οι τρείς γενικές στρατηγικές

οι τρείς γενικές στρατηγικές

H στρατηγική που μιά επιχείρηση ακολουθεί έχει ως σκοπό τη δημιουργία ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και είναι μιά συνεχής διαδικασία εναρμονισμού των ικανοτήτων της με το ανταγωνιστικό της περιβάλλον. Έτσι η στρατηγική μιάς επιχείρησης μπορεί πχ να είναι επιθετική για τη δημιουργία κάποιου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος ή αμυντική για τη διαφύλαξη του, ή μπορεί να εναλλάσσεται μεταξύ των δύο. Από την άποψη αυτή υπάρχουν τόσες στρατηγικές όσες και επιχειρήσεις, μιά και όλοι έχουν σοφιστεί και θα σοφίζονται τα πάντα για να επιβληθούν των αντιπάλων τους. Οι στρατηγικές αυτές όμως παρ’ όλες τις πολυάριθμες παραλλαγές τους πέφτουν σε τρείς γενικές κατηγορίες (Μichael E. Porter, "Competitive Strategy: Techniques For Analyzing Industries And Competitors", Free Press, New York, 1980):

στρατηγική χαμηλού κόστους: μιά επιχείρηση προσπαθεί να είναι ο παραγωγός με το χαμηλότερο κόστος στον κλάδο της. Σκοπός της είναι η δημιουργία πλεονεκτήματος κόστους που να επιτρέπει είτε πωλήσεις σε χαμηλότερες τιμές και μεγαλύτερα μερίδια αγοράς, είτε πωλήσεις στις τρέχουσες τιμές της αγοράς και μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους. Σημειώνεται ότι σκοπός της στρατηγικής αυτής είναι η μείωση του κόστους σε σχέση με τους ανταγωνιστές και όχι η μείωση που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητα προϊόντα ή υπηρεσίες.

στρατηγική διαφοροποίησης: μιά επιχείρηση προσπαθεί να διαφοροποιήσει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες της από αυτά των ανταγωνιστών της. Η επιχείρηση που ακολουθεί τη στρατηγική αυτή μελετάει προσεκτικά τις ανάγκες των αγοραστών ώστε να ξέρει τι θεωρούν σπουδαίο και πολύτιμο και μεταφράζει τις προτιμήσεις αυτές σε προϊόντα που είναι περισσότερο ελκυστικά από αυτά των ανταγωνιστών. Σκοπός της στρατηγικής αυτής είναι η δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος με την προσέλκυση και διατήρηση αγοραστών με δυνατή προτίμηση στο συγκεκριμένο προϊόν. Η διαφοροποίηση επιτρέπει σε μιά επιχείρηση να ζητά υψηλότερες τιμές για τα προϊόντα της, να έχει υψηλότερες πωλήσεις γιατί περισσότεροι αγοραστές προτιμούν το διαφοροποιημένο προϊόν, να έχει αγοραστές με μεγαλύτερη προτίμηση για το προϊόν της ή κάποιο συνδυασμό των παραπάνω. Η διαφοροποίηση μπορεί να πάρει πολλές μορφές, όπως πχ ιδιαίτερα ή διαφορετικά χαρακτηριστικά του προϊόντος, αξιοπιστία, κύρος, ποιότητα, εξυπηρέτηση μετά την πώληση, τεχνολογική ανωτερότητα, μοναδική αξία κλπ.

στρατηγική niche ή εστίασης: στην περίπτωση αυτή η επιχείρηση συγκεντρώνει τις προσπάθειες της σε ένα niche, ένα τμήμα της αγοράς με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Το niche μπορεί να είναι γεωγραφικό, ή μπορεί να ορίζεται από ειδική χρήση του προϊόντος ή από ειδικά χαρακτηριστικά του προϊόντος. Στο niche αυτό μιά επιχείρηση μπορεί να ακολουθεί στρατηγική χαμηλού κόστους ή διαφοροποίησης.

Η στρατηγική χαμηλού κόστους και η στρατηγικής διαφοροποίησης αφορούν μεγάλα εύρη της αγοράς. Οι τρείς αυτές στρατηγικές παρουσιάζουν πλεονεκτήματα και κινδύνους που μπορεί να τις κάνουν ελκυστικές ή επικίνδυνες ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες ενός κλάδου. Ας δούμε εδώ μερικά ενδιαφέροντα σημεία τους. Μιά επιχείρηση που προσπαθεί να ακολουθήσει στρατηγική χαμηλού κόστους και διαφοροποίησης χωρίς να τα καταφέρνει σε καμία έχει “κολλήσει στη μέση” και η μέση είναι συνταγή για αποτυχία. Μιά τέτοια επιχείρηση είναι εκτεθειμένη ανταγωνιστικά τόσο στις επιχειρήσεις χαμηλού κόστους όσο και σε αυτές που διαφοροποιούνται. Η δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τις δύο αυτές στρατηγικές απαιτεί συχνά αντικρουόμενες επιλογές. Μιά τέτοια θέση είναι συνήθως ένδειξη ότι η επιχείρηση αδυνατεί να κάνει σωστά τις επιλογές αυτές.

__________________________

στρατηγικές “κολημμένες στη μέση”: δύο ελληνικά παραδείγματα
παράδειγμα 1ο: στο τεύχος της 12.6.98 ο Οικονομικός Ταχυδρόμος δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με την αγορά αναψυκτικών τύπου cola και τη διαμάχη μεταξύ των μεγάλων της αγοράς Coca και Pepsi από τη μιά και των ιδιωτικής ετικέτας cola από την άλλη. Ανάμεσα στις διάφορες ελληνικές cola ήταν και η Φλώρινα Cola. Σύμφωνα με το άρθρο, η καινούργια αυτή cola εμφιαλώνεται στη Ρόδο από εκχύλισμα που εισάγεται από τις ΗΠΑ και διατίθεται στη Βόρεια Ελλάδα. Ο διευθύνων σύμβουλος της Α. Χωναίος δήλωνε στον ΟΤ ότι η Φλώρινα Cola έχει ήδη 7% μερίδιο αγοράς στη Βόρεια Ελλάδα αλλά δεν διατίθεται στην Αθήνα γιατί “οι μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ ζητούν μεγάλες παροχές. Θέλω κατ’ αρχήν να αποκτήσω δυνατό όνομα στην αγορά της Βόρειας Ελλάδας και κατόπιν θα επεκταθώ”. Ας δούμε την προσπάθεια αυτή μέσα από το πρίσμα των τριών γενικών στρατηγικών. Πρώτον η Φλώρινα Cola δεν έχει στρατηγική χαμηλού κόστους, που θα ήταν η λογική επιλογή για να ανταγωνιστεί μεγάλους αντιπάλους. Και δεν μπορεί να έχει, μιά και εισάγει το εκχύλισμα της και το εμφιαλώνει αλλού. Και όσο πιό περιορισμένη είναι η διάθεση της τόσο πιό δύσκολο θα είναι να αποκτήσει οικονομίες κλίμακας και να χαμηλώσει το κόστος αυτό. Δεύτερον, η Φλώρινα Cola δεν έχει στρατηγική διαφοροποίησης. Είναι αμφίβολο αν το εκχύλισμα που χρησιμοποιεί είναι πολύ διαφορετικό απο τις απομιμήσεις της Coca Cola. Το αλουμινένιο κουτί της η γνωστή απομίμηση του κουτιού της Coca Cola με τη λέξη “Φλώρινα” με μικρά γράμματα αντί της λέξης Coca. Με άλλα λόγια η Φλώρινα Cola δεν έχει ούτε στρατηγική χαμηλού κόστους ούτε στρατηγική διαφοροποίησης και έτσι είναι εκτεθειμένη τόσο στις ιδιωτικής ετικέτας cola, όσο και στις επώνυμες.
παράδειγμα 2ο: μιά άλλη κλασική περίπτωση επιχείρησης που είχει “κολήσει στη μέση” ήταν η παλαι ποτέ κρατική Ολυμπιακή Αεροπορία. Από τη μιά η ΟΑ είχε όλα τα χαρακτηριστικά της διαφοροποίησης: υπεράριθμο και πλουσιοπάροχα αμοιβόμενο προσωπικό, στόλο με μεγάλη ποικιλία τύπων αεροπλάνων (άρα μεγάλο κόστος εκπαίδευσης προσωπικού και συντήρησης), εξυπηρέτηση μεγάλης ποικιλίας προορισμών εσωτερικού και εξωτερικού. Από την άλλη η Ολυμπιακή είχε πολιτική τιμών εισιτηρίων μαζικού μεταφορέα και βέβαια τη γνωστή “περιποίηση” του πελάτη. Με άλλα λόγια η Ολυμπιακή δεν είχε ούτε στρατηγική χαμηλού κόστους ούτε στρατηγική διαφοροποίησης, δηλ. ούτε πλεονέκτημα κόστους ούτε πλεονέκτημα διαφοροποίησης, κατά συνέπεια ελλείμματα. Δεν είναι συμπτωματικό ότι συχνά παρουσίαζε την ασφάλεια των πτήσεων σαν κάτι το εξαιρετικό, το μοναδικό…Όταν πριν από δεκαετίες είχε στρατηγική ήταν πολύ επικερδής. Και βέβαια η κοινωνική της αποστολή ή το καθεστώς ιδιοκτησίας της δεν είναι δικαιολογία.

__________________________

Είναι δυνατόν να ακολουθεί κανείς ταυτόχρονα στρατηγική χαμηλού κόστους και διαφοροποίησης; Γενικά η στρατηγική διαφοροποίησης απαιτεί υψηλότερο κόστος για να κάνει κανείς το προϊόν του ή την υπηρεσία του ξεχωριστή, μοναδική. Αντίστοιχα, η στρατηγική χαμηλού κόστους απαιτεί θυσίες στη διαφοροποίηση πχ ένα πιό στάνταρ προϊόν, πιό μικρές δαπάνες μάρκετινγκ κλπ. Έτσι δεν είναι εύκολο να επιτύχει κανείς και τα δύο. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι μιά επιχείρηση πχ που διαφοροποιείται δεν προσέχει το κόστος της και τη μείωση του. Πολλές επιχειρήσεις μάλιστα ακολουθούν στρατηγική διαφοροποίησης και επιδιώκουν και επιτυγχάνουν δραστική μείωση του κόστους τους. Η μείωση αυτή όμως δεν είναι και πλεονέκτημα κόστους. Το πλεονέκτημα αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με θυσίες στη διαφοροποίηση. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, στα πλαίσια των τριών γενικών στρατηγικών, μπορεί μιά επιχείρηση να έχει πλεονέκτημα κόστους και διαφοροποίησης, που είναι ένας εξαιρετικά δυνατός συνδυασμός. Μία από αυτές είναι όταν έχει στη διάθεση της κάποια αποκλειστική τεχνολογία. Ένα κλασικό παράδειγμα της περίπτωσης αυτής είναι η γνωστή Gillette που ακολουθεί στρατηγική έντονης διαφοροποίησης με καινοτομικά ξυριστικά προϊόντα, τα οποία πουλά σε τιμές πολύ υψηλότερες των ανταγωνιστών της, και ταυτόχρονα στρατηγική χαμηλού κόστους με την ανάπτυξη δικής της τεχνολογίας παραγωγής που της επιτρέπει να ανοίγει σημαντικά πλεονεκτήματα κόστους, και η οποία, σε αντίθεση με τα προϊόντα της, είναι πρακτικά αδύνατο να αντιγραφεί από τους ανταγωνιστές της. Η Gillette κυριαρχεί παγκόσμια στις αγορές ξυριστικών με μεγάλη διαφορά από τους ανταγωνιστές της και είναι εξαιρετικά επικερδής.

Τέλος ένα άλλο εξαιρετικά σπουδαίο σημείο. Καμμία από τις στρατηγικές αυτές δεν έχει ελπίδες επιτυχίας αν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που δημιουργεί δεν είναι διαρκή και διατηρήσιμα. Οι αλλαγές σε ένα κλάδο είναι συνεχείς και όσο μεγάλα και αν είναι τα πλεονεκτήματα αυτά είναι αναπόφευκτο ότι θα γίνουν αντικείμενο αντιγραφής από ανταγωνιστές. Έτσι είναι ζωτικής σημασίας μιά επιχείρηση να μην σταματάει ποτέ τη δημιουργία ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων ώστε να παρουσιάζει ένα συνεχώς μετακινούμενο στόχο για τους ανταγωνιστές της. Το στοιχείο αυτό είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά επιχειρήσεων με συστηματικά επιτυχημένες στρατηγικές.

Το πλαίσιο των τριών γενικών στρατηγικών ήταν και η αφετηρία του σύγχρονου στρατηγικού μάνατζμεντ. Επιτρέπει σε ένα μάνατζερ να βάζει κάποια τάξη στις στρατηγικές του σκέψεις και δίνει γενικούς τρόπους δράσης από τους οποίους μπορεί να επωφεληθεί κανείς στη συγκεκριμένη δουλειά του. Δώσαμε παραπάνω το ζουμί του που περιέχει το πολύ απλό μύνημα: μιά επιχείρηση για να είναι επιτυχημένη πρέπει να κάνει συνεχώς και με συνέπεια κάτι καλύτερα ή φθηνότερα από τους ανταγωνιστές της, ιδανικά και τα δύο. Αν δεν έχει ξεκαθαρίσει τι επιδιώκει, θα αντιμετωπίσει προβλήματα. Παρ’ όλη την απλότητα του μηνύματος αυτού όμως, για να ακολουθήσει κανείς κάποια από τις στρατηγικές αυτές χρειάζεται εκτεταμένη ανάλυση του κλάδου του, των ανταγωνιστών του και της επιχείρησης του. Κάτι που οδήγησε πολλές αμερικανικές επιχειρήσεις στο παρελθόν σε εκτεταμένο προγραμματισμό, υπερπαραγωγή πληροφοριών και χοντρούς τόμους με λεπτομερή στοιχεία, γραφειοκρατία, μαρασμό του επιχειρηματικού πνεύματος και που μετέτρεψε το στρατηγικό μάνατζμεντ από το πιό δημιουργικό μέρος της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε κάποια ετήσια τυπολατρική ιεροτελεστία στρατηγικών πλάνων και κατανομής πόρων. Επιπλέον, την ίδια περίοδο εμφανίστηκαν στον ανταγωνιστικό ορίζοντα πολλές ιαπωνικές επιχειρήσεις που δεν είχαν καμμία απολύτως δυσκολία στην παραγωγή και διάθεση προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας και ελκυστικών χαρακτηριστικών σε πολύ χαμηλές τιμές. Η παγκοσμιοποίηση είχε αρχίσει να αναδεικνύει ανταγωνιστές που το ραντάρ του στρατηγικού προγραμματισμού δεν μπορούσε να “πιάσει” και ταυτόχρονα έφερε ραγδαίες αλλαγές και αυξημένη αβεβαιότητα. Έτσι το στρατηγικό μάνατζμεντ άρχισε να ξεφεύγει από την “ορθολογική” αυτή προσέγγιση και να περνάει στην πιό σύγχρονη μορφή του που δίνει έμφαση στο επιχειρηματικό πνεύμα και στην ταχεία εκμετάλλευση των ευκαιριών που παρουσιάζονται σε μιά επιχείρηση, που όπως αναλύουμε συχνά στις σελίδες αυτές, πιστεύουμε ότι ευνοεί την ελληνική επιχείρηση.

Πέντε λόγοι που η Ευρώπη διαλύεται...

10/08/2011

Του Μενέλαου Τασιόπουλου

Μπορεί οι 3 διεθνείς οίκοι αξιολόγησης , να έχουν ως στόχο να τινάξουν στον αέρα την διεθνή οικονομία; Προφανώς όχι.

Άλλωστε κάτι τέτοιο δεν μπορεί να είναι στους στόχους τους, αφού και οι ίδιοι ως εταιρείες και ως οργανισμοί είναι μέρος του συστήματος της Δύσης. Μπορούν όμως να χειραγωγήσουν τις εξελίξεις με την άδεια μάλσιτα των πελατών τους, που δεν είναι άλλοι από τα κράτη και τις μεγάλες τράπεζες και funds.

Οι οίκοι αξιολόγησης θέτουν τα «στοιχήματα» στα πολιτικά και οικονομικά συστ’ηματα διακυβέρνησης ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού. Ακολουθούν τους κανόνες που διεθνώς και στη βάση της παγκοσμιοποίησης έχουν τεθεί από την Αμερική και την Ευρώπη και στη βάση, αυτου΄του καπιταλισμού των «στοιχημάτων’ και των παραγώγων, που δεν συνδέεεται τις τελευταίες δεκαετίες με την παραγωγή, ζητούν απαντήσεις, στον πληθωρισμό, τα ελλείμματα και το ενδεχχόμενο ακριβού χρήματος, μέσα από την αύξηση των επιτοκίων.

Το καπιταλιστικό σύστημα της Δύσης στερείται από μηχανισμούς αναδιανομής του πλούτου. Στην Αμερική στο εσωτερικό της χώρας. Στην Ευρώπη τόσο στο εσωτερικό της ένωσης, όσο και στο εσωτερικό των χωρών –μελών της ζώνης του ευρώ.

Αυτό σημαίνει ότι ο καπιταλισμός, ουσιαστικά δεν έχει καύσιμα, για να συνεχίσει και στο πλαίσιο ενός ορατού χρονικού ορίζοντα, θα βρισκόταν μποροστά στην απόλυτη, υπαρξιακού χαρακτήρα, κρίση του και θα κατέρρεε, πραγματικά και αμετάκλητα.

Αντί να συμβεί αυτό, ουσιαστικά οι οίκοι αξιολόγησης φέρνουν την κρίση πιο κοντά, σε έναν «διαπραγματεύσιμο» χρονικό ορίζοντα και δείχνουν τα «σημεία της καταστροφής». Καλούν με τον τρόπο αυτό κυβερνήσεις, τράπεζες και επιχειρηματικούς ομίλους να λάβουν τα μέτρα τους.

Ουσιαστικά λειτουργούν σαν «καμπανάκι κινδύνου», όχι όμως με λειτουργία εγχειριδίου διαχείρισης κρίσης, αλλά στην πραγματική οικονομία, δημιουργώντας κέρδη και απώλειες, πιέζοντας για επιλογές και αποφάσεις που θα ορίσουν νεους κανόνες παγκόσμιας αλλά και εθνικής διαχείρισης του πλούτου.

Το ζήτημα δεν είναι ποιοι κερδίζουν και ποοί χάνουν, γιατί οι κατηγορίες περίκερδοσκοπίας, στην ουσία αποτελούν λαικισμό.

Αν δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο θα έπρεπε σε επίπεδο G7, λεσχών της παγκοσμιοποίησης και εθνικών κυβερνήσεων, το ζητούμενο να ήταν η συνολική ευημερία των λαών και των εθνών, ένας νέος ουμανισμός, που θα τροφοδοτούσε τον καπιταλισμό, ακόμη και αυτών των αγορών.

Όμως κάτι τέτοιο δεν συνέβη στο μετα-ψυχροπολεμικό διεθνές τοπίο. Η παγκοσμιοποίηση και η νεά τάξη πραγμάτων είχε ως μοναδικό στόχο την δημιουργία πολυεθνικών «λατιφούντια», υπέρ των ελάχιστων και μια πλεμποποίηση των πολλών.

Ο καπιταλισμός εγκαταλείποντας την παραγωγική του βάση εντός της Δύσης, με την μεταφορά των μονάδων παραγωγής στην αχανή Ανατολή της Κίνας και της Ινδίας, θέλησε να «κερδοσκοπήσει» σε βάρος της κατανάλωσης. Της αυτόματης δηλαδή διαδικασίας αναδιανομής πλούτου εντός του συστήματος, με τρόπο νομοτελειακό, προκειμένου αυτό να συνεχίσει να λειτουργεί και να παράγει πλούτο.

Κυρίαρχο αρχέτυπο μοντέλο αυτής της νέαςεποχής, που όσο και αν ισχυρίζονται πολλοί ότι βρίσκεται στις αγορές της Γουόλ Στριτ, είναι η ευρωπαική ένωση, όπως διαμορφώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μέσα από την γερμανικής έμπνευσης Συνθήκη του Μάαστριχτ.

Η ευρωπαική Ένωση είναι το πιο μεγάλο πολιτικοικονομικό «λατιφούντιο» υπο την διαχείριση των τραπεζών και όχι των κυβερνήσεων και των λαών, που ποτέ δεν αποφάσισαν για τις στρατηγικές και τις ντριρεκτίβες της, από τότε που αυτή υποκατέστησε, με απολύτως ύπουλο τρόπο την Κοινότητα, που αρχικά εμνεύσθηκαν οραματιστές όπως ο Σουμάν και πολιτικοί ηγέτες, όπως ο Ντε Γκωλ και ο Αντενάουερ.

Το μετα-ψυχροπολεμικό πείραμα της Ευρωπαικής ένωσης, που βιώνουμε μέσα από την χρεοκοπία, την βίαιη εξαθλίωση του βιωτικού μας επιπέδου , την κρίση ελλειμμάτων, την διάλυση των Εθνών , σε ένα νέο-ταξικό χωνευτήρι, θα πρέπει να καταρρεύσει, προκειμένου ο καπιταλισμός να βρεί την δημοκρατική του λειτουργία μέσω του τριγώνου παραγωγή-πλούτος-κατανάλωση.

Το στοίχημα αυτό των λεσχών της παγκοσμιοποίησης, που προέβλεψε το μέλλον της ιστορίας, ως επιστροφή στη φεουδαρχία των ηπειρωτικών ευρωπαικών δυνάμεων, θα πρέπει να αποτύχει, υπερ της ανθρωπότητας, όπως η θεώρηση πραγμάτων της νέο-ταξικής επικοιστικής Αμερικής, της «σύγκρουσης των πολιτισμών», κατέρρευσε στα πεδία της μάχης του Ιράκ και του Αφγανιστάν.

Στη συνέχεια της κρίσης , που πράγματι τροφοδοτούν ως «στοίχημα» οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης, ούσιαστικά οι ανεξάρτητες αρχές των αγορών, η Ευρώπη μπορεί να διαλυθεί για 5 λόγους.

Πρώτον στο παγκόσμιο σύστημα δεν χωράνε δύο διεθνή αποθεματικά νομίσματα, όπως αρχικά λογιζόταν. Το δολάριο και το ευρώ. Ούτε οι δύο διαφορετικές φιλοσοφίες που αυτά κουβαλούν. Την φιλελεύθερη – αναπτυξιακή των Αμερικανών και την δημοσιονομική- μηχανιστική των Γερμανών.

Δεύτερον το τραπεζικοκεντρικό σύστημα διαχείρισης του ευρώ, με μόνον άξονα τα κέρδη των μετόχων σε βάρος των Εθνών και των λαών, είναι ένα «κλειστό σύστημα» εξίσου ή χειρότερο από την κομματική νομενκλατούρα του άλλοτε υπαρκτού Σοσιαλισμού, ενάντια στα έθνη και τους λαούς, σε βάρος δηλαδή της ελευθερίας και της δημοκρατίας, ως διαβατήριο ευημερίας, άρα αφού καταρρεύσει θα διαφανεί ότι η αλαζονεία μιάς τέτοιας προσέγγισης, είναι αδιέξοδη και ατυχής.

Τρίτον γιατί η Ευρώπη δεν αποτελεί και δεν αποτέλεσε εξ’ αρχής Ένωση, αλλά διαβατήριο επιστροφής σε έναν Μεσαίωνα «Μεγάλων Δυνάμεων»- Αυτοκρατοριών, δομημένων στον άξονα Βερολίνου- Παρισιού και φίλιων , δημοσιονομικά, δυνάμεων, που όμως και σε αυτόν τον άξονα το Βερολίνο είναι το πλεονασματικό και το Παρίσι ελλειμματικό, άρα καταλήγουμε στην Αγιά Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους.

Η Ευρώπη αυτή είναι «χωνευτήρι» και για τον λόγο αυτό λειτουργεί παραπλανητικά, σε βάρος των πολλών , όταν δεν τίθεται ζήτημα αντιμετώπισης των ελλειμμάτων, ουσιαστικά ναδιανομής των πλεονασμάτων, από τους πλούσιους προς τους υπόλοιπους, όπως συμβαίνει ως κρίσιμη παράμετρος της σημερινής κρίσης.

Σε αυτή την περίπτωση, που αναδεικνύουν οι οίκοι αξιολόγησης, η ένωση δείχνει τη «γύμνια» της και διαλύεται.

Τέταρτον η Γερμανία που είναι η ηγεμονική δύναμη της Ευρώπης, πάσχει από τον εφιάλτη του πληθωρισμού του Μεσοπολέμου, που την οδήγησε στη χρεοκοπία και την κατάρρευση, με αποτέλεσμα να αρνηθεί την λειτουργία οποιασδήποτε μορφής ευρωομολόγου, τώρα ειδικά που οι μεγάλες οικονομίες της Ιταλίας και της Ισπανίας βρίσκονται σε κρίση, με τη γαλλία να ακολουθεί και την ίδια τη Γερμανία, με προβλεπτό τρόπο, να επηρρεάζεται ετνός του φθινοπώρου.

Με την έννοια αυτή δεν υπάρχει «τροφοδότης λογαριασμός», που θα κρατήσει την Ένωση ζωντανή.

Πέμπτον η Αμερική δεν μπορεί να βρεί λύση στα ζητήματα της με κάποιο νέο «δόγμα Μονρόε», αφού η βάση της παραγωγικής της διαδικασίας βρίσκεται εκτός εθνικών συνόρων και σαν αντιστάθμισμα έχει καταργήσει τον προστατευτισμό των δασμών.

Επίσης η Αμερική δεν μπορεί να κάνει έναν νέο πόλεμο, μετά το Ιρακ και το Αφγανιστάν. Στον αντίποδα η ευρώπη ως σύνολο και όχι ως ευρωζώνη, διακρίνεται από διζωνικότητα νομισματικού χαρακτήρα, μεταξύ ευρώ και δολαρίου. Με τις νέες συνθήκες και σε περίπτωση διάσπασης της ο Νότος θα αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στη ζώνη δολαρίου της Ανατολικής Ευρώπης και τη Μεσόγειο, που επιζητά την ευημερία και επιχειρεί καθεστωτικές ανατροπές και επίσης συνδέεται με το δολάριο.

Τέλος όλα είναι ζητήματα εσωστρέφειας και εξωστρέφειας και τα 2/3 των Εθνών-κρατών της Ευρώπης μπορούν να αντιμετωπίσουν το καθεστώς των ελλειμμάτων τους, μέσα από την αποχώρηση από το Γερμανικό «κλειστό σύστημα» της ένωσης, μέσα από τη μεσογειακή και διεθνή τους διεύρυνση , με κανόνες νέου προστατευτισμού του «μάλλον ευνοούμενου κράτους», που σημαίνει διμερείς και πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες, έναντι άλλων. Υπό την έννοια αυτή η αναγκαιότητα οδηγεί την Ιστορία…

Τετρακόσιες χιλιάδες (και βάλε) άψυχοι Ελληνες

Απόστολος Δοξιάδης

Το άρθρο πρωτοδημοσιέυτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής, 14 Αυγούστου 2011.

Η απόφαση των Ευρωπαίων ηγετών να μας χορηγήσουν νέο πακέτο οικονομικής βοήθειας, ύψους μάλιστα παγκοσμίου ρεκόρ, έφερε αναστεναγμούς ανακούφισης στην κυβέρνηση και μια μικρή δόση αισιοδοξίας στους πολίτες, απομακρύνοντας πρόσκαιρα το απειλητικό φάσμα της χρεοκοπίας και θρέφοντας την ελπίδα ότι ίσως τελικά αποφύγουμε τα χειρότερα. Ομως, η αισιοδοξία ήταν πρόωρη, αφού η βοήθεια θα δοθεί μόνον εφ’ όσον η κυβέρνησή μας ανταποκριθεί στη δέσμευση να μειώσει αμέσως το έλλειμμα, πράγμα που, δυστυχώς, υπάρχουν σοβαρότατοι λόγοι να αμφισβητούμε ότι θα πράξει. Ο σοβαρότερος απ’ αυτούς είναι ότι οι πολιτικοί μας είναι φανατικοί πιστοί μιας αλλόκοτης θρησκείας, της οποίας τα δόγματα οδηγούν τη χώρα με βεβαιότητα στον γκρεμό.

Θεωρητικά υπάρχουν δύο τρόποι ταχείας μείωσης του ελλείμματος: αύξηση εσόδων ή περιορισμός εξόδων. Ο πρώτος όμως είναι αδύνατος σε μια χώρα με αναποτελεσματικό κράτος, εκτεταμένη διαφθορά και κλίμα γενικής ανομίας. Γιατί μια τέτοια χώρα ούτε την υγιή επιχειρηματικότητα μπορεί να κινητοποιήσει για να αντλήσει έσοδα, αλλά ούτε περισσότερους φόρους μπορεί να μαζέψει χωρίς να σκοτώσει εντελώς την οικονομία. Κι αυτό γιατί όσοι ήδη πληρώνουν έντιμα φόρους έχουν φτάσει στα όριά τους, ενώ όσοι το αποφεύγουν αποκλείεται να αρχίσουν τώρα, μια και οι ίδιες ακριβώς αιτίες που σκοτώνουν την επιχειρηματικότητα –αναποτελεσματικό κράτος, διαφθορά και ανομία– έχουν μετατρέψει τη φοροδιαφυγή σε ανίατη νόσο. Αρα, ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος για να αξιοποιήσουμε τη στήριξη που μας προσφέρει η Ευρώπη είναι η άμεση μείωση των δαπανών.

Για να μειωθούν, όμως, οι δαπάνες πρέπει να εξυγιανθεί ο δημόσιος τομέας, και ουσιαστική εξυγίανση δεν γίνεται χωρίς την κατάργηση των άχρηστων υπηρεσιών, την απόλυση των ανάξιων υπαλλήλων, και μια νέα πολιτική για τη δίκαιη ανταμοιβή των άξιων, που σήμερα αμείβονται ίσα με τους ανάξιους, ενώ κάποιοι προσφέρουν για δέκα, εκατό ή χίλιους απ’ αυτούς.

Κι εδώ ακριβώς είναι που κολλάμε, εδώ έρχονται τα δόγματα της αλλόκοτης θρησκείας που ανέφερα στην αρχή και μας τα χαλάνε. Γιατί οι Ελληνες πολιτικοί είναι όχι απλώς πιστοί αλλά ιερείς μιας θρησκείας –ας την ονομάσουμε, για να συνεννοούμαστε, «Δημοσιοϋπαλληλισμό»–, δόγμα της οποίας είναι ότι γνήσιοι Ελληνες πολίτες είναι μόνο όσοι μισθοδοτούνται από το κράτος, δόγμα από το οποίο προκύπτει και η κεντρική της απαγόρευση, το Μεγάλο Ταμπού: «Ου απολύσεις δημόσιον υπάλληλον». Οπως όλοι οι ιερείς, οι πολιτικοί μας αμείβονται για την εργασία τους, εν προκειμένω με νόμισμα τις ψήφους – αν και οι λιγότερο τίμιοι δέχονται και μετρητά.

Ισως κάποιοι νομίζουν ότι είμαι φαντασιόπληκτος, με όσα λέω. Πείτε μου όμως, πώς αλλιώς εξηγείται το γεγονός ότι, ενώ από τότε που εκδηλώθηκε η κρίση έχουν χάσει τη δουλειά τους 400.000 συμπολίτες μας, ούτε ένας από αυτούς δεν προέρχεται από το Δημόσιο; Μήπως είναι κάποια σατανική σύμπτωση; Και, επιπλέον, πώς ερμηνεύεται το ότι κάθε φορά που θέλει ένας πολιτικός μας να δείξει κοινωνική ευαισθησία, να εμφανιστεί ως προασπιστής των λαϊκών συμφερόντων, διακηρύσσει με θέρμη πως «δεν θα γίνουν απολύσεις», ή πως «ούτε ένας δεν θα χάσει τη δουλειά του»; Μα τι εννοεί, δηλαδή; Και οι 400.000 που έχασαν έως σήμερα τη δουλειά τους, τι είναι; Ψυχή δεν έχουν; Η απάντηση είναι συγκλονιστική στην απλότητά της: Οχι. Οχι, στις καρδιές των πολιτικών μας, δεν έχουν. Είναι άψυχοι! Αυτό πρεσβεύει η θρησκεία του Δημοσιοϋπαλληλισμού.

Στις γραφές αυτής της θρησκείας, η διακοπή της εργασιακής σχέσης μισθωτού του ιδιωτικού τομέα δεν συνιστά απόλυση. Αν μάλιστα χαρακτηρισθείς «επιχειρηματίας», τότε μαύρο φίδι που σ’ έφαγε! Μικρομαγαζάτορα, που η κρίση σε οδήγησε να κατεβάσεις ρολά στο μαγαζάκι σου, μικρέ, μεσαίε ή μεγάλε επιχειρηματία, που απέλυσες προσωπικό ή και αναγκάστηκες να βάλεις λουκέτο, εσύ δεν είσαι απλώς άψυχος μα κάποιος δαίμονας κιόλας, που χαλάς την ιερή πιάτσα του Δημοσιοϋπαλληλισμού, παρεμβαίνοντας στον αέναο ερωτικό διάλογο του Ελληνα πολιτικού με τον ψηφοφόρο: «Πάρε τον διορισμό μου· δώσ’ μου την ψήφο σου». Εμεινες άνεργος; Κανένας πολιτικός δεν σε λυπάται. Αν ήθελες οίκτο, ας φρόντιζες να διοριστείς στο Δημόσιο!

Ετσι, με τα δόγματα του Δημοσιοϋπαλληλισμού να σκοτίζουν βαριά τα μυαλά των πολιτικών μας, φτάνουμε σήμερα στην εντελώς παράλογη κατάσταση να φοβόμαστε ότι η τεράστια, η ανέλπιστα μεγάλη ευρωπαϊκή βοήθεια δεν θα αξιοποιηθεί, και τελικά η χώρα θα χρεοκοπήσει. Κι αυτό μόνο επειδή οι κυβερνώντες, φανατικοί πιστοί του Δημοσιοϋπαλληλισμού, θα προτιμήσουν το εθνικό ολοκαύτωμα από το να απολύσουν έστω έναν δημόσιο υπάλληλο – έστω παντελώς άχρηστο, έστω πανθομολογουμένως ανίκανο.

Δυστυχώς, δεν κινδυνολογώ. Μιλάω για μια εξέλιξη πιθανότατη: να δούμε τον τόπο μας να καταστρέφεται για να μην παραβιάσουν οι πολιτικοί το υπέρτατο ταμπού τους. Να χάσουν κι άλλες 400.000 από μας τη δουλειά τους, και έπειτα να βουλιάξει όλη η χώρα. Κι αυτό, ενώ οι περισσότεροι Ελληνες, που διατηρούν σώας τας φρένας, θα ξέρουμε καλά ότι η καταστροφή μπορούσε –μπορεί ακόμη!– να αποτραπεί, και ότι οι κόποι και τα όνειρα εκατομμυρίων ανθρώπων προορίζονται για μια φρικτή, τερατώδη θυσία στη βάρβαρη θρησκεία των πολιτικών μας.

Τερματίζοντας την Αναβλητικότητα

του Jim Rohn
Μετάφραση: Θεόδωρος Αραμπατζής

Η επιμονή είναι περίπου το ίδιο σημαντική για την επιτυχία όσο και και η βενζίνη για την οδήγηση ενός αυτοκινήτου. Σίγουρα, θα υπάρξουν στιγμές που θα αισθάνεστε ότι μένετε στάσιμοι, αλλά πάντα θα βγαίνετε από το τέλμα αν έχετε επιμονή. Χωρίς αυτήν, δε θα είστε καν σε θέση να ξεκινήσει τη μηχανή σας.

Το αντίθετο της επιμονής είναι η αναβλητικότητα. Επιμονή σημαίνει ότι ποτέ δεν τα παρατάτε. Αναβλητικότητα σημαίνει συνήθως ότι ποτέ δεν ξεκινάτε, αν και η αδυναμία να τελειώσετε κάτι είναι επίσης μια μορφή αναβλητικότητας.

Ρωτήστε τους ανθρώπους γιατί είναι αναβλητικοί, και θα ακούσετε συχνά κάτι σαν αυτό: "Είμαι τελειομανής. Όλα πρέπει να είναι σωστά πριν ξεκινήσω μία δουλειά. Να μην έχω περισπασμούς, να μην υπάρχει πολύς θόρυβος, να μην υπάρχουν τηλέφωνα που να με διακόπτουν και φυσικά, να αισθάνομαι καλά σωματικά. Δεν μπορώ να δουλέψω όταν έχω πονοκέφαλο." Το άλλο άκρο της αναβλητικότητας - το να μη μπορώ να τελειώσω κάτι - έχει και αυτό μια εξήγηση τελειομανίας: "Ποτέ δεν είμαι ευχαριστημένος. Είμαι ο πιο αυστηρός κριτής του εαυτού μου. Έτσι είμαι και κατά πάσα πιθανότητα ποτέ δεν θα αλλάξω."

Βλέπετε τι συμβαίνει εδώ; Ένα ελάττωμα μετατρέπεται σε αρετή. Ο τελειομανής λέει ότι οι προδιαγραφές του είναι πολύ υψηλές για τον κόσμο στον οποίο ζει. Αυτό το σύνδρομο της μετατροπής του ελαττώματος-σε-αρετή είναι μια συνηθισμένη άμυνα, όταν οι άνθρωποι καλούνται να συζητήσουν τις αδυναμίες τους, αλλά εν τέλη, είναι απλά μια πολύ καλή δικαιολογία. Σίγουρα δεν έχει καθόλου να κάνει με το τι βρίσκεται πραγματικά πίσω από την αναβλητικότητα.

Θυμηθείτε, η βάση της αναβλητικότητας θα μπορούσε να είναι ο φόβος της αποτυχίας. Αυτό είναι στην πραγματικότητα η τελειομανία, αν τη δείτε καθαρά. Ποια είναι η διαφορά του να φοβάστε να είστε λιγότερο από τέλειοι ή να φοβάστε οτιδήποτε άλλο; Πάλι έχετε παραλύσει από το φόβο. Ποια είναι η διαφορά αν ποτέ δεν ξεκινήσετε ή αν ποτέ δεν τελειώσετε; Παραμένετε κολλημένοι. Πάλι δεν πηγαίνετε πουθενά. Νιώθετε παρα-φορτωμένοι από όποια εργασία είναι μπροστά σας. Πάλι επιτρέπετε στον εαυτό σας να κυριαρχείται από ένα αρνητικό όραμα για το μέλλον στο οποίο βλέπετε τον εαυτό σας να επικρίνεται, να κοροϊδεύεται, να τιμωρείται ή να διώχνεται από την πόλη ατιμασμένος. Φυσικά, αυτή η αρνητική εικόνα για το μέλλον είναι στην πραγματικότητα ένας μηχανισμός που σας επιτρέπει να μην κάνετε τίποτα. Είναι ένα πολύ βολικό νοητικό εργαλείο.

Θα σας πω πώς να ξεπεράσετε την αναβλητικότητα. Θα σας δείξω πώς να μετατρέψετε την αναβλητικότητα σε επιμονή και αν το κάνετε αυτό που σας προτείνω, η διαδικασία θα είναι σχεδόν ανώδυνη. Περιλαμβάνει τη χρήση δύο πολύ ισχυρών αρχών που ενισχύουν την παραγωγικότητα και την επιμονή, αντί της παθητικότητας και της αναβλητικότητας.

Η πρώτη αρχή είναι: Σπάστε το

Δεν έχει σημασία τι προσπαθείτε να πετύχετε, είτε πρόκειται για το γράψιμο ενός βιβλίου, αναρρίχηση σε ένα βουνό ή τη ζωγραφική ενός σπιτιού, το κλειδί για την επιτυχία είναι η ικανότητά σας να σπάσετε το έργο σε διαχειρίσιμα κομμάτια και να ασχοληθείτε με το κάθε ένα κάθε φορά. Εστιάστε στο να πετυχαίνετε αυτό που είναι μπροστά σας αυτή τη στιγμή. Αγνοήστε κάτι που είναι μακριά κάπου σε απόσταση. Αντικαταστήστε την αρνητική απεικόνιση για το μέλλον με θετική σκέψη σε πραγματικό χρόνο. Αυτή είναι η πρώτη πολύ σημαντική τεχνική για τον τερματισμό της αναβλητικότητας.

Ας υποθέσουμε ότι επρόκειτο να σας ρωτήσω αν θα μπορούσατε να γράψετε ένα μυθιστόρημα 400ων σελίδων. Εάν είστε όπως οι περισσότεροι άνθρωποι, αυτό θα ακουγόταν σαν μια αδύνατη εργασία. Αλλά ας υποθέσουμε ότι σας έκανα μια διαφορετική ερώτηση. Ας υποθέσουμε ότι σας ρωτάω αν μπορείτε να γράψετε μια σελίδα και ένα τέταρτο την ημέρα για ένα χρόνο. Πιστεύετε ότι θα μπορούσατε να το κάνετε; Τώρα το έργο έχει αρχίσει να φαίνεται πιο διαχειρίσιμο. Σπάμε το 400ων σελίδων βιβλίο σε μικρές μπουκιές. Ακόμα κι έτσι, υποψιάζομαι ότι πολλοί άνθρωποι θα εξακολουθούν να βρίσκουν την τρομακτική την εργασία. Ξέρετε γιατί; Το να γράψετε μια σελίδα και ένα τέταρτο δε φαίνεται τόσο κακό, αλλά σας ζητείται να κοιτάξουμε μπροστά ένα ολόκληρο χρόνο. Όταν οι άνθρωποι αρχίζουν να κοιτάνε τόσο πολύ πιο μπροστά, πολλοί από αυτούς μπαίνουν αυτόματα σε μια αρνητική κατάσταση. Επιτρέψτε μου λοιπόν να διατυπώσω την ιδέα της συγγραφής ενός βιβλίου με ένα ακόμη τρόπο. Επιτρέψτε μου να τη σπάσω ακόμη περισσότερο.

Ας υποθέσουμε ότι επρόκειτο να σας ρωτήσω: Μπορείτε να γεμίσετε μια σελίδα και ένα τέταρτο με λέξεις, όχι για ένα χρόνο, όχι για ένα μήνα, ούτε καν για μία εβδομάδα, αλλά μόνο για σήμερα; Να κοιτάτε πιο μετά από αυτό. Πιστεύω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι θα με σιγουριά θα δήλωναν ότι θα μπορούσαν να το πετύχουν αυτό. Φυσικά, αυτοί θα ήταν οι ίδιοι άνθρωποι που αισθάνονταν τελείως ανίκανοι να γράψω ένα ολόκληρο βιβλίο.

Αν έλεγα το ίδιο πράγμα σ' αυτούς τους ανθρώπους αύριο - αν τους έλεγα, "Δεν θέλω να κοιτάξεις πίσω και δεν θέλω να κοιτάξεις μπροστά, θέλω απλώς να γεμίσουν μια σελίδα και ένα τέταρτο αυτή τη μέρα », νομίζετε ότι θα μπορούσαν να το κάνουν;

Μια μέρα τη φορά. Αυτό κάνουμε εδώ. Σπάμε το χρόνο που απαιτείται για ένα σημαντικό έργο σε τμήματα της μίας ημέρα και σπάμε την εργασία που απαιτείται για τη συγγραφή ενός βιβλίου 400ων σελίδων, σε κομμάτια της μίας σελίδας κι ένα τέταρτο της σελίδας.

Συνεχίστε το αυτό για ένα χρόνο και θα έχετε γράψει το βιβλίο. Πειθαρχήστε τον εαυτό σας να μην κοιτάξει ούτε προς τα εμπρός, ούτε προς τα πίσω και μπορείτε να πετύχετε πράγματα που ποτέ δεν πιστεύατε ότι θα μπορούσατε να πετύχετε. Και όλα αρχίζουν με αυτές τις δύο λέξεις: Σπάστε το.

Η δεύτερη τεχνική μου για να νικήσετε την αναβλητικότητα είναι επίσης μόνο δύο λέξεις. Οι δύο αυτές λέξεις είναι: Γράψτε το. Γνωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι το να γράφουμε όσον αφορά τον καθορισμό των στόχων. Το γράψιμο που θα κάνετε για νικήσετε την αναβλητικότητα είναι παρόμοιο. Αντί να εστιάζετε στο μέλλον όμως, θα αρχίσετε να γράφετε για το παρόν όπως το βιώνετε καθημερινά. Αντί να περιγράφετε τα πράγματα που θέλετε να κάνετε ή τα μέρη που θέλετε να πάτε, θα αρχίσετε να περιγράφετε αυτά που πραγματικά κάνετε με το χρόνο σας και θα αρχίσετε να διατηρεί αρχείο από τα μέρη που πηγαίνετε.

Με άλλα λόγια, θα κρατάτε ένα ημερολόγιο των δραστηριοτήτων σας. Και θα εκπλαγείτε από τους περισπασμούς, τις παρακάμψεις και από τα πράγματα που σπαταλάνε το χρόνο σας με τα οποία ασχολείστε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όλα αυτά μπαίνουν εμπόδιο στο δρόμο σας για την επίτευξη των στόχων σας. Για πολλούς, είναι σχεδόν σαν να το προγραμμάτισαν έτσι και ίσως σε κάποιο ασυνείδητο επίπεδο, το έκαναν. Το σημαντικό για την τήρηση ενός ημερολογίου είναι ότι σας δίνει μία ξεκάθαρη εικόνα όλης αυτής της κατάστασης. Σας αναγκάζει να δείτε τι πραγματικά κάνετε - και τι δεν κάνετε.

Το ημερολόγιο του χρόνου δεν χρειάζεται να είναι κάτι εξελιγμένο. Απλά αγοράστε ένα μικρό τετράδιο σπιράλ που μπορείτε εύκολα να μεταφέρετε στην τσέπη σας. Όταν πηγαίνετε για το μεσημεριανό σας, όταν πηγαίνετε από μέρος σε μέρος στην πόλη, όταν θα πάτε στο καθαριστήριο, όταν θα περιμένετε στην ουρά στο ταχυδρομείο, σημειώστε στα γρήγορα τη στιγμή που ξεκίνησε η δραστηριότητα και τη στιγμή που τελείωσε. Προσπαθήστε να κάνετε αυτή τη σημείωση το συντομότερο δυνατόν. Αν δε βολεύει να το κάνετε αμέσως, μπορείτε να το κάνετε αργότερα. Αλλά θα πρέπει να κάνετε μια καταχώρηση στο ημερολόγιό σας τουλάχιστον μία φορά κάθε 30 λεπτά και θα πρέπει να το τηρήσετε αυτό για τουλάχιστον μια εβδομάδα.

Σπάστε το. Γράψτε το. Αυτές οι δύο τεχνικές είναι πολύ απλές. Αλλά μην τις αφήνετε να σας ξεγελάσουν: Είναι ισχυρές και αποτελεσματικές τεχνικές παραγωγικότητας που σας επιτρέπουν να βάλετε τέλος στην αναβλητικότητα και σας βοηθούν να ξεκινήσετε την επίτευξη των στόχων

Πίσω ολοταχώς, ελλείψει ηγεσίας

Γρηγόρης Νικολόπουλος


Εαν η Μέρκελ δεχόταν να δοθεί η εγγύηση της Ευρωπαικής Ένωσης στα ομόλογα που εκδίδουν όλες οι ευρωπαικές χώρες (το Ευρωομόλογο ή το τύπωμα χρήματος απο την ΕΚΤ εντάσσονται σε αυτή τη λύση), η κρίση του ευρωπαικού χρέους θα τελείωνε άμεσα. Και λέω η Μέρκελ διότι όλοι οι άλλοι ευρωπαίοι ηγέτες ή δέχονται με χαρά αυτή την εγγύηση (την επιδιώκουν μάλιστα) ή είναι δορυφόροι της Γερμανίας, οπότε θα συμφωνούσαν αμέσως.

Η εγγύηση αυτή θα διασφάλιζε στους πιστωτές οτι τα ομόλογα τους θα πληρωθούν όταν λήξουν, συνεπώς ο κίνδυνος πτώχευσης θα εξαφανιζόταν και η χρηματοδότηση της Ευρώπης θα συνεχιζόταν κανονικά και μάλιστα με χαμηλά επιτόκια. Βεβαίως αυτό θα σήμαινε οτι με την ανακοίνωση θα έπιαναν τα κομπιουτεράκια τους οι ντήλερς των επενδυτικών τραπεζών, θα έτρεχαν τα προγράμματα τους και θα έβγαζαν μια νέα αποτίμηση του Ευρώ το οποίο θα υποτιμάτο φερειπείν κατά 20%. Και αυτό όμως θα διευκόλυνε τις ευρωπαικές οικονομίες οι οποίες θα γίνονταν πιο ανταγωνιστικές και θα επιταχυνόταν ο ρυθμός ανάπτυξης της ευρωπαικής οικονομίας.

Γιατί δεν έχει ήδη γίνει αυτό; Διότι θα επέφερε μια πολύ μικρή αύξηση του κόστους δανεισμού της Γερμανίας και διότι θα αύξανε το κόστος των ισχυρών οικονομιών σε περίπτωση που καλούντο να πληρώσουν τα ομόλογα των υπερχρεωμένων χωρών που έληγαν, εφόσον βέβαια οι υπερχρεωμένες χώρες δεν είχαν τη δυνατότητα να τα πληρώσουν. Για να αποφευχθεί αυτή η πιθανότητα, θα έπρεπε παράλληλα η Ευρώπη να δημιουργούσε ενα κεντρικό Ευρωπαικό Υπουργείο Οικονομικών το οποίο θα καθόριζε τις δημόσιες δαπάνες σε κάθε χώρα και θα ήλεγχε την εφαρμογή των εθνικών προυπολογισμών. Κάτι δηλαδή σαν αυτό που κάνει τώρα η τρόικα στην Ελλάδα. Αυτο θα ενίσχυε σημαντικά τη θέση της Γερμανίας ώς ηγέτιδα δύναμη της Ευρώπης.

Γιατί λοιπον δεν προχωράει η κυρία Μέρκελ σε αυτό το σχέδιο; Προφανώς διότι θεωρεί οτι είναι δύσκολο οι λαοί να αποδεχθούν μνημόνια σαν αυτό που επεβλήθει στην Ελλάδα και οι Γερμανοί ψηφοφόροι να αξιολογήσουν θετικά πολιτικά την κίνηση αυτή.

Όμως στην πραγματικότητα, αυτό θα ήταν το μεγαλύτερο – μετά το Ευρώ – βήμα των ευρωπαικών χωρών προς την ολοκλήρωαη της Ενωμένης Ευρώπης. ‘Ενα βήμα που για να γίνει απαιτεί συντονισμό των ηγετών και υψηλό επίπεδο ηγεσίας. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα απο τα δυο. Οι ευρωπαίοι ηγέτες ούτε το πολιτικό ανάστημα διαθέτουν για να πετύχουν τέτοιες σημαντικές συμφωνίες, ούτε να συντονιστούν καταφέρνουν.

Σε καμία περίπτωση το πρόβλημα της Ευρώπης (ούτε αυτό των ΗΠΑ) είναι λογιστικά. Ούτε καν οικονομικά. Είναι προβλήματα πολιτικά, σχετίζονται με την ισχύ των ηγετών έναντι των συμφερόντων και η ισχύς αυτή είναι σχεδόν μηδενική αυτή τη στιγμή.

Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής αδυναμίας, είναι η παγκόσμια χρηματιστηριακή κρίση η οποία μεν ξεκινάει απο τους επενδυτές καταλήγει όμως στους εργαζόμενους, αφού το γκρέμισμα των χρηματιστηρίων κάθε είδους, προκαλεί προβλήματα χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας και οδηγεί σε κλείσιμο των επιχειρήσεων, αύξηση της ανεργίας, φτώχεια και μείωση της κατανάλωσης και κατά συνέπεια του ρυθμού ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας.

Αν λοιπόν δεν δούμε κάποια κινητικότητα απο πλευράς των παγκόσμιων ηγετών (που είναι σήμερα τρείς: ο Ομπάμα, η Μέρκελ και ο πρόεδρος της Κίνας Χου Τζιντάο), αν αυτοί οι τρείς δεν κάτσουν σε ενα τραπέζι για να συναποφασίσουν προς τα πού θα πάνε τον κόσμο, οι «δυνάμεις της αγοράς» λειτουργώντας με οδηγό τον πανικό θα διαλύσουν πρώτα τα χρηματιστήρια και μετά την πραγματική οικονομία, αναζητώντας ενα νέο επίπεδο ισορροπίας το οποίο βρίσκεται δυστυχώς πολύ χαμηλά. Τόσο χαμηλά που το βιοτικό μας επίπεδο θα κατρακυλήσει πολλές δεκαετίες πίσω και η κοινωνική συνοχή θα έχει γίνει σμπαράλια απο τις αντιδράσεις των αγανακτισμένων – δικαίως- πολιτών.

Η Χρυσή Παγίδα του Ευρώ και η Εσωτερική Ανατίμηση

Περικλής Γκόγκας

Η υιοθέτηση του ευρώ ως κοινού νομίσματος για τις συμμετέχουσες στην ευρωζώνη χώρες χαιρετίστηκε από πολιτικούς, ακαδημαϊκούς και ανθρώπους των επιχειρήσεων ως ένα πολύ σημαντικό βήμα προς το ιδανικό της ευρωπαϊκής οικονομικής ολοκλήρωσης μέσω δημιουργίας μιας Άριστης Νομισματικής Περιοχής όπως την οραματίστηκε Robert A. Mundell. Το νέο νόμισμα ήταν πολύ πιο επιτυχημένο από ότι περίμεναν πολλοί οικονομολόγοι. Στην διεθνή οικονομική πραγματικότητα έχει καταφέρει να γίνει το δεύτερο, μετά το δολάριο, αποθεματικό νόμισμα για τις κεντρικές τράπεζες και περίπου τριάντα χώρες τον κόσμο επέλεξαν να συνδέσουν το νόμισμά τους με το ευρώ. Το νέο νόμισμα έχει εξαλείψει τον συναλλαγματικό κίνδυνο και ελαχιστοποίησε τα συναλλακτικά κόστη μέσα στην ευρωζώνη, ενισχύοντας το ενδοευρωπαϊκό εμπόριο και την αποτελεσματική κατανομή κεφαλαίων.

Οι επιπτώσεις από την χρήση του νέου νομίσματος δεν ήταν ομοιόμορφη στις χώρες μέλη. Ένα σημαντικό τέτοιο παράδειγμα ήταν η Ελλάδα όπου η υιοθέτηση του ευρώ οδήγησε σε σημαντικές αυξήσεις τιμών καθώς οι καταναλωτές δεν είχαν καμία σχετική εμπειρία και ελάχιστη πληροφόρηση για την μετάβαση από την δραχμή. Αγαθά τα οποία κόστιζαν 100 δραχμές (ή €0.29) με το ευρώ πλέον «στρογγυλοποιήθηκαν» στο €1. Έτσι ουσιαστικά, παρά το ότι η επίσημη ισοτιμία είχε κλειδώσει στις 340,75 δραχμές ανά ευρώ, η μετατροπή στην ελληνική εσωτερική αγορά έγινε με 100 δραχμές στο ευρώ. Αυτό ήταν ισοδύναμο με μια de facto ανεπίσημη ανατίμηση της δραχμής κατά 240%. Σε διαφορετικούς βαθμούς συνέβη το ίδιο και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης. Στην Ελλάδα, αυτή η απότομη αύξηση των τιμών αντιμετωπίστηκε από τους καταναλωτές ως αυτό που ονομάζουν οι οικονομολόγοι ένα «προσωρινό σοκ» ή μια «παροδική επίδραση στο εισόδημα». Έτσι, αντιμετωπίστηκε –λανθασμένα- ως μια προσωρινή μείωση στο πραγματικό τους εισόδημα. Σύμφωνα με την «υπόθεση του μονίμου εισοδήματος» του Milton Friedman, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις αντιδρούν σε ένα τέτοιο προσωρινό σοκ προσπαθώντας να αφομοιώσουν την επίδρασή του μέσω του δανεισμού. Σύμφωνα με την θεωρία αυτή, στους καταναλωτές δεν αρέσουν απότομες βραχυπρόθεσμες αλλαγές (και προς τα κάτω αλλά και προς τα πάνω) στην κατανάλωσή τους και προσπαθούν να την αντισταθμίσουν διασπείροντας το αποτέλεσμα της προσωρινής μεταβολής σε πολλές περιόδους στο μέλλον έτσι ώστε να υπάρχει μικρή μεταβολή στην καταναλωτική συμπεριφορά. Αυτό ακριβώς συνέβη και στην Ελλάδα. Τα νοικοκυριά άρχισαν αν συσσωρεύουν χρέος ελπίζοντας να το αποπληρώσουν όταν οι οικονομικές συνθήκες βελτιωθούν. Η αισιοδοξία από την συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, η σταθερή ανάπτυξη και άλλοι καθαρά συναισθηματικοί και ψυχολογικοί παράγοντες όπως η ανάληψη από την Αθήνα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, δημιούργησαν ένα διάχυτο αίσθημα σιγουριάς ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Αυτή η κατάσταση τροφοδοτήθηκε περισσότερο από την άνευ προηγουμένου πιστωτική επέκταση στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Αυτή η πιστωτική ανάπτυξη υποστηρίχθηκε από την ευκολία με την οποία τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε κεφάλαια από την ευρύτερη και πλέον ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά κεφαλαίου. Τα πιστωτικά ιδρύματα έτσι μεγέθυναν τους ισολογισμούς τους μέσω της χρηματοοικονομικής μόχλευσης (leveraging).

Ως αποτέλεσμα όλοι στην Ελλάδα ζούσαν μια αδικαιολόγητη ευφορία. Οι καταναλωτές δεν μείωσαν ποτέ την κατανάλωσή τους: μπορούσαν μάλιστα τώρα να καταναλώνουν ακόμη περισσότερο χρησιμοποιώντας την ατελείωτη λίστα καταναλωτικών προϊόντων με ποικίλα ονόματα κοινού συνθετικού το «–δάνειο» (διακοποδάνειο, εορτοδάνειο, κλπ). Αυτή η κατάσταση αποδείχθηκε όπως είδαμε πρόσφατα καταστροφική. Η Ελλάδα όπως και άλλες περιφερειακές οικονομίες της ευρωζώνης αντιμετώπισαν ένα χάσμα παραγωγικότητας σε σχέση με τις κεντρικές οικονομίες. Για να είναι επιτυχημένη η νομισματική ένωση στο σύνολό της, η οικονομική σύγκλιση ήταν απαραίτητη τόσο στα κρατικά οικονομικά (έλλειμμα, χρέος) όσο και στην οικονομική απόδοση του ιδιωτικού τομέα (παραγωγικότητα, καινοτομία). Η αδικαιολόγητη ευφορία που ακολούθησε την εισαγωγή του ευρώ με το «εύκολο χρήμα» (εύκολο αλλά δανεικό) δημιούργησε μια ψευδαίσθηση πλούτου που αποπροσανατόλισε τόσο τον ιδιωτικό τομέα όσο και τις κυβερνήσεις από το να εστιάσουν στην ανάπτυξη και την μείωση του χάσματος παραγωγικότητας από τους ευρωπαϊκούς μας εταίρους. Ακόμα χειρότερα, οι διαφορές στην παραγωγικότητα και οι ασύμμετροι επιχειρηματικοί κύκλοι αντιμετωπίστηκαν όχι δομικά και ουσιαστικά αλλά με νέο δανεισμό.

Σε μια ενιαία νομισματική περιοχή, όπως η Ε.Ε., το εργαλείο της νομισματικής πολιτικής έχει χαθεί από τις χώρες μέλη. Η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ είναι αναγκαστικά σχεδιασμένη να εξυπηρετεί τις μεγάλες χώρες της ΕΕ καθώς αυτές παράγουν συντριπτικά το μεγαλύτερο μέρος του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Στον βαθμό που κάποιες από τις μικρότερες οικονομίες όπως αυτή της Ελλάδας αντιμετωπίζουν δυσμενείς μεταβολές στο ΑΕΠ τους που δεν είναι συγχρονισμένες με τις λεγόμενες «μεγάλες» χώρες για τις οποίες και σχεδιάζεται η νομισματική πολιτική από την ΕΚΤ, το μόνο εργαλείο που μπορούν να χρησιμοποιήσουν είναι η δημοσιονομική πολική. Η Ελλάδα όπως και άλλες μικρές περιφερειακές οικονομίες στην ΕΕ προσπάθησε να αντιμετωπίσει αυτές τις ασυμμετρίες δημιουργώντας ελλείμματα και αυξάνοντας το δημόσιο χρέος.

Τα τρέχοντα προβλήματα της χώρας μας με το χρέος αλλά κυρίως την παραγωγικότητα έχουν να κάνουν κατά μεγάλο μέρος με το ό,τι ακολούθησε την εισαγωγή του ευρώ. Οι απότομες εγχώριες αυξήσεις τιμών ήταν ισοδύναμες με μια σημαντική ανατίμηση του εγχώριου νομίσματος όπως είδαμε παραπάνω και αυτό δημιούργησε δύο προβλήματα: πρώτα, οι καταναλωτές βασισμένοι την χαλαρή πιστωτική πολιτική δεν μείωσαν την κατανάλωσή τους αλλά απορρόφησαν τις ανατιμήσεις μέσω δανεισμού (ο οποίος ουσιαστικά έγινε από το εξωτερικό) και έπειτα, η ήδη χαμηλή παραγωγικότητα συνδυάστηκε με μια πολύ μεγάλη de facto ανατίμηση του εγχώριου νομίσματος (τιμών) που έκανε το ελληνικά αγαθά πολύ ακριβά οδηγώντας σε μείωση των εξαγωγών. Τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών που δημιουργήθηκαν, χρηματοδοτήθηκαν περαιτέρω με περισσότερο εξωτερικό δανεισμό.

Ο Περικλής Γκόγκας είναι Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Οι δαπάνες του κράτους είναι το πρόβλημα.

Του Στεφανου Μανου*

Τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου το υπουργείο Οικονομικών έδωσε στη δημοσιότητα τα μηνιαία ταμειακά στοιχεία του κράτους για το πρώτο εξάμηνο του 2011. Τα στοιχεία αναδημοσιεύτηκαν στην «Καθημερινή». Παρατήρησα ότι ελάχιστοι ενδιαφέρθηκαν. Αντιγράφω: τα συνολικά έσοδα του κράτους το πρώτο εξάμηνο έφθασαν τα 22.539 εκατ. ευρώ. Τα συνολικά έξοδα 38.938. Το πρώτο εξάμηνο του 2011 δημιουργήθηκε έλλειμμα 16.399. Για τόκους πληρώθηκαν 7.009. Ετσι προκύπτει πρωτογενές έλλειμμα 9.390. Ετσι διαμορφώθηκε η πραγματικότητα το πρώτο εξάμηνο του 2011. Παρά τις περικοπές μισθών και συντάξεων, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι τηρείται η σχέση 1 προς 5, παρά τις υποσχέσεις εξυγίανσης στον χώρο της Υγείας. 9.390 έφθασε το ταμειακό πρωτογενές έλλειμμα -σε καθεστώς Μνημονίου- το πρώτο εξάμηνο του 2011! Αλλά και αυτή η πραγματικότητα είναι ωραιοποιημένη. Διότι το κράτος δεν εξοφλεί τους προμηθευτές του. Το κράτος χρωστάει 6.629 εκατ. ευρώ σε καθυστέρηση πέρα των τριών μηνών. Αν είχε εξοφλήσει τις υποχρεώσεις του εγκαίρως θα διογκώνονταν αντιστοίχως οι δαπάνες.

Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα η κυβέρνηση κλείνει πεισματικά τα μάτια. Δεν θέλει να τη δει, δεν θέλει να την καταλάβει. Δεν θέλει να μιλήσει γι’ αυτήν, δεν θέλει να την εξηγήσει. Σε λάθος δρόμο, με κλειστά τα μάτια, προχωράει ο νέος υπουργός Οικονομικών, σπαταλώντας -εκτός από τα χρήματα των φορολογουμένων- το όποιο πολιτικό κεφάλαιο διαθέτει.

Κύριε υπουργέ των Οικονομικών τα έξοδα είναι το πρόβλημα. Με αυτά πρέπει να ασχοληθείτε και όχι με όσα σας σερβίρουν οι συστηματικά ασυνάρτητες φορολογικές υπηρεσίες του υπουργείου σας. Τι τον θέλει ο υπουργός Οικονομικών τον διάλογο για το νέο Εθνικό Φορολογικό Σύστημα ή τις ανακοινώσεις για αποδοτικότερη φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας; Φαντάζεται ότι μπορεί να αυξήσει τα έσοδα κατά 100% για να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα το 2012, όπως άλλωστε έχει διαβεβαιώσει τους πιστωτές της η Ελλάδα! Μόνον αν περικοπούν αλύπητα οι κρατικές δαπάνες μπορούμε να ελπίζουμε. Κάθε, μα κάθε, δαπάνη που δεν είναι απολύτως αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας πρέπει να καταργηθεί. Από μόνη της μια τέτοια δραστική περικοπή των κρατικών δαπανών θα σηματοδοτήσει την αλλαγή πλεύσης της Ελλάδας. Θα στείλει το μήνυμα στους πολίτες και στις οργανωμένες συμμορίες που λυμαίνονται το κράτος των επιδοτήσεων και των ενισχύσεων να ξεχάσουν όσα γνώριζαν για το ελληνικό κράτος.

Εχω γράψει αναρίθμητες φορές στην «Καθημερινή» για την ανάγκη δραστικής περικοπής των κρατικών δαπανών. Σε σημείο που το ζήτημα έχει γίνει ανιαρό. Αλλά τι πρέπει να κάνω; Να αγνοήσω ότι οδηγούμεθα σε χρεοκοπία; Σε κανέναν δεν αρέσει η περικοπή δαπανών. Δεν αρέσει στην οικογένεια που, επειδή αντιμετωπίζει δυσκολίες, περιορίζει τις δαπάνες της. Δεν αρέσει στον επιχειρηματία που αναγκάζεται να απολύσει μερικούς υπαλλήλους του για να σώσει την επιχείρησή του. Δεν αρέσει στους υπουργούς που θα δυσαρεστήσουν τους ψηφοφόρους τους. Μπορεί να μην αρέσει, αλλά δεν μπορεί να γίνει αλλιώς. Οσο πιο γρήγορα αρχίσει η περικοπή των δαπανών, τόσο λιγότερο επώδυνη θα είναι.

Ειδικώς, στην Ελλάδα η περικοπή των κρατικών δαπανών, πέρα από το δημοσιονομικό όφελος, θα έχει και άλλες ευεργετικές συνέπειες. Διότι αν για μια δουλειά απαιτούνται 10 δημόσιοι υπάλληλοι και απασχολούνται 30, μοιραία ο ένας μπλέκει στα πόδια του άλλου. Μοιραία αυξάνεται η γραφειοκρατία, καθώς και οι 30 πρέπει κάτι να κάνουν. Οι υπάλληλοι αντιστέκονται στην εισαγωγή σύγχρονων ηλεκτρονικών μεθόδων, επειδή φοβούνται ότι θα καταστεί πασιφανές ότι περισσεύουν. Στην Αγγλία ή τη Σουηδία η ανανέωση των διαβατηρίων ολοκληρώνεται στο Διαδίκτυο και το διαβατήριο φθάνει ανανεωμένο με το ταχυδρομείο. Στην Αγγλία, μάλιστα, έναντι αυξημένης αμοιβής το νέο διαβατήριο μπορεί να εκδοθεί σε μια μόλις ημέρα. Εδώ, στην Ελλάδα, απαιτείται η προσωπική εμφάνιση στο Αστυνομικό Τμήμα, η μετάβαση σε «εγκεκριμένο» φωτογράφο και τέλος η -παρανοϊκής έμπνευσης- υποχρέωση μετάβασης στην εφορία για την αγορά παραβόλων. Δεκάδες φορές απαιτείται η ιδιόχειρη εγγραφή των ιδίων στοιχείων σε διάφορα χαρτιά που, αν γίνονταν ηλεκτρονικά, θα γράφονταν μια μόνο φορά. Αν αντιγράφαμε (χωρίς ελληνοποίηση) την αγγλική μέθοδο έκδοσης διαβατηρίων θα βελτιωνόταν θεαματικά η εξυπηρέτηση των πολιτών, αλλά θα περίσσευαν μερικές εκατοντάδες υπάλληλοι που όμως δεν θέλουν να… περισσέψουν.

Κάθε βράδυ οι τηλεσχολιαστές «εξηγούν» στον ελληνικό λαό ότι για τα προβλήματά μας ευθύνονται οι αχαλίνωτες αγορές και η βραδύτητα με την οποία παίρνει αποφάσεις η Ε.Ε. Εμμεσα «εξηγούν» ότι τα προβλήματά μας είναι εξωγενή. Ενώ δεν είναι. Σε τι φταίνε οι αγορές και η κ. Μέρκελ αν εμείς ξοδεύουμε 38.938 εκατ. ευρώ συν τα χρωστούμενα 6.629 εκατ. τη στιγμή που τα έσοδά μας είναι 22.539 εκατ.; Πού στον Μαρξ διάβασαν οι κομμουνιστές ότι τα δανεικά είναι ανεξάντλητα;

Η κυβέρνηση δεν ασχολείται με τις δαπάνες. Μόνο με τους φόρους. Και η Ν.Δ. δεν ασχολείται με τις δαπάνες. Θέλει να μειώσει τους φόρους. Οταν δεν ασχολούνται με τους φόρους, τσακώνονται για το ποιος πρώτος μίλησε για το ευρωομόλογο (νέα δανεικά για να πληρωθούν οι συνεχώς διογκούμενες δαπάνες). Με όση βεβαιότητα έχω ότι το φθινόπωρο θα διαδεχθεί το καλοκαίρι, με άλλη τόση διατυπώνω την άποψη ότι ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε η Ν.Δ. θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των περιττών κρατικών δαπανών.

Τίποτε δεν θα είναι όπως πριν...

Αντώνης Καρακούσης


Οπως και αν εξελιχθούν τα πράγματα στην Ευρώπη, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ της ευρωζώνης και των αγορών, η Ελλάδα δεν θα αποφύγει το πικρό ποτήρι της δημοσιονομικής εξυγίανσης και της οικονομικής αναδιάρθρωσης.

Ακόμη κι αν διαγραφούν τα ελληνικά χρέη και αποδοθούμε πάλλευκοι στις διεθνείς χρηματαγορές, η σημερινή δομή της κρατικοδίαιτης, παρασιτικής και αντιπαραγωγικής οικονομίας δεν στέκει.

Το ελληνικό μοντέλο των ελλειμμάτων, της υπερχρέωσης, των ενισχύσεων, των επιδοτήσεων, της φοροδιαφυγής και της κλεπτοκρατικής παραοικονομίας έχει τελευτήσει τον βίο του και σύντομα θα παραδώσει το πνεύμα του.

Και τότε τίποτε δεν θα είναι όπως πριν...

Η ελληνική οικονομία για να μπορέσει να δημιουργήσει περιβάλλον σταθερότητας και ανάπτυξης οφείλει να επανοικοδομηθεί, να ανασυγκροτηθεί δηλαδή στη βάση νέων αρχών και κανόνων.

Να ανακαλύψει, με άλλα λόγια, ένα καινούργιο ενάρετο κύκλο, όπου υποχρεώσεις και δικαιώματα θα ορίζονται με σαφήνεια και θα αναγνωρίζονται απ' όλους.

Από το κράτος, τους πολιτικούς, τους τραπεζίτες, τους επιχειρηματίες, τους κεφαλαιούχους, τα ΜΜΕ, τους επαγγελματίες, τους εργαζόμενους, από τους πολίτες εντέλει που ζουν, εργάζονται, ασκούν επιχειρηματική ή όποια άλλη δραστηριότητα στη χώρα.

Η χώρα λοιπόν θα αλλάξει και ήδη έχει εισέλθει σε διαδικασία μεγάλης μεταβολής, η οποία θα επιδράσει σε όλα τα πεδία της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ζωής.

Γι' αυτό όλοι οφείλουν να προετοιμάζονται για την επερχόμενη μεγάλη μεταβολή.

Τους επόμενους μήνες τα γεγονότα θα είναι, πέραν πάσης αμφιβολίας, κατακλυσμιαία.

Το κράτος θα συρρικνωθεί, δραστηριότητές του θα περάσουν στον ιδιωτικό τομέα και όσες μείνουν θα είναι αναγκασμένες να λειτουργούν λιτά και αποδοτικά, με ολοένα και μικρότερο αριθμό δημοσίων υπαλλήλων.

Οι πολίτες οφείλουν να αποδεχθούν το τέλος του κράτους - πατερούλη και προστάτη των πάντων και να συμφιλιωθούν με την ιδέα της ανάπτυξης οργανωμένων δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών, ατομικών ή συλλογικών, οι οποίες θα στηρίζονται σε προσπάθεια πραγματική και θα ενσωματώνουν πρωτότυπες ιδέες και γνώση.

Οι Τράπεζες επίσης θα υποχρεωθούν να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους, οι επιχειρήσεις δεν θα έχουν ευκαιρίες άνετης ή προνομιακής χρηματοδότησης, η διάσωσή τους θα εξαρτηθεί από τη δυναμική εξυγίανσης που θα διαμορφώσουν, από τις δυνατότητες εξωστρέφειας και από τις κεφαλαιακές ενισχύσεις που θα είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν οι μέτοχοί τους.

Νομοτελειακά λοιπόν, είμαστε στα πρόθυρα μιας μεγάλης μεταβολής. Οσοι άλλα υποστηρίζουν ή υπόσχονται τεχνικές λύσεις ικανές να μας βγάλουν από την κρίση στην καλύτερη περίπτωση ψεύδονται. Και στη χειρότερη κρύβουν ιδιοτελείς σκοπούς.

Για την εξουσία τους νοιάζονται και ούτε που νοιάζονται αν γυρίσει η χώρα στη δεκαετία του '50...

Υπάρχει και θετική πλευρά

Του Αγγελου Σταγκου

Ισως επειδή μπουχτίσαμε από τόση μαυρίλα πολλούς μήνες τώρα, ενδεχομένως γιατί αυτή η εποχή του χρόνου επιτρέπει τη χαλάρωση και ευνοεί την καλή διάθεση, μπορεί και λόγω της έκθεσης του ΟΟΣΑ που βλέπει υπό προϋποθέσεις φως στην άκρη του τούνελ, αλλά οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι στην Ελλάδα της καθημερινότητας που διαμορφώνουν οι αγριωποί ιδιοκτήτες των ταξί, συμβαίνουν πράγματα που επιτρέπουν κάποια αισιοδοξία. Ιδιαίτερα αν ξεχάσουμε προς στιγμήν το αναπάντητο ερώτημα που βασανίζει αρκετούς από εμάς, αν δηλαδή φταίνε οι δομές, το σύστημα και οι νόμοι, που φτάσαμε ως χώρα στο σημείο που βρισκόμαστε, ή αν φταίνε οι άνθρωποι, καθώς ουσιαστικά το πρόβλημα προέρχεται από το DNA μας...

Παίρνοντας και μόνο την ειδησεογραφία που κόσμησε τις σελίδες των εφημερίδων τις δύο πρώτες ημέρες του Αυγούστου, μπορούμε να σημειώσουμε τη θριαμβευτική καλλιτεχνική και οικονομική επιτυχία των παραστάσεων του Ριχάρδου του Γ΄ στην Επίδαυρο. Και αν αυτή οφείλεται σε ξένους καλλιτέχνες, ας αναφερθούμε στην επιτυχία της έκθεσης «Από τον Ηρακλή στον Μέγα Αλέξανδρο» στην Οξφόρδη, ή ακόμη και στο δειλό, αλλά ελπιδοφόρο ξύπνημα από τον λήθαργο της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Παράλληλα, μπορούμε να θυμηθούμε ότι πρόσφατα το Μετσόβιο Πολυτεχνείο αναδείχθηκε 17ο ερευνητικό ίδρυμα στην Ευρώπη και μόλις στο σημερινό φύλλο της «Καθημερινής» γίνεται αναφορά στον επιχειρηματία Ν. Παπαδημητρίου που επιβραβεύει αριστούχους από διάφορα νησιά κυρίως.

Αλλά και στον επιχειρηματικό τομέα υπάρχουν θετικά δείγματα. Κάθε τόσο γίνονται γνωστές επιχειρήσεις σε περιοχές της Ελλάδας που λειτουργούν υποδειγματικά και προσπαθούν να διευρύνουν τους ορίζοντές τους πέρα από τα σύνορα. Αλλωστε, είναι γνωστό ότι οι εξαγωγές της χώρας είναι ακόμη σχετικά μικρές, αλλά παρουσιάζουν σημαντική άνοδο εδώ και αρκετούς μήνες. Προσθέτοντας, δε, και τον τουρισμό στον εξαγωγικό κλάδο, αφού φέρνει ευρώ και συνάλλαγμα, διαπιστώνεται ότι και εκεί γίνεται προσπάθεια προσαρμογής για να εκμεταλλευθούν τη συγκυρία, παρά τα προβλήματα που προκαλούν κάθε τόσο συντεχνίες και κόμματα. Αρκετοί είναι οι ξενοδόχοι που έχουν ρίξει τις τιμές και είναι ενδεικτική η κοινή προσπάθεια βελτίωσης με ελληνικά προϊόντα του πρωινού που προσφέρουν στους πελάτες. Ολα αυτά δεν σηματοδοτούν θεαματικά βήματα βελτίωσης. Οι συνήθειες και οι αντιστάσεις προσαρμογής στην πραγματικότητα που έχει ανακύψει συνεχίζουν να είναι ισχυρές. Ωστόσο, αποτελούν ενδείξεις ότι υπάρχουν οάσεις και, κυρίως, ότι ο ασθενής συνεχίζει να έχει παλμό ζωής. Χρειάζεται βέβαια τη βοήθεια της κρατικής μηχανής και εκεί είναι το στοίχημα ώστε τα θετικά παραδείγματα να πολλαπλασιαστούν και κάποια στιγμή να αποτελέσουν τον κανόνα. Η διαδικασία θα είναι αργή, δεν θα είναι γρήγορη, αλλά έστω και για ψυχολογικούς λόγους, είναι καλό κάθε τόσο να βλέπουμε και να προβάλλουμε την καλή όψη των πραγμάτων. Για να μη μαραζώσουμε, αν μη τι άλλο.

Οι επιστολές λένε την αλήθεια...

Αντώνης Καρακούσης

Οσοι έχουν παρακολουθήσει την εξέλιξη των πραγμάτων στην χώρα τα τελευταία χρόνια γνωρίζουν ποιος έφταιξε και πόσο για το σημερινό μας χάλι.

Τον Μάρτιο του 2004 ο Κώστας Καραμανλής παρέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας υποσχόμενος διαφάνεια ,κάθαρση και δημοσιονομική εξυγίανση.

Είχε προηγηθεί μακρά προπαγανδιστική προσπάθεια ακύρωσης του Κώστα Σημίτη, τον οποίο πρώτα κατηγορούσαν ως «λογιστάκο» και στη συνέχεια ως «αρχιερέα» της διαπλοκής.

Ούτε το ένα ήταν, ούτε το άλλο.

Ωστόσο με τη βοήθεια της λεγόμενης «Καραμανλικής Αριστεράς» και του «πατριωτικού ΠαΣοΚ»,εκείνες οι κατηγορίες διαδόθηκαν και απορροφήθηκαν από το πλήθος.

Σταδιακά η Νέα Δημοκρατία οικοδόμησε το επιχείρημα της «δημιουργικής λογιστικής» και μαζί της απαλλαγής από την «διαπλεκόμενη» εξουσία του κ.Σημίτη.

Το φθινόπωρο του 2003 είχε φτιαχθεί κλίμα εξόδου του Κώστα Σημίτη και αντικατάστασής του από τον Γιώργο Παπανδρέου. Πράγμα που τελικά έγινε και τον Μάρτιο του 2004 πήγαμε στις νικηφόρες για τον Κώστα Καραμανλή εκλογές.

Ο Κώστας Σημίτης παρέδωσε στη Νέα Δημοκρατία την Ελλάδα να τρέχει με ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 5%, τα ελλείμματα ελεγχόμενα, παρ' ότι αμφισβητούμενα, το μεγαλύτερο παγκόσμιο αθλητικό γεγονός προετοιμασμένο και τη χώρα στην πιο καλή στιγμή της διεθνώς.

Παραλαμβάνοντας την εξουσία ο κ. Καραμανλής συνέχισε την πολιτική φθοράς του προκατόχου του θεωρώντας ότι έτσι θα ηγεμονεύσει, μην αντιλαμβανόμενος ότι παίζοντας με τους θεσμούς έπαιζε με τη διεθνή θέση και φήμη της χώρας. Επέμεινε από την αρχή στη δημοσιονομική απογραφή και έφθασε στο σημείο να αμφισβητήσει ο ίδιος τους όρους ένταξης της χώρας στην ευρωζώνη. Έφθασε στο σημείο να μεταβάλει τον τρόπο υπολογισμού των αμυντικών δαπανών προκειμένου να επιτύχει την αμφισβήτηση της διακυβέρνησης Σημίτη, παρ' ότι είχε προειδοποιηθεί για τις συνέπειες των πράξεών του.

Εξέθεσε έτσι τον Σημίτη, αλλά περισσότερο τη χώρα. Και το χειρότερο όμως ήταν ότι αφού υποτίθεται αποκάλυψε τα κρυμμένα ελλείμματα και χρέη, δεν εφάρμοσε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης, παρά μόνο εκήρυξε την ήπια προσαρμογή, η οποία εκ των υστέρων αποδείχθηκε ξεχείλωμα παρά οτιδήποτε άλλο.

Αν ο κ. Καραμανλής το 2005 συμμάζευε κάπως τα πράγματα δεν θα χάνονταν η μπάλα στη συνέχεια, όταν οι ρυθμοί ανάπτυξης κάμπτονταν και η χρηματοπιστωτική κρίση ερχόταν να θέσει υπό αίρεση και αμφισβήτηση την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας.

Αλλά και το 2007, όταν μας πήγε στις εκλογές προκειμένου να ανανεώσει τη λαική εντολή για να έχει τα χέρια λυμένα στην κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2008, πάλι ολιγώρησε και άφησε τα πράγματα να κυλήσουν ως είχαν. Οι επιστολές του τότε υφυπουργού Οικονομικών κ. Π. Δούκα που δημοσίευσε το «Βήμα της Κυριακής» απλώς επιβεβαιώνουν τα παραπάνω, φανερώνοντας πως ο κ.Καραμανλής έδρασε ως πολιτευτάκιας της κακιάς ώρας, ως άλλος ανεύθυνος άρχων, που ενώ ήξερε την κατάσταση την άφησε να εξελιχθεί, εφαρμόζοντας το ελληνικό «δεν βαριέσαι έχει κι αύριο μέρα».

Έλα όμως που οι μέρες είχαν σωθεί πολύ νωρίτερα,από το φθινόπωρο του 2009, όταν ο κ. Καραμανλής αποφάσισε να μας αφήσει σύξυλους και να παραδώσει στον Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος χρειάσθηκε σχεδόν έξι μήνες για να κατανοήσει το μέγεθος και το βάρος του προβλήματος.

Κάπως έτσι φθάσαμε ως εδώ, να παλεύουμε με νύχια και με δόντια και το κάρο να μην λέει να ξεκολλήσει από τη λάσπη. Απ' αυτή την άποψη οι επιστολές Δούκα αν μη τι άλλο αποκαθιστούν την αλήθεια και φανερώνουν τις πολλές αδυναμίες του πολιτικού συστήματος. Το κακό είναι ότι ακόμη και τώρα δεν λέει να καταλάβει τι πρέπει να κάνει.

Ο Γιώργος Παπανδρέου έστω καθυστερημένα πήρε μπρος και πλέον μπορεί να πει κανείς ότι στέκεται στο ύψος των περιστάσεων.

Ο διάδοχος, ωστόσο, του Κώστα Καραμανλή μοιάζει να συμπεριφέρεται σαν να 'ρχεται απ' άλλο κόσμο. Λες και δεν έζησε την νεοδημοκρατική κραιπάλη, λες και δεν γνώρισε από τα μέσα το πρόβλημα που περιγράφει στις επιστολές του ο Πέτρος Δούκας.

Δυστυχώς η Νέα Δημοκρατία δεν λέει να μάθει από τα λάθη της. Επιμένει στα ίδια και στα ίδια και γηράσκει μη διδασκόμενη...