηλαδή σε μια κατάθεση στο εξωτερικό. Αντιθέτως ο μισθός του υπαλλήλου που απολύεται φεύγει απευθείας από την κατανάλωση ενώ προκαλεί και πρόσθετες δαπάνες στο Δημόσιο λόγω του επιδόματος της ανεργίας.
Οταν μια οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, με άλλα λόγια, σαν γενική αρχή είναι συνήθως προτιμότερο να αυξάνεις τους φόρους από το να μειώνεις τις δαπάνες. Ιδίως αν οι φόροι λειτουργούν αναδιανεμητικά υπέρ των ασθενεστέρων. Και ασφαλώς θα υπάρχουν πολλοί με υψηλά εισοδήματα που κατανοούν ότι η εναλλακτική λύση- να κοπούν κι άλλο οι κοινωνικές δαπάνες- μπορεί να είναι πολύ πιο άδικη και να προσθέσει ακόμη μεγαλύτερα βάρη σε ανθρώπους με πολύ μικρότερες αντοχές.
Δεν είναι όλοι οι φόροι καλοί βέβαια. Οι φόροι στην κατανάλωση είναι άδικοι. Κι αν ένας ελεύθερος επαγγελματίας που έχει πράγματι εισόδημα 10.000 ευρώ υποχρεώνεται να πληρώσει 200 ευρώ επιπλέον φόρο, τότε ακόμη και αυτό το μικρό σχετικά ποσό δείχνει άδικο. Από την άλλη πλευρά βέβαια όταν περισσότεροι από 500.000 επαγγελματίες δηλώνουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ τότε υπάρχει θέμα. Είμαστε μια κοινωνία εθισμένη στη φοροδιαφυγή. Κι ό,τι και αν λέμε η τρόικα έχει πάψει να μας πιστεύει. Πρώτα- μας λένε- συλλάβετε τους φοροφυγάδες και μετά συζητάμε μείωση των φόρων. Θα υπακούσουμε λοιπόν στις εντολές τους; Εμείς αποφασίζουμε. Αν θέλουμε να μείνουμε στο ευρώ όμως δεν έχουμε πολλά περιθώρια επιλογών. Αναπτυξιακές ενέσεις μπορεί και πρέπει να διεκδικηθούν. Η αντιμετώπιση των ελλειμμάτων όμως- το να σταματήσουμε δηλαδή να χρειαζόμαστε κάθε χρόνο και νέα δάνεια για να πληρώνουμε μισθούς και συντάξεις στο Δημόσιο- είναι προϋπόθεση μη διαπραγματεύσιμη. Αυτό άλλωστε υποτίθεται ότι ζητάμε και εμείς:
να σταθούμε ισότιμα στην ευρωζώνη. Μόνο που δεν δείχνουμε να το καταλαβαίνουμε. Και μοιάζει να έχουμε παραιτηθεί σαν τους συγκλητικούς του Καβάφη περιμένοντας τους βαρβάρους να νομοθετήσουν για μας. Και ας μην υπάρχουν...
Στη δεκαετία του ΄50, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην πατρίδα δηλαδή του ανόθευτου καπιταλισμού, ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής εισοδήματος ήταν 90%. Δεν διαβάσατε λάθος, ενενήντα τοις εκατό και μάλιστα με Ρεπουμπλικανό πρόεδρο, τον Ντ. Αϊζενχάουερ.
«Παραδόξως»- αν τουλάχιστον πάρουμε τοις μετρητοίς την οικονομική παραφιλολογία των καναλιών- το σύστημα δεν κατέρρευσε. Το αντίθετο. Ηταν η χρυσή περίοδος της ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας και για χρόνια πολλά κανείς σχεδόν δεν είχε διαμαρτυρηθεί για αυτούς τους φόρους στους πλούσιους. Ούτε οι ίδιοι οι πλούσιοι.
Στην Ελλάδα ωστόσο φαίνεται ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά. Με το που μπήκε η έκτακτη εισφορά ανακαλύψαμε ότι η οικονομία οδηγείται σε ασφυξία! Εχουμε ξεπεράσει τα όρια αντοχής μας, λένε, και με βαθυστόχαστες αναλύσεις εξηγούν γιατί τελικώς η αύξηση των φόρων θα γίνει μπούμερανγκ επιτείνοντας την ύφεση. Αλλά δεν είναι αυτή ολόκληρη η εικόνα.
Προφανώς η λιτότητα πονάει και σε κανέναν δεν αρέσει να πληρώνει φόρους. Το δίλημμα όμως δεν είναι μεταξύ φόρων και μη φόρων αλλά αύξησης των φόρων ή κοψίματος των δαπανών. Και μερικές φορές το να περιορίζεις τις δαπάνες μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ύφεση. Αν για παράδειγμα έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ της εισφοράς του 4% και του κλεισίματος ενός- ακόμη και άχρηστου- οργανισμού που θα οδηγήσει όμως στην ανεργία εργαζομένους, τότε όχι μόνο ηθικά αλλά και οικονομικά συμφέρει το πρώτο. Γιατί βέβαια στις σημερινές συνθήκες της κρίσης τα 4.000 ευρώ πρόσθετος φόρος που θα πληρώσει ένας με εισόδημα 100.000 ευρώ πιθανότατα δεν θα ξοδεύονταν- αν δεν θα πήγαιναν δηλαδή σε μια κατάθεση στο εξωτερικό. Αντιθέτως ο μισθός του υπαλλήλου που απολύεται φεύγει απευθείας από την κατανάλωση ενώ προκαλεί και πρόσθετες δαπάνες στο Δημόσιο λόγω του επιδόματος της ανεργίας.
Οταν μια οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, με άλλα λόγια, σαν γενική αρχή είναι συνήθως προτιμότερο να αυξάνεις τους φόρους από το να μειώνεις τις δαπάνες. Ιδίως αν οι φόροι λειτουργούν αναδιανεμητικά υπέρ των ασθενεστέρων. Και ασφαλώς θα υπάρχουν πολλοί με υψηλά εισοδήματα που κατανοούν ότι η εναλλακτική λύση- να κοπούν κι άλλο οι κοινωνικές δαπάνες- μπορεί να είναι πολύ πιο άδικη και να προσθέσει ακόμη μεγαλύτερα βάρη σε ανθρώπους με πολύ μικρότερες αντοχές.
Δεν είναι όλοι οι φόροι καλοί βέβαια. Οι φόροι στην κατανάλωση είναι άδικοι. Κι αν ένας ελεύθερος επαγγελματίας που έχει πράγματι εισόδημα 10.000 ευρώ υποχρεώνεται να πληρώσει 200 ευρώ επιπλέον φόρο, τότε ακόμη και αυτό το μικρό σχετικά ποσό δείχνει άδικο. Από την άλλη πλευρά βέβαια όταν περισσότεροι από 500.000 επαγγελματίες δηλώνουν εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο των 12.000 ευρώ τότε υπάρχει θέμα. Είμαστε μια κοινωνία εθισμένη στη φοροδιαφυγή. Κι ό,τι και αν λέμε η τρόικα έχει πάψει να μας πιστεύει. Πρώτα- μας λένε- συλλάβετε τους φοροφυγάδες και μετά συζητάμε μείωση των φόρων. Θα υπακούσουμε λοιπόν στις εντολές τους; Εμείς αποφασίζουμε. Αν θέλουμε να μείνουμε στο ευρώ όμως δεν έχουμε πολλά περιθώρια επιλογών. Αναπτυξιακές ενέσεις μπορεί και πρέπει να διεκδικηθούν. Η αντιμετώπιση των ελλειμμάτων όμως- το να σταματήσουμε δηλαδή να χρειαζόμαστε κάθε χρόνο και νέα δάνεια για να πληρώνουμε μισθούς και συντάξεις στο Δημόσιο- είναι προϋπόθεση μη διαπραγματεύσιμη. Αυτό άλλωστε υποτίθεται ότι ζητάμε και εμείς:
να σταθούμε ισότιμα στην ευρωζώνη. Μόνο που δεν δείχνουμε να το καταλαβαίνουμε. Και μοιάζει να έχουμε παραιτηθεί σαν τους συγκλητικούς του Καβάφη περιμένοντας τους βαρβάρους να νομοθετήσουν για μας. Και ας μην υπάρχουν...
Πώς έφτασε η Ελλάδα στον «γκρεμό»...
Μελέτη - καταπέλτης του Harvard για την ανικανότητα όλων των κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης στην οικονομική πολιτική.
Του Λεωνιδα Στεργιου
Οι κρατικοποιήσεις εν μια νυκτί και η αύξηση των αμυντικών δαπανών του Κωνσταντίνου Καραμανλή ακύρωσαν τα πλεονεκτήματα της αναπτυξιακής ώθησης και της ευρωπαϊκής προοπτικής που πέτυχε τότε η Ελλάδα. Ο λαϊκισμός του Ανδρέα Παπανδρέου κατέστρεψε τα οφέλη από την αναδιανομή του εισοδήματος και τη βελτίωση του βιoτικού επιπέδου, βάζοντας τα θεμέλια στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Οι επόμενες κυβερνήσεις (Οικουμενική, Κ. Μητσοτάκη) προσπάθησαν να διαχειριστούν την κρίση, χωρίς επιτυχία. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι κυβερνήσεις του Κ. Σημίτη, οι οποίες πέτυχαν νοικοκύρεμα των δημοσιονομικών, αλλά μπροστά στη βιασύνη για την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ, δεν έγιναν εκείνες οι δομικές μεταρρυθμίσεις που ήταν απαραίτητες. Η «Επανίδρυση του Κράτους» από τον Κώστα Καραμανλή περιορίστηκε στην «απογραφή». Η σημερινή κυβέρνηση θεώρησε σκόπιμο να ενημερώσει τις αγορές για τις ανεπάρκειες της Ελλάδας σε όλους τους τομείς και για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό, όμως, η ειλικρίνεια λειτούργησε ανάποδα και οι αγορές έβαλαν την Ελλάδα στη «μαύρη λίστα», εκτινάσσοντας τα spreads και τα CDS των ομολόγων.
Αυτή θα μπορούσε να ήταν η σύνοψη της 36σέλιδης μελέτης του Harvard με τίτλο «Ελληνική Κρίση: Τραγωδία ή Ευκαιρία;». Οι συγγραφείς, ο καθηγητής Dante Roscini και οι οικονομολόγοι JonathaSchlefer και Κωνσταντίνος Δημητρίου, προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα αυτό, αφού μελέτησαν την ιστορική διαδρομή της Ελλάδας από το... 324 μ.Χ. Εν προκειμένω, ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στη μεταπολεμική περίοδο, η οποία αναφέρεται ως οικονομικό θαύμα. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο Χίτλερ «στέγνωσε» τη χώρα και μόνο από την πείνα προκλήθηκαν 250.000 θάνατοι. Ομως, η Ελλάδα, προσφέροντας ξεχωριστή φυσική ομορφιά και κουλτούρα, έγινε ένας σημαντικός τουριστικός προορισμός, ενώ ταυτόχρονα προσείλκυσε μεγάλες επενδύσεις, κυρίως στη ναυτιλία. Το τουριστικό και το ναυτιλιακό συνάλλαγμα, αλλά και τα εμβάσματα από τους μετανάστες στο εξωτερικό, συνέβαλαν στην αύξηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων και στην εκτίναξη του ρυθμού ανάπτυξης. Την περίοδο 1950-1970, το κατά κεφαλήν εισόδημα των Ελλήνων αυξανόταν με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 6%. Μετά την πτώση της χούντας, ακολούθησαν ακόμα πιο υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης: 8% σε ετήσια βάση.
Στη μεταπολίτευση ιδρύεται η Ν.Δ. από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και το ΠΑΣΟΚ από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Καραμανλής έδωσε μεγάλη έμφαση στις υποδομές και στην ένταξη της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ. Ομως, προς το τέλος της θητείας του, φοβούμενος την ανερχόμενη σοσιαλιστική δύναμη του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου, προχώρησε σε κρατικοποιήσεις, αύξησε τις εξοπλιστικές δαπάνες. Το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν λιγότερο από 3% του ΑΕΠ, ο ρυθμός ανάπτυξης έφτασε στο 7,8% το 1978 και η ανεργία κυμαινόταν μεταξύ 2% και 3% του εργατικού δυναμικού. Η Ελλάδα τελικά έγινε το ένατο μέλος της ΕΟΚ τον Ιανουάριο του 1981.
Το επόμενο μεγάλο focus ήταν η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ. Το 1993, τα ελληνικά επιτόκια ήταν 16 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από εκείνα της Γερμανίας και το χρέος ήταν 110% του ΑΕΠ. Ο Σημίτης αποκατέστησε την ανεξαρτησία της Τραπέζης της Ελλάδος, διεύρυνε τη φορολογική βάση, ενίσχυσε και εκσυγχρόνισε τους φοροελεγκτικούς μηχανισμούς, δίνοντας ακόμα και τη δυνατότητα να συλλαμβάνουν. Καθιερώθηκαν οι ηλεκτρονικές διασταυρώσεις και οι δειγματοληπτικοί φορολογικοί έλεγχοι, αλλά και οι τακτικοί έλεγχοι στις μεγάλες επιχειρήσεις.
Ετσι, από πρωτογενές έλλειμμα (πλην τόκων) 5,1% του ΑΕΠ το 1990 δημιουργήθηκε πλεόνασμα 4,2% του ΑΕΠ το 1994, το οποίο διατηρήθηκε μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Στις 3 Μαΐου 2000, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφασίζει την ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ, καθώς πληροί όλα τα κριτήρια, πλην του δημοσίου χρέους. Το δημοσιονομικό έλλειμμα (με τους τόκους) ήταν μόλις 1,6% του ΑΕΠ και ο πληθωρισμός στο 2%. Η Ελλάδα πληρούσε όλα τα κριτήρια του Μάαστριχτ και εντάχθηκε στο ευρώ τον Ιανουάριο του 2001, με την υποστήριξη του 70% του ελληνικού λαού.
Του Λεωνιδα Στεργιου
Οι κρατικοποιήσεις εν μια νυκτί και η αύξηση των αμυντικών δαπανών του Κωνσταντίνου Καραμανλή ακύρωσαν τα πλεονεκτήματα της αναπτυξιακής ώθησης και της ευρωπαϊκής προοπτικής που πέτυχε τότε η Ελλάδα. Ο λαϊκισμός του Ανδρέα Παπανδρέου κατέστρεψε τα οφέλη από την αναδιανομή του εισοδήματος και τη βελτίωση του βιoτικού επιπέδου, βάζοντας τα θεμέλια στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Οι επόμενες κυβερνήσεις (Οικουμενική, Κ. Μητσοτάκη) προσπάθησαν να διαχειριστούν την κρίση, χωρίς επιτυχία. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι κυβερνήσεις του Κ. Σημίτη, οι οποίες πέτυχαν νοικοκύρεμα των δημοσιονομικών, αλλά μπροστά στη βιασύνη για την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ, δεν έγιναν εκείνες οι δομικές μεταρρυθμίσεις που ήταν απαραίτητες. Η «Επανίδρυση του Κράτους» από τον Κώστα Καραμανλή περιορίστηκε στην «απογραφή». Η σημερινή κυβέρνηση θεώρησε σκόπιμο να ενημερώσει τις αγορές για τις ανεπάρκειες της Ελλάδας σε όλους τους τομείς και για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό, όμως, η ειλικρίνεια λειτούργησε ανάποδα και οι αγορές έβαλαν την Ελλάδα στη «μαύρη λίστα», εκτινάσσοντας τα spreads και τα CDS των ομολόγων.
Αυτή θα μπορούσε να ήταν η σύνοψη της 36σέλιδης μελέτης του Harvard με τίτλο «Ελληνική Κρίση: Τραγωδία ή Ευκαιρία;». Οι συγγραφείς, ο καθηγητής Dante Roscini και οι οικονομολόγοι JonathaSchlefer και Κωνσταντίνος Δημητρίου, προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα αυτό, αφού μελέτησαν την ιστορική διαδρομή της Ελλάδας από το... 324 μ.Χ. Εν προκειμένω, ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στη μεταπολεμική περίοδο, η οποία αναφέρεται ως οικονομικό θαύμα. Σύμφωνα με τη μελέτη, ο Χίτλερ «στέγνωσε» τη χώρα και μόνο από την πείνα προκλήθηκαν 250.000 θάνατοι. Ομως, η Ελλάδα, προσφέροντας ξεχωριστή φυσική ομορφιά και κουλτούρα, έγινε ένας σημαντικός τουριστικός προορισμός, ενώ ταυτόχρονα προσείλκυσε μεγάλες επενδύσεις, κυρίως στη ναυτιλία. Το τουριστικό και το ναυτιλιακό συνάλλαγμα, αλλά και τα εμβάσματα από τους μετανάστες στο εξωτερικό, συνέβαλαν στην αύξηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων και στην εκτίναξη του ρυθμού ανάπτυξης. Την περίοδο 1950-1970, το κατά κεφαλήν εισόδημα των Ελλήνων αυξανόταν με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 6%. Μετά την πτώση της χούντας, ακολούθησαν ακόμα πιο υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης: 8% σε ετήσια βάση.
Στη μεταπολίτευση ιδρύεται η Ν.Δ. από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και το ΠΑΣΟΚ από τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Καραμανλής έδωσε μεγάλη έμφαση στις υποδομές και στην ένταξη της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ. Ομως, προς το τέλος της θητείας του, φοβούμενος την ανερχόμενη σοσιαλιστική δύναμη του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου, προχώρησε σε κρατικοποιήσεις, αύξησε τις εξοπλιστικές δαπάνες. Το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν λιγότερο από 3% του ΑΕΠ, ο ρυθμός ανάπτυξης έφτασε στο 7,8% το 1978 και η ανεργία κυμαινόταν μεταξύ 2% και 3% του εργατικού δυναμικού. Η Ελλάδα τελικά έγινε το ένατο μέλος της ΕΟΚ τον Ιανουάριο του 1981.
Το επόμενο μεγάλο focus ήταν η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ. Το 1993, τα ελληνικά επιτόκια ήταν 16 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα από εκείνα της Γερμανίας και το χρέος ήταν 110% του ΑΕΠ. Ο Σημίτης αποκατέστησε την ανεξαρτησία της Τραπέζης της Ελλάδος, διεύρυνε τη φορολογική βάση, ενίσχυσε και εκσυγχρόνισε τους φοροελεγκτικούς μηχανισμούς, δίνοντας ακόμα και τη δυνατότητα να συλλαμβάνουν. Καθιερώθηκαν οι ηλεκτρονικές διασταυρώσεις και οι δειγματοληπτικοί φορολογικοί έλεγχοι, αλλά και οι τακτικοί έλεγχοι στις μεγάλες επιχειρήσεις.
Ετσι, από πρωτογενές έλλειμμα (πλην τόκων) 5,1% του ΑΕΠ το 1990 δημιουργήθηκε πλεόνασμα 4,2% του ΑΕΠ το 1994, το οποίο διατηρήθηκε μέχρι το τέλος της δεκαετίας.
Στις 3 Μαΐου 2000, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφασίζει την ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ, καθώς πληροί όλα τα κριτήρια, πλην του δημοσίου χρέους. Το δημοσιονομικό έλλειμμα (με τους τόκους) ήταν μόλις 1,6% του ΑΕΠ και ο πληθωρισμός στο 2%. Η Ελλάδα πληρούσε όλα τα κριτήρια του Μάαστριχτ και εντάχθηκε στο ευρώ τον Ιανουάριο του 2001, με την υποστήριξη του 70% του ελληνικού λαού.
Δελτίο Κρίσης: 24.06.11
Δελτίο Κρίσης: 24.06.11
του Γιάνη Βαρουφάκη
Κάθε Παρασκευή, το Δελτίον Κρίσης του protagon.gr παρουσιάζει ένα απάνθισμα νέων και σχολίων από το παγκόσμιο μέτωπο της Κρίσης. Προφανώς δεν καταφέρνει να καλύπτει όλα τα γεγονότα και όλες τις απόψεις. Αυτό που υπόσχεται είναι μια σύνοψη όσων διάβασα, είδα ή άκουσα την εβδομάδα που πέρασε και τα οποία ίσως έχουν ενδιαφέρον για όσους παρακολουθούν την εξελισσόμενη Κρίση - ιδίως την Ευρωπαϊκή και διεθνή της διάσταση.
Το Δελτίον Κρίσης ξεκινά με ένα Θέμα της Εβδομάδας και κατόπιν ακολουθεί η επισκόπηση της εβδομάδας που πέρασε.
Πριν από αυτά τα θέματα, ας δούμε το Θέμα της Εβδομάδας:
ΠΟΙΑ ΧΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ;
Από το πρώτο άρθρο που έγραψα εδώ στο protagon (30 Μαρτίου 2010) επιμένω ότι όσο αποτελεί πρόβλημα η Ελλάδα για την Ευρώπη τόσο (ίσως και μεγαλύτερο) πρόβλημα αποτελεί (για την ευρωζώνη) και η Γερμανία. Ελλάδα και Γερμανία είναι, υπό αυτήν την έννοια, οι δύο όψεις ενός άκρως προβληματικού νομίσματος. Ακούγεται τραβηγμένο αλλά δεν παύει να είναι απόλυτα αληθινό. Πριν μερικές μέρες, την ίδια άποψη κατέθεσε σε άρθρο της η Βρετανική συντηρητική εφημερίδα Daily Telegraph. Αξίζει να το διαβάσετε όχι μόνο επειδή τυχαίνει να υποδαυλίζει τις δικές μου 'προκαταλήψεις' αλλά επειδή σηματοδοτεί κάτι σημαντικό: Μια στροφή που εκφράζεται ακόμα και στην Γερμανία, π.χ. από το πρόσφατο εξώφυλλο του Der Spiegel. Πρόκειται για μια νέα, πολλά υποσχόμενη, συνειδητοποίηση ότι το δομικό πρόβλημα του ευρώ δεν οριοθετείται στην Ελλάδα (και στην περιφέρεια) αλλά εστιάζεται στο γερμανικό μοντέλο ανάπτυξης μέσω επιθετικών πλεονασμάτων.
Θεματολογία της εβδομάδας που πέρασε:
Την περασμένη εβδομάδα, όπως θα θυμάστε, υπό τον 'κίνδυνο' να μην μπορέσει η κυβέρνηση να περάσει το Μεσοπρόθεσμο από την Βουλή, ΕΕ και ΔΝΤ άρχισαν να καθησυχάζουν τις 'αγορές' (δηλ. τους τραπεζίτες) ότι η περίφημη 5η δόση θα δοθεί έτσι κι αλλιώς. Όταν κάποια στιγμή όμως φάνηκε πως η ελληνική κυβέρνηση, μετά τον ανασχηματισμό, θα πέρναγε το Μεσοπρόθεσμο, το ΔΝΤ και η ΕΕ ξαναέθεσαν την ψήφισή του ως ... όρο για την καταβολή της 5ης δόσης. Το θέατρο λοιπόν καλά κρατεί. Εδώ εξηγώ γιατί παίζεται και εις βάρος ποίου. (Εν συντομία, παίζεται εις βάρος των ευρωπαϊκών κοινοβουλίων. Ιδίως των κοινοβουλίων χωρών όπως η Γερμανία και η Ολλανδία.)
Η Süddeutsche Zeitung αφηγείται την κωμικοτραγική σκηνή όταν ο John Lipsky (ο οποίος αντικαθιστά τον Strauss-Kahn ως εκπρόσωπος του ΔΝΤ) παρενέβη στην συνάντηση υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης σταματώντας την ανόητη συζήτηση των υπουργών μας ως προς την "συμμετοχή των ιδιωτών", ουσιαστικά λέγοντάς τους να σταματήσουν να μιλάνε για εκτός θέματος θέματα. Από την στιγμή που αυτή η συμμετοχή θα είναι εθελοντική, είναι σαν υπουργοί δικαιοσύνης να μιλάνε για κάποιο νέο σχέδιο απονομής της που θα παρακαλεί τους εγκληματίες να πηγαίνουν μόνοι τους στην φυλακή.
Σαν να ήθελαν να το επιβεβαιώσουν, Γερμανοί τραπεζίτες ανακοίνωσαν (σύμφωνα με την Financial Times Deutschland) ότι θα συμμετάσχουν στην 'διάσωση' της Ελλάδας μόνο αν η ΕΕ τους εγγυηθεί τα νέα αυτά ελληνικά ομόλογα που θα αγοράσουν. Με άλλα λόγια αν το ρίσκο το αναλάβει ο φορολογούμενος! (Να τι εννοούν με την 'συμμετοχή των ιδιωτών').
Η El Pais μας λέει ότι οι υπουργοί οικονομικών πιέζουν τις τράπεζες να συμμετάσχουν στο νέο δανεισμό της Ελλάδας αλλά οι τραπεζίτες, γνωρίζοντας ότι δεν μπορεί κανείς να τους πιέσει, κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν. Μάλιστα, οι διοικητές των δύο μεγαλύτερων ισπανικών τραπεζών αρνήθηκαν να συναντήσουν την ισπανίδα Υπ. Οικ. προτιμώντας να πάνε ταξίδι στην Λ. Αμερική.
Ο Quentin Peel βλέπει πως, παρά τις ισχυρές αντιδράσεις εναντίον της αλλαγής στάσης της Γερμανίας στο θέμα της 'συμμετοχής των ιδιωτών', η κα Merkel θα περάσει τα νέα δάνεια προς την Ελλάδα από τη Ομοσπονδιακή Βουλή, αν και με δυσκολία.
Από την άλλη, πενήντα διοικητές των μεγαλύτερων γαλλογερμανικών βιομηχανιών, πανικοβλημένοι από το θέαμα μιας ευρωζώνης σε διαδικασία αποσάθρωσης (που, μην ξεχνάμε, χτίστηκε με στόχο τα οφέλη της γαλλογερμανικής βιομηχανίας), εξέδωσαν σήμα κινδύνου λέγοντας σε Merkel και Sarkozy: Μην παίζετε με το ευρώ. Βοηθείστε την Ελλάδα, αν αυτό θα το σώσει. Στην Γαλλία το κείμενό τους δημοσιεύτηκε στην Le Monde ως άρθρο της καλής εφημερίδας ενώ στην Γερμανία δημοσιεύτηκε ως εξωτερική καταχώρηση από τις εταιρείες αυτές. Την ίδια όμως στιγμή, η Frankfurter Allgemeine Zeitung δημοσιεύει έναν αντίλογο: Μικρότερες γερμανικές επιχειρήσεις (προφανώς με λιγότερο νου και συνείδηση της πραγματικότητας) ζητούν να μην δοθούν άλλα χρήματα στην Ελλάδα. Στο μεταξύ το Der Spiegel φωνάζει: Σώστε το ευρώ!
Ένα σημαντικό νέο της εβδομάδας. Ανταποκριτής του Reuters με πληροφόρησε πως οι υπουργοί οικονομικών του Eurogroup έλαβαν, χωρίς φανφάρες, μια σημαντική απόφαση για τον Μόνιμο Μηχανισμό, το ESM, το οποίο θα αντικαταστήσει το EFSF το 2013: Τα δάνεια που θα δίνει δεν θα έχουν προτεραιότητα αποπληρωμής σε σχέση με άλλα δάνεια. Φαίνεται κατάλαβαν ότι κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως κανείς δεν θα δάνειζε κράτος το οποίο έχει λάβει δάνεια από το ESM. (Από την άλλη βέβαια, το ESM βρίσκεται μετέωρο καθώς σχεδόν τίποτα σημαντικό δεν έχει αποφασιστεί ως προς την λειτουργία του).
Η Ισπανία στα πρόθυρα του νευρικού κλονισμού. Η El Pais υπολογίζει ότι κάθε 1% αύξησης των επιτοκίων δανεισμού της χώρας προσθέτει €12.5 δισ επί πλέον το χρόνο, ένα ποσό που ξεπερνά τις δημόσιες δαπάνες για υποδομές (δρόμους, νοσοκομεία) ή τις περικοπές μισθών και συντάξεων που σκέφτεται να εφαρμόσει η κυβέρνηση. Τους τελευταίους μήνες, τα επιτόκια δανεισμού της Ισπανίας έχουν αυξηθεί κατά 2%!
Στους Financial Times o Gideon Rachman επιχειρηματολογεί πως η Κρίση του Ευρώ είναι μη αναστρέψιμη και πως έχει ήδη διαρρήξει τις ευρωπαϊκές σχέσεις τόσο που οποιεσδήποτε σκέψεις για έξοδο από την Κρίση μέσα από 'περισσότερη Ευρώπη' (δηλαδή κινήσεις προς την πολιτική ένωση) είναι καταδικασμένες.
Το Der Spiegel παρουσιάζει νέες σκέψεις του Schäuble για το πως μπορεί να λυθεί το πρόβλημα του ελληνικού χρέους. Η κεντρική ιδέα έχει ως εξής: Νέα δάνεια της τάξης των €90 δισ με €120 δισ, μέρος των οποίων υπό την μορφή (τοξικών) ομολόγων του EFSF. Κατόπιν, η ελληνική κυβέρνηση δίνει αυτά τα ομόλογα στις ελληνικές τράπεζες οι οποίες με την σειρά τους τις δίνουν στην ΕΚΤ ως εχέγγυο για να πάρουν (κι άλλο) ρευστό παραδάκι. Έτσι ο Γερμανός υπουργός οικονομικών σκέφτεται να προετοιμάσει το έδαφος για το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, προστατεύοντας τις ελληνικές τράπεζες από κατάρρευση.
Στην Financial Times, o Wolfgang Münchau προβλέπει ότι το ευρώ θα επιβιώσει. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον αρθογράφο, θα πτωχεύσει (ή θα της συγχωρεθούν τα παλαιά χρέη) αφού το μεγάλο κομμάτι του χρέους μας περάσει στα χέρια της ΕΕ (στο EFSF ή ESM) το οποίο είτε θα καλυφθεί από την ΕΚΤ, είτε θα πληρωθεί από τις πλεονασματικές χώρες είτε, τέλος, θα αποπληρωθεί μέσω έκδοσης ευρωομολόγων. Από αυτά τα τρία σενάρια, ο Münchau προκρίνει το ευρωομόλογο ως το πιο πιθανό μονοπάτι προς στο ευρωσύστημα του μέλλοντος.
Σύμφωνα με την Süddeutsche Zeitung το Σύμφωνο του Ευρώ αποδεικνύεται προβληματικό για την κα Merkel, παρόλο που ήταν δική της ιδέα. Βασικός λόγος είναι ότι η Γερμανία κινδυνεύει να μπει στο στόχαστρο κριτικής για το φορολογικό της σύστημα (το οποίο κάποιοι ισχυρίζονται ότι έρχεται σε αντίθεση με το Σύμφωνο του Ευρώ).
Ανακοινώθηκε χθες ότι τα νέα stress tests (τεστ αντοχής) των ευρωπαϊκών τραπεζών θα εμπεριέχουν το σενάριο μιας ελληνικής στάσης πληρωμών. Την ρεαλιστική τιμολόγηση των παλιόχαρτων και των νεκρών δανείων των τραπεζών θα την επιβάλουν; Αν το κάνουν, τα τεστ αντοχής θα αποδείξουν ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης είναι στην ίδια κατάσταση με το ελληνικό δημόσιο. Πάτε στοίχημα ότι δεν θα το κάνουν; Ότι, άλλη μια φορά, τα τεστ αντοχής θα είναι για τα μάτια του κόσμου;
Ο Jean Quatremer παραθέτει ένα χρονικό των παλινωδιών της κας Merkel τους τελευταίους 18 μήνες, αναφέροντας ότι αν η Σιδηρά Κυρία είχε απλώς δηλώσει τον Δεκέμβρη του 2009 ότι η Γερμανία θα σταθεί στο πλευρό της Ελλάδας, τα τεράστια δάνεια προς την Ελλάδα δεν θα χρειάζονταν. Ο αρθρογράφος καταλήγει: Εδώ που φτάσαμε είτε πάμε στην ομοσπονδοποίηση είτε στην κατάργηση του ευρώ. (Πολύ φοβάμαι ότι αν αυτό είναι το δίλημμα, το ευρώ δεν έχει μέλλον.)
Η Les Echos δημοσιεύει συνέντευξη με τον Jacques Delpla ο οποίος λέει ότι η Γερμανία χρωστά στην Ελλάδα €575 δισ, σε σημερινές τιμές, από την περίοδο της Κατοχής. (Όταν τα έλεγε ο Μανώλης Γλέζος, κάποιοι χλεύαζαν. Ας χλευάσουν τώρα και τον Delpla.)
Νάμαστε! Σε συζήτηση που είχα με εκπρόσωπο μεγάλης αγγλικής τράπεζας μου μεταφέρθηκε ότι ο μόνος τρόπος να μην αντιμετωπίσει εκρηκτικό πρόβλημα χρέους η Ιταλία (διατηρώντας το ποσοστό χρέους της στα 120%) είναι να διατηρήσει τα spreads της στο 1%. Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνεται από υπολογισμούς του FTAlphaville. Σήμερα τα spreads της Ιταλίας αγγίζουν το 1,8%...
Στο μεταξύ, οι Ισπανικές τράπεζες βρίσκονται στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού.
Εξαιρετική τηλεοπτική συνέντευξη του φίλου μου Steve Keen στο Kaiser Report με θέμα (και) την Ελλάδα. Λέει, εν πολλοίς, ότι η Ελλάδα είναι ένα ακραίο παράδειγμα ενός προβλήματος το οποίο έχει φέρει ολόκληρο τον κόσμο στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης: Οι πολύ χαμηλοί μισθοί που εξωθούν για δεκαετίες τώρα τον κόσμο της εργασίας (αλλά και τα κράτη που ζουν από τους φόρους επί των μισθών) στον δανεισμό. Δείτε την εδώ.
Η Guardian αναφέρεται στην Ελλάδα ως τον δουλοπάροικο της Ευρώπης - μια σχέση υποτέλειας που δημιουργεί το ασήκωτο χρέος καθιστώντας την χώρα θύμα συνεχών εκβιασμών εκείνων (ΔΝΤ και ΕΚΤ) που δεν έχουν ιδέα πως να αντιμετωπίσουν την Κρίση. Η Sydney Morning Herald επαυξάνει (λίγο πιο ευγενικά.)
Φιλελληνικό άρθρο από την εφημερίδα Ελεύθερο Βέλγιο.
Η Le Monde φιλοσοφεί λέγοντας ότι η επιλογή της Ηπείρου μας είναι μεταξύ ενότητας και ελευθερίας.
Για του οπαδούς της άμεσης στάσης πληρωμών, ο Economist έχει καλά νέα: Τα πράγματα μόνο θα βελτιωθούν αφού γίνει. (Σε αυτό συνηγορεί και το διάγραμμα που προσφέρει ο Paul Krugman το οποίο δείχνει την ανάκαμψη της Αργεντινής.) Αυτό που όμως δεν λέει είναι κατά πόσον οι προηγούμενες εμπειρίες στάσης πληρωμών αφορούν μια χώρα εντός του ευρώ, σε περίοδο που το τελευταίο έτοιμο είναι να καταρρεύσει.
Οι Financial Times αναφέρονται στη Πρότασή μας με τον Stuart Holland (του οποίου το όνομα δολοφονούν - δεν είναι περίεργο να γράφουν το δικό μου σωστά και του συμπατριώτη τους λάθος; Αγγλική υπερ-αυτοπεποίθηση;)
Ο Paul Krugman για τον Keynes και τους σημερινούς οικονομολόγους. σήμερα. Πολύ ακαδημαϊκό (άρα και βαρετό) για τους περισσότερους αλλά ενδιαφέρον για όποιον έχει το μεράκι και το χρόνο να το διαβάσει.
Και πάλι ο Krugman με μια σημαντική σκέψη για του λόγου μας: Πως τα πακέτα διάσωσης, η λιτότητα, τα Μεσοπρόθεσμα κλπ επιφέρουν μόνιμη ζημιά (permanent damage) στην ελληνική οικονομία.
Ο Mario Monti κρίνει πως το πρόβλημα της Ευρώπης είναι η υπερβολική ευγένεια που συνοδεύεται με υπερβολική έφεση στο να αφήνουμε τους 'άλλους' να βρίσκουν την λύση.
Ποιος είπε ότι το ΔΝΤ έχει μόνο επικριτές. Εδώ θα βρείτε ένα ενδιαφέρον επιχείρημα ότι αν το ΔΝΤ δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί (αν και όχι ακριβώς υπό την σημερινή του μορφή).
Η Guardian για την Πλατεία Συντάγματος και την σημασία της. Μια λίγο διαφορετική οπτική προσφέρει η Sydney Morning Herald.
Το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα μπροστά στο φάσμα της λιτότητας μέσα από την οπτική των Irish Times.
Ο Robert Peston (ο οικονομικός αναλυτής του BBC) λέει ότι η Ελλάδα δεν θα είναι μια νέα Lehman. Μπορεί να είναι χειρότερη!!! Λίγο αργότερα ο ανταποκριτής του BBC Paul Mason δημοσιεύει πολύ καλό κείμενο με τίτλο-ερώτημα: "Πως σώζει κανείς μια οικονομία από την πτώχευση;"
Ο Δήμαρχος του Λονδίνου επιβεβαιώνει ότι κι αυτή η θέση πολλή του είναι.
Η Ευρώπη σε μόνιμη άρνηση της πραγματικότητας που ακολουθεί σχεδόν αμέσως. Από τον David Lizoain (ο οποίος μας μεταφέρει και μια φωνή από το 1997 που έλεγε ότι το εγχείρημα του ευρώ είναι ίσως ένα καλό αντίδοτο σε κρίσεις τύπου Αργεντινής. Που να ήξερε!!!)
Μερικοί 'μύθοι' για την Ελλάδα και την Κρίση μας. (Μακάρι να συμφωνούσα ότι πρόκειται περί μύθων...)
Κλείνοντας για σήμερα, θέλετε να δείτε τι έχει να προτείνει ένας trader σε όποιον (Α) πιστεύει ότι η κατάρρευση του ευρώ θα επέλθει, και (β) θέλει να πλουτίσει από αυτήν; Τότε διαβάστε αυτό.
του Γιάνη Βαρουφάκη
Κάθε Παρασκευή, το Δελτίον Κρίσης του protagon.gr παρουσιάζει ένα απάνθισμα νέων και σχολίων από το παγκόσμιο μέτωπο της Κρίσης. Προφανώς δεν καταφέρνει να καλύπτει όλα τα γεγονότα και όλες τις απόψεις. Αυτό που υπόσχεται είναι μια σύνοψη όσων διάβασα, είδα ή άκουσα την εβδομάδα που πέρασε και τα οποία ίσως έχουν ενδιαφέρον για όσους παρακολουθούν την εξελισσόμενη Κρίση - ιδίως την Ευρωπαϊκή και διεθνή της διάσταση.
Το Δελτίον Κρίσης ξεκινά με ένα Θέμα της Εβδομάδας και κατόπιν ακολουθεί η επισκόπηση της εβδομάδας που πέρασε.
Πριν από αυτά τα θέματα, ας δούμε το Θέμα της Εβδομάδας:
ΠΟΙΑ ΧΩΡΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ;
Από το πρώτο άρθρο που έγραψα εδώ στο protagon (30 Μαρτίου 2010) επιμένω ότι όσο αποτελεί πρόβλημα η Ελλάδα για την Ευρώπη τόσο (ίσως και μεγαλύτερο) πρόβλημα αποτελεί (για την ευρωζώνη) και η Γερμανία. Ελλάδα και Γερμανία είναι, υπό αυτήν την έννοια, οι δύο όψεις ενός άκρως προβληματικού νομίσματος. Ακούγεται τραβηγμένο αλλά δεν παύει να είναι απόλυτα αληθινό. Πριν μερικές μέρες, την ίδια άποψη κατέθεσε σε άρθρο της η Βρετανική συντηρητική εφημερίδα Daily Telegraph. Αξίζει να το διαβάσετε όχι μόνο επειδή τυχαίνει να υποδαυλίζει τις δικές μου 'προκαταλήψεις' αλλά επειδή σηματοδοτεί κάτι σημαντικό: Μια στροφή που εκφράζεται ακόμα και στην Γερμανία, π.χ. από το πρόσφατο εξώφυλλο του Der Spiegel. Πρόκειται για μια νέα, πολλά υποσχόμενη, συνειδητοποίηση ότι το δομικό πρόβλημα του ευρώ δεν οριοθετείται στην Ελλάδα (και στην περιφέρεια) αλλά εστιάζεται στο γερμανικό μοντέλο ανάπτυξης μέσω επιθετικών πλεονασμάτων.
Θεματολογία της εβδομάδας που πέρασε:
Την περασμένη εβδομάδα, όπως θα θυμάστε, υπό τον 'κίνδυνο' να μην μπορέσει η κυβέρνηση να περάσει το Μεσοπρόθεσμο από την Βουλή, ΕΕ και ΔΝΤ άρχισαν να καθησυχάζουν τις 'αγορές' (δηλ. τους τραπεζίτες) ότι η περίφημη 5η δόση θα δοθεί έτσι κι αλλιώς. Όταν κάποια στιγμή όμως φάνηκε πως η ελληνική κυβέρνηση, μετά τον ανασχηματισμό, θα πέρναγε το Μεσοπρόθεσμο, το ΔΝΤ και η ΕΕ ξαναέθεσαν την ψήφισή του ως ... όρο για την καταβολή της 5ης δόσης. Το θέατρο λοιπόν καλά κρατεί. Εδώ εξηγώ γιατί παίζεται και εις βάρος ποίου. (Εν συντομία, παίζεται εις βάρος των ευρωπαϊκών κοινοβουλίων. Ιδίως των κοινοβουλίων χωρών όπως η Γερμανία και η Ολλανδία.)
Η Süddeutsche Zeitung αφηγείται την κωμικοτραγική σκηνή όταν ο John Lipsky (ο οποίος αντικαθιστά τον Strauss-Kahn ως εκπρόσωπος του ΔΝΤ) παρενέβη στην συνάντηση υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης σταματώντας την ανόητη συζήτηση των υπουργών μας ως προς την "συμμετοχή των ιδιωτών", ουσιαστικά λέγοντάς τους να σταματήσουν να μιλάνε για εκτός θέματος θέματα. Από την στιγμή που αυτή η συμμετοχή θα είναι εθελοντική, είναι σαν υπουργοί δικαιοσύνης να μιλάνε για κάποιο νέο σχέδιο απονομής της που θα παρακαλεί τους εγκληματίες να πηγαίνουν μόνοι τους στην φυλακή.
Σαν να ήθελαν να το επιβεβαιώσουν, Γερμανοί τραπεζίτες ανακοίνωσαν (σύμφωνα με την Financial Times Deutschland) ότι θα συμμετάσχουν στην 'διάσωση' της Ελλάδας μόνο αν η ΕΕ τους εγγυηθεί τα νέα αυτά ελληνικά ομόλογα που θα αγοράσουν. Με άλλα λόγια αν το ρίσκο το αναλάβει ο φορολογούμενος! (Να τι εννοούν με την 'συμμετοχή των ιδιωτών').
Η El Pais μας λέει ότι οι υπουργοί οικονομικών πιέζουν τις τράπεζες να συμμετάσχουν στο νέο δανεισμό της Ελλάδας αλλά οι τραπεζίτες, γνωρίζοντας ότι δεν μπορεί κανείς να τους πιέσει, κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν. Μάλιστα, οι διοικητές των δύο μεγαλύτερων ισπανικών τραπεζών αρνήθηκαν να συναντήσουν την ισπανίδα Υπ. Οικ. προτιμώντας να πάνε ταξίδι στην Λ. Αμερική.
Ο Quentin Peel βλέπει πως, παρά τις ισχυρές αντιδράσεις εναντίον της αλλαγής στάσης της Γερμανίας στο θέμα της 'συμμετοχής των ιδιωτών', η κα Merkel θα περάσει τα νέα δάνεια προς την Ελλάδα από τη Ομοσπονδιακή Βουλή, αν και με δυσκολία.
Από την άλλη, πενήντα διοικητές των μεγαλύτερων γαλλογερμανικών βιομηχανιών, πανικοβλημένοι από το θέαμα μιας ευρωζώνης σε διαδικασία αποσάθρωσης (που, μην ξεχνάμε, χτίστηκε με στόχο τα οφέλη της γαλλογερμανικής βιομηχανίας), εξέδωσαν σήμα κινδύνου λέγοντας σε Merkel και Sarkozy: Μην παίζετε με το ευρώ. Βοηθείστε την Ελλάδα, αν αυτό θα το σώσει. Στην Γαλλία το κείμενό τους δημοσιεύτηκε στην Le Monde ως άρθρο της καλής εφημερίδας ενώ στην Γερμανία δημοσιεύτηκε ως εξωτερική καταχώρηση από τις εταιρείες αυτές. Την ίδια όμως στιγμή, η Frankfurter Allgemeine Zeitung δημοσιεύει έναν αντίλογο: Μικρότερες γερμανικές επιχειρήσεις (προφανώς με λιγότερο νου και συνείδηση της πραγματικότητας) ζητούν να μην δοθούν άλλα χρήματα στην Ελλάδα. Στο μεταξύ το Der Spiegel φωνάζει: Σώστε το ευρώ!
Ένα σημαντικό νέο της εβδομάδας. Ανταποκριτής του Reuters με πληροφόρησε πως οι υπουργοί οικονομικών του Eurogroup έλαβαν, χωρίς φανφάρες, μια σημαντική απόφαση για τον Μόνιμο Μηχανισμό, το ESM, το οποίο θα αντικαταστήσει το EFSF το 2013: Τα δάνεια που θα δίνει δεν θα έχουν προτεραιότητα αποπληρωμής σε σχέση με άλλα δάνεια. Φαίνεται κατάλαβαν ότι κάτι τέτοιο θα σήμαινε πως κανείς δεν θα δάνειζε κράτος το οποίο έχει λάβει δάνεια από το ESM. (Από την άλλη βέβαια, το ESM βρίσκεται μετέωρο καθώς σχεδόν τίποτα σημαντικό δεν έχει αποφασιστεί ως προς την λειτουργία του).
Η Ισπανία στα πρόθυρα του νευρικού κλονισμού. Η El Pais υπολογίζει ότι κάθε 1% αύξησης των επιτοκίων δανεισμού της χώρας προσθέτει €12.5 δισ επί πλέον το χρόνο, ένα ποσό που ξεπερνά τις δημόσιες δαπάνες για υποδομές (δρόμους, νοσοκομεία) ή τις περικοπές μισθών και συντάξεων που σκέφτεται να εφαρμόσει η κυβέρνηση. Τους τελευταίους μήνες, τα επιτόκια δανεισμού της Ισπανίας έχουν αυξηθεί κατά 2%!
Στους Financial Times o Gideon Rachman επιχειρηματολογεί πως η Κρίση του Ευρώ είναι μη αναστρέψιμη και πως έχει ήδη διαρρήξει τις ευρωπαϊκές σχέσεις τόσο που οποιεσδήποτε σκέψεις για έξοδο από την Κρίση μέσα από 'περισσότερη Ευρώπη' (δηλαδή κινήσεις προς την πολιτική ένωση) είναι καταδικασμένες.
Το Der Spiegel παρουσιάζει νέες σκέψεις του Schäuble για το πως μπορεί να λυθεί το πρόβλημα του ελληνικού χρέους. Η κεντρική ιδέα έχει ως εξής: Νέα δάνεια της τάξης των €90 δισ με €120 δισ, μέρος των οποίων υπό την μορφή (τοξικών) ομολόγων του EFSF. Κατόπιν, η ελληνική κυβέρνηση δίνει αυτά τα ομόλογα στις ελληνικές τράπεζες οι οποίες με την σειρά τους τις δίνουν στην ΕΚΤ ως εχέγγυο για να πάρουν (κι άλλο) ρευστό παραδάκι. Έτσι ο Γερμανός υπουργός οικονομικών σκέφτεται να προετοιμάσει το έδαφος για το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων, προστατεύοντας τις ελληνικές τράπεζες από κατάρρευση.
Στην Financial Times, o Wolfgang Münchau προβλέπει ότι το ευρώ θα επιβιώσει. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον αρθογράφο, θα πτωχεύσει (ή θα της συγχωρεθούν τα παλαιά χρέη) αφού το μεγάλο κομμάτι του χρέους μας περάσει στα χέρια της ΕΕ (στο EFSF ή ESM) το οποίο είτε θα καλυφθεί από την ΕΚΤ, είτε θα πληρωθεί από τις πλεονασματικές χώρες είτε, τέλος, θα αποπληρωθεί μέσω έκδοσης ευρωομολόγων. Από αυτά τα τρία σενάρια, ο Münchau προκρίνει το ευρωομόλογο ως το πιο πιθανό μονοπάτι προς στο ευρωσύστημα του μέλλοντος.
Σύμφωνα με την Süddeutsche Zeitung το Σύμφωνο του Ευρώ αποδεικνύεται προβληματικό για την κα Merkel, παρόλο που ήταν δική της ιδέα. Βασικός λόγος είναι ότι η Γερμανία κινδυνεύει να μπει στο στόχαστρο κριτικής για το φορολογικό της σύστημα (το οποίο κάποιοι ισχυρίζονται ότι έρχεται σε αντίθεση με το Σύμφωνο του Ευρώ).
Ανακοινώθηκε χθες ότι τα νέα stress tests (τεστ αντοχής) των ευρωπαϊκών τραπεζών θα εμπεριέχουν το σενάριο μιας ελληνικής στάσης πληρωμών. Την ρεαλιστική τιμολόγηση των παλιόχαρτων και των νεκρών δανείων των τραπεζών θα την επιβάλουν; Αν το κάνουν, τα τεστ αντοχής θα αποδείξουν ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης είναι στην ίδια κατάσταση με το ελληνικό δημόσιο. Πάτε στοίχημα ότι δεν θα το κάνουν; Ότι, άλλη μια φορά, τα τεστ αντοχής θα είναι για τα μάτια του κόσμου;
Ο Jean Quatremer παραθέτει ένα χρονικό των παλινωδιών της κας Merkel τους τελευταίους 18 μήνες, αναφέροντας ότι αν η Σιδηρά Κυρία είχε απλώς δηλώσει τον Δεκέμβρη του 2009 ότι η Γερμανία θα σταθεί στο πλευρό της Ελλάδας, τα τεράστια δάνεια προς την Ελλάδα δεν θα χρειάζονταν. Ο αρθρογράφος καταλήγει: Εδώ που φτάσαμε είτε πάμε στην ομοσπονδοποίηση είτε στην κατάργηση του ευρώ. (Πολύ φοβάμαι ότι αν αυτό είναι το δίλημμα, το ευρώ δεν έχει μέλλον.)
Η Les Echos δημοσιεύει συνέντευξη με τον Jacques Delpla ο οποίος λέει ότι η Γερμανία χρωστά στην Ελλάδα €575 δισ, σε σημερινές τιμές, από την περίοδο της Κατοχής. (Όταν τα έλεγε ο Μανώλης Γλέζος, κάποιοι χλεύαζαν. Ας χλευάσουν τώρα και τον Delpla.)
Νάμαστε! Σε συζήτηση που είχα με εκπρόσωπο μεγάλης αγγλικής τράπεζας μου μεταφέρθηκε ότι ο μόνος τρόπος να μην αντιμετωπίσει εκρηκτικό πρόβλημα χρέους η Ιταλία (διατηρώντας το ποσοστό χρέους της στα 120%) είναι να διατηρήσει τα spreads της στο 1%. Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνεται από υπολογισμούς του FTAlphaville. Σήμερα τα spreads της Ιταλίας αγγίζουν το 1,8%...
Στο μεταξύ, οι Ισπανικές τράπεζες βρίσκονται στα πρόθυρα νευρικού κλονισμού.
Εξαιρετική τηλεοπτική συνέντευξη του φίλου μου Steve Keen στο Kaiser Report με θέμα (και) την Ελλάδα. Λέει, εν πολλοίς, ότι η Ελλάδα είναι ένα ακραίο παράδειγμα ενός προβλήματος το οποίο έχει φέρει ολόκληρο τον κόσμο στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης: Οι πολύ χαμηλοί μισθοί που εξωθούν για δεκαετίες τώρα τον κόσμο της εργασίας (αλλά και τα κράτη που ζουν από τους φόρους επί των μισθών) στον δανεισμό. Δείτε την εδώ.
Η Guardian αναφέρεται στην Ελλάδα ως τον δουλοπάροικο της Ευρώπης - μια σχέση υποτέλειας που δημιουργεί το ασήκωτο χρέος καθιστώντας την χώρα θύμα συνεχών εκβιασμών εκείνων (ΔΝΤ και ΕΚΤ) που δεν έχουν ιδέα πως να αντιμετωπίσουν την Κρίση. Η Sydney Morning Herald επαυξάνει (λίγο πιο ευγενικά.)
Φιλελληνικό άρθρο από την εφημερίδα Ελεύθερο Βέλγιο.
Η Le Monde φιλοσοφεί λέγοντας ότι η επιλογή της Ηπείρου μας είναι μεταξύ ενότητας και ελευθερίας.
Για του οπαδούς της άμεσης στάσης πληρωμών, ο Economist έχει καλά νέα: Τα πράγματα μόνο θα βελτιωθούν αφού γίνει. (Σε αυτό συνηγορεί και το διάγραμμα που προσφέρει ο Paul Krugman το οποίο δείχνει την ανάκαμψη της Αργεντινής.) Αυτό που όμως δεν λέει είναι κατά πόσον οι προηγούμενες εμπειρίες στάσης πληρωμών αφορούν μια χώρα εντός του ευρώ, σε περίοδο που το τελευταίο έτοιμο είναι να καταρρεύσει.
Οι Financial Times αναφέρονται στη Πρότασή μας με τον Stuart Holland (του οποίου το όνομα δολοφονούν - δεν είναι περίεργο να γράφουν το δικό μου σωστά και του συμπατριώτη τους λάθος; Αγγλική υπερ-αυτοπεποίθηση;)
Ο Paul Krugman για τον Keynes και τους σημερινούς οικονομολόγους. σήμερα. Πολύ ακαδημαϊκό (άρα και βαρετό) για τους περισσότερους αλλά ενδιαφέρον για όποιον έχει το μεράκι και το χρόνο να το διαβάσει.
Και πάλι ο Krugman με μια σημαντική σκέψη για του λόγου μας: Πως τα πακέτα διάσωσης, η λιτότητα, τα Μεσοπρόθεσμα κλπ επιφέρουν μόνιμη ζημιά (permanent damage) στην ελληνική οικονομία.
Ο Mario Monti κρίνει πως το πρόβλημα της Ευρώπης είναι η υπερβολική ευγένεια που συνοδεύεται με υπερβολική έφεση στο να αφήνουμε τους 'άλλους' να βρίσκουν την λύση.
Ποιος είπε ότι το ΔΝΤ έχει μόνο επικριτές. Εδώ θα βρείτε ένα ενδιαφέρον επιχείρημα ότι αν το ΔΝΤ δεν υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί (αν και όχι ακριβώς υπό την σημερινή του μορφή).
Η Guardian για την Πλατεία Συντάγματος και την σημασία της. Μια λίγο διαφορετική οπτική προσφέρει η Sydney Morning Herald.
Το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα μπροστά στο φάσμα της λιτότητας μέσα από την οπτική των Irish Times.
Ο Robert Peston (ο οικονομικός αναλυτής του BBC) λέει ότι η Ελλάδα δεν θα είναι μια νέα Lehman. Μπορεί να είναι χειρότερη!!! Λίγο αργότερα ο ανταποκριτής του BBC Paul Mason δημοσιεύει πολύ καλό κείμενο με τίτλο-ερώτημα: "Πως σώζει κανείς μια οικονομία από την πτώχευση;"
Ο Δήμαρχος του Λονδίνου επιβεβαιώνει ότι κι αυτή η θέση πολλή του είναι.
Η Ευρώπη σε μόνιμη άρνηση της πραγματικότητας που ακολουθεί σχεδόν αμέσως. Από τον David Lizoain (ο οποίος μας μεταφέρει και μια φωνή από το 1997 που έλεγε ότι το εγχείρημα του ευρώ είναι ίσως ένα καλό αντίδοτο σε κρίσεις τύπου Αργεντινής. Που να ήξερε!!!)
Μερικοί 'μύθοι' για την Ελλάδα και την Κρίση μας. (Μακάρι να συμφωνούσα ότι πρόκειται περί μύθων...)
Κλείνοντας για σήμερα, θέλετε να δείτε τι έχει να προτείνει ένας trader σε όποιον (Α) πιστεύει ότι η κατάρρευση του ευρώ θα επέλθει, και (β) θέλει να πλουτίσει από αυτήν; Τότε διαβάστε αυτό.
Δέκα σκέψεις για να μην πεθάνουμε
25 Ιουνίου 2011, 22:13
του Βασιλείου Μαρκεζίνη *
Σαν προφήτης στην έρημο, περιγράφω εδώ και καιρό τα προβλήματα της χώρας μας και, ενώ τα κείμενά μου διαβάζονται από πολυάριθμους αναγνώστες, κανένας Έλληνας πολιτικός δεν έχει θελήσει να ακολουθήσει τις συμβουλές μου, φοβούμενος ίσως (αλλά δυστυχώς) το πολιτικό κόστος. Είναι πλέον σαφές πως μόνον ο λαός μπορεί να σώσει τη χώρα από την άβυσσο. Για να γίνει αυτό, όμως, ο λαός πρέπει να γνωρίζει την αλήθεια -όσο και αν η αλήθεια, αντίθετα με τα ψέματα, πονάει.
Ιδού λοιπόν η δική μου εκδοχή της αλήθειας, με τη μορφή δέκα προτάσεων.
1. Στο τελευταίο μου βιβλίο, Η Ελλάδα των Κρίσεων, ανέλυσα τις πέντε κρίσεις μας – την οικονομική, τη διπλωματική, τη μεταναστευτική, τη μειονοτική, αλλά και την κρίση αξιοπιστίας του πολιτικού κόσμου – και τόνισα, όσο κανείς άλλος, ότι οι κρίσεις αυτές είναι αλληλένδετες. To συγκεκριμένο χαρακτηριστικό καθιστά τη θέση της χώρας μας πολύ διαφορετική και πολύ πιο επισφαλή από της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, οι οποίες συχνά μνημονεύονται ως ανάλογες περιπτώσεις, ενώ δεν είναι.
2. Όσο ολέθριες και αν είναι οι οικονομικές μας ασωτίες, η κακή υπόληψη των πολιτικών μας είναι ο παράγοντας που ενδέχεται μια μέρα να πυροδοτήσει ακραίες εσωτερικές αντιδράσεις, κατά τον ίδιο τρόπο που έχει καταβαραθρώσει την αξιοπιστία μας στο εξωτερικό. Ο πολιτικός και ο δημοσιογραφικός κόσμος της χώρας μας υποκρίνονται ότι το πρόβλημα είναι «κατασκευασμένο»· ο λαός όμως συνειδητοποιεί όλο και πιο έντονα ότι το πρόβλημα είναι απολύτως πραγματικό.
3. Στη διένεξη εντάχθηκαν πρόσφατα μερικοί πανεπιστημιακοί μας, οι οποίοι εστίασαν τη συζήτηση στη συνταγματική μεταρρύθμιση. Αν και είναι καθ’ όλα θεμιτή και ορθή, η λογική αυτή μπορεί να μας οδηγήσει σε έναν ατέρμονα δαίδαλο χρονοβόρων νομικών συζητήσεων. Ως εκ τούτου, δεν είναι αυτή η κατάλληλη η στιγμή για να αναδείξουμε το εν λόγω ζήτημα ως το πλέον επιτακτικό. Παρότι η χώρα μας έχει να ωφεληθεί από τις τρέχουσες διαβουλεύσεις για τις ανησυχίες και τα δεινά της, αν χρειάζεται κάτι επειγόντως είναι ανθρώπους που θα την κυβερνήσουν με τιμιότητα, ικανότητα και σύνεση. Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να προέλθουν από τις τάξεις των Ελλήνων μέσης ηλικίας, οι οποίοι έχουν ήδη αποδείξει την αξία τους στη ζωή – και επ’ ουδενί λόγω από τους κύκλους που μας έφεραν στο χείλος του γκρεμού.
4. Στρεφόμενοι στην οικονομική κρίση, οφείλουμε όλοι να καταλάβουμε ότι στα ζητήματα αυτά δεν υπάρχει «μία λύση». Όποια λύση και αν υιοθετήσουμε, θα έχει και κόστος και οδυνηρές συνέπειες. Γι’ αυτό άλλωστε είμαι πεπεισμένος, ότι το «κούρεμα», που προχωράει ήδη μυστικά, θα γίνει μια μέρα και ανοικτά, προκειμένου να καθησυχαστούν οι αγορές. Σε συνδυασμό με τον πραγματικό -και όχι τον πλασματικό, που καταστρώνεται σήμερα- περιορισμό του αδρανούς κρατικού μηχανισμού, τα μέτρα μπορεί να οδηγήσουν σε παρατεταμένη εσωτερική αστάθεια, μείωση της εθνικής κυριαρχίας ή ακόμη και αιματοχυσίες. Οι κίνδυνοι αυτοί θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποφευχθούν, εάν ο λαός πειστεί ότι αυτοί που τα προτείνουν (α) πιστεύουν ειλικρινά στην ορθότητά τους και (β) είναι τίμιοι και δεν θα τα εκμεταλλευτούν προς ίδιον όφελος. (Τούτο μάς οδηγεί στην έβδομη πρόταση, κατωτέρω)
5. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η αμυδρή ελπίδα ότι οι κρίσεις θα οδηγήσουν σε ειρηνικές διαδηλώσεις του είδους που βλέπουμε στην Πλατεία Συντάγματος και αλλού στην χώρα μας. Οι διαδηλώσεις αυτές θα αποδειχθούν θετικές εφόσον (α) παραμείνουν ακομμάτιστες· (β) δεν εισχωρήσουν σε αυτές παράγοντες ή προβοκάτορες της κυβέρνησης· (γ) παραμείνουν ειρηνικές· (δ) αποκτήσουν σύντομα συγκεκριμένους και εφικτούς στόχους. Οι απόπειρες των κομμάτων να «χρωματίσουν» το Κίνημα του Συντάγματος θα μπορούσαν να σκοτώσουν την «Ελληνική Άνοιξη» και να επιβάλουν εκ νέου την καταστροφική κομματική κυριαρχία στις συνειδήσεις και τις κινήσεις των αγανακτισμένων. Τέλος, για να επιβιώσει αυτό το ευπρόσδεκτο (πιστεύω), νεανικό κίνημα, πρέπει τουλάχιστον να δεκαπλασιαστεί σε μέγεθος και να μετασχηματίσει εποικοδομητικά τη λογική των συνεχών συζητήσεων, που φαίνεται να επικρατεί σήμερα.
6. Εάν πραγματωθούν όλοι αυτοί οι παράγοντες, το ειρηνικό αυτό κίνημα θα μπορούσε ακόμη και να ρίξει την κυβέρνηση (πράγμα που έχει ήδη καθυστερήσει να γίνει). Πάντοτε όμως το κίνημα θα πρέπει να θυμάται μέχρι πού μπορεί να φτάσει, υπό την παρούσα μορφή του. Διότι, παρ’ όλο που οι ειρηνικοί διαδηλωτές μπορούν να ανατρέψουν κυβερνήσεις ή ακόμη και έναν ολόκληρο πολιτικό κόσμο, δεν μπορούν, ως μάζα, να αναλάβουν το καθήκον της κυβέρνησης.
7. Έτσι, για το επόμενο βήμα θα χρειαστεί να εμφανιστεί ένας νέος ηγέτης, ο οποίος όμως εξακολουθεί σήμερα να απουσιάζει. Η ανάδυση ενός ηγέτη, όπως συνέβη με τον Βενιζέλο το 1910 και τον Βάτσλαβ Χάβελ στην Τσεχοσλοβακία τη δεκαετία του 1990, αποτελεί γεγονός απροσδιόριστο και απρόβλεπτο. Οι πολίτες πρέπει να το καταλάβουν αυτό, μια και ανέκαθεν αυτό υποδείκνυε η ιστορία. Χωρίς «ηγέτη», οι ομάδες αυτού του είδους μπορούν μεν να γκρεμίσουν, όχι όμως και να κτίσουν. Αργά ή γρήγορα, λοιπόν, το κίνημα αυτό θα πρέπει να εγκαταλείψει ή τουλάχιστον να αναπροσανατολίσει τις σημερινές ιδέες του περί άμεσης δημοκρατίας. Οι διαδηλωτές οφείλουν επίσης να συνειδητοποιήσουν ότι η εκλογική αποχή και η λευκή ψήφος είναι απολύτως ατελέσφορες ως λύσεις.
8. Όποιο σενάριο και αν επικρατήσει – η βίαιη ή η ειρηνική αλλαγή -, το υπάρχον κομματικό σύστημα θα βγει εντελώς διαφορετικό από την όλη διαδικασία, έστω και αν επιβιώσουν για λίγους μήνες μερικές από τις υπάρχουσες ταμπέλες και συνθηματολογίες του. Διότι ο «κρατισμός» και οι κομματικοί διορισμοί θα εξαλειφθούν, και το γεγονός αυτό θα επηρεάσει τη δομή των κομμάτων, την πηγή της δύναμής τους ή ακόμη και τη συνθηματολογία που χρησιμοποιούν στις καθημερινές πολιτικές μάχες. Έτσι, προβλέπω ότι η έμφαση του δημόσιου διαλόγου θα μετατοπιστεί στα ζητήματα της μετανάστευσης και της έννομης τάξης, υπό την επιρροή ιδεαλιστικών ή ρεαλιστικών διακηρύξεων δικαιωμάτων.
9. Στην πλειονότητά του, ο λαός δεν έχει συνειδητοποιήσει τη χαώδη κατάσταση της εξωτερικής μας πολιτικής. Οι κίνδυνοι που ενέχουν η πολιτική ισχύος και οι νέες συμμαχίες που διαμορφώνονται σήμερα γύρω μας δεν λαμβάνονται υπόψη ούτε καν από τους ειδικούς. Ο καινοφανής χαρακτήρας της κατάστασης σημαίνει ότι στο μέλλον οι σοφές αποφάσεις θα εξαρτηθούν από τη διαίσθηση και την εμπειρία. Και οι δύο όμως αυτές ιδιότητες απουσιάζουν παντελώς από ένα υπουργείο που δεν στερείται μόνον κεφαλαίων, αλλά και ιδεών. Δεν βλέπω καμία αχτίδα ελπίδας εάν δεν αναπροσαρμοστεί άμεσα η πολιτική μας απέναντι σε έναν γείτονα που, ενώ εμείς κοιμόμαστε, αυτός γίνεται όλο και πιο μεγάλος, πιο ισχυρός, πιο επιθετικός!
10. Σε τελευταία και βαθύτερη ανάλυση, όλα τα προβλήματα συνδέονται με τον άνθρωπο που είναι υπεύθυνος για την κυβέρνηση. Και, πολιτικά και συνταγματικά, ο άνθρωπος αυτός είναι ο πρωθυπουργός. Η αναποφασιστικότητά του και η διοικητική του ανεπάρκεια υπερτερούν της εντυπωσιακής κινητικότητάς του, με αποτέλεσμα να έχουν μειώσει τη δημοτικότητά του στο εσωτερικό και την αξιοπιστία του στο εξωτερικό. Για ποιον λόγο, όμως, το κόμμα του, που δεν στερείται χαρισματικών ανθρώπων, αφήνεται να οδηγηθεί στην ήττα και την ατίμωση; Δεν μπορούν τα μέλη του να καταλάβουν ότι οφείλουν να αντικαταστήσουν τον αρχηγό τους άμεσα (αλλά και με αξιοπρέπεια); Και αν το ίδιο ΠΑΣΟΚ δεν έχει το θάρρος να προβεί σε αυτήν τη «βασιλοκτονία», δεν θα έπρεπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ορμώμενος ίσως από μια κοινοβουλευτική ήττα, να προκηρύξει εκλογές; Έτσι τουλάχιστον θα έχουμε την ελπίδα ότι (α) θα καθαρίσει η δηλητηριώδης ατμόσφαιρα στην οποία ζούμε σήμερα και (β) θα διευκολυνθεί η συναίνεση, καθώς θα απομακρυνθεί από τον πολιτικό βίο μας η διανοητική στειρότητα πολυάριθμων βουλευτών.
Για πόσο ακόμη ο πολιτικός κόσμος που αποτελεί τη βάση της πυραμίδας του ΠΑΣΟΚ θα ανέχεται ένα τόσο προσωποκεντρικό και αποτυχημένο σύστημα διακυβέρνησης; Για πόσο ακόμη τα επικοινωνιακά τεχνάσματα θα υπερέχουν της ουσίας; Για πόσο ακόμη ο θνήσκων πολιτικός κόσμος μας θα αποφεύγει την ανανέωση επιμένοντας να κρατάει ζωντανά με τεχνητό τρόπο τα νεκρά του μέλη;
To μόνο που μπορώ να προβλέψω είναι ότι όσο πιο πολύ καθυστερούμε αυτές τις αλλαγές, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το τίμημα που θα πληρώσουμε!
* Ο Βασίλειος Μαρκεζίνης είναι Ακαδημαϊκός, διδάκτορας σε πάμπολλα πανεπιστήμια και επιστήμονας διεθνούς κύρους
του Βασιλείου Μαρκεζίνη *
Σαν προφήτης στην έρημο, περιγράφω εδώ και καιρό τα προβλήματα της χώρας μας και, ενώ τα κείμενά μου διαβάζονται από πολυάριθμους αναγνώστες, κανένας Έλληνας πολιτικός δεν έχει θελήσει να ακολουθήσει τις συμβουλές μου, φοβούμενος ίσως (αλλά δυστυχώς) το πολιτικό κόστος. Είναι πλέον σαφές πως μόνον ο λαός μπορεί να σώσει τη χώρα από την άβυσσο. Για να γίνει αυτό, όμως, ο λαός πρέπει να γνωρίζει την αλήθεια -όσο και αν η αλήθεια, αντίθετα με τα ψέματα, πονάει.
Ιδού λοιπόν η δική μου εκδοχή της αλήθειας, με τη μορφή δέκα προτάσεων.
1. Στο τελευταίο μου βιβλίο, Η Ελλάδα των Κρίσεων, ανέλυσα τις πέντε κρίσεις μας – την οικονομική, τη διπλωματική, τη μεταναστευτική, τη μειονοτική, αλλά και την κρίση αξιοπιστίας του πολιτικού κόσμου – και τόνισα, όσο κανείς άλλος, ότι οι κρίσεις αυτές είναι αλληλένδετες. To συγκεκριμένο χαρακτηριστικό καθιστά τη θέση της χώρας μας πολύ διαφορετική και πολύ πιο επισφαλή από της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας, οι οποίες συχνά μνημονεύονται ως ανάλογες περιπτώσεις, ενώ δεν είναι.
2. Όσο ολέθριες και αν είναι οι οικονομικές μας ασωτίες, η κακή υπόληψη των πολιτικών μας είναι ο παράγοντας που ενδέχεται μια μέρα να πυροδοτήσει ακραίες εσωτερικές αντιδράσεις, κατά τον ίδιο τρόπο που έχει καταβαραθρώσει την αξιοπιστία μας στο εξωτερικό. Ο πολιτικός και ο δημοσιογραφικός κόσμος της χώρας μας υποκρίνονται ότι το πρόβλημα είναι «κατασκευασμένο»· ο λαός όμως συνειδητοποιεί όλο και πιο έντονα ότι το πρόβλημα είναι απολύτως πραγματικό.
3. Στη διένεξη εντάχθηκαν πρόσφατα μερικοί πανεπιστημιακοί μας, οι οποίοι εστίασαν τη συζήτηση στη συνταγματική μεταρρύθμιση. Αν και είναι καθ’ όλα θεμιτή και ορθή, η λογική αυτή μπορεί να μας οδηγήσει σε έναν ατέρμονα δαίδαλο χρονοβόρων νομικών συζητήσεων. Ως εκ τούτου, δεν είναι αυτή η κατάλληλη η στιγμή για να αναδείξουμε το εν λόγω ζήτημα ως το πλέον επιτακτικό. Παρότι η χώρα μας έχει να ωφεληθεί από τις τρέχουσες διαβουλεύσεις για τις ανησυχίες και τα δεινά της, αν χρειάζεται κάτι επειγόντως είναι ανθρώπους που θα την κυβερνήσουν με τιμιότητα, ικανότητα και σύνεση. Οι άνθρωποι αυτοί πρέπει να προέλθουν από τις τάξεις των Ελλήνων μέσης ηλικίας, οι οποίοι έχουν ήδη αποδείξει την αξία τους στη ζωή – και επ’ ουδενί λόγω από τους κύκλους που μας έφεραν στο χείλος του γκρεμού.
4. Στρεφόμενοι στην οικονομική κρίση, οφείλουμε όλοι να καταλάβουμε ότι στα ζητήματα αυτά δεν υπάρχει «μία λύση». Όποια λύση και αν υιοθετήσουμε, θα έχει και κόστος και οδυνηρές συνέπειες. Γι’ αυτό άλλωστε είμαι πεπεισμένος, ότι το «κούρεμα», που προχωράει ήδη μυστικά, θα γίνει μια μέρα και ανοικτά, προκειμένου να καθησυχαστούν οι αγορές. Σε συνδυασμό με τον πραγματικό -και όχι τον πλασματικό, που καταστρώνεται σήμερα- περιορισμό του αδρανούς κρατικού μηχανισμού, τα μέτρα μπορεί να οδηγήσουν σε παρατεταμένη εσωτερική αστάθεια, μείωση της εθνικής κυριαρχίας ή ακόμη και αιματοχυσίες. Οι κίνδυνοι αυτοί θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποφευχθούν, εάν ο λαός πειστεί ότι αυτοί που τα προτείνουν (α) πιστεύουν ειλικρινά στην ορθότητά τους και (β) είναι τίμιοι και δεν θα τα εκμεταλλευτούν προς ίδιον όφελος. (Τούτο μάς οδηγεί στην έβδομη πρόταση, κατωτέρω)
5. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η αμυδρή ελπίδα ότι οι κρίσεις θα οδηγήσουν σε ειρηνικές διαδηλώσεις του είδους που βλέπουμε στην Πλατεία Συντάγματος και αλλού στην χώρα μας. Οι διαδηλώσεις αυτές θα αποδειχθούν θετικές εφόσον (α) παραμείνουν ακομμάτιστες· (β) δεν εισχωρήσουν σε αυτές παράγοντες ή προβοκάτορες της κυβέρνησης· (γ) παραμείνουν ειρηνικές· (δ) αποκτήσουν σύντομα συγκεκριμένους και εφικτούς στόχους. Οι απόπειρες των κομμάτων να «χρωματίσουν» το Κίνημα του Συντάγματος θα μπορούσαν να σκοτώσουν την «Ελληνική Άνοιξη» και να επιβάλουν εκ νέου την καταστροφική κομματική κυριαρχία στις συνειδήσεις και τις κινήσεις των αγανακτισμένων. Τέλος, για να επιβιώσει αυτό το ευπρόσδεκτο (πιστεύω), νεανικό κίνημα, πρέπει τουλάχιστον να δεκαπλασιαστεί σε μέγεθος και να μετασχηματίσει εποικοδομητικά τη λογική των συνεχών συζητήσεων, που φαίνεται να επικρατεί σήμερα.
6. Εάν πραγματωθούν όλοι αυτοί οι παράγοντες, το ειρηνικό αυτό κίνημα θα μπορούσε ακόμη και να ρίξει την κυβέρνηση (πράγμα που έχει ήδη καθυστερήσει να γίνει). Πάντοτε όμως το κίνημα θα πρέπει να θυμάται μέχρι πού μπορεί να φτάσει, υπό την παρούσα μορφή του. Διότι, παρ’ όλο που οι ειρηνικοί διαδηλωτές μπορούν να ανατρέψουν κυβερνήσεις ή ακόμη και έναν ολόκληρο πολιτικό κόσμο, δεν μπορούν, ως μάζα, να αναλάβουν το καθήκον της κυβέρνησης.
7. Έτσι, για το επόμενο βήμα θα χρειαστεί να εμφανιστεί ένας νέος ηγέτης, ο οποίος όμως εξακολουθεί σήμερα να απουσιάζει. Η ανάδυση ενός ηγέτη, όπως συνέβη με τον Βενιζέλο το 1910 και τον Βάτσλαβ Χάβελ στην Τσεχοσλοβακία τη δεκαετία του 1990, αποτελεί γεγονός απροσδιόριστο και απρόβλεπτο. Οι πολίτες πρέπει να το καταλάβουν αυτό, μια και ανέκαθεν αυτό υποδείκνυε η ιστορία. Χωρίς «ηγέτη», οι ομάδες αυτού του είδους μπορούν μεν να γκρεμίσουν, όχι όμως και να κτίσουν. Αργά ή γρήγορα, λοιπόν, το κίνημα αυτό θα πρέπει να εγκαταλείψει ή τουλάχιστον να αναπροσανατολίσει τις σημερινές ιδέες του περί άμεσης δημοκρατίας. Οι διαδηλωτές οφείλουν επίσης να συνειδητοποιήσουν ότι η εκλογική αποχή και η λευκή ψήφος είναι απολύτως ατελέσφορες ως λύσεις.
8. Όποιο σενάριο και αν επικρατήσει – η βίαιη ή η ειρηνική αλλαγή -, το υπάρχον κομματικό σύστημα θα βγει εντελώς διαφορετικό από την όλη διαδικασία, έστω και αν επιβιώσουν για λίγους μήνες μερικές από τις υπάρχουσες ταμπέλες και συνθηματολογίες του. Διότι ο «κρατισμός» και οι κομματικοί διορισμοί θα εξαλειφθούν, και το γεγονός αυτό θα επηρεάσει τη δομή των κομμάτων, την πηγή της δύναμής τους ή ακόμη και τη συνθηματολογία που χρησιμοποιούν στις καθημερινές πολιτικές μάχες. Έτσι, προβλέπω ότι η έμφαση του δημόσιου διαλόγου θα μετατοπιστεί στα ζητήματα της μετανάστευσης και της έννομης τάξης, υπό την επιρροή ιδεαλιστικών ή ρεαλιστικών διακηρύξεων δικαιωμάτων.
9. Στην πλειονότητά του, ο λαός δεν έχει συνειδητοποιήσει τη χαώδη κατάσταση της εξωτερικής μας πολιτικής. Οι κίνδυνοι που ενέχουν η πολιτική ισχύος και οι νέες συμμαχίες που διαμορφώνονται σήμερα γύρω μας δεν λαμβάνονται υπόψη ούτε καν από τους ειδικούς. Ο καινοφανής χαρακτήρας της κατάστασης σημαίνει ότι στο μέλλον οι σοφές αποφάσεις θα εξαρτηθούν από τη διαίσθηση και την εμπειρία. Και οι δύο όμως αυτές ιδιότητες απουσιάζουν παντελώς από ένα υπουργείο που δεν στερείται μόνον κεφαλαίων, αλλά και ιδεών. Δεν βλέπω καμία αχτίδα ελπίδας εάν δεν αναπροσαρμοστεί άμεσα η πολιτική μας απέναντι σε έναν γείτονα που, ενώ εμείς κοιμόμαστε, αυτός γίνεται όλο και πιο μεγάλος, πιο ισχυρός, πιο επιθετικός!
10. Σε τελευταία και βαθύτερη ανάλυση, όλα τα προβλήματα συνδέονται με τον άνθρωπο που είναι υπεύθυνος για την κυβέρνηση. Και, πολιτικά και συνταγματικά, ο άνθρωπος αυτός είναι ο πρωθυπουργός. Η αναποφασιστικότητά του και η διοικητική του ανεπάρκεια υπερτερούν της εντυπωσιακής κινητικότητάς του, με αποτέλεσμα να έχουν μειώσει τη δημοτικότητά του στο εσωτερικό και την αξιοπιστία του στο εξωτερικό. Για ποιον λόγο, όμως, το κόμμα του, που δεν στερείται χαρισματικών ανθρώπων, αφήνεται να οδηγηθεί στην ήττα και την ατίμωση; Δεν μπορούν τα μέλη του να καταλάβουν ότι οφείλουν να αντικαταστήσουν τον αρχηγό τους άμεσα (αλλά και με αξιοπρέπεια); Και αν το ίδιο ΠΑΣΟΚ δεν έχει το θάρρος να προβεί σε αυτήν τη «βασιλοκτονία», δεν θα έπρεπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ορμώμενος ίσως από μια κοινοβουλευτική ήττα, να προκηρύξει εκλογές; Έτσι τουλάχιστον θα έχουμε την ελπίδα ότι (α) θα καθαρίσει η δηλητηριώδης ατμόσφαιρα στην οποία ζούμε σήμερα και (β) θα διευκολυνθεί η συναίνεση, καθώς θα απομακρυνθεί από τον πολιτικό βίο μας η διανοητική στειρότητα πολυάριθμων βουλευτών.
Για πόσο ακόμη ο πολιτικός κόσμος που αποτελεί τη βάση της πυραμίδας του ΠΑΣΟΚ θα ανέχεται ένα τόσο προσωποκεντρικό και αποτυχημένο σύστημα διακυβέρνησης; Για πόσο ακόμη τα επικοινωνιακά τεχνάσματα θα υπερέχουν της ουσίας; Για πόσο ακόμη ο θνήσκων πολιτικός κόσμος μας θα αποφεύγει την ανανέωση επιμένοντας να κρατάει ζωντανά με τεχνητό τρόπο τα νεκρά του μέλη;
To μόνο που μπορώ να προβλέψω είναι ότι όσο πιο πολύ καθυστερούμε αυτές τις αλλαγές, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το τίμημα που θα πληρώσουμε!
* Ο Βασίλειος Μαρκεζίνης είναι Ακαδημαϊκός, διδάκτορας σε πάμπολλα πανεπιστήμια και επιστήμονας διεθνούς κύρους
Σάββατο 25 Ιουνίου 2011
Καλή τύχη μικρή μας Ελλάδα!
Η μικρή Ελλάδα στη εντατική
Της Λένας Δεληγιορίδου, Θεσσαλονίκη
23/06/2011
Ήταν - που λέτε- κάποτε ένα παιδί…Ένα παιδί με καταγάλανα μάτια και σγουρά κατάμαυρα μαλλιά. Όμορφο, έξυπνο και με προσωπικότητα που το έκανε να ξεχωρίζει από όλα τα άλλα παιδιά. Ήταν από εκείνα τα παιδιά που όλοι ήθελαν να του ζουλίξουν με λαχτάρα το μάγουλο…Πώς το έλεγαν; Με ρωτάς το όνομά του παιδιού;
Ας πούμε ότι το έλεγαν Ελλάδα.
Η Ελλάδα λοιπόν-αν και κατά καιρούς αντιμετώπιζε διάφορα προβλήματα υγείας-πάντα κατάφερνε να τα αντιμετωπίζει με μία κάποια επιτυχία ή τουλάχιστον έτσι φαινόταν…Ζούσε με την οικογένειά της δίπλα σε όμορφα γαλαζοπράσινα νερά…
Η οικογένειά της. Άνθρωποι όμορφοι στην ψυχή-αν και κάπως ιδιόρρυθμοι- την αγαπούσαν πολύ και χαίρονταν να τη βλέπουν να τρέχει ξυπόλητη κάτω από τον καυτό ήλιο του καλοκαιριού. Μα ήταν και φορές που ξεχνούσαν να της δείχνουν εκείνη την ατέρμονη αγάπη και την πλήγωναν-άθελά τους ή επί τούτου, δε θα ‘θελα να το σχολιάσω…
Να, όπως οι Έλληνες…
Κάποια μέρα-φθινόπωρο ήτανε θαρρώ-το παιδί αρρώστησε βαριά. Λες και συσσωρεύτηκαν όλες οι παλιές αρρώστιες και κόντευαν να το πνίξουν. Οι γονείς του, αν και ήξεραν πως το παιδί τους ήταν φιλάσθενο, εντούτοις τρόμαξαν πολύ με αυτή την εξέλιξη της υγείας του. Το πήραν από το χέρι και το οδήγησαν στην πλησιέστερη κλινική. Εκεί είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ αρκετών, το γιατρό εκείνο που θεωρούσαν ότι θα αντιμετώπιζε αποτελεσματικότερα την κατάσταση της υγείας του παιδιού…
Να, κάτι σαν τις βουλευτικές εκλογές…
Μετά από σοβαρή σκέψη και εκτενή μελέτη των πτυχίων και των βιογραφικών του καθενός, και αφού προηγήθηκε 10λεπτη συνάντηση και συζήτηση με τον καθένα από τους διαθέσιμους γιατρούς, οι γονείς κατέληξαν σε εκείνον, που-για κάποιους λόγους-τους έπεισε περισσότερο. Σίγουροι δεν μπορούσαν να είναι, αλλά έπρεπε να επιλέξουν άμεσα…Και ο θεράπων-πλέον-ιατρός κλήθηκε να αναλάβει την ίαση του παιδιού…
Να, όπως ο πρωθυπουργός…
Οι μέρες περνούσαν και ο γιατρός με τους βοηθούς του δοκίμαζαν ιάματα και θεραπείες για την αποκατάσταση της υγείας του παιδιού. Άλλοτε επικαλούνταν παλιές και δοκιμασμένες-και συνήθως αποτυχημένες- μεθόδους, κι άλλοτε νέα φάρμακα που, σαν σε πειραματόζωο, τις δοκίμαζαν πάνω στο ταλαιπωρημένο κοριτσάκι. Η κατάσταση του παιδιού, όχι μόνο δε βελτιωνόταν, αλλά έμοιαζε να υποτροπιάζει. Οι γονείς άρχισαν να ανησυχούν ιδιαίτερα για την κατάσταση στην οποία περιήλθε το παιδί τους, και εξέφρασαν έντονα τη διαφωνία και την αγανάκτησή τους. Ζητούσαν να βρεθεί άμεσα η νέα μέθοδος ή το νέο φάρμακο που θα βοηθούσε την κατάσταση της πονεμένης μικρής. Δεν ήξεραν πού ακριβώς έπρεπε να απευθυνθούν. Ένοιωθαν χαμένοι, απελπισμένοι, αλλά κάπου-στο πίσω μέρος του μυαλού τους- υπήρχε η ελπίδα ότι η μικρούλα τους θα σωθεί. Έτσι το σήμα κινδύνου που εξέπεμπαν, απευθυνόταν προς πάσαν κατεύθυνση.
Να, όπως αυτοί οι χιλιάδες που κατακλύζουν τις πλατείες της χώρας…
Οι άλλοι γιατροί παρακολουθώντας τις εξελίξεις και διακρίνοντας την απογοήτευση στα μάτια των γονιών, έτριψαν με ευχαρίστηση τα παχουλά τους χέρια και δε δίστασαν να αδράξουν την ευκαιρία. Έβγαλαν λοιπόν πάλι τα πτυχία τους στο τραπέζι και τα κουνούσαν επιδεικτικά μπροστά στα, θολά από το κλάμα, μάτια των φοβισμένων γονιών. Εκείνοι έβλεπαν τα χαρτιά να πηγαινοέρχονται μπροστά τους, αλλά πλέον δεν πίστευαν σε πρόσωπα, μόνο τη μέθοδο αναζητούσαν. Μόνο το φάρμακο της σωτηρίας ήθελαν να βρεθεί και ας ερχόταν και από τα χέρια ενός αμόρφωτου αγρότη από τα βουνά της Ηπείρου. Δεν τους ένοιαζαν πια τα πρόσωπα, μόνο ο τελικός σκοπός στριφογύριζε νυχθημερόν στο μυαλό τους. Η σωτηρία. Η σωτηρία του παιδιού και η δική τους, καθώς ήξεραν πως χωρίς το μικρό τους κοριτσάκι δε θα μπορούσαν ούτε οι ίδιοι να ζήσουν.
Κι ενώ ο θεράπων ιατρός προσπαθούσε να επιμεληθεί της θεραπείας και ταυτόχρονα να κερδίσει τη χαμένη εμπιστοσύνη των γονιών, οι άλλοι γιατροί του χτυπούσαν απειλητικά την πόρτα, απαιτώντας να εγκαταλείψει την προσπάθεια και να αναλάβουν εκείνοι τη συνέχιση της θεραπείας.
Όχι, τους τρόπους δεν τους είχαν ακόμη σκεφτεί. Ήταν πολύ απασχολημένοι με την διαδικασία της ανάληψης της εξουσίας-συγγνώμη, της καθοδήγησης της θεραπείας ήθελα να πω- που δεν τους έμεινε χρόνος για να φτιάξουν το πλάνο της θεραπείας που θα ακολουθούσαν.
Να, κάπως σαν τους αρχηγούς των κομμάτων…
Έτσι, σε μια παγωμένη αίθουσα κλινικής, ένα κοριτσάκι διασωληνωμένο να σφαδάζει από τους πόνους , ένας γιατρός και η ομάδα του να προσπαθούν σαστισμένοι να πείσουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν, άλλοι γιατροί που-αντί να επικεντρωθούν στο πρόβλημα και την ίαση του παιδιού- απαιτούν να αντικαταστήσουν τον θεράποντα γιατρό, ώστε να αραδιάσουν τις οικογενειακές τους φωτογραφίες στο μεγάλο γραφείο, και οι γονείς να στέκονται έξω από τζάμι του δωματίου της εντατικής, να παρατηρούν το κοριτσάκι τους και να μετρούν τις γρήγορες ανάσες του στην προσπάθεια του να επιβιώσει, καθώς ουρλιάζουν νοιώθοντας τον πόνο να ξεριζώνει τα σωθικά τους.
Να, όπως εγώ, εσύ, εμείς…
Καλή τύχη μικρή μας Ελλάδα!
Της Λένας Δεληγιορίδου, Θεσσαλονίκη
23/06/2011
Ήταν - που λέτε- κάποτε ένα παιδί…Ένα παιδί με καταγάλανα μάτια και σγουρά κατάμαυρα μαλλιά. Όμορφο, έξυπνο και με προσωπικότητα που το έκανε να ξεχωρίζει από όλα τα άλλα παιδιά. Ήταν από εκείνα τα παιδιά που όλοι ήθελαν να του ζουλίξουν με λαχτάρα το μάγουλο…Πώς το έλεγαν; Με ρωτάς το όνομά του παιδιού;
Ας πούμε ότι το έλεγαν Ελλάδα.
Η Ελλάδα λοιπόν-αν και κατά καιρούς αντιμετώπιζε διάφορα προβλήματα υγείας-πάντα κατάφερνε να τα αντιμετωπίζει με μία κάποια επιτυχία ή τουλάχιστον έτσι φαινόταν…Ζούσε με την οικογένειά της δίπλα σε όμορφα γαλαζοπράσινα νερά…
Η οικογένειά της. Άνθρωποι όμορφοι στην ψυχή-αν και κάπως ιδιόρρυθμοι- την αγαπούσαν πολύ και χαίρονταν να τη βλέπουν να τρέχει ξυπόλητη κάτω από τον καυτό ήλιο του καλοκαιριού. Μα ήταν και φορές που ξεχνούσαν να της δείχνουν εκείνη την ατέρμονη αγάπη και την πλήγωναν-άθελά τους ή επί τούτου, δε θα ‘θελα να το σχολιάσω…
Να, όπως οι Έλληνες…
Κάποια μέρα-φθινόπωρο ήτανε θαρρώ-το παιδί αρρώστησε βαριά. Λες και συσσωρεύτηκαν όλες οι παλιές αρρώστιες και κόντευαν να το πνίξουν. Οι γονείς του, αν και ήξεραν πως το παιδί τους ήταν φιλάσθενο, εντούτοις τρόμαξαν πολύ με αυτή την εξέλιξη της υγείας του. Το πήραν από το χέρι και το οδήγησαν στην πλησιέστερη κλινική. Εκεί είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ αρκετών, το γιατρό εκείνο που θεωρούσαν ότι θα αντιμετώπιζε αποτελεσματικότερα την κατάσταση της υγείας του παιδιού…
Να, κάτι σαν τις βουλευτικές εκλογές…
Μετά από σοβαρή σκέψη και εκτενή μελέτη των πτυχίων και των βιογραφικών του καθενός, και αφού προηγήθηκε 10λεπτη συνάντηση και συζήτηση με τον καθένα από τους διαθέσιμους γιατρούς, οι γονείς κατέληξαν σε εκείνον, που-για κάποιους λόγους-τους έπεισε περισσότερο. Σίγουροι δεν μπορούσαν να είναι, αλλά έπρεπε να επιλέξουν άμεσα…Και ο θεράπων-πλέον-ιατρός κλήθηκε να αναλάβει την ίαση του παιδιού…
Να, όπως ο πρωθυπουργός…
Οι μέρες περνούσαν και ο γιατρός με τους βοηθούς του δοκίμαζαν ιάματα και θεραπείες για την αποκατάσταση της υγείας του παιδιού. Άλλοτε επικαλούνταν παλιές και δοκιμασμένες-και συνήθως αποτυχημένες- μεθόδους, κι άλλοτε νέα φάρμακα που, σαν σε πειραματόζωο, τις δοκίμαζαν πάνω στο ταλαιπωρημένο κοριτσάκι. Η κατάσταση του παιδιού, όχι μόνο δε βελτιωνόταν, αλλά έμοιαζε να υποτροπιάζει. Οι γονείς άρχισαν να ανησυχούν ιδιαίτερα για την κατάσταση στην οποία περιήλθε το παιδί τους, και εξέφρασαν έντονα τη διαφωνία και την αγανάκτησή τους. Ζητούσαν να βρεθεί άμεσα η νέα μέθοδος ή το νέο φάρμακο που θα βοηθούσε την κατάσταση της πονεμένης μικρής. Δεν ήξεραν πού ακριβώς έπρεπε να απευθυνθούν. Ένοιωθαν χαμένοι, απελπισμένοι, αλλά κάπου-στο πίσω μέρος του μυαλού τους- υπήρχε η ελπίδα ότι η μικρούλα τους θα σωθεί. Έτσι το σήμα κινδύνου που εξέπεμπαν, απευθυνόταν προς πάσαν κατεύθυνση.
Να, όπως αυτοί οι χιλιάδες που κατακλύζουν τις πλατείες της χώρας…
Οι άλλοι γιατροί παρακολουθώντας τις εξελίξεις και διακρίνοντας την απογοήτευση στα μάτια των γονιών, έτριψαν με ευχαρίστηση τα παχουλά τους χέρια και δε δίστασαν να αδράξουν την ευκαιρία. Έβγαλαν λοιπόν πάλι τα πτυχία τους στο τραπέζι και τα κουνούσαν επιδεικτικά μπροστά στα, θολά από το κλάμα, μάτια των φοβισμένων γονιών. Εκείνοι έβλεπαν τα χαρτιά να πηγαινοέρχονται μπροστά τους, αλλά πλέον δεν πίστευαν σε πρόσωπα, μόνο τη μέθοδο αναζητούσαν. Μόνο το φάρμακο της σωτηρίας ήθελαν να βρεθεί και ας ερχόταν και από τα χέρια ενός αμόρφωτου αγρότη από τα βουνά της Ηπείρου. Δεν τους ένοιαζαν πια τα πρόσωπα, μόνο ο τελικός σκοπός στριφογύριζε νυχθημερόν στο μυαλό τους. Η σωτηρία. Η σωτηρία του παιδιού και η δική τους, καθώς ήξεραν πως χωρίς το μικρό τους κοριτσάκι δε θα μπορούσαν ούτε οι ίδιοι να ζήσουν.
Κι ενώ ο θεράπων ιατρός προσπαθούσε να επιμεληθεί της θεραπείας και ταυτόχρονα να κερδίσει τη χαμένη εμπιστοσύνη των γονιών, οι άλλοι γιατροί του χτυπούσαν απειλητικά την πόρτα, απαιτώντας να εγκαταλείψει την προσπάθεια και να αναλάβουν εκείνοι τη συνέχιση της θεραπείας.
Όχι, τους τρόπους δεν τους είχαν ακόμη σκεφτεί. Ήταν πολύ απασχολημένοι με την διαδικασία της ανάληψης της εξουσίας-συγγνώμη, της καθοδήγησης της θεραπείας ήθελα να πω- που δεν τους έμεινε χρόνος για να φτιάξουν το πλάνο της θεραπείας που θα ακολουθούσαν.
Να, κάπως σαν τους αρχηγούς των κομμάτων…
Έτσι, σε μια παγωμένη αίθουσα κλινικής, ένα κοριτσάκι διασωληνωμένο να σφαδάζει από τους πόνους , ένας γιατρός και η ομάδα του να προσπαθούν σαστισμένοι να πείσουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν, άλλοι γιατροί που-αντί να επικεντρωθούν στο πρόβλημα και την ίαση του παιδιού- απαιτούν να αντικαταστήσουν τον θεράποντα γιατρό, ώστε να αραδιάσουν τις οικογενειακές τους φωτογραφίες στο μεγάλο γραφείο, και οι γονείς να στέκονται έξω από τζάμι του δωματίου της εντατικής, να παρατηρούν το κοριτσάκι τους και να μετρούν τις γρήγορες ανάσες του στην προσπάθεια του να επιβιώσει, καθώς ουρλιάζουν νοιώθοντας τον πόνο να ξεριζώνει τα σωθικά τους.
Να, όπως εγώ, εσύ, εμείς…
Καλή τύχη μικρή μας Ελλάδα!
Πέμπτη 23 Ιουνίου 2011
Ο Βενιζέλος έθεσε τις αντιπαραθέσεις μας εκτός θέματος
Νικηφόρος Μαλεβίτης
23 Ιουν 2011
Ήταν πραγματικά εντυπωσιακή η προχθεσινή ομιλία του νέου Υπουργού Οικονομικών στη Βουλή, κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση (για όσους δεν την είδαν, το βίντεο υπάρχει στο http://www.evenizelos.gr/). Όχι μόνο για αυτά που είπε, αλλά και για τον τρόπο που τα είπε.
Ως προς τον τρόπο που τα είπε, υπάρχουν βέβαια δικαιολογημένες ενστάσεις. Γνωρίζαμε όλοι ότι ο «Μπένι» είναι δεινός ρήτορας. Αλλά η ρητορική δεινότητα δεν είναι επαρκές – ούτε καν αναγκαίο – γνώρισμα για έναν πολιτικό. Αυτά που κυρίως μετράνε είναι η αποτελεσματικότητα, η ευφυϊα, η συγκρότηση και η ηθική. Και ο Καραμανλής ο Β', ο επονομαζόμενος και Βραχύς είναι η ζωντανή απόδειξη του πόσο καταστροφικό μπορεί να είναι για τη χώρα να περιορίζονται τα ταλέντα των ηγετών της στη στοματική κοιλότητα.
Ωστόσο, ειδικά σήμερα, στις δύσκολες ώρες που ζούμε, έχουμε πραγματικά ανάγκη από σπουδαίες ομιλίες. Από λόγους που να μας συνεπαίρνουν και να μας δίνουν κουράγιο. Που να συσπειρώνουν όσους δοκιμάζονται. Τέτοιες ικανότητες φυσικά ο πρωθυπουργός δεν έχει (όπως και πολλές άλλες). Οπότε, ομιλίες όπως η προχθεσινή του Βενιζέλου μπορούν να λειτουργήσουν σαν παυσίλυπο και βάλσαμο στις πληγές που θα μας αφήσει η κρίση.
Το πιο σημαντικό όμως είναι αυτά που είπε ο Βενιζέλος. Μολονότι αναφέρθηκε επανειλημμένως με κολακευτικά λόγια στον Παπανδρέου και τον Παπακωνσταντίνου, ώστε να μην κατηγορηθεί ότι πάει να τους καπελώσει, τους «έσφαξε» και τους δύο με το γάντι. Ουσιαστικά, παραδέχθηκε την παταγώδη αποτυχία της κυβέρνησης στο θέμα της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Δεσμεύθηκε για ένα «αναπτυξιακό μνημόνιο», παράλληλο με το δημοσιονομικό, το οποίο υποσχέθηκε ότι θα φέρει σύντομα στη Βουλή (με τη βοήθεια των εταίρων μας, οι οποίοι μας ετοιμάζουν μίνι σχέδιο Μάρσαλ, αν ψηφιστεί το Μεσοπρόθεσμο). Μίλησε επίσης για ολική αλλαγή του φορολογικού συστήματος, παραδεχόμενος εμμέσως πλην σαφώς ότι τα φορολογικά νομοσχέδια του Παπακωνσταντίνου είναι για πέταμα.
Το κυριότερο, με τα επιχειρήματα που ανέπτυξε, ο Βενιζέλος μας έδειξε ότι οι διαμάχες μας μέχρι σήμερα ήταν εκτός θέματος. Ότι η επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου είναι μία διαρκής διαδικασία, οπότε κακώς τσακώνονται ο Παπανδρέου με το Σαμαρά για το συγκεκριμένο θέμα. Εξίσου άσχετος με το προκείμενο είναι και ο καβγάς για τη συναίνεση. Διότι, πολύ απλά, τα δύο μεγάλα κόμματα συμφωνούν στα 9 από τα 10 θέματα του Μεσοπρόθεσμου και διαφωνούν μόνο σε ένα.
Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον Μπένι, είναι ότι τα κόμματα στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία, συμφωνούν σε πολύ λιγότερα, αλλά προβάλλουν προς τα έξω την εικόνα της συναίνεσης. Εδώ, συμφωνούμε και υποδυόμαστε δημοσίως ότι διαφωνούμε, επιτείνοντας τη σύγχυση στους εταίρους μας και την ανησυχία στις διεθνείς αγορές. Αν δεν θέλει να ψηφίσει το Μεσοπρόθεσμο η ΝΔ λόγω των φορολογικών συντελεστών, θα μπορούσε να συνυπογράψει ένα μνημόνιο συναντίληψης με το ΠΑΣΟΚ, στο οποίο και τα δύο κόμματα θα δεσμεύονται ότι ως κυβερνήσεις θα παραμείνουν προσηλωμένες στο στόχο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας, της αποπληρωμής των δανείων προς την Τρόικα, του μηδενισμού του ελλείμματος στα χρονοδιαγράμματα που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο και στη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων. Επίσης, η ΝΔ θα μπορούσε να αποδεχθεί την πρόταση Βενιζέλου, να στείλει εκπρόσωπό της μαζί του στο επόμενο Eurogroup.
Με τους παραπάνω τρόπους, θα δίναμε προς τα έξω την εικόνα της ενότητας, χωρίς να χρειαστεί να υποστηρίξει τα πάντα στη Βουλή και η ΝΔ. Το θέμα της συναίνεσης λοιπόν είναι επικοινωνιακό, σύμφωνα με τον Βενιζέλο. Το ουσιαστικό, το πραγματικό μας θέμα είναι η παραμονή της χώρας στο ευρώ. Και σε αυτό, υπάρχει και ουσιαστική (όχι μόνο επικοινωνιακή) συναίνεση, αφού ούτε καν το ΚΚΕ δεν προκρίνει ανοικτά την αποχώρηση από το ενιαίο νόμισμα.
Αυτά μας είπε λοιπόν στην πρώτη του ομιλία ο Μπένι. Το ερώτημα είναι το έργο του να σταθεί στο επίπεδο των λόγων του. Γιατί, ως υπουργός, είχε την φήμη ότι παντού τα έκανε μαντάρα, ασχολούμενος διαρκώς με το μικρο-μάνατζμεντ και ερχόμενος σε σύγκρουση με τους υφιστάμενούς του και τους άλλους υπουργούς. Εξάλλου, όπως θα έχει ήδη διαπιστώσει και ο ίδιος, στις διαπραγματεύσεις με την Τρόικα, δεν αρκεί η ευφράδεια για να τα βγάλει πέρα. Και οι αριθμοί που έχει μπροστά του είναι αμείλικτοι. Οπότε, μένει να δούμε αν ωρίμασε αρκετά που 55άρισε.
Στο σημερινό άρθρο, δεν έκρινα άλλωστε τον ίδιο (πως θα μπορούσα, πριν από λίγες μέρες ανέλαβε), αλλά την ομιλία του. Και η ομιλία του ήταν πράγματι πολύ καλή...
23 Ιουν 2011
Ήταν πραγματικά εντυπωσιακή η προχθεσινή ομιλία του νέου Υπουργού Οικονομικών στη Βουλή, κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση (για όσους δεν την είδαν, το βίντεο υπάρχει στο http://www.evenizelos.gr/). Όχι μόνο για αυτά που είπε, αλλά και για τον τρόπο που τα είπε.
Ως προς τον τρόπο που τα είπε, υπάρχουν βέβαια δικαιολογημένες ενστάσεις. Γνωρίζαμε όλοι ότι ο «Μπένι» είναι δεινός ρήτορας. Αλλά η ρητορική δεινότητα δεν είναι επαρκές – ούτε καν αναγκαίο – γνώρισμα για έναν πολιτικό. Αυτά που κυρίως μετράνε είναι η αποτελεσματικότητα, η ευφυϊα, η συγκρότηση και η ηθική. Και ο Καραμανλής ο Β', ο επονομαζόμενος και Βραχύς είναι η ζωντανή απόδειξη του πόσο καταστροφικό μπορεί να είναι για τη χώρα να περιορίζονται τα ταλέντα των ηγετών της στη στοματική κοιλότητα.
Ωστόσο, ειδικά σήμερα, στις δύσκολες ώρες που ζούμε, έχουμε πραγματικά ανάγκη από σπουδαίες ομιλίες. Από λόγους που να μας συνεπαίρνουν και να μας δίνουν κουράγιο. Που να συσπειρώνουν όσους δοκιμάζονται. Τέτοιες ικανότητες φυσικά ο πρωθυπουργός δεν έχει (όπως και πολλές άλλες). Οπότε, ομιλίες όπως η προχθεσινή του Βενιζέλου μπορούν να λειτουργήσουν σαν παυσίλυπο και βάλσαμο στις πληγές που θα μας αφήσει η κρίση.
Το πιο σημαντικό όμως είναι αυτά που είπε ο Βενιζέλος. Μολονότι αναφέρθηκε επανειλημμένως με κολακευτικά λόγια στον Παπανδρέου και τον Παπακωνσταντίνου, ώστε να μην κατηγορηθεί ότι πάει να τους καπελώσει, τους «έσφαξε» και τους δύο με το γάντι. Ουσιαστικά, παραδέχθηκε την παταγώδη αποτυχία της κυβέρνησης στο θέμα της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Δεσμεύθηκε για ένα «αναπτυξιακό μνημόνιο», παράλληλο με το δημοσιονομικό, το οποίο υποσχέθηκε ότι θα φέρει σύντομα στη Βουλή (με τη βοήθεια των εταίρων μας, οι οποίοι μας ετοιμάζουν μίνι σχέδιο Μάρσαλ, αν ψηφιστεί το Μεσοπρόθεσμο). Μίλησε επίσης για ολική αλλαγή του φορολογικού συστήματος, παραδεχόμενος εμμέσως πλην σαφώς ότι τα φορολογικά νομοσχέδια του Παπακωνσταντίνου είναι για πέταμα.
Το κυριότερο, με τα επιχειρήματα που ανέπτυξε, ο Βενιζέλος μας έδειξε ότι οι διαμάχες μας μέχρι σήμερα ήταν εκτός θέματος. Ότι η επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου είναι μία διαρκής διαδικασία, οπότε κακώς τσακώνονται ο Παπανδρέου με το Σαμαρά για το συγκεκριμένο θέμα. Εξίσου άσχετος με το προκείμενο είναι και ο καβγάς για τη συναίνεση. Διότι, πολύ απλά, τα δύο μεγάλα κόμματα συμφωνούν στα 9 από τα 10 θέματα του Μεσοπρόθεσμου και διαφωνούν μόνο σε ένα.
Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον Μπένι, είναι ότι τα κόμματα στην Πορτογαλία και την Ιρλανδία, συμφωνούν σε πολύ λιγότερα, αλλά προβάλλουν προς τα έξω την εικόνα της συναίνεσης. Εδώ, συμφωνούμε και υποδυόμαστε δημοσίως ότι διαφωνούμε, επιτείνοντας τη σύγχυση στους εταίρους μας και την ανησυχία στις διεθνείς αγορές. Αν δεν θέλει να ψηφίσει το Μεσοπρόθεσμο η ΝΔ λόγω των φορολογικών συντελεστών, θα μπορούσε να συνυπογράψει ένα μνημόνιο συναντίληψης με το ΠΑΣΟΚ, στο οποίο και τα δύο κόμματα θα δεσμεύονται ότι ως κυβερνήσεις θα παραμείνουν προσηλωμένες στο στόχο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας, της αποπληρωμής των δανείων προς την Τρόικα, του μηδενισμού του ελλείμματος στα χρονοδιαγράμματα που προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο και στη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων. Επίσης, η ΝΔ θα μπορούσε να αποδεχθεί την πρόταση Βενιζέλου, να στείλει εκπρόσωπό της μαζί του στο επόμενο Eurogroup.
Με τους παραπάνω τρόπους, θα δίναμε προς τα έξω την εικόνα της ενότητας, χωρίς να χρειαστεί να υποστηρίξει τα πάντα στη Βουλή και η ΝΔ. Το θέμα της συναίνεσης λοιπόν είναι επικοινωνιακό, σύμφωνα με τον Βενιζέλο. Το ουσιαστικό, το πραγματικό μας θέμα είναι η παραμονή της χώρας στο ευρώ. Και σε αυτό, υπάρχει και ουσιαστική (όχι μόνο επικοινωνιακή) συναίνεση, αφού ούτε καν το ΚΚΕ δεν προκρίνει ανοικτά την αποχώρηση από το ενιαίο νόμισμα.
Αυτά μας είπε λοιπόν στην πρώτη του ομιλία ο Μπένι. Το ερώτημα είναι το έργο του να σταθεί στο επίπεδο των λόγων του. Γιατί, ως υπουργός, είχε την φήμη ότι παντού τα έκανε μαντάρα, ασχολούμενος διαρκώς με το μικρο-μάνατζμεντ και ερχόμενος σε σύγκρουση με τους υφιστάμενούς του και τους άλλους υπουργούς. Εξάλλου, όπως θα έχει ήδη διαπιστώσει και ο ίδιος, στις διαπραγματεύσεις με την Τρόικα, δεν αρκεί η ευφράδεια για να τα βγάλει πέρα. Και οι αριθμοί που έχει μπροστά του είναι αμείλικτοι. Οπότε, μένει να δούμε αν ωρίμασε αρκετά που 55άρισε.
Στο σημερινό άρθρο, δεν έκρινα άλλωστε τον ίδιο (πως θα μπορούσα, πριν από λίγες μέρες ανέλαβε), αλλά την ομιλία του. Και η ομιλία του ήταν πράγματι πολύ καλή...
Τετάρτη 22 Ιουνίου 2011
WSJ: «Η Ελλάδα δεν είναι χρεοκοπημένη»
Η αμερικανική οικονομική εφημερίδα καταρρίπτει 5 μύθους για την ελληνική κρίση.
Σε μια μεταστροφή του κλίματος αναφορικά με την ελληνική κρίση μετά τις τελευταίες εξελίξεις τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε ελληνικό - μετά την ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές εφημερίδες του κόσμο, η αμερικανική Wall Street Journal, δημοσίευσε άρθρο με το οποίο επιχειρείται η απομυθοποίηση ορισμένων πεποιθήσεων για τη υπόθεση «ελληνική χρεοκοπία». Ακολουθούν οι 5 μύθοι και τα επιχειρήματα που τους καταρρίπτουν.
1. Η Ελλάδα είναι χρεοκοπημένη.
Όχι δεν είναι, απαντά ορθά-κοφτά η εφημερίδα, επικαλούμενη και τις απόψεις των οικονομολόγων Κάρμεν Ράινχαρτ και Κένεθ Ρόγκοφ, σύμφωνα με τις οποίες οι χρεοκοπίες κρατούν αφορούν ως επί το πλείστον την πρόθεση αποπληρωμής των χρεών και όχι την ίδια την ικανότητα για αυτό. Η Ελλάδα, συνεχίζει η Wall Street Journal, διαθέτει πολλά περιουσιακά στοιχεία και τεράστιο δυναμικό μείωσης των κρατικών δαπανών, της αύξησης των φορολογικών της εσόδων και της βελτίωσης της παραγωγικότητας. Κατά τον Σάιμον Νίξον, που υπογράφει το άρθρο, αντί για τη χρεοκοπία, η πρόκληση για την Ελλάδα είναι κατά πόσο οι αλλαγές που απαιτούνται είναι πολιτικά εφικτές.
2. Θα ήταν υπέρ της Ελλάδας η χρεοκοπία.
Δύσκολα, αναφέρεται χαρακτηριστικά. Η χώρα έχει μεγάλο πρωτογενές έλλειμμα, συνεπώς ακόμη και αν επιβάλλει κούρεμα (haircut) κατά 50% στα κρατικά ομόλογα, θα συνεχίσει να χρειάζεται δανεισμό ή περικοπές δημόσιων δαπανών. Ακόμη χειρότερα, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα καταρρεύσει καθώς τα κεφάλαια θα εξανεμιστούν και οι χρηματοδοτήσεις θα στερέψουν, στο πλαίσιο των κανονισμών της ΕΚΤ, με δεδομένο ότι τα ελληνικά κρατικά ομόλογα δεν θα γίνονται δεκτά ως εγγυήσεις. Ούτε και στην περίπτωση που η Ελλάδα φύγει από το ευρώ τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα, από τη στιγμή που αυτό θα οδηγήσει τους καταθέτες σε μαζικές αναλήψεις, προσθέτει η εφημερίδα.
3. Μια ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας θα ήταν παρόμοιο γεγονός με τη Lehman Brothers.
Aκόμη και η γερμανική κυβέρνηση δέχεται τώρα ότι η αγορά δεν ήταν προετοιμασμένη για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Παρά την υπαναχώρηση της καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ την περασμένη εβδομάδα, οι φόβοι για μετάδοσης της κρίσης έχουν πλήξει και άλλες χώρες, όπως την Ισπανία, της οποίας τα σπρεντ κινούνται έντονα ανοδικά. Η Lehman Brothers ήταν ένα σφοδρό σοκ για τις αγορές, σημειώνει η WSJ, όμως ενδεχόμενη ελληνική χρεοκοπία θα οδηγήσει σε παγκόσμια κατάρρευση καθώς οι πιστώσεις θα στερέψουν σε ολόκληρο τον κόσμο.
4. Δεν μπορείς να δίνεις συνέχεια χρόνο.
Μπορείς. Ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός, επισημαίνει η WSJ, προσθέτοντας ότι ακόμη και στην περίπτωση που η ελληνική χρεοκοπία γίνει αναπόφευκτη, υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι να αναβληθεί. Εν μέρει για να έχουν κίνητρο Πορτογαλία και Ιρλανδία να συνεχίσουν τα προγράμματα διάσωσης, όμως ακόμη πιο σημαντικό είναι να ηρεμήσουν οι επενδυτές και να συνεχίσουν να αγοράζουν κρατικά και τραπεζικά ομόλογα των χωρών της περιφέρειας. Η Ευρωζώνη πρέπει να αποφύγει τις όποιες χρεοκοπίες έως ότου η Ισπανία και η Ιταλία καταφέρουν να βγουν από την επικίνδυνη ζώνη.
5. Για όλα φταίει η Ελλάδα.
Όχι εντελώς, υποστηρίξει η WSJ. Καθώς η Ευρωζώνη έχει τώρα αποδεχτεί ότι δεν έχει άλλη επιλογή παρά να σώσει την Ελλάδα, θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η διάσωση θα έχει όντως αποτέλεσμα. Η Ευρωζώνη χρεώνει την Ελλάδα με επιτόκια «τιμωρίας» που είναι σχεδόν διπλάσια από αυτά με τα οποία δανείζεται ο μηχανισμός EFSF ή αυτά που χρεώνει το ΔΝΤ, καθιστώντας έτσι την αποστολή της Ελλάδας δυσκολότερη. Ο μοναδικός λογικός δρόμος πλέον για να μειώσει η Ευρωζώνη τον ηθικό κίνδυνο, είναι να συμφωνήσουν οι Ευρωπαίοι σε στενότερη πολιτική ενοποίηση. Αργά ή γρήγορα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα αντιμετωπίσουν αυτή την πραγματικότητα, καταλήγει εμφατικά το άρθρο της WSJ.
Σε μια μεταστροφή του κλίματος αναφορικά με την ελληνική κρίση μετά τις τελευταίες εξελίξεις τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε ελληνικό - μετά την ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές εφημερίδες του κόσμο, η αμερικανική Wall Street Journal, δημοσίευσε άρθρο με το οποίο επιχειρείται η απομυθοποίηση ορισμένων πεποιθήσεων για τη υπόθεση «ελληνική χρεοκοπία». Ακολουθούν οι 5 μύθοι και τα επιχειρήματα που τους καταρρίπτουν.
1. Η Ελλάδα είναι χρεοκοπημένη.
Όχι δεν είναι, απαντά ορθά-κοφτά η εφημερίδα, επικαλούμενη και τις απόψεις των οικονομολόγων Κάρμεν Ράινχαρτ και Κένεθ Ρόγκοφ, σύμφωνα με τις οποίες οι χρεοκοπίες κρατούν αφορούν ως επί το πλείστον την πρόθεση αποπληρωμής των χρεών και όχι την ίδια την ικανότητα για αυτό. Η Ελλάδα, συνεχίζει η Wall Street Journal, διαθέτει πολλά περιουσιακά στοιχεία και τεράστιο δυναμικό μείωσης των κρατικών δαπανών, της αύξησης των φορολογικών της εσόδων και της βελτίωσης της παραγωγικότητας. Κατά τον Σάιμον Νίξον, που υπογράφει το άρθρο, αντί για τη χρεοκοπία, η πρόκληση για την Ελλάδα είναι κατά πόσο οι αλλαγές που απαιτούνται είναι πολιτικά εφικτές.
2. Θα ήταν υπέρ της Ελλάδας η χρεοκοπία.
Δύσκολα, αναφέρεται χαρακτηριστικά. Η χώρα έχει μεγάλο πρωτογενές έλλειμμα, συνεπώς ακόμη και αν επιβάλλει κούρεμα (haircut) κατά 50% στα κρατικά ομόλογα, θα συνεχίσει να χρειάζεται δανεισμό ή περικοπές δημόσιων δαπανών. Ακόμη χειρότερα, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα θα καταρρεύσει καθώς τα κεφάλαια θα εξανεμιστούν και οι χρηματοδοτήσεις θα στερέψουν, στο πλαίσιο των κανονισμών της ΕΚΤ, με δεδομένο ότι τα ελληνικά κρατικά ομόλογα δεν θα γίνονται δεκτά ως εγγυήσεις. Ούτε και στην περίπτωση που η Ελλάδα φύγει από το ευρώ τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα, από τη στιγμή που αυτό θα οδηγήσει τους καταθέτες σε μαζικές αναλήψεις, προσθέτει η εφημερίδα.
3. Μια ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας θα ήταν παρόμοιο γεγονός με τη Lehman Brothers.
Aκόμη και η γερμανική κυβέρνηση δέχεται τώρα ότι η αγορά δεν ήταν προετοιμασμένη για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Παρά την υπαναχώρηση της καγκελαρίου Άγγελα Μέρκελ την περασμένη εβδομάδα, οι φόβοι για μετάδοσης της κρίσης έχουν πλήξει και άλλες χώρες, όπως την Ισπανία, της οποίας τα σπρεντ κινούνται έντονα ανοδικά. Η Lehman Brothers ήταν ένα σφοδρό σοκ για τις αγορές, σημειώνει η WSJ, όμως ενδεχόμενη ελληνική χρεοκοπία θα οδηγήσει σε παγκόσμια κατάρρευση καθώς οι πιστώσεις θα στερέψουν σε ολόκληρο τον κόσμο.
4. Δεν μπορείς να δίνεις συνέχεια χρόνο.
Μπορείς. Ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός, επισημαίνει η WSJ, προσθέτοντας ότι ακόμη και στην περίπτωση που η ελληνική χρεοκοπία γίνει αναπόφευκτη, υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι να αναβληθεί. Εν μέρει για να έχουν κίνητρο Πορτογαλία και Ιρλανδία να συνεχίσουν τα προγράμματα διάσωσης, όμως ακόμη πιο σημαντικό είναι να ηρεμήσουν οι επενδυτές και να συνεχίσουν να αγοράζουν κρατικά και τραπεζικά ομόλογα των χωρών της περιφέρειας. Η Ευρωζώνη πρέπει να αποφύγει τις όποιες χρεοκοπίες έως ότου η Ισπανία και η Ιταλία καταφέρουν να βγουν από την επικίνδυνη ζώνη.
5. Για όλα φταίει η Ελλάδα.
Όχι εντελώς, υποστηρίξει η WSJ. Καθώς η Ευρωζώνη έχει τώρα αποδεχτεί ότι δεν έχει άλλη επιλογή παρά να σώσει την Ελλάδα, θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η διάσωση θα έχει όντως αποτέλεσμα. Η Ευρωζώνη χρεώνει την Ελλάδα με επιτόκια «τιμωρίας» που είναι σχεδόν διπλάσια από αυτά με τα οποία δανείζεται ο μηχανισμός EFSF ή αυτά που χρεώνει το ΔΝΤ, καθιστώντας έτσι την αποστολή της Ελλάδας δυσκολότερη. Ο μοναδικός λογικός δρόμος πλέον για να μειώσει η Ευρωζώνη τον ηθικό κίνδυνο, είναι να συμφωνήσουν οι Ευρωπαίοι σε στενότερη πολιτική ενοποίηση. Αργά ή γρήγορα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα αντιμετωπίσουν αυτή την πραγματικότητα, καταλήγει εμφατικά το άρθρο της WSJ.
Τρίτη 21 Ιουνίου 2011
Η κρίση είναι στις Βρυξέλλες, όχι στην Αθήνα
Aρθρο του Ζακ Ατταλί στους New York Times,
Παρίσι, Η ελληνική οικονομική κρίση δεν είναι πια ούτε ελληνική αλλά, ούτε και οικονομική. Πρόκειται για την πολιτική κρίση ολόκληρης της Ευρώπης. Αλλά ούτε οι λύσεις δεν είναι πλέον οικονομικές. Είναι πολιτικές. Δεν είναι πλέον ζήτημα που αφορά μόνο την Αθήνα, αλλά τις Βρυξέλλες. Πάνω από όλα πρόκειται περί ενός γαλλο-γερμανικού προβλήματος, μιας και οι τράπεζές τους είναι οι περισσότερο εκτεθειμένες στο πρόβλημα.
Η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να αποπληρώσει τα χρέη της, Τα πολυάριθμα σχέδια διάσωσης, παρά το ότι επέτυχαν να διασώσουν την Ελλάδα από χρεοκοπία, απέτυχαν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα, η οποία ήταν γνωστή καιρό τώρα: Κανένας χώρος ενιαίου νομίσματος δεν μπορεί να αντέξει χωρίς μια κυρίαρχη χώρα ή κάποια μορφή ομοσπονδίας. (όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες).
Η τρέχουσα κρίση δεν θα επιλυθεί με την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, όπως κάποιοι έχουν υπονοήσει. Κάτι τέτοιο θα υποβάθμιζε μέσα σε λίγες μέρες το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και θα αύξανε το δημόσιο χρέος και άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από την Ελλάδα ένα θαύμα, ωσάν να πιστεύουμε ότι είναι σε θέση να αντιστρέψει μέσα σε μερικούς μήνες πεπραγμένα των τελευταίων 30 ετών χαλαρής πολιτικής.
Τώρα που τα αποτελέσματα (της χαλαρής πολιτικής) είναι ορατά, θα ήταν εύκολο να μείνω στα λάθη που οδήγησαν σε αυτό το σημείο. Δεν έπρεπε να αφήσουμε την Ελλάδα να εισέλθει στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση με παραποιημένα στοιχεία. Δεν έπρεπε να αφήσουμε το χρέος της να διογκωθεί, δεδομένων των αδύναμων βασικών οικονομικών μεγεθών της. Επρεπε να πιέσουμε τους Ελληνες να υιοθετήσουν αποτελεσματικότερα δημοσιονομικά και οικονομικά μέτρα από καιρού.
Από το ύψος των αποζημιώσεων που καταβάλλεται σήμερα σε traders και στελέχη αποδεικνύει ότι θα μπορούσαν να το αντέξουν οικονομικά. Και αφού η καινοτομία και η ανάπτυξη είναι η μοναδική διέξοδος από την οικονομική κρίση, η Ευρώπη θα έπρεπε να έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα μαζικών επενδύσεων στην ευρωπαϊκή βιομηχανία θέτοντας, για παράδειγμα, σε λειτουργία τα νέα "Αirbus" στις σιδηροδρομικές μεταφορές, στις τηλεπικοινωνίες, στην κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, στη γονιδιωματική. Δεν έπρεπε να σταματήσουμε ποτέ να λαμβάνουμε γενναίες ευρωπαϊκές αποφάσεις.
Δυστυχώς όμως, για όλα αυτά είναι πλέον πολύ αργά. Αν επιτρέψουμε στην Ελλάδα να πτωχεύσει, το ευρώ θα εξαφανιστεί. Η ίδια η αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αμφισβητηθεί. Η ανεργία θα αυξηθεί και πάλι, όπως στη Γερμανία, η οποία μέχρι πρότινος επωφελούνταν από το υποτιμημένο ευρώ. Αν αφήσουμε την Ελλάδα να χρεοκοπήσει αυτό που θα ακολουθήσει είναι μια οικονομική και πολιτική κρίση χειρότερη από εκείνη του 2008. Είναι επομένως αναγκαίο να αλλάξουμε οπτική. Πρέπει να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε το ελληνικό πρόβλημα, και να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λύσεις υπάρχουν. Βρισκόμαστε απλώς σε απόλυτη ανάγκη να βρούμε το πολιτικό θάρρος να εφαρμόσουν τα ακόλουθα:
• Τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Υπουργείου Οικονομικών
• Την έναρξη ενός ευρωπαϊκού σχεδίου Brady (πήρε το όνομά του από την υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ που διαπραγματεύτηκε την αναδιάρθρωση του χρέους της Λατινικής Αμερικής στη δεκαετία του 1980), που θα συνεπάγεται στην έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων και θα εκτείνεται από τις πληρωμές του χρέους στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία για 20 χρόνια, έως τη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών επενδύσεων.
• Την εφαρμογή ενός ΦΠΑ (1 τοις εκατό) σε ολόκληρη την Ευρώπη με στόχο την συλλογή των απαραίτητων κονδυλίων για την αποπληρωμή των χρεών.
Μπορεί συνολικά να αποτελεί την μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, όμως η Ευρώπη δεν θα καταφέρει να είναι ανταγωνιστική σε ένα κόσμο που κυριαρχείται από την Αμερική και την Κίνα, αν δεν επιλύσει την τρέχουσα οικονομική κρίση ως ενιαία πολιτική οντότητα. Εν ολίγοις, η λύση της οικονομικής πρόκλησης με την οποία είναι αντιμέτωπη η Ευρώπη είναι πολιτική.
* Ο Jacques Attali είναι συγγραφέας και ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης
Παρίσι, Η ελληνική οικονομική κρίση δεν είναι πια ούτε ελληνική αλλά, ούτε και οικονομική. Πρόκειται για την πολιτική κρίση ολόκληρης της Ευρώπης. Αλλά ούτε οι λύσεις δεν είναι πλέον οικονομικές. Είναι πολιτικές. Δεν είναι πλέον ζήτημα που αφορά μόνο την Αθήνα, αλλά τις Βρυξέλλες. Πάνω από όλα πρόκειται περί ενός γαλλο-γερμανικού προβλήματος, μιας και οι τράπεζές τους είναι οι περισσότερο εκτεθειμένες στο πρόβλημα.
Η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να αποπληρώσει τα χρέη της, Τα πολυάριθμα σχέδια διάσωσης, παρά το ότι επέτυχαν να διασώσουν την Ελλάδα από χρεοκοπία, απέτυχαν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο σε μακροπρόθεσμο επίπεδο. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα, η οποία ήταν γνωστή καιρό τώρα: Κανένας χώρος ενιαίου νομίσματος δεν μπορεί να αντέξει χωρίς μια κυρίαρχη χώρα ή κάποια μορφή ομοσπονδίας. (όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες).
Η τρέχουσα κρίση δεν θα επιλυθεί με την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, όπως κάποιοι έχουν υπονοήσει. Κάτι τέτοιο θα υποβάθμιζε μέσα σε λίγες μέρες το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και θα αύξανε το δημόσιο χρέος και άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από την Ελλάδα ένα θαύμα, ωσάν να πιστεύουμε ότι είναι σε θέση να αντιστρέψει μέσα σε μερικούς μήνες πεπραγμένα των τελευταίων 30 ετών χαλαρής πολιτικής.
Τώρα που τα αποτελέσματα (της χαλαρής πολιτικής) είναι ορατά, θα ήταν εύκολο να μείνω στα λάθη που οδήγησαν σε αυτό το σημείο. Δεν έπρεπε να αφήσουμε την Ελλάδα να εισέλθει στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση με παραποιημένα στοιχεία. Δεν έπρεπε να αφήσουμε το χρέος της να διογκωθεί, δεδομένων των αδύναμων βασικών οικονομικών μεγεθών της. Επρεπε να πιέσουμε τους Ελληνες να υιοθετήσουν αποτελεσματικότερα δημοσιονομικά και οικονομικά μέτρα από καιρού.
Από το ύψος των αποζημιώσεων που καταβάλλεται σήμερα σε traders και στελέχη αποδεικνύει ότι θα μπορούσαν να το αντέξουν οικονομικά. Και αφού η καινοτομία και η ανάπτυξη είναι η μοναδική διέξοδος από την οικονομική κρίση, η Ευρώπη θα έπρεπε να έχει αναπτύξει ένα πρόγραμμα μαζικών επενδύσεων στην ευρωπαϊκή βιομηχανία θέτοντας, για παράδειγμα, σε λειτουργία τα νέα "Αirbus" στις σιδηροδρομικές μεταφορές, στις τηλεπικοινωνίες, στην κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, στη γονιδιωματική. Δεν έπρεπε να σταματήσουμε ποτέ να λαμβάνουμε γενναίες ευρωπαϊκές αποφάσεις.
Δυστυχώς όμως, για όλα αυτά είναι πλέον πολύ αργά. Αν επιτρέψουμε στην Ελλάδα να πτωχεύσει, το ευρώ θα εξαφανιστεί. Η ίδια η αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα αμφισβητηθεί. Η ανεργία θα αυξηθεί και πάλι, όπως στη Γερμανία, η οποία μέχρι πρότινος επωφελούνταν από το υποτιμημένο ευρώ. Αν αφήσουμε την Ελλάδα να χρεοκοπήσει αυτό που θα ακολουθήσει είναι μια οικονομική και πολιτική κρίση χειρότερη από εκείνη του 2008. Είναι επομένως αναγκαίο να αλλάξουμε οπτική. Πρέπει να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε το ελληνικό πρόβλημα, και να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λύσεις υπάρχουν. Βρισκόμαστε απλώς σε απόλυτη ανάγκη να βρούμε το πολιτικό θάρρος να εφαρμόσουν τα ακόλουθα:
• Τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Υπουργείου Οικονομικών
• Την έναρξη ενός ευρωπαϊκού σχεδίου Brady (πήρε το όνομά του από την υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ που διαπραγματεύτηκε την αναδιάρθρωση του χρέους της Λατινικής Αμερικής στη δεκαετία του 1980), που θα συνεπάγεται στην έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων και θα εκτείνεται από τις πληρωμές του χρέους στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία για 20 χρόνια, έως τη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών επενδύσεων.
• Την εφαρμογή ενός ΦΠΑ (1 τοις εκατό) σε ολόκληρη την Ευρώπη με στόχο την συλλογή των απαραίτητων κονδυλίων για την αποπληρωμή των χρεών.
Μπορεί συνολικά να αποτελεί την μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, όμως η Ευρώπη δεν θα καταφέρει να είναι ανταγωνιστική σε ένα κόσμο που κυριαρχείται από την Αμερική και την Κίνα, αν δεν επιλύσει την τρέχουσα οικονομική κρίση ως ενιαία πολιτική οντότητα. Εν ολίγοις, η λύση της οικονομικής πρόκλησης με την οποία είναι αντιμέτωπη η Ευρώπη είναι πολιτική.
* Ο Jacques Attali είναι συγγραφέας και ιδρυτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης
Κυριακή 19 Ιουνίου 2011
Η οργή των Ελλήνων και το δίλημμα της χώρας.
Μark Μazower
Ημέρες πόνου αυτές για όσους αγαπούν την Ελλάδα.
Μια σειρά από μέτρα λιτότητας που απαιτούν θάρρος και θυσίες αποδείχθηκαν ανεπαρκή. Το κοινό αίσθημα, το οποίο αρχικά υποστήριζε την ανάγκη να μπει ένα τέλος στη δημοσιονομική ασωτία ετών, γίνεται όλο και πιο εχθρικό. Ο κόσμος κατεβαίνει στους δρόμους κατά χιλιάδες για να διαμαρτυρηθεί για την αποτυχημένη ηγεσία μιας ολόκληρης πολιτικής τάξης- της ίδιας τάξης που είχε πιστωθεί την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα το 1974, μετά τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Η δημοκρατία υποτίθεται ότι είχε βάλει τέλος στη δουλικότητα προς τους ξένους. Είχε εξασφαλίσει την ένταξη στην Ευρώπη και τη συμμετοχή σε ένα κλαμπ ίσων αντί για ένα νέο είδος υποτέλειας. Σήμερα όλα αυτά τα επιτεύγματα αμφισβητούνται.
Πριν από λίγους μήνες θα έλεγα ότι η Ελλάδα δεν είχε εναλλακτική λύση από το να καταπιεί όποιο φάρμακο της χορηγούσαν η ΕΕ και το ΔΝΤ. Σήμερα αναρωτιέμαι. Ωστόσο η πτώχευση δεν είναι μια καλή προοπτική και οι επιπτώσεις της παραμένουν ασαφείς. Η Ελλάδα έχει αθετήσει τις υποχρεώσεις της προς ξένους στο παρελθόν- στο αποκορύφωμα της ύφεσης του Μεσοπολέμου, το 1932. Μια σύγκριση της κατάστασης τότε και τώρα δείχνει πόσο σοβαρή είναι η κρίση. Οταν η κυβέρνηση Βενιζέλου εγκατέλειψε τον κανόνα του χρυσού και έπαψε να αποπληρώνει τα χρέη της, το έκανε με μισή καρδιά και πλή ρωσε βαρύ εκλογικό τίμημα. Το υλικό κόστος όμως ήταν υποφερτό. Ενας λόγος ήταν ότι και άλλες χώρες σπρώχνονταν στη χρεοκοπία. Επειδή κόλλησε ολόκληρο το διεθνές νομισματικό σύστημα, η Ελλάδα του Μεσοπολέμου έχασε σχετικά λίγα από άποψη πιστοληπτικής ικανότητας. Οι πιστωτές γκρίνιαξαν βεβαίως, όμως το δημόσιο χρέος της Ελλάδας βρισκόταν κυρίως στα χέρια ιδιωτών στη Δυτική Ευρώπη και στις ΗΠΑ- τα παράπονά τους δεν μετρούσαν και πολύ. Περιέργως, η πτώχευση δεν έπληξε πραγματικά την ελληνική οικονομία. Προστατευμένη από τον ανταγωνισμό από το εξωτερικό μέσω περιορισμών στο συνάλλαγμα και στο εμπόριο, αναπτύχθηκε γοργά στη δεκαετία του ΄30, όπως αναπτύχθηκαν και σημαντικές νέες βιομηχανίες.
Εν ολίγοις, η στάση πληρωμών δεν ήταν κακή ιδέα στη δεκαετία του ΄30.
Δυστυχώς για την Ελλάδα, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική σήμερα. Αν χρεοκοπήσει, θα πληρώσει βαρύ τίμημα όποτε προσπαθήσει να αποκτήσει ξανά πρόσβαση στις πιστωτικές αγορές, εκτός αν ακολουθήσουν και άλλες χώρες και το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα καταρρεύσει εντελώς. Η στροφή προς τα μέσα δεν είναι πλέον εφικτή, διότι οι Ελληνες, όπως όλοι οι υπόλοιποι, είναι συνηθισμένοι να καταναλώνουν εισαγόμενα ακριβά αγαθά και, το σημαντικότερο, διότι η οικονομία δεν έχει το περιθώριο της εσωτερικής ανάπτυξης που υπήρχε 70 χρόνια πριν. Και επειδή στους πιστωτές της Ελλάδας περιλαμβάνονται ιδιωτικές τράπεζες και ευρωπαίοι φορολογούμενοιπου σήμερα διαπληκτίζονται για το ποιος πρέπει να αναλάβει το κόστος της περαιτέρω βοήθειας-, τυχόν χρεοκοπία θα προκαλέσει την εχθρότητα ενός ευρέος τμήματος της διεθνούς κοινότητας, το οποίο έχει μεγάλη επιρροή.
Το βάρος της απόδειξης παραμένει σε εκείνους που ζητούν κάτι άλλο αντί περισσότερο από τα ίδια. Η οργή και η απελπισία των ανθρώπων που κατεβαίνουν στους δρόμους της Αθήνας είναι κατανοητές. Η χρεοκοπία όμως δεν θα βελτιώσει την κατάστασή τους. Αλλά τους νοιάζει; Καμιά φορά τα συναισθήματα προηγούνται των επιχειρημάτων και αποκτούν τη δική τους ορμή. Γίνονται ένας απεγνωσμένος τρόπος για να αδραχτεί η πρωτοβουλία. Συνεπώς, ό,τι και αν λέει η ανάλυση ωφελημάτων και κόστους για τη χρεοκοπία, το επείγον ζήτημα για την Ελλάδα και την ΕΕ ως σύνολο είναι πολιτικό. Ο κόσμος δεν θα δεχθεί και άλλες περικοπές αν πιστεύει ότι αποσκοπούν απλώς στη διάσωση των παχυλά αμειβόμενων τραπεζιτών της Ευρώπης και δεν θα υποστηρίξει μια κυβέρνηση η οποία δεν διαθέτει μια θετική στρατηγική για ανάκαμψη. Αν η υποστήριξη αυτή εξαφανιστεί, πράγμα που σχεδόν έχει ήδη γίνει, η χώρα μπορεί έτσι κι αλλιώς να οδεύσει προς την πτώχευση. Αυτό είναι μάλλον το χειρότερο ενδεχόμενο όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες φέρουν την ευθύνη να αρθούν πάνω από το βραχυχρόνιο και τους ευσεβείς πόθους που χαρακτηρίζουν μέχρι στιγμής τις αντιδράσεις τους- η τελευταία συμφωνία ΕΕ- ΔΝΤ αποτελεί απόδειξη αυτούκαι να παράσχουν περαιτέρω βοήθεια ως μέρος ενός πιθανού σχεδίου για ανάπτυξη. Με βάση την εμπειρία από το παρελθόν, δεν πρέπει να περιμένουμε και πολλά.
Ο κ. Μark Μazower είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στους «Financial Τimes».
Ημέρες πόνου αυτές για όσους αγαπούν την Ελλάδα.
Μια σειρά από μέτρα λιτότητας που απαιτούν θάρρος και θυσίες αποδείχθηκαν ανεπαρκή. Το κοινό αίσθημα, το οποίο αρχικά υποστήριζε την ανάγκη να μπει ένα τέλος στη δημοσιονομική ασωτία ετών, γίνεται όλο και πιο εχθρικό. Ο κόσμος κατεβαίνει στους δρόμους κατά χιλιάδες για να διαμαρτυρηθεί για την αποτυχημένη ηγεσία μιας ολόκληρης πολιτικής τάξης- της ίδιας τάξης που είχε πιστωθεί την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα το 1974, μετά τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Η δημοκρατία υποτίθεται ότι είχε βάλει τέλος στη δουλικότητα προς τους ξένους. Είχε εξασφαλίσει την ένταξη στην Ευρώπη και τη συμμετοχή σε ένα κλαμπ ίσων αντί για ένα νέο είδος υποτέλειας. Σήμερα όλα αυτά τα επιτεύγματα αμφισβητούνται.
Πριν από λίγους μήνες θα έλεγα ότι η Ελλάδα δεν είχε εναλλακτική λύση από το να καταπιεί όποιο φάρμακο της χορηγούσαν η ΕΕ και το ΔΝΤ. Σήμερα αναρωτιέμαι. Ωστόσο η πτώχευση δεν είναι μια καλή προοπτική και οι επιπτώσεις της παραμένουν ασαφείς. Η Ελλάδα έχει αθετήσει τις υποχρεώσεις της προς ξένους στο παρελθόν- στο αποκορύφωμα της ύφεσης του Μεσοπολέμου, το 1932. Μια σύγκριση της κατάστασης τότε και τώρα δείχνει πόσο σοβαρή είναι η κρίση. Οταν η κυβέρνηση Βενιζέλου εγκατέλειψε τον κανόνα του χρυσού και έπαψε να αποπληρώνει τα χρέη της, το έκανε με μισή καρδιά και πλή ρωσε βαρύ εκλογικό τίμημα. Το υλικό κόστος όμως ήταν υποφερτό. Ενας λόγος ήταν ότι και άλλες χώρες σπρώχνονταν στη χρεοκοπία. Επειδή κόλλησε ολόκληρο το διεθνές νομισματικό σύστημα, η Ελλάδα του Μεσοπολέμου έχασε σχετικά λίγα από άποψη πιστοληπτικής ικανότητας. Οι πιστωτές γκρίνιαξαν βεβαίως, όμως το δημόσιο χρέος της Ελλάδας βρισκόταν κυρίως στα χέρια ιδιωτών στη Δυτική Ευρώπη και στις ΗΠΑ- τα παράπονά τους δεν μετρούσαν και πολύ. Περιέργως, η πτώχευση δεν έπληξε πραγματικά την ελληνική οικονομία. Προστατευμένη από τον ανταγωνισμό από το εξωτερικό μέσω περιορισμών στο συνάλλαγμα και στο εμπόριο, αναπτύχθηκε γοργά στη δεκαετία του ΄30, όπως αναπτύχθηκαν και σημαντικές νέες βιομηχανίες.
Εν ολίγοις, η στάση πληρωμών δεν ήταν κακή ιδέα στη δεκαετία του ΄30.
Δυστυχώς για την Ελλάδα, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική σήμερα. Αν χρεοκοπήσει, θα πληρώσει βαρύ τίμημα όποτε προσπαθήσει να αποκτήσει ξανά πρόσβαση στις πιστωτικές αγορές, εκτός αν ακολουθήσουν και άλλες χώρες και το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα καταρρεύσει εντελώς. Η στροφή προς τα μέσα δεν είναι πλέον εφικτή, διότι οι Ελληνες, όπως όλοι οι υπόλοιποι, είναι συνηθισμένοι να καταναλώνουν εισαγόμενα ακριβά αγαθά και, το σημαντικότερο, διότι η οικονομία δεν έχει το περιθώριο της εσωτερικής ανάπτυξης που υπήρχε 70 χρόνια πριν. Και επειδή στους πιστωτές της Ελλάδας περιλαμβάνονται ιδιωτικές τράπεζες και ευρωπαίοι φορολογούμενοιπου σήμερα διαπληκτίζονται για το ποιος πρέπει να αναλάβει το κόστος της περαιτέρω βοήθειας-, τυχόν χρεοκοπία θα προκαλέσει την εχθρότητα ενός ευρέος τμήματος της διεθνούς κοινότητας, το οποίο έχει μεγάλη επιρροή.
Το βάρος της απόδειξης παραμένει σε εκείνους που ζητούν κάτι άλλο αντί περισσότερο από τα ίδια. Η οργή και η απελπισία των ανθρώπων που κατεβαίνουν στους δρόμους της Αθήνας είναι κατανοητές. Η χρεοκοπία όμως δεν θα βελτιώσει την κατάστασή τους. Αλλά τους νοιάζει; Καμιά φορά τα συναισθήματα προηγούνται των επιχειρημάτων και αποκτούν τη δική τους ορμή. Γίνονται ένας απεγνωσμένος τρόπος για να αδραχτεί η πρωτοβουλία. Συνεπώς, ό,τι και αν λέει η ανάλυση ωφελημάτων και κόστους για τη χρεοκοπία, το επείγον ζήτημα για την Ελλάδα και την ΕΕ ως σύνολο είναι πολιτικό. Ο κόσμος δεν θα δεχθεί και άλλες περικοπές αν πιστεύει ότι αποσκοπούν απλώς στη διάσωση των παχυλά αμειβόμενων τραπεζιτών της Ευρώπης και δεν θα υποστηρίξει μια κυβέρνηση η οποία δεν διαθέτει μια θετική στρατηγική για ανάκαμψη. Αν η υποστήριξη αυτή εξαφανιστεί, πράγμα που σχεδόν έχει ήδη γίνει, η χώρα μπορεί έτσι κι αλλιώς να οδεύσει προς την πτώχευση. Αυτό είναι μάλλον το χειρότερο ενδεχόμενο όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη.
Οι ευρωπαίοι ηγέτες φέρουν την ευθύνη να αρθούν πάνω από το βραχυχρόνιο και τους ευσεβείς πόθους που χαρακτηρίζουν μέχρι στιγμής τις αντιδράσεις τους- η τελευταία συμφωνία ΕΕ- ΔΝΤ αποτελεί απόδειξη αυτούκαι να παράσχουν περαιτέρω βοήθεια ως μέρος ενός πιθανού σχεδίου για ανάπτυξη. Με βάση την εμπειρία από το παρελθόν, δεν πρέπει να περιμένουμε και πολλά.
Ο κ. Μark Μazower είναι καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στους «Financial Τimes».
Σάββατο 18 Ιουνίου 2011
Χρεοκοπήσαμε και θα πληρώσουμε τα «σπασμένα»...
Μπορεί για τη χρεοκοπία της Ιρλανδίας να φταίει η χρεοκοπία των «τοξικοφόρων» τραπεζών της, για την Ελλάδα όμως, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Στην Ελλάδα χρεοκόπησε το κράτος...
Στην Ιρλανδία, την Ισλανδία κ.λ.π χρεοκόπησαν οι τράπεζες γιατί είχαν αναλάβει μεγαλύτερα ρίσκα από αυτά που μπορούσαν να καλύψουν και να εγγυηθούν με τα κεφάλαια που διέθεταν... Προκειμένου να μην χρεοκοπήσουν οι τράπεζες και καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα, τα κράτη χρηματοδότησαν τις τράπεζες με κεφάλαια τα οποία δανείστηκαν και έτσι προκλήθηκε κρίση δημοσίου χρέους με αποτέλεσμα να χρεοκοπήσουν τα κράτη.
Στην Ελλάδα, αντίθετα με ό,τι συνέβη αλλού, χρεοκόπησε το κράτος γιατί μόνιμα ο προϋπολογισμός ήταν ελλειμματικός. Γιατί δηλ. το ελληνικό κράτος ξόδευε περισσότερα απ’ όσα εισέπραττε. Το 70% των δαπανών του ελληνικού δημοσίου αφορά σε μισθούς και συντάξεις...
Έχουμε αναφερθεί συχνά από αυτή τη στήλη πως η λύση του ελληνικού προβλήματος περνάει πρώτα από τη λύση των δυο εξισώσεων. Της εξίσωσης 75 δισ. ευρώ έξοδα και 50 δισ. ευρώ έσοδα. Από 25 δισ. του ελλείμματος αυτού τα 10 περίπου είναι πρωτογενές, δηλ. προκύπτει χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τόκοι και χρεολύσια.
Η δεύτερη εξίσωση έχει να κάνει με την εξίσωση 44 δισ. εισαγωγές και 16 δισ. εξαγωγές στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας...
Αν δεν λυθούν αυτές οι δυο εξισώσεις με ικανοποιητικό τρόπο, δεν υπάρχει βιώσιμη λύση για το ελληνικό πρόβλημα.
Εκτός από τα δυο αυτά τρέχοντα προβλήματα, η Ελλάδα έχει και ένα τρίτο, το υψηλό δημόσιο χρέος που με τα 350 δισ. ευρώ που έχει φτάσει, υπολογίζεται κοντά στο 150% του ΑΕΠ. Η σωστή διατύπωση είναι πως το συνεχόμενο για χρόνια δημοσιονομικό έλλειμμα άθροισε το χρέος των 350 δισ. ευρώ.
Υπάρχουν αρκετοί που υποστηρίζουν πως το πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί με μια αναδιάρθρωση του χρέους διεθνώς. Μια τέτοια συνθήκη είναι πιθανή τα επόμενα χρόνια γιατί οι περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες αντιμετωπίζουν προβλήματα υψηλού κρατικού και ιδιωτικού χρέους.
Επιπλέον μια αναδιάρθρωση είναι πιθανή προσεχώς στα πλαίσια της ευρωζώνης που με τα μνημόνια επί της ουσίας αναλαμβάνει στα χέρια της το ελληνικό χρέος από τα χέρια ιδιωτών που βρίσκεται σήμερα.
Το ελληνικό χρέος σε αυτά τα μεγέθη δεν είναι βιώσιμα εξυπηρετήσιμο και το πιο πιθανό είναι να γίνει Κάποιας μορφής αναδιάρθρωση. Στο πότε θα γίνει εντοπίζονται οι διάφορες στην ευρωζώνη αυτή τη στιγμή, με τη Γερμανία να θέλει να γίνει τώρα προκειμένου να μην επωμιστούν οι φορολογούμενοί της το κόστος οποιουδήποτε «κουρέματος».
Αν γίνει το «κούρεμα» τώρα ή αργότερα θα μπορέσει π.χ. το δημοσιονομικό έλλειμμα των 25 περίπου δισ. ευρώ, να μειωθεί κατά 5 ή 15 δισ. ευρώ... αλλά θα συνεχίσει να υπάρχει έλλειμμα, καθώς το πρωτογενές θα μείνει απείραχτο και όσο μεγάλη αναδιάρθρωση και να υπάρξει, αποκλείεται να μηδενιστεί το χρέος...
Όσοι λοιπόν υποστηρίζουν δημοσίως ότι η λύση του προβλήματος εντοπίζεται αποκλειστικά στην αναδιάρθρωση, εθελοτυφλούν ή απλά δημαγωγούν υποσχόμενοι στους πολίτες μαγικές λύσεις που δεν θα θίξουν τα αδίκως ή δικαίως κεκτημένα του βιοτικού επιπέδου του καθενός μας.
Όσο και να «χαϊδεύουν» τα αυτιά των αγανακτισμένων τους οποίους κάποιοι βλέπουν σαν «πελάτες», αν δεν λυθούν οι παραπάνω εξισώσεις δεν υπάρχει έξοδος της Ελλάδας από τη χρεοκοπία. Για να υπάρξει έξοδος θα πρέπει να έξοδα του κράτους να πέσουν χαμηλότερα από τα έσοδα. Είναι απλό!
Η λύση λοιπόν, είναι μείωση του κράτους που σημαίνει μείωση των δαπανών για μισθούς, ενοίκια, σπάταλες και άλλα λειτουργικά έξοδα και παράλληλα αναδόμηση του κράτους που θα μείνει για να παρέχει υπηρεσίες στους πολίτες καλύτερης ποιότητας με μικρότερο κόστος. Η λύση είναι μεταφορά θέσεων εργασίας από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα και ιδίως σε θέσεις παραγωγικές και διεθνώς ανταγωνιστικές.
Στάση πληρωμών
Παρεπιδημούν και Κάποιες ακραίες απόψεις πως με μια στάση πληρωμών των χρεών και των τόκων από τη χώρα, αυτόματα θα λύνονταν όλα τα προβλήματα. Αυτό είναι μπαρούφα ολκής. Κατ’ αρχάς και τυπικά μια στάση πληρωμών δεν θα μείωνε το πρωτογενές έλλειμμα. Αν δεν πληρώναμε δηλ. τόκους και χρεολύσια, πάλι δεν θα μας έφταναν τα έσοδα να καλυφθούν τα έξοδα του δημοσίου.
Μια στάση πληρωμών, όμως, θα είχε σαν συνέπεια την επ’ αόριστον «καραντίνα» της χώρας από τις διεθνείς αγορές. Δηλ. για πολλά χρόνια δεν θα μας δάνειζε κανένας. Άρα, θα έπρεπε να ισοσκελίζουμε αυτόματα στον προϋπολογισμό τα έξοδα με βάση τα έσοδα.
Ο ισοσκελισμός αυτός δυστυχώς δεν θα γινόταν από τα 75 στα 50 δισ. ευρώ. Αν η χώρα έκανε στάση πληρωμών ή μονομερή αναδιάρθρωση, η ΕΚΤ δεν θα δεχόταν να δίνει ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, περίπου 90 δισ. ευρώ αυτή τη στιγμή, με αντάλλαγμα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου τα οποία δεν δέχεται κάνεις άλλος. Αυτό σημαίνει πως η χώρα θα είχε σαν έσοδο μόνο τα 16 δισ. των εξαγωγών και τις τουριστικές εισροές που είναι λίγο πάνω από 10 δισ. ευρώ το χρόνο.
Κατά συνέπεια τα 44 δισ. ευρώ των εισαγωγών θα πρέπει να προσαρμοστούν αυτόματα στο μισό της αξίας τους. Ο καθένας μπορεί να καταλάβει τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό για τρόφιμα, καύσιμα, φάρμακα. Αυτός είναι ο λόγος που μιλάμε για αλβανοποίηση και επιστροφή στη δεκαετία του ΄50-΄60 αν αυτό συνοδευόταν και με επιστροφή στη δραχμή.
Αν σήμερα όμως έχουμε 50 δισ. ευρώ έσοδα από ένα ΑΕΠ 240 δισ. ευρώ, ποιο θα ήταν το ΑΕΠ, μετά από μια προσαρμογή σαν την παραπάνω των εισαγωγών κατά στο μισό τους; Από λογιστική άποψη όχι στο μισό, αλλά αν λάβουμε υπόψη τον ψυχολογικό αντίκτυπο του πανικού ίσως και μεγαλύτερη...
Θα είχαμε λοιπόν δραστική μείωση του ΑΕΠ και εν συνέχεια και των κρατικών εσόδων...
Υπό τις συνθήκες αυτές πάλι θα έπρεπε να μειώσουμε το κράτος και τις δαπάνες του και μάλιστα με τρόπο πιο γρήγορο και βίαιο. Οι αλλαγές θα έμοιαζαν να γίνονται σαν σε συνθήκες πραγματικού πολέμου.
Το συμπέρασμα είναι πως ακόμη και χωρίς μνημόνιο ή μεσοπρόθεσμο θα πρέπει να κόψουμε κράτος και να πουλήσουμε περιουσιακά στοιχεία μέχρι να ορθοποδήσουμε σαν οικονομία. Όσοι υπόσχονται μαγικές λύσεις και λαγούς με πετραχήλια ή εθελοτυφλούν ή δημαγωγούν...
Στην Ιρλανδία, την Ισλανδία κ.λ.π χρεοκόπησαν οι τράπεζες γιατί είχαν αναλάβει μεγαλύτερα ρίσκα από αυτά που μπορούσαν να καλύψουν και να εγγυηθούν με τα κεφάλαια που διέθεταν... Προκειμένου να μην χρεοκοπήσουν οι τράπεζες και καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα, τα κράτη χρηματοδότησαν τις τράπεζες με κεφάλαια τα οποία δανείστηκαν και έτσι προκλήθηκε κρίση δημοσίου χρέους με αποτέλεσμα να χρεοκοπήσουν τα κράτη.
Στην Ελλάδα, αντίθετα με ό,τι συνέβη αλλού, χρεοκόπησε το κράτος γιατί μόνιμα ο προϋπολογισμός ήταν ελλειμματικός. Γιατί δηλ. το ελληνικό κράτος ξόδευε περισσότερα απ’ όσα εισέπραττε. Το 70% των δαπανών του ελληνικού δημοσίου αφορά σε μισθούς και συντάξεις...
Έχουμε αναφερθεί συχνά από αυτή τη στήλη πως η λύση του ελληνικού προβλήματος περνάει πρώτα από τη λύση των δυο εξισώσεων. Της εξίσωσης 75 δισ. ευρώ έξοδα και 50 δισ. ευρώ έσοδα. Από 25 δισ. του ελλείμματος αυτού τα 10 περίπου είναι πρωτογενές, δηλ. προκύπτει χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τόκοι και χρεολύσια.
Η δεύτερη εξίσωση έχει να κάνει με την εξίσωση 44 δισ. εισαγωγές και 16 δισ. εξαγωγές στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας...
Αν δεν λυθούν αυτές οι δυο εξισώσεις με ικανοποιητικό τρόπο, δεν υπάρχει βιώσιμη λύση για το ελληνικό πρόβλημα.
Εκτός από τα δυο αυτά τρέχοντα προβλήματα, η Ελλάδα έχει και ένα τρίτο, το υψηλό δημόσιο χρέος που με τα 350 δισ. ευρώ που έχει φτάσει, υπολογίζεται κοντά στο 150% του ΑΕΠ. Η σωστή διατύπωση είναι πως το συνεχόμενο για χρόνια δημοσιονομικό έλλειμμα άθροισε το χρέος των 350 δισ. ευρώ.
Υπάρχουν αρκετοί που υποστηρίζουν πως το πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί με μια αναδιάρθρωση του χρέους διεθνώς. Μια τέτοια συνθήκη είναι πιθανή τα επόμενα χρόνια γιατί οι περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες αντιμετωπίζουν προβλήματα υψηλού κρατικού και ιδιωτικού χρέους.
Επιπλέον μια αναδιάρθρωση είναι πιθανή προσεχώς στα πλαίσια της ευρωζώνης που με τα μνημόνια επί της ουσίας αναλαμβάνει στα χέρια της το ελληνικό χρέος από τα χέρια ιδιωτών που βρίσκεται σήμερα.
Το ελληνικό χρέος σε αυτά τα μεγέθη δεν είναι βιώσιμα εξυπηρετήσιμο και το πιο πιθανό είναι να γίνει Κάποιας μορφής αναδιάρθρωση. Στο πότε θα γίνει εντοπίζονται οι διάφορες στην ευρωζώνη αυτή τη στιγμή, με τη Γερμανία να θέλει να γίνει τώρα προκειμένου να μην επωμιστούν οι φορολογούμενοί της το κόστος οποιουδήποτε «κουρέματος».
Αν γίνει το «κούρεμα» τώρα ή αργότερα θα μπορέσει π.χ. το δημοσιονομικό έλλειμμα των 25 περίπου δισ. ευρώ, να μειωθεί κατά 5 ή 15 δισ. ευρώ... αλλά θα συνεχίσει να υπάρχει έλλειμμα, καθώς το πρωτογενές θα μείνει απείραχτο και όσο μεγάλη αναδιάρθρωση και να υπάρξει, αποκλείεται να μηδενιστεί το χρέος...
Όσοι λοιπόν υποστηρίζουν δημοσίως ότι η λύση του προβλήματος εντοπίζεται αποκλειστικά στην αναδιάρθρωση, εθελοτυφλούν ή απλά δημαγωγούν υποσχόμενοι στους πολίτες μαγικές λύσεις που δεν θα θίξουν τα αδίκως ή δικαίως κεκτημένα του βιοτικού επιπέδου του καθενός μας.
Όσο και να «χαϊδεύουν» τα αυτιά των αγανακτισμένων τους οποίους κάποιοι βλέπουν σαν «πελάτες», αν δεν λυθούν οι παραπάνω εξισώσεις δεν υπάρχει έξοδος της Ελλάδας από τη χρεοκοπία. Για να υπάρξει έξοδος θα πρέπει να έξοδα του κράτους να πέσουν χαμηλότερα από τα έσοδα. Είναι απλό!
Η λύση λοιπόν, είναι μείωση του κράτους που σημαίνει μείωση των δαπανών για μισθούς, ενοίκια, σπάταλες και άλλα λειτουργικά έξοδα και παράλληλα αναδόμηση του κράτους που θα μείνει για να παρέχει υπηρεσίες στους πολίτες καλύτερης ποιότητας με μικρότερο κόστος. Η λύση είναι μεταφορά θέσεων εργασίας από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα και ιδίως σε θέσεις παραγωγικές και διεθνώς ανταγωνιστικές.
Στάση πληρωμών
Παρεπιδημούν και Κάποιες ακραίες απόψεις πως με μια στάση πληρωμών των χρεών και των τόκων από τη χώρα, αυτόματα θα λύνονταν όλα τα προβλήματα. Αυτό είναι μπαρούφα ολκής. Κατ’ αρχάς και τυπικά μια στάση πληρωμών δεν θα μείωνε το πρωτογενές έλλειμμα. Αν δεν πληρώναμε δηλ. τόκους και χρεολύσια, πάλι δεν θα μας έφταναν τα έσοδα να καλυφθούν τα έξοδα του δημοσίου.
Μια στάση πληρωμών, όμως, θα είχε σαν συνέπεια την επ’ αόριστον «καραντίνα» της χώρας από τις διεθνείς αγορές. Δηλ. για πολλά χρόνια δεν θα μας δάνειζε κανένας. Άρα, θα έπρεπε να ισοσκελίζουμε αυτόματα στον προϋπολογισμό τα έξοδα με βάση τα έσοδα.
Ο ισοσκελισμός αυτός δυστυχώς δεν θα γινόταν από τα 75 στα 50 δισ. ευρώ. Αν η χώρα έκανε στάση πληρωμών ή μονομερή αναδιάρθρωση, η ΕΚΤ δεν θα δεχόταν να δίνει ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, περίπου 90 δισ. ευρώ αυτή τη στιγμή, με αντάλλαγμα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου τα οποία δεν δέχεται κάνεις άλλος. Αυτό σημαίνει πως η χώρα θα είχε σαν έσοδο μόνο τα 16 δισ. των εξαγωγών και τις τουριστικές εισροές που είναι λίγο πάνω από 10 δισ. ευρώ το χρόνο.
Κατά συνέπεια τα 44 δισ. ευρώ των εισαγωγών θα πρέπει να προσαρμοστούν αυτόματα στο μισό της αξίας τους. Ο καθένας μπορεί να καταλάβει τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό για τρόφιμα, καύσιμα, φάρμακα. Αυτός είναι ο λόγος που μιλάμε για αλβανοποίηση και επιστροφή στη δεκαετία του ΄50-΄60 αν αυτό συνοδευόταν και με επιστροφή στη δραχμή.
Αν σήμερα όμως έχουμε 50 δισ. ευρώ έσοδα από ένα ΑΕΠ 240 δισ. ευρώ, ποιο θα ήταν το ΑΕΠ, μετά από μια προσαρμογή σαν την παραπάνω των εισαγωγών κατά στο μισό τους; Από λογιστική άποψη όχι στο μισό, αλλά αν λάβουμε υπόψη τον ψυχολογικό αντίκτυπο του πανικού ίσως και μεγαλύτερη...
Θα είχαμε λοιπόν δραστική μείωση του ΑΕΠ και εν συνέχεια και των κρατικών εσόδων...
Υπό τις συνθήκες αυτές πάλι θα έπρεπε να μειώσουμε το κράτος και τις δαπάνες του και μάλιστα με τρόπο πιο γρήγορο και βίαιο. Οι αλλαγές θα έμοιαζαν να γίνονται σαν σε συνθήκες πραγματικού πολέμου.
Το συμπέρασμα είναι πως ακόμη και χωρίς μνημόνιο ή μεσοπρόθεσμο θα πρέπει να κόψουμε κράτος και να πουλήσουμε περιουσιακά στοιχεία μέχρι να ορθοποδήσουμε σαν οικονομία. Όσοι υπόσχονται μαγικές λύσεις και λαγούς με πετραχήλια ή εθελοτυφλούν ή δημαγωγούν...
Παρασκευή 17 Ιουνίου 2011
«Προσευχηθείτε! Προσευχηθείτε!»
Mimi Androulaki
16 Jun 2011
Καθώς το αεροπλάνο ,του οποίου είμαστε επιβάτες , πέφτει.... Προσευχηθείτε!
«Πιστεύετε ή όχι στο Θεό ή στον πιλότο δεν έχει πλέον και πολλή σημασία. There is no alternative! Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση! Είμαστε αβοήθητοι στη μέση του πουθενά και μια ψυχρή ανάλυση κόστους-οφέλους αποδεικνύει ότι είναι συμφερότερο και ορθολογικότερο να "πιστεύουμε". Αν μεν υπάρχει Θεός, θα μας βοηθήσει να σωθούμε κι όσοι πιστεύουμε θα ανταμειφθούμε στη μέλλουσα ζωή. Αν πάλι δεν υπάρχει και συντριβούμε, δεν έχουμε κανένα κέρδος από την απιστία μας. Τι νόημα έχει να επιβεβαιωθεί η άρνηση της ύπαρξης του Θεού, αφού θα είμαστε νεκροί και δεν θα έχουμε ούτε καν μια μεταθανάτια ελπίδα ανταμοιβής για τη σωστή μας πρόγνωση; Συνεπώς η ύπαρξη του Θεού ανταποκρίνεται πλήρως στο νόμο των Ορθολογικών Προσδοκιών!»
16 Jun 2011
Καθώς το αεροπλάνο ,του οποίου είμαστε επιβάτες , πέφτει.... Προσευχηθείτε!
«Πιστεύετε ή όχι στο Θεό ή στον πιλότο δεν έχει πλέον και πολλή σημασία. There is no alternative! Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση! Είμαστε αβοήθητοι στη μέση του πουθενά και μια ψυχρή ανάλυση κόστους-οφέλους αποδεικνύει ότι είναι συμφερότερο και ορθολογικότερο να "πιστεύουμε". Αν μεν υπάρχει Θεός, θα μας βοηθήσει να σωθούμε κι όσοι πιστεύουμε θα ανταμειφθούμε στη μέλλουσα ζωή. Αν πάλι δεν υπάρχει και συντριβούμε, δεν έχουμε κανένα κέρδος από την απιστία μας. Τι νόημα έχει να επιβεβαιωθεί η άρνηση της ύπαρξης του Θεού, αφού θα είμαστε νεκροί και δεν θα έχουμε ούτε καν μια μεταθανάτια ελπίδα ανταμοιβής για τη σωστή μας πρόγνωση; Συνεπώς η ύπαρξη του Θεού ανταποκρίνεται πλήρως στο νόμο των Ορθολογικών Προσδοκιών!»
Θα τολμήσει να αλλάξει την «παρέα του»
Θα τολμήσει να αλλάξει την «παρέα του» με ικανούς ανθρώπους, ή θα φουντάρουμε όλοι μαζί του;
Γρηγόρης Νικολόπουλος
16 Ιουν 2011
Μετά απο ενα εντυπωσιακό διήμερο που όλοι νομίζαμε κάτι θα γινόταν, δεν έγινε τίποτα και συνεχίζουμε απο εκεί που ήμασταν, σαφώς πιο κοντά στις εκλογές αλλά και αρκετά πιο κοντά στην παύση πληρωμών. Το τι έγινε ακριβώς και το αν λέει ψέμματα ο Παπανδρέου ή ο Σαμαράς, μικρή σημασία έχει. Όλοι τους ξέρουμε πλέον καλά και τους δυο. Το ζήτημα είναι τι θα γίνει απο εδώ και πέρα.
Αν υποθέσουμε οτι ο Πρωθυπουργός δεν πάρει ψήφο εμπιστοσύνης, τότε θα πάμε σε εκλογές και Θεός οίδε τι θα προκύψει. (Ενδεχομένως αν πάμε σε εκλογές να μείνουν απλήρωτοι για κανένα μήνα οι δημόσιοι υπάλληλοι ή οι ξένοι πιστωτές διότι λεφτά για να πληρωθούν και οι μέν και οι δε, δεν έχουμε).
Αν πάρει την ψήφο εμπιστοσύνης – που μάλλον θα την πάρει απο τους περισσότερους βουλευτές του - θα εξασφαλίσει την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου και τη δόση και θα πρέπει στη συνέχεια να το εφαρμόσει και τότε θα μπούμε στα δύσκολα.
Εκ πρώτης όψεως, αυτή η κυβέρνηση - που ο αρχηγός της ήταν μέχρι πριν απο λίγες ώρες έτοιμος να παραδώσει την εξουσία – δεν μπορεί να σταθεί. Ειδικά με τον κόσμο έξω απο τη Βουλή που επιμένει να πιέζει και την αντιπολίτευση να ανεβάζει τους τόνους. Μοναδική ελπίδα η στήριξη απο την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ η οποία όμως κρέμεται σε μια λεπτή κλωστή και είναι έτοιμη να διαλυθεί.
Ας δούμε όμως το σενάριο οτι ο πρωθυπουργός συνεχίζει:
Το ερώτημα είναι αν θα διαμορφωθεί ενα υπουργικό συμβούλιο ισχυρό που μπορεί να προσφέρει ένα όραμα στον κόσμο, που μπορεί να κινητοποιήσει τους μηχανισμούς του Δημοσίου, που μπορεί να μειώσει το έλλειμμα και που μπορεί τελικά να πετύχει και μια καλύτερη αντιμετώπιση απο τις αγορές και να πάρει πιο δίκαια μέτρα, συμπληρώνοντας τα με ορισμένες απαραίτητες και κρίσμες αναπτυξιακές παρεμβάσεις.
Τίποτα δεν είναι βέβαιον, αλλά αυτό που μπορεί οποιοσδήποτε έμπειρος δημοσιογράφος να προβλέψει είναι το τι θα γίνει ακριβώς, ακούγοντας απλώς και μόνο τα ονόματα των προσώπων που θα αντικαταστήσουν τον κ. Παπακωνσταντίνου, την κυρία Μπιρμπίλη, την κυρία Κατσέλη, τον κύριο Πεταλωτή και μερικούς άλλους υπουργούς, αν φυσικά τολμήσει ο κ. Παπανδρέου να αποχωριστεί τη στενή του παρέα που βύθισε τη χώρα στην άβυσσο.
Ας ελπίσουμε οτι τουλάχιστον αυτό θα το τολμήσει. Έστω και για μια ανατροπή του σκόρ στο 90΄.
Γρηγόρης Νικολόπουλος
16 Ιουν 2011
Μετά απο ενα εντυπωσιακό διήμερο που όλοι νομίζαμε κάτι θα γινόταν, δεν έγινε τίποτα και συνεχίζουμε απο εκεί που ήμασταν, σαφώς πιο κοντά στις εκλογές αλλά και αρκετά πιο κοντά στην παύση πληρωμών. Το τι έγινε ακριβώς και το αν λέει ψέμματα ο Παπανδρέου ή ο Σαμαράς, μικρή σημασία έχει. Όλοι τους ξέρουμε πλέον καλά και τους δυο. Το ζήτημα είναι τι θα γίνει απο εδώ και πέρα.
Αν υποθέσουμε οτι ο Πρωθυπουργός δεν πάρει ψήφο εμπιστοσύνης, τότε θα πάμε σε εκλογές και Θεός οίδε τι θα προκύψει. (Ενδεχομένως αν πάμε σε εκλογές να μείνουν απλήρωτοι για κανένα μήνα οι δημόσιοι υπάλληλοι ή οι ξένοι πιστωτές διότι λεφτά για να πληρωθούν και οι μέν και οι δε, δεν έχουμε).
Αν πάρει την ψήφο εμπιστοσύνης – που μάλλον θα την πάρει απο τους περισσότερους βουλευτές του - θα εξασφαλίσει την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου και τη δόση και θα πρέπει στη συνέχεια να το εφαρμόσει και τότε θα μπούμε στα δύσκολα.
Εκ πρώτης όψεως, αυτή η κυβέρνηση - που ο αρχηγός της ήταν μέχρι πριν απο λίγες ώρες έτοιμος να παραδώσει την εξουσία – δεν μπορεί να σταθεί. Ειδικά με τον κόσμο έξω απο τη Βουλή που επιμένει να πιέζει και την αντιπολίτευση να ανεβάζει τους τόνους. Μοναδική ελπίδα η στήριξη απο την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ η οποία όμως κρέμεται σε μια λεπτή κλωστή και είναι έτοιμη να διαλυθεί.
Ας δούμε όμως το σενάριο οτι ο πρωθυπουργός συνεχίζει:
Το ερώτημα είναι αν θα διαμορφωθεί ενα υπουργικό συμβούλιο ισχυρό που μπορεί να προσφέρει ένα όραμα στον κόσμο, που μπορεί να κινητοποιήσει τους μηχανισμούς του Δημοσίου, που μπορεί να μειώσει το έλλειμμα και που μπορεί τελικά να πετύχει και μια καλύτερη αντιμετώπιση απο τις αγορές και να πάρει πιο δίκαια μέτρα, συμπληρώνοντας τα με ορισμένες απαραίτητες και κρίσμες αναπτυξιακές παρεμβάσεις.
Τίποτα δεν είναι βέβαιον, αλλά αυτό που μπορεί οποιοσδήποτε έμπειρος δημοσιογράφος να προβλέψει είναι το τι θα γίνει ακριβώς, ακούγοντας απλώς και μόνο τα ονόματα των προσώπων που θα αντικαταστήσουν τον κ. Παπακωνσταντίνου, την κυρία Μπιρμπίλη, την κυρία Κατσέλη, τον κύριο Πεταλωτή και μερικούς άλλους υπουργούς, αν φυσικά τολμήσει ο κ. Παπανδρέου να αποχωριστεί τη στενή του παρέα που βύθισε τη χώρα στην άβυσσο.
Ας ελπίσουμε οτι τουλάχιστον αυτό θα το τολμήσει. Έστω και για μια ανατροπή του σκόρ στο 90΄.
Πέμπτη 16 Ιουνίου 2011
Το γεγονός που κανείς δεν περιμένει
Στέφανος Μάνος 15/06/2011
Τη στιγμή που η Ελλάδα χρειάζεται σθεναρή και αποφασισμένη κυβέρνηση, διαθέτει – δυστυχώς - κυβέρνηση σε προχωρημένο στάδιο αποσύνθεσης.
Οι διεθνείς αγορές προεξοφλούν την χρεοκοπία της Ελλάδας. Η Ελληνική οικονομία αξιολογείται ως η επισφαλέστερη όλων των οικονομιών της υφηλίου. Η πρόβλεψη της χρεοκοπίας είναι αυτοεκπληρούμενη διότι οδηγεί σε ενέργειες (π.χ. απόσυρση καταθέσεων) που φέρνουν πιο κοντά την χρεοκοπία.
Η κυβέρνηση σε πλήρη σύγχυση προτείνει μεσοπρόθεσμα μέτρα απολύτως ανεπαρκή (ακόμη και αν εφαρμοστούν) για την αντιμετώπιση της επερχόμενης χρεοκοπίας. Το ίδιο το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα προβλέπει ότι το 2015, αφού (ξε)πουλήσουμε 50 δις κρατική περιουσία, το δημόσιο χρέος θα φθάσει τα 351 δις. Όσο είναι σήμερα πριν πουλήσουμε.
Τι πρέπει να γίνει; Τι χρειάζεται;
Πριν απ’ όλα ένας ξεκάθαρος στόχος: Δεν θα αφήσουμε να χρεοκοπήσει η Ελλάδα. Θα διαψεύσουμε όλες τις προβλέψεις. Θα τους τις τρίψουμε στη μούρη!
Χρειαζόμαστε ένα γεγονός που κανείς δεν αναμένει: Ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα το 2011. 3-5 δις ευρώ πρωτογενές πλεόνασμα. Εκτιμώ ότι το γεγονός θα προκαλέσει «πανικό» στις αγορές. Τα spreads από 1470 μονάδες θα πέσουν κάτω από τις 500 ή και λιγότερο.
Πως θα επιτύχουμε το μικρό πρωτογενές πλεόνασμα; Καταργώντας κρατικές υπηρεσίες και δαπάνες χωρίς τις οποίες η ζωή μας θα επηρεαστεί ελάχιστα.
Για κάθε μια κρατική υπηρεσία και για κάθε μια κρατική δαπάνη πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα: Μπορούμε για τα επόμενα τρία χρόνια να ζήσουμε χωρίς αυτή την υπηρεσία ή χωρίς αυτή την δαπάνη; Αν η απάντηση είναι ναι πρέπει αμέσως να καταργήσουμε τη σχετική υπηρεσία ή τη δαπάνη. Εκτιμώ ότι δεν θα δυσκολευτούμε καθόλου να βρούμε 5-10 δισεκατομμύρια που μπορούν να εξοικονομηθούν.
Αναρωτηθείτε: Μπορείτε για τρία χρόνια να ζήσετε χωρίς δημοτικούς ραδιοσταθμούς και τηλεοράσεις; Χωρίς το κανάλι της Βουλής; Με επιχορήγηση 0,70 € ανά ψήφο στα κόμματα αντί των 10,00 €; Χωρίς ΟΣΕ; Χωρίς το πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας; Με περιθώρια κέρδους των φαρμακοποιών «περιορισμένα» στα περιθώρια κέρδους των Γερμανών φαρμακοποιών;
Μόνο με αυτά, αν πείτε ναι, θα εξοικονομηθούν πάνω από 3 δις. Και μαζί με όσα άλλα γίνουν θα αλλάξει τελείως και απότομα η ψυχολογία των αγορών απέναντι στην Ελλάδα. Την απογοήτευση και την ανησυχία θα διαδεχθεί ο ενθουσιασμός.
Εκτός από την επιδίωξη του πρωτογενούς πλεονάσματος φέτος, πρέπει να γίνουν και πολλά άλλα. Μεταξύ των οποίων πρώτο είναι η άμεση κατάργηση του ΦΜΑΠ που έχει μειώσει την αξία της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου κατά τουλάχιστον 150 δις ευρώ.
Ποιος θα τα κάνει αυτά; Επειδή ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά, το ευκολότερο θα ήταν να τα κάνει ο κ. Παπανδρέου. Να εξηγήσει τι θα κάνει και γιατί και πως και, αν δεν μπορεί να τα εξηγήσει,να ζητήσει από άλλους να τα εξηγήσουν. Αμέσως μετά να προχωρήσει στην εφαρμογή των περικοπών που θα οδηγήσουν σε πρωτογενές πλεόνασμα. Στο γεγονός που κανείς δεν περιμένει. Η Ελλάδα θα έχει σωθεί.
Στέφανος Μάνος
Τη στιγμή που η Ελλάδα χρειάζεται σθεναρή και αποφασισμένη κυβέρνηση, διαθέτει – δυστυχώς - κυβέρνηση σε προχωρημένο στάδιο αποσύνθεσης.
Οι διεθνείς αγορές προεξοφλούν την χρεοκοπία της Ελλάδας. Η Ελληνική οικονομία αξιολογείται ως η επισφαλέστερη όλων των οικονομιών της υφηλίου. Η πρόβλεψη της χρεοκοπίας είναι αυτοεκπληρούμενη διότι οδηγεί σε ενέργειες (π.χ. απόσυρση καταθέσεων) που φέρνουν πιο κοντά την χρεοκοπία.
Η κυβέρνηση σε πλήρη σύγχυση προτείνει μεσοπρόθεσμα μέτρα απολύτως ανεπαρκή (ακόμη και αν εφαρμοστούν) για την αντιμετώπιση της επερχόμενης χρεοκοπίας. Το ίδιο το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα προβλέπει ότι το 2015, αφού (ξε)πουλήσουμε 50 δις κρατική περιουσία, το δημόσιο χρέος θα φθάσει τα 351 δις. Όσο είναι σήμερα πριν πουλήσουμε.
Τι πρέπει να γίνει; Τι χρειάζεται;
Πριν απ’ όλα ένας ξεκάθαρος στόχος: Δεν θα αφήσουμε να χρεοκοπήσει η Ελλάδα. Θα διαψεύσουμε όλες τις προβλέψεις. Θα τους τις τρίψουμε στη μούρη!
Χρειαζόμαστε ένα γεγονός που κανείς δεν αναμένει: Ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα το 2011. 3-5 δις ευρώ πρωτογενές πλεόνασμα. Εκτιμώ ότι το γεγονός θα προκαλέσει «πανικό» στις αγορές. Τα spreads από 1470 μονάδες θα πέσουν κάτω από τις 500 ή και λιγότερο.
Πως θα επιτύχουμε το μικρό πρωτογενές πλεόνασμα; Καταργώντας κρατικές υπηρεσίες και δαπάνες χωρίς τις οποίες η ζωή μας θα επηρεαστεί ελάχιστα.
Για κάθε μια κρατική υπηρεσία και για κάθε μια κρατική δαπάνη πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα: Μπορούμε για τα επόμενα τρία χρόνια να ζήσουμε χωρίς αυτή την υπηρεσία ή χωρίς αυτή την δαπάνη; Αν η απάντηση είναι ναι πρέπει αμέσως να καταργήσουμε τη σχετική υπηρεσία ή τη δαπάνη. Εκτιμώ ότι δεν θα δυσκολευτούμε καθόλου να βρούμε 5-10 δισεκατομμύρια που μπορούν να εξοικονομηθούν.
Αναρωτηθείτε: Μπορείτε για τρία χρόνια να ζήσετε χωρίς δημοτικούς ραδιοσταθμούς και τηλεοράσεις; Χωρίς το κανάλι της Βουλής; Με επιχορήγηση 0,70 € ανά ψήφο στα κόμματα αντί των 10,00 €; Χωρίς ΟΣΕ; Χωρίς το πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας; Με περιθώρια κέρδους των φαρμακοποιών «περιορισμένα» στα περιθώρια κέρδους των Γερμανών φαρμακοποιών;
Μόνο με αυτά, αν πείτε ναι, θα εξοικονομηθούν πάνω από 3 δις. Και μαζί με όσα άλλα γίνουν θα αλλάξει τελείως και απότομα η ψυχολογία των αγορών απέναντι στην Ελλάδα. Την απογοήτευση και την ανησυχία θα διαδεχθεί ο ενθουσιασμός.
Εκτός από την επιδίωξη του πρωτογενούς πλεονάσματος φέτος, πρέπει να γίνουν και πολλά άλλα. Μεταξύ των οποίων πρώτο είναι η άμεση κατάργηση του ΦΜΑΠ που έχει μειώσει την αξία της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου κατά τουλάχιστον 150 δις ευρώ.
Ποιος θα τα κάνει αυτά; Επειδή ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά, το ευκολότερο θα ήταν να τα κάνει ο κ. Παπανδρέου. Να εξηγήσει τι θα κάνει και γιατί και πως και, αν δεν μπορεί να τα εξηγήσει,να ζητήσει από άλλους να τα εξηγήσουν. Αμέσως μετά να προχωρήσει στην εφαρμογή των περικοπών που θα οδηγήσουν σε πρωτογενές πλεόνασμα. Στο γεγονός που κανείς δεν περιμένει. Η Ελλάδα θα έχει σωθεί.
Στέφανος Μάνος
Τετάρτη 15 Ιουνίου 2011
Πρώτα η Πατρίδα, όχι το κόμμα.
Διαμαντοπούλου Αννα
Η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπήσει. Είμαστε όρθιοι, έτοιμοι και δεν αποποιούμαστε των ευθυνών μας.
Οι πολιτικοί και όχι οι τεχνοκράτες έχουμε χρέος να πράξουμε το σωστό απέναντι στη χώρα και τους πολίτες της.
Είναι σαφές ότι τριανταεπτά χρόνια μετά τη στροφή της Μεταπολίτευσης, το πολιτικό σύστημα όπως το γνωρίσαμε στην πορεία αυτών των χρόνων, έφτασε στο τέλος του. Δεν μπορεί να υπηρετήσει τη συλλογική πρόοδο και ευημερία. Δεν μπορεί να εγγυηθεί το αξιοπρεπές μέλλον που δικαιούται η πατρίδα. Καθώς αυτό γίνεται όλο και πιο καθαρό στη σκέψη των πολιτών, οι αλληλοκατηγορίες μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων του συστήματος, χωρίς καθεμιά να αναλαμβάνει το μέρος της ευθύνης που της αναλογεί στην αποτυχία, μοιάζει με την τελευταία σκηνή σε ένα θέατρο του παραλόγου, λίγο πριν πέσει η αυλαία.
Η συνταγή του «φταίει πάντα ο Άλλος» και της προσμονής της εξουσίας με όρους γραμμικής εναλλαγής, έχει ξεπεραστεί ιστορικά. Το «ώριμο φρούτο» έχει σαπίσει πλέον, σε αυτή την πολιτική «σκυταλοδρομία» των τριανταεπτά χρόνων. Αναπόφευκτα, οι πολιτικές εξελίξεις δεν θα είναι οι συνήθεις. Θα συνιστούν ασυνέχεια και ρήξη με αυτό το παρελθόν. Κι αυτό δεν αφορά μόνον το κομματικό σύστημα αλλά και όλες τις συνιστώσες του πολιτικού συστήματος με την ευρεία έννοια, δηλαδή και τα συνδικάτα και όλους τους συλλογικούς φορείς εκπροσώπησης. Το σύστημα που επί δεκαετίες καθόριζε την πορεία της χώρας και τις τύχες των πολιτών είναι υποχρεωμένο, χωρίς «των δειλών τα παρακάλια και παράπονα», να αποχαιρετίσει την «Αλεξάνδρεια» που χάνει. Αυτή η συνειδητοποίηση μας αφορά προσωπικά όλους και το υπογραμμίζω πρωτίστως για τον εαυτό μου.
Είναι κάτι παραπάνω από σαφές πως η χώρα χρειάζεται νέους θεσμούς και νέα πρόσωπα, νέα πολιτική οργάνωση και νέα ηθική συγκρότηση της κοινωνίας, νέο εθνικό όραμα και νέο στρατηγικό σχεδιασμό για την επίτευξή του. Είναι οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να επιστρέψει η ελπίδα. Όσο η ελπίδα αργεί, κυριαρχεί ο φόβος και μοιραία τα πράγματα εξελίσσονται από το κακό στο χειρότερο.
Εύχομαι και ενώνω τη φωνή μου με όλους όσοι προσδοκούν να συντελεστεί το συντομότερο μια τέτοια πολιτική, κοινωνική και ηθική ανάταξη. Ωστόσο προϋποθέτει με τη σειρά της, ατομικές και συλλογικές αρετές που αυτή τη στιγμή δεν είναι καθόλου δεδομένες. Χρειάζεται χρόνος μετάβασης λοιπόν.
Αυτή η μετάβαση δεν μπορεί να είναι το κενό. Στη φύση και την ιστορία δεν υπάρχει κενό. Συνεπώς τα σενάρια είναι δύο. Ή θα αφεθούν τα πράγματα σε μια χαοτική απορρύθμιση μέχρι να «πιάσουμε πάτο» ή θα κάνουμε κάτι για να περισώσουμε όσα περισσότερα μπορούμε, ώστε η επιζητούμενη εθνική ανάταξη από μια επόμενη ηγετική γενιά, να γίνει με τους καλύτερους δυνατούς όρους.
Ο κλήρος πέφτει λοιπόν σε μας που είμαστε τώρα εδώ. Οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση τώρα και να προετοιμάσουμε τις συνθήκες για την ανάταξη τώρα, υπερβαίνοντας κάθε προσωπική ή κομματική στόχευση, συναισθανόμενοι απόλυτα ότι «πληρώνουμε» για τα πεπραγμένα μας και εργαζόμενοι όχι για τους εαυτούς μας, αλλά για αυτούς που θα αναλάβουν την τύχη της πατρίδας μετά από εμάς.
Αυτή είναι η ευθύνη και των τριακοσίων που εκπροσωπούμε αυτή τη στιγμή τους πολίτες στο κοινοβούλιο. Το διακύβευμα δεν έχει να κάνει ούτε με την προσωπική τύχη του καθενός, ούτε με την τύχη του κόμματός μας, ούτε με την τύχη της παρούσας κυβέρνησης. Πάνω απ’ όλα και απ’ όλους είναι η Πατρίδα και η Δημοκρατία. Για να υπηρετηθούν με συνέπεια και να αποφευχθούν οι ακόμη πιο δυσάρεστες εξελίξεις που βρίσκονται ante portas, οφείλουμε:
Ως κυβέρνηση, να αλλάξουμε δομή, λειτουργία και πρόσωπα ώστε να εμπνεύσουμε ξανά την εμπιστοσύνη τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, καθησυχάζοντας τους φόβους πολιτών, εταίρων και δανειστών που βρίσκονται σήμερα στο ζενίθ. Σε αυτή την κατεύθυνση έχει μείζονα αξία το περιεχόμενο της κυβερνητικής πολιτικής το οποίο θα πρέπει αφενός να διαχειρίζεται τις προκλήσεις του παρόντος, εξασφαλίζοντας την αναγκαία οικονομική ρευστότητα στη χώρα και αφετέρου να διαμορφώνει τις συνθήκες ανάταξης του μέλλοντος προωθώντας μεγάλες μεταρρυθμιστικές τομές και επιτυγχάνοντας κρίσιμους εθνικούς στόχους, όπως είναι για παράδειγμα η αναβάθμιση της Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της.
Ως πολιτικό σύστημα, να συναισθανθούμε το βάρος της εθνικής μας αποστολής και να αποδείξουμε, εδώ και τώρα, ότι μπορούμε να επιτύχουμε την Εθνική Συνύπαρξη. Τη συναίσθηση αυτή οφείλει να τη δείξει πρωτίστως η κυβέρνηση και έχουν γίνει σοβαρές προσπάθειες σε αυτή την κατεύθυνση. Μπορούν σίγουρα να γίνουν ακόμα περισσότερες στη βάση πιο δημιουργικών και πιο καινοτόμων προσκλήσεων. Όμως και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης οφείλει να ακολουθήσει, μιλώντας τη γλώσσα της αλήθειας. Στις πρόσφατες ευρωπαϊκές επαφές του, ξεκαθαρίστηκε στον κ. Σαμαρά ότι δεν είναι εφικτή σήμερα η επαναδιαπραγμάτευση των όρων του Μνημονίου. Η μόνη περίπτωση να καταστεί εφικτή η επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου είναι να έχουν υπάρξει χειροπιαστά αποτελέσματα προόδου και επίτευξης κρίσιμων στόχων. Αλλά για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητη η συναίνεση τουλάχιστον του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η ειλικρίνεια του κ. Σαμαρά ως προς τη δυνατότητα της χώρας να επαναδιαπραγματευθεί το Μνημόνιο περνάει μέσα από τη συναίνεση για την επίτευξη των στόχων που θα μας επιτρέψουν να φτάσουμε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Με απλά λόγια η επαναδιαπραγμάτευση προϋποθέτει τη συναίνεση. Αλλιώς δεν θα γίνει ποτέ και αυτό ο κ. Σαμαράς το γνωρίζει άριστα.
Το πρώτο λοιπόν που πρέπει να γίνει είναι ένα κοινό σχέδιο στόχων. Ήδη 18 μέτρα που πρότεινε η ΝΔ εμπεριέχονται στο Μεσοπρόθεσμο. Η σύσταση μιας Κοινής Επιτροπής μπορεί να συνδιαμορφώσει το κοινό σχέδιο, όπως επίσης και σειρά εναλλακτικών σεναρίων. Για παράδειγμα ενώ οι φορολογικές προτάσεις της ΝΔ δεν γίνονται δεκτές από την Τρόικα σήμερα, μπορεί να διερευνηθεί η δυνατότητα της επανεξέτασής τους – σε συνδυασμό με την προώθηση και των υπόλοιπων μέτρων – ανά εξάμηνο.
Πρόκειται για ιστορικές στιγμές. Προτεραιότητα για όλους μας πρέπει να είναι η Πατρίδα και όχι το κόμμα. Η ύβρις της Μεταπολίτευσης ήταν η απώλεια του μέτρου. Έστω και την ύστατη ώρα οφείλουμε εμπράκτως να αναγνωρίσουμε το λάθος και να αποκαταστήσουμε την έννοια του μέτρου. Το παράδειγμα πρέπει να το δώσει το πολιτικό σύστημα για να ακολουθήσει και η κοινωνία.
Μια Δημοκρατία χωρίς αίσθηση του μέτρου μετατρέπεται σε ζούγκλα. Αυτός είναι πλέον ένας άμεσα ορατός κίνδυνος. Γι αυτό η ανακάλυψη της Δημοκρατίας από τους αρχαίους μας προγόνους υπήρξε ταυτόσημη με την πίστη στην αξία του Μέτρου. Μόνο με αίσθηση του Μέτρου είναι εφικτή η δημοκρατική λειτουργία της πόλης. Αλλιώς η βία ακυρώνει τη Δημοκρατία και η Πόλη κινδυνεύει.
Η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπήσει. Είμαστε όρθιοι, έτοιμοι και δεν αποποιούμαστε των ευθυνών μας.
Οι πολιτικοί και όχι οι τεχνοκράτες έχουμε χρέος να πράξουμε το σωστό απέναντι στη χώρα και τους πολίτες της.
Είναι σαφές ότι τριανταεπτά χρόνια μετά τη στροφή της Μεταπολίτευσης, το πολιτικό σύστημα όπως το γνωρίσαμε στην πορεία αυτών των χρόνων, έφτασε στο τέλος του. Δεν μπορεί να υπηρετήσει τη συλλογική πρόοδο και ευημερία. Δεν μπορεί να εγγυηθεί το αξιοπρεπές μέλλον που δικαιούται η πατρίδα. Καθώς αυτό γίνεται όλο και πιο καθαρό στη σκέψη των πολιτών, οι αλληλοκατηγορίες μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων του συστήματος, χωρίς καθεμιά να αναλαμβάνει το μέρος της ευθύνης που της αναλογεί στην αποτυχία, μοιάζει με την τελευταία σκηνή σε ένα θέατρο του παραλόγου, λίγο πριν πέσει η αυλαία.
Η συνταγή του «φταίει πάντα ο Άλλος» και της προσμονής της εξουσίας με όρους γραμμικής εναλλαγής, έχει ξεπεραστεί ιστορικά. Το «ώριμο φρούτο» έχει σαπίσει πλέον, σε αυτή την πολιτική «σκυταλοδρομία» των τριανταεπτά χρόνων. Αναπόφευκτα, οι πολιτικές εξελίξεις δεν θα είναι οι συνήθεις. Θα συνιστούν ασυνέχεια και ρήξη με αυτό το παρελθόν. Κι αυτό δεν αφορά μόνον το κομματικό σύστημα αλλά και όλες τις συνιστώσες του πολιτικού συστήματος με την ευρεία έννοια, δηλαδή και τα συνδικάτα και όλους τους συλλογικούς φορείς εκπροσώπησης. Το σύστημα που επί δεκαετίες καθόριζε την πορεία της χώρας και τις τύχες των πολιτών είναι υποχρεωμένο, χωρίς «των δειλών τα παρακάλια και παράπονα», να αποχαιρετίσει την «Αλεξάνδρεια» που χάνει. Αυτή η συνειδητοποίηση μας αφορά προσωπικά όλους και το υπογραμμίζω πρωτίστως για τον εαυτό μου.
Είναι κάτι παραπάνω από σαφές πως η χώρα χρειάζεται νέους θεσμούς και νέα πρόσωπα, νέα πολιτική οργάνωση και νέα ηθική συγκρότηση της κοινωνίας, νέο εθνικό όραμα και νέο στρατηγικό σχεδιασμό για την επίτευξή του. Είναι οι ελάχιστες προϋποθέσεις για να επιστρέψει η ελπίδα. Όσο η ελπίδα αργεί, κυριαρχεί ο φόβος και μοιραία τα πράγματα εξελίσσονται από το κακό στο χειρότερο.
Εύχομαι και ενώνω τη φωνή μου με όλους όσοι προσδοκούν να συντελεστεί το συντομότερο μια τέτοια πολιτική, κοινωνική και ηθική ανάταξη. Ωστόσο προϋποθέτει με τη σειρά της, ατομικές και συλλογικές αρετές που αυτή τη στιγμή δεν είναι καθόλου δεδομένες. Χρειάζεται χρόνος μετάβασης λοιπόν.
Αυτή η μετάβαση δεν μπορεί να είναι το κενό. Στη φύση και την ιστορία δεν υπάρχει κενό. Συνεπώς τα σενάρια είναι δύο. Ή θα αφεθούν τα πράγματα σε μια χαοτική απορρύθμιση μέχρι να «πιάσουμε πάτο» ή θα κάνουμε κάτι για να περισώσουμε όσα περισσότερα μπορούμε, ώστε η επιζητούμενη εθνική ανάταξη από μια επόμενη ηγετική γενιά, να γίνει με τους καλύτερους δυνατούς όρους.
Ο κλήρος πέφτει λοιπόν σε μας που είμαστε τώρα εδώ. Οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση τώρα και να προετοιμάσουμε τις συνθήκες για την ανάταξη τώρα, υπερβαίνοντας κάθε προσωπική ή κομματική στόχευση, συναισθανόμενοι απόλυτα ότι «πληρώνουμε» για τα πεπραγμένα μας και εργαζόμενοι όχι για τους εαυτούς μας, αλλά για αυτούς που θα αναλάβουν την τύχη της πατρίδας μετά από εμάς.
Αυτή είναι η ευθύνη και των τριακοσίων που εκπροσωπούμε αυτή τη στιγμή τους πολίτες στο κοινοβούλιο. Το διακύβευμα δεν έχει να κάνει ούτε με την προσωπική τύχη του καθενός, ούτε με την τύχη του κόμματός μας, ούτε με την τύχη της παρούσας κυβέρνησης. Πάνω απ’ όλα και απ’ όλους είναι η Πατρίδα και η Δημοκρατία. Για να υπηρετηθούν με συνέπεια και να αποφευχθούν οι ακόμη πιο δυσάρεστες εξελίξεις που βρίσκονται ante portas, οφείλουμε:
Ως κυβέρνηση, να αλλάξουμε δομή, λειτουργία και πρόσωπα ώστε να εμπνεύσουμε ξανά την εμπιστοσύνη τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, καθησυχάζοντας τους φόβους πολιτών, εταίρων και δανειστών που βρίσκονται σήμερα στο ζενίθ. Σε αυτή την κατεύθυνση έχει μείζονα αξία το περιεχόμενο της κυβερνητικής πολιτικής το οποίο θα πρέπει αφενός να διαχειρίζεται τις προκλήσεις του παρόντος, εξασφαλίζοντας την αναγκαία οικονομική ρευστότητα στη χώρα και αφετέρου να διαμορφώνει τις συνθήκες ανάταξης του μέλλοντος προωθώντας μεγάλες μεταρρυθμιστικές τομές και επιτυγχάνοντας κρίσιμους εθνικούς στόχους, όπως είναι για παράδειγμα η αναβάθμιση της Παιδείας σε όλες τις βαθμίδες της.
Ως πολιτικό σύστημα, να συναισθανθούμε το βάρος της εθνικής μας αποστολής και να αποδείξουμε, εδώ και τώρα, ότι μπορούμε να επιτύχουμε την Εθνική Συνύπαρξη. Τη συναίσθηση αυτή οφείλει να τη δείξει πρωτίστως η κυβέρνηση και έχουν γίνει σοβαρές προσπάθειες σε αυτή την κατεύθυνση. Μπορούν σίγουρα να γίνουν ακόμα περισσότερες στη βάση πιο δημιουργικών και πιο καινοτόμων προσκλήσεων. Όμως και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης οφείλει να ακολουθήσει, μιλώντας τη γλώσσα της αλήθειας. Στις πρόσφατες ευρωπαϊκές επαφές του, ξεκαθαρίστηκε στον κ. Σαμαρά ότι δεν είναι εφικτή σήμερα η επαναδιαπραγμάτευση των όρων του Μνημονίου. Η μόνη περίπτωση να καταστεί εφικτή η επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου είναι να έχουν υπάρξει χειροπιαστά αποτελέσματα προόδου και επίτευξης κρίσιμων στόχων. Αλλά για να γίνει αυτό, είναι απαραίτητη η συναίνεση τουλάχιστον του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η ειλικρίνεια του κ. Σαμαρά ως προς τη δυνατότητα της χώρας να επαναδιαπραγματευθεί το Μνημόνιο περνάει μέσα από τη συναίνεση για την επίτευξη των στόχων που θα μας επιτρέψουν να φτάσουμε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης. Με απλά λόγια η επαναδιαπραγμάτευση προϋποθέτει τη συναίνεση. Αλλιώς δεν θα γίνει ποτέ και αυτό ο κ. Σαμαράς το γνωρίζει άριστα.
Το πρώτο λοιπόν που πρέπει να γίνει είναι ένα κοινό σχέδιο στόχων. Ήδη 18 μέτρα που πρότεινε η ΝΔ εμπεριέχονται στο Μεσοπρόθεσμο. Η σύσταση μιας Κοινής Επιτροπής μπορεί να συνδιαμορφώσει το κοινό σχέδιο, όπως επίσης και σειρά εναλλακτικών σεναρίων. Για παράδειγμα ενώ οι φορολογικές προτάσεις της ΝΔ δεν γίνονται δεκτές από την Τρόικα σήμερα, μπορεί να διερευνηθεί η δυνατότητα της επανεξέτασής τους – σε συνδυασμό με την προώθηση και των υπόλοιπων μέτρων – ανά εξάμηνο.
Πρόκειται για ιστορικές στιγμές. Προτεραιότητα για όλους μας πρέπει να είναι η Πατρίδα και όχι το κόμμα. Η ύβρις της Μεταπολίτευσης ήταν η απώλεια του μέτρου. Έστω και την ύστατη ώρα οφείλουμε εμπράκτως να αναγνωρίσουμε το λάθος και να αποκαταστήσουμε την έννοια του μέτρου. Το παράδειγμα πρέπει να το δώσει το πολιτικό σύστημα για να ακολουθήσει και η κοινωνία.
Μια Δημοκρατία χωρίς αίσθηση του μέτρου μετατρέπεται σε ζούγκλα. Αυτός είναι πλέον ένας άμεσα ορατός κίνδυνος. Γι αυτό η ανακάλυψη της Δημοκρατίας από τους αρχαίους μας προγόνους υπήρξε ταυτόσημη με την πίστη στην αξία του Μέτρου. Μόνο με αίσθηση του Μέτρου είναι εφικτή η δημοκρατική λειτουργία της πόλης. Αλλιώς η βία ακυρώνει τη Δημοκρατία και η Πόλη κινδυνεύει.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)