Το χρέος με απλά μαθηματικά;
"Οι ωραίοι έχουν χρέη" και οι ωραίοι ως Ελληνες ακόμη περισσότερα. Πλέον μπήκε στη ζωή των νοικοκυριών και το περίφημο σπρέντ. Λίγοι καταλαβαίνουν τι ακριβώς σημαίνει, πολύ περισσότεροι όμως το νιώθουν ή θα το νιώσουν στην τσέπη τους. Το χρέος μας σε χρυσάφι ξεπερνά σε ύψος τον Πύργο του Αϊφελ, αλλά η ελληνική οικονομία μοιάζει με τον Πύργο της Πίζας. Πέφτει, δεν πέφτει, πέφτει, δεν πέφτει!
"Χρωστάμε και της Μιχαλούς", λέει η παροιμία. Ποια είναι όμως η σύγχρονη Μιχαλού; Πόσα χρωστάμε και που; Ποιοι είναι οι δανειστές μας; Τι δόση πληρώνουμε, τι σημαίνει χρεοκοπία, ποιες είναι οι επιπτώσεις σε καταθέσεις και αποταμιεύσεις, ποιός χάνει, ποιός κερδίζει; Απλές ερωτήσεις, δύσκολες απαντήσεις.
Τί είναι δημόσιο χρέος;
Όταν οι ανάγκες μιας χώρας δεν καλύπτονται από το ΑΕΠ (ακαθάριστο εγχώριο προϊόν) αυτή χώρα καταφεύγει στον δανεισμό. Το ποσό που χρωστάει είναι το δημόσιο χρέος, το οποίο συνήθως εκφράζεται σε ποσοστό του ΑΕΠ.
Χρέος είναι αυτό που χρωστάμε σήμερα συνολικά και προέρχεται από την συσσώρευση των ελλειμμάτων διαχρονικά. Συνήθως το χρέος αυξάνεται πιο γρήγορα από το άθροισμα των ελλειμμάτων, γιατί πολλές φορές τα ελλείμματα δεν περιλαμβάνουν όλες τις δαπάνες. Οι πρόσφατες αναθεωρήσεις, «έστειλαν» το δημόσιο έλλειμμα της χώρας στο 12,7% του ΑΕΠ
Πόσα χρωστάμε ως χώρα; Πόσο χρεωμένος είναι κάθε πολίτης; Ως χώρα χρωστάμε κάτι παραπάνω από την αξία που έχει όλος ο χρυσός των ΗΠΑ. Σε χρυσάφι, χρωστάμε δύο φορές το ύψος του Πύργου του Άιφελ.
Πάρτε μολύβι, χαρτί και ...κομπιουτεράκι:
326 δισ. ευρώ χρέος του Ελληνικού Δημοσίου για το 2010
+ 30 -40 δισ. ευρώ ομόλογα του Δημοσίου, που έχουν στην κατοχή τους τα ασφαλιστικά ταμεία και οι άλλοι φορείς του Δημόσιου τομέα (το λεγόμενο ενδοκυβερνητικό χρέος- απαιτείται μάλιστα «επικαιροποίηση» του ποσού αυτού)
+25 δισ. ευρώ δάνεια εγγυημένα από το Δημόσιο
+8 δισ. ευρώ χρέη για «δεδουλευμένα» προς κατασκευαστικές εταιρείες, προμηθευτές των νοσοκομείων και άλλους φορείς
+ 1,7 δισ. ομόλογα που θα δοθούν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για χρέη προς αυτήν
+1,3 δισ. κόστος αποζημιώσεων εργαζομένων στην Ολυμπιακή
+1,0 δισ. κόστος αναδρομικής χορήγησης επιδομάτων
ΣΥΝΟΛΟ: 390 δισ. ευρώ χρέος, δηλαδή 120.000 ευρώ ανά τετραμελή οικογένεια. Αρα κάθε παιδί που γεννιέται χρωστά περί τα 30.000 ευρώ!
Στα 390 δις ευρώ πρέπει να προσθέσουμε και 450 δις ευρώ, το αναλογιστικό άνοιγμα των Ασφαλιστικών Ταμείων Επιπλέον, 280 δισ. ευρώ που αποτελούν τα χρέη επιχειρήσεων και ιδιωτών προς τις τράπεζες. Με λίγα λόγια χρωστάμε ένα σύνολο της τάξης του 1,1τρις. ευρώ!
Σε αυτά δεν περιλαμβάνεται το πακέτο στήριξης των τραπεζών ύψους μέχρι 28 δισ. ευρώ, μέρος του οποίου θεωρείται κάποιας μορφής «επένδυση» στο κεφάλαιο των τραπεζών, ενώ κάποιο άλλο μέρος αποτελείται από εγγυήσεις που θα αναγκασθεί να καλύψει το κράτος.
Τα ελλείμματα αφορούν τη διαφορά εσόδων – εξόδων (στα έξοδα δεν περιλαμβάνονται τα χρεολύσια) κάθε χρόνο. Ενώ κάθε νοικοκύρης προγραμματίζει τις δαπάνες του ανάλογα με τα έσοδα που εύλογα προσδοκά, στο Δημόσιο πρώτα θεσμοθετούμε παροχές και μετά αναζητούμε τους πόρους.
Εάν δηλαδή αθροίσουμε τις υποχρεώσεις του Δημοσίου Χρέους σε όλο το φάσμα της Δημόσιας Οικονομικής Δραστηριότητας, τότε η πραγματική υποχρέωση του Κράτους αντιστοιχεί στο 400% του ΑΕΠ, ποσοστό συγκλονιστικό.
Λογιστικά, τώρα, ο υπολογισμός του Δημοσίου Χρέους, σύμφωνα με τον επίσημο τρόπο καταμέτρησής του, ανέρχεται τώρα στο 133,6% του ΑΕΠ. Να θυμήσουμε ότι η κυβέρνηση Σημίτη το παρέδωσε στο 107% και η κυβέρνηση Καραμανλή στο 120%. Ωστόσο, αυτή η εικόνα είναι απλώς λογιστική. Το επί της ουσίας σύνολο των υποχρεώσεων του Δημοσίου ανέρχεται στο τετραπλάσιο του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος!
Πού χρωστάμε; Ποιοι είναι οι δανειστές μας;
Ο δανεισμός του κράτους γίνεται κυρίως μέσω των εκδόσεων κρατικών ομολόγων και μέσω του ΟΔΔΗΧ, του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους. Εκδίδονται πενταετή, δεκαετή, ακόμα και 30ετή ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου.
Δανειστές μας είναι μεγαλοεπενδυτές που δρουν μέσω επενδυτικών οίκων ανά τον κόσμο, χρηματοοικονομικοί οίκοι και τράπεζες, τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων, ενώ τα ομόλογα κρατών αγοράζονται επίσης και από άλλα κράτη. Πάντως, οι περισσότερες αγορές ομολόγων γίνονται από το χρηματοοικονομικό κέντρο του Λονδίνου στη Μεγάλη Βρετανία, το γνωστό City. Με άλλα λόγια αυτοί οι Οικοι που μας υποβαθμίζουν, αυτοί και μας δανείζουν με το επιτόκιο στα ύψη.
Τί δόση πληρώνει το ελληνικό κράτος για την αποπληρωμή;
Ζούμε με δανεικά. Ακόμα και για να αγοραστεί ένα φωτοτυπικό μηχάνημα από μία δημόσια υπηρεσία, το κράτος πρέπει να δανειστεί.
Από τα 57 δισ. ευρώ φόρους που «θέλει» να εισπράξει το Δημόσιο – θεωρητικά –το 2010, τα 40 δισ. ευρώ και πλέον, θα χρησιμοποιηθούν για την αποπληρωμή τόκων και χρεολυσίων. Τα υπόλοιπα, δεν φθάνουν ούτε για τους μισθούς και τις συντάξεις.
Το ποσό που καταβάλλεται κάθε χρόνο για την αποπληρωμή των «δανεικών», είναι μεγαλύτερο από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και από όσες δαπάνες αναλογούν σε σημαντικά υπουργεία, όπως το Άμυνας, της Ανάπτυξης κ.λπ.
Η απότομη αύξηση του κινδύνου που συνοδεύει τον ελληνικό δανεισμό, δηλαδή της διαφοράς αποδόσεων 10ετών ελληνικών και γερμανικών κρατικών ομολόγων, το spread, διαφοροποιεί κάθε φορά το ποσό που πρέπει να αποπληρώσουμε για τον δανεισμό μας. Για παράδειγμα, η αύξηση του spread κατά 0,10%, μπορεί να απαιτήσει επιπλέον 10 δισ. ευρώ ετησίως.
Θυμίζουμε ότι μέχρι πρόσφατα οι ελληνικές τράπεζες κερδοσκοπούσαν (carry trade) αγοράζοντας τους ομολογιακούς τίτλους που εξέδιδε το ελληνικό κράτος με 4,5% και καταθέτοντάς τους ακολούθως ως ενέχυρο δανείζονταν με 1% από την ΕΚΤ, ώστε να συνεχίσουν τις επενδύσεις αυτές καρπούμενες τη διαφορά. Όμως, οι αγορές μακροχρόνιων τίτλων αποτελούν μεσομακροχρόνια επένδυση, ενώ ο δανεισμός των ίδιων των τραπεζών είναι βραχυχρόνιος. Τώρα, λοιπόν, που πρέπει να αποπληρώσουν την ΕΚΤ, οι εγχώριες τράπεζες χάνουν τη δυνατότητα να αγοράζουν ελληνικά κρατικά ομόλογα. Κάμψη της ζήτησης ισοδυναμεί με αύξηση του κόστους διάθεσής τους (επιτόκιο) στη διεθνή αγορά.
Είναι δυνατόν να μηδενίσουμε το δημόσιο χρέος;
Όχι. Η αύξηση του κόστους του ελληνικού κρατικού δανεισμού, θεωρείται βέβαιη και θα έχει ανοδική συνέχεια γιατί η ελληνική οικονομία παραμένει στην ύφεση και έχει πέσει στην παγίδα του χρέους.
Δηλαδή, δανείζεται για να εξυπηρετήσει τα χρέη της τα οποία έχουν αποκτήσει αυτοτροφοδοτούμενη δυναμική, αφού δεν παράγονται πρωτογενή πλεονάσματα.
Ο μόνος δρόμος, σύμφωνα με τους οικονομολόγους, είναι αυτός των ριζικών διαρθρωτικών αλλαγών. Σύμφωνα με τους ειδικούς, αυτό που χρειάζεται πρώτα και πάνω από όλα είναι να περιοριστούν οι σπατάλες του δημοσίου και να αναδιαρθρωθούν οι περιβόητοι και διαβόητοι φοροελεγκτικοί μηχανισμοί του κράτους.
Εάν η «λυπητερή» που αναπόφευκτα θα πληρώσει το ελληνικό κράτος δεν επιμερισθεί με κοινωνικά δίκαιο τρόπο, ώστε να αλλάξει και ο τρόπος λειτουργίας της οικονομίας, τότε η χώρα θα κινδυνεύει να βυθιστεί σε παρατεταμένη κρίση.
Υπάρχει χώρα που δεν χρωστά; Ποια χρωστά τα λιγότερα;
Τα μεγαλύτερα ελλείμματα στην ΕΕ εμφάνισαν η Ιρλανδία (7,1% του ΑΕΠ), η Μεγάλη Βρετανία (5,5%), η Ρουμανία (5,4%), η Ελλάδα (5%), η Μάλτα (4,7%), η Λετονία (4%) και η Πολωνία (3,9%).
Πλεονάσματα παρουσίασαν το 2008 η Φινλανδία με 4,2%, η Δανία με 3,6%, το Λουξεμβούργο με 2,6%, η Σουηδία με 2,5%, η Βουλγαρία με 1,5%, η Ολλανδία με 1% και η Κύπρος με 0,9%.
Τι σημαίνει χρεοκοπία;
Χρεοκοπία σημαίνει παύση πληρωμών των υποχρεώσεων. Μια χώρα πληρώνει κεφάλαιο και τόκους από τα δάνεια που έχει πάρει έχοντας δυο βασικές πηγές: Τους φόρους και τον νέο δανεισμό.
Συνήθως όταν κάποιος δηλώνει παύση πληρωμών, παρεμβαίνει το ΔΝΤ και γίνεται κάποια ρύθμιση. Υποχρεούται να καταβάλει ένα μέρος για να μπορεί να μετέχει των διεθνών συναλλαγών. Αυτό όμως έχει και τις συνέπειές του, διότι το ΔΝΤ επιβάλλει τους όρους του και στην ουσία είναι αυτό που ασκεί την οικονομική πολιτική.
Ποιοι χάνουν:
α) Οι πρώτοι που χάνουν από μια χρεοκοπία πάντα είναι οι δανειστές.
β) Μετά χάνει αυτός που χρεοκοπεί. Κατʼ αρχήν δεν είναι αξιόχρεος και δεν τον δανείζει κανένας. Μόνο τοκογλύφοι και αυτοί με υψηλά επιτόκια και σοβαρές εμπράγματες εγγυήσεις.
Ομόλογα του ελληνικού κράτους έχουν: ξένοι ιδιώτες και θεσμικοί και Έλληνες ιδιώτες και θεσμικοί. Όλοι αυτοί χάνουν. Μεγάλες ποσότητες ομολόγων του ελληνικού κράτους έχουν οι ελληνικές τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες θα γράψουν μεγάλες ζημιές σε μια περίοδο που χάνουν και από αλλού. Αυτό ενδεχομένως θα δημιουργήσει πανικό στους αποταμιευτές που θα τρέξουν να αποσύρουν τις καταθέσεις τους. Εικόνες κατάρρευσης.
Αυτός είναι και ο λόγος που σε κρίσιμες περιόδους οι αρχές κλείνουν τις τράπεζες για όσο χρειαστεί. Χωρίς τραπεζική ρευστότητα όμως η οικονομική δραστηριότητα της χώρας μειώνεται δραματικά. Άρα, μειώνονται τα έσοδα από φόρους. Χωρίς χρήματα από δάνεια ή από φόρους το κράτος δεν μπορεί να εκπληρώσει βασικές λειτουργίες.
Κινδυνεύουν καταθέσεις & μετοχές
Τυπικά οι ιδιωτικές καταθέσεις είναι διασφαλισμένες. Ουσιαστικά όμως σε μια κρίση πανικού αν πάμε αύριο όλοι να ζητήσουμε τις καταθέσεις μας από τις τράπεζες αυτές δεν υπάρχουν.
Η αξία των μετοχών σε ένα τέτοιο περιβάλλον πέφτει δραματικά. Κάποιες εταιρείες βάζουν λουκέτο. Το πρόσφατο παράδειγμα στη χρεοκοπία της Αργεντινής είναι χαρακτηριστικό. Το κόστος για την ευρωζώνη θα είναι πολύ μεγαλύτερο από το να τείνουν χείρα βοηθείας. Χείρα βοηθείας βέβαια θα σημάνει και επίτροπο δημοσιονομικής εξυγίανσης.
Σύμφωνα με το Foreign Policy (τεύχος Ιαν/Φεβ 2009) οι 5 χώρες με τις μεγαλύτερες πιθανότητες για να ακολουθήσουν την Ισλανδία στο δρόμο της χρεοκοπίας είναι κατά σειρά: Μεγ. Βρετανία, Λετονία, Ελλαδα, Ουκρανία, Νικαράγουα.
Το κοινό σημείο των 5 χωρών της παραπάνω λίστας είναι το τεράστιο χρέος. Το κρίσιμο και για τις πέντε χώρες είναι να μπορέσουν να συνεχίσουν να δανείζονται, κάτι εξαιρετικά δύσκολο γιατί οι πάντες «είναι στη γύρα» για να βρουν δανεικά, ακόμα και χώρες που δεν έχουν άμεσο και πιεστικό πρόβλημα (με πρώτες και καλύτερες τις ΗΠΑ). Το πιο ανησυχητικό είναι ότι αυτοί που υποτίθεται ότι αγοράζουν τα ομόλογα (άρα δίνουν τα “δανεικά”) είναι κυρίως τράπεζες και χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί που δεν είναι βέβαιο ότι δεν είναι οι ίδιοι στα πρόθυρα της χρεοκοπίας! Φαύλος κύκλος.
Η διαφορά της Ελλάδας από τις άλλες 4 χώρες της λίστας είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει το δικό της νόμισμα. Το Euro είναι αλήθεια μας έχει γλιτώσει από χειρότερες καταστάσεις μέχρι στιγμής, αλλά αν η κρίση συνεχιστεί, οι εξελίξεις θα είναι απρόβλεπτες. Οι υπόλοιπες 4 χώρες έχουν τη διέξοδο να τυπώσουν επιπλέον χρήμα και να προσποιηθούν ότι πληρώνουν προσωρινά κάποιες από τις υποχρεώσεις τους (και να μειώσουν με μια υποτίμηση το χρέος τους), με αντίτιμο όμως -μεσοπρόθεσμα- την κατάρρευση του νομίσματος τους και την εκτόξευση του πληθωρισμού.
Χρωστάμε και της Μιχαλούς
Συμπέρασμα, «χρωστάμε και της Μιχαλούς». Μια εκδοχή για την προέλευση της φράσης αναφέρει ότι στα χρόνια του Όθωνα βρισκόταν σε κάποιο σοκάκι του Ναυπλίου η ταβέρνα της Μιχαλούς. Η Μιχαλού ήταν παραδόπιστη και εκμεταλλεύτρια. Είχε περιορισμένη πελατεία, στην οποία έκανε πίστωση για ένα ορισμένο διάστημα, όμως αλίμονο σε όποιον δεν ήταν συνεπής. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας, η Μιχαλού ξεφτέλιζε κυριολεκτικά τους άτυχους οφειλέτες της.
Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και κάποιος ευσυνείδητος, ο οποίος αδυνατώντας να βρει χρήματα για να εξοφλήσει τη Μιχαλού, γύριζε μέρα και νύχτα στους δρόμους παραμιλώντας. Και αν κανείς ρωτούσε τους περαστικούς τι έχει αυτός ο άνθρωπος, του απαντούσαν «Αυτός χρωστάει της Μιχαλούς». Μπορεί η εκδοχή αυτή να είναι κατασκευασμένη, να μην ανταποκρίνεται στη πραγματικότητα, το βέβαιο είναι όμως ότι στη σύγχρονη Ελλάδα "παραμιλάμε" από τα χρέη!
http://www.nooz.gr/
Πέμπτη 28 Ιανουαρίου 2010
«πράσινη» ανάπτυξη, ρεύμα από σκουπίδια …
«πράσινη» ανάπτυξη, ρεύμα από σκουπίδια …
Ημ/νία: 28 Ιαν 2010
Έργα πράσινης ανάπτυξης όπως οι επενδύσεις σε Aνανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, σαν τα αιολικά πάρκα, αλλά και οι μονάδες παραγωγής ρεύματος από απορρίμματα – τομέας πολύ λίγο ανεπτυγμένος στην Ελλάδα- βρέθηκαν σύμφωνα με πληροφορίες στο επίκεντρο της συνάντησης που είχαν χθες το πρωί η υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη με τον επικεφαλής της MIG, Ανδρέα Βγενόπουλο.
Η συνάντηση όπως αναφέρει σε ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο έγινε ύστερα από αίτημα του επιχειρηματία, ο οποίος σύμφωνα με τις πληροφορίες ενδιαφέρεται έντονα για έργα πράσινης ανάπτυξης και μάλιστα για τον τομέα διαχείρισης των απορριμμάτων και τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού από σκουπίδια. Παρόντες στη συνάντηση ήταν ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Θάνος Μωραΐτης όσο και ο αρμόδιος για θέματα Ενέργειας και ΑΠΕ, Γενικός Γραμματέας Κώστας Μαθιουδάκης.
Ο συγκεκριμένος όμιλος δεν είναι ο μόνος που ενδιαφέρεται για το συγκεκριμένο θέμα. Τα πρώτα εργοστάσια ηλεκτρισμού στην Ελλάδα με πρώτη ύλη επεξεργασμένα απορρίμματα, σχεδιάζονται ήδη ώστε μέχρι το 2011 να παράγουν ρεύμα από σκουπίδια.
ΔΕΗ- Urbaser
Ένα από αυτά θα είναι της ΔΕΗ, στο πρώτο εξάμηνο του 2009 υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την ισπανική Urbaser, ενώ ανάλογες ανακοινώσεις έχουν κάνει η Ιντρακάτ του ομίλου Κόκκαλη από κοινού με τον γαλλικό όμιλο της Suez και ο Άκτωρ.
Το όφελος από τη λειτουργία των μονάδων αυτών θα είναι διπλό. Δεν είναι μόνο ότι θα παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα με μια τεχνολογία που θεωρείται φιλική προς το περιβάλλον, αλλά επίσης ότι θα μειωθεί κατά χιλιάδες τόνους ο όγκος των σκουπιδιών που σήμερα εναποτίθενται ανεξέλεγκτα χωρίς καμία επεξεργασία σε χωματερές.
Το εργοστάσιο της ΔΕΗ μελετάται να κατασκευαστεί σε έκταση ιδιοκτησίας της εταιρείας, ωστόσο η τελική του θέση θα οριστικοποιηθεί το προσεχές διάστημα. Ο συνεταίρος της ΔΕΗ, η ισπανική Urbaser, αποτελεί μέλος του γκρουπ ΑCS, ενός από τα μεγαλύτερα στον κόσμο στη διαχείριση απορριμμάτων, με παρουσία σε 20 χώρες διεθνώς. Η ισπανική εταιρεία συλλέγει και επεξεργάζεται απόβλητα σε τουλάχιστον 100 δήμους παγκοσμίως εξυπηρετώντας 12 εκατομμύρια κατοίκους, ενώ δραστηριοποιείται και στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η εταιρεία είχε συμμετάσχει και στη διαχείριση των απορριμμάτων στους Ολυμπιακούς Αγώνες Αθήνα 2004.
Άγνωστη στην Ελλάδα
Αν και η τεχνολογία της ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων είναι ευρύτατα διαδεδομένη στη Δυτική Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία, είναι ακόμη άγνωστη στην Ελλάδα. Αποτέλεσμα, τα αστικά απόβλητα να εναποτίθενται χωρίς καμιά επεξεργασία σε χωματερές σε αντίθεση με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες για το περιβάλλον. Συχνά η Ελλάδα χρεώνεται με τσουχτερά πρόστιμα από τις Βρυξέλλες, ενώ την ίδια ώρα η περιβαλλοντική νομοθεσία γίνεται όλο και αυστηρότερη.
Γι΄ αυτό ακριβώς το λόγο αναμένεται στους αμέσως επόμενους μήνες να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τέτοιου είδους εργοστάσια στην Ελλάδα και άλλοι ιδιωτικοί φορείς ενώ αρκετοί μεγάλοι Δήμοι σχεδιάζουν να προκηρύξουν αυτοχρηματοδοτούμενα έργα στα οποία η ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων θα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Ο προϋπολογισμός των έργων αυτών εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ.
Ο Ενεργειακός
Ημ/νία: 28 Ιαν 2010
Έργα πράσινης ανάπτυξης όπως οι επενδύσεις σε Aνανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, σαν τα αιολικά πάρκα, αλλά και οι μονάδες παραγωγής ρεύματος από απορρίμματα – τομέας πολύ λίγο ανεπτυγμένος στην Ελλάδα- βρέθηκαν σύμφωνα με πληροφορίες στο επίκεντρο της συνάντησης που είχαν χθες το πρωί η υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη με τον επικεφαλής της MIG, Ανδρέα Βγενόπουλο.
Η συνάντηση όπως αναφέρει σε ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο έγινε ύστερα από αίτημα του επιχειρηματία, ο οποίος σύμφωνα με τις πληροφορίες ενδιαφέρεται έντονα για έργα πράσινης ανάπτυξης και μάλιστα για τον τομέα διαχείρισης των απορριμμάτων και τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού από σκουπίδια. Παρόντες στη συνάντηση ήταν ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Θάνος Μωραΐτης όσο και ο αρμόδιος για θέματα Ενέργειας και ΑΠΕ, Γενικός Γραμματέας Κώστας Μαθιουδάκης.
Ο συγκεκριμένος όμιλος δεν είναι ο μόνος που ενδιαφέρεται για το συγκεκριμένο θέμα. Τα πρώτα εργοστάσια ηλεκτρισμού στην Ελλάδα με πρώτη ύλη επεξεργασμένα απορρίμματα, σχεδιάζονται ήδη ώστε μέχρι το 2011 να παράγουν ρεύμα από σκουπίδια.
ΔΕΗ- Urbaser
Ένα από αυτά θα είναι της ΔΕΗ, στο πρώτο εξάμηνο του 2009 υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την ισπανική Urbaser, ενώ ανάλογες ανακοινώσεις έχουν κάνει η Ιντρακάτ του ομίλου Κόκκαλη από κοινού με τον γαλλικό όμιλο της Suez και ο Άκτωρ.
Το όφελος από τη λειτουργία των μονάδων αυτών θα είναι διπλό. Δεν είναι μόνο ότι θα παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα με μια τεχνολογία που θεωρείται φιλική προς το περιβάλλον, αλλά επίσης ότι θα μειωθεί κατά χιλιάδες τόνους ο όγκος των σκουπιδιών που σήμερα εναποτίθενται ανεξέλεγκτα χωρίς καμία επεξεργασία σε χωματερές.
Το εργοστάσιο της ΔΕΗ μελετάται να κατασκευαστεί σε έκταση ιδιοκτησίας της εταιρείας, ωστόσο η τελική του θέση θα οριστικοποιηθεί το προσεχές διάστημα. Ο συνεταίρος της ΔΕΗ, η ισπανική Urbaser, αποτελεί μέλος του γκρουπ ΑCS, ενός από τα μεγαλύτερα στον κόσμο στη διαχείριση απορριμμάτων, με παρουσία σε 20 χώρες διεθνώς. Η ισπανική εταιρεία συλλέγει και επεξεργάζεται απόβλητα σε τουλάχιστον 100 δήμους παγκοσμίως εξυπηρετώντας 12 εκατομμύρια κατοίκους, ενώ δραστηριοποιείται και στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η εταιρεία είχε συμμετάσχει και στη διαχείριση των απορριμμάτων στους Ολυμπιακούς Αγώνες Αθήνα 2004.
Άγνωστη στην Ελλάδα
Αν και η τεχνολογία της ενεργειακής αξιοποίησης αποβλήτων είναι ευρύτατα διαδεδομένη στη Δυτική Ευρώπη, στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία, είναι ακόμη άγνωστη στην Ελλάδα. Αποτέλεσμα, τα αστικά απόβλητα να εναποτίθενται χωρίς καμιά επεξεργασία σε χωματερές σε αντίθεση με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες για το περιβάλλον. Συχνά η Ελλάδα χρεώνεται με τσουχτερά πρόστιμα από τις Βρυξέλλες, ενώ την ίδια ώρα η περιβαλλοντική νομοθεσία γίνεται όλο και αυστηρότερη.
Γι΄ αυτό ακριβώς το λόγο αναμένεται στους αμέσως επόμενους μήνες να εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τέτοιου είδους εργοστάσια στην Ελλάδα και άλλοι ιδιωτικοί φορείς ενώ αρκετοί μεγάλοι Δήμοι σχεδιάζουν να προκηρύξουν αυτοχρηματοδοτούμενα έργα στα οποία η ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων θα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Ο προϋπολογισμός των έργων αυτών εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ.
Ο Ενεργειακός
Ζούμε.. σε ένα κόσμο μαγικό..
Πέμπτη, 28 Ιανουαρίου 2010
Ζούμε..
σε ένα κόσμο μαγικό..
έχουμε χάσει τον δρόμο μας..
τίποτα γύρω, δέν θυμίζει την Φύση μας..
τα ερεθίσματα που δεχόμαστε, διαμορφώνουν την διάθεσή μας και την σκέψη μας..
ζούμε σε ένα εχθρικό περιβάλλον..
καθημερινά βομβαρδιζόμαστε απο ειδήσεις που μας κάνουν να έχουμε αρνητικές σκέψεις..
όλα και όλοι γύρω μας, έχουν στο μυαλό τους το κέρδος, την απολαβή, την εκμετάλευση.
η σημερινή κοινωνία είναι έτσι φτιαγμένη ώστε να χάνουμε τον δρόμο και την πραγματική μας πορεία..
ένα ζωντανό παράδειγμα είναι η τηλεόραση..
δείτε τις ειδήσεις..
δείτε τα σήριαλ..
δείτε τις ταινίες..
δείτε τα πρωϊνομεσημεριανάδικα..
μετά βγείτε στην δουλειά σας..
δείτε τους συναδέλφους..
δείτε σκυθρωπά πρόσωπα..
δείτε οτι μέσα τους όλοι, έχουν προβλήματα και σκοτούρες τόσες..
μετά βγείτε μία βόλτα στα μαγαζιά..
εκτός απο "ευτυχισμένους" καταναλωτές, δείτε το πραγματικό κενό στα μάτια του κόσμου..
δείτε πόσο τρέχει ο κόσμος να προλάβει..
να προλάβει να πάρει την θέση του άλλου στην ουρά, να προλάβει το ραντεβού, να προλάβει την ζωή..
ζωή, όπως μας την "δίδαξαν"..
θέλετε να ταξιδέψετε σε σκέψεις μοναδικές..
προλαβαίνετε;
ποιά είναι η Φύση του ανθρώπου;
ξυπνάμε και βλέπουμε 4 τοίχους, 4 ρόδες και 4 δρόμους..
πόσο απέχουμε απο την Φύση;
πόσο λάθος ζούμε;
ένα μυστικό είναι οτι κάθε ερέθισμα γύρω μας, μας διαμορφώνει και μας επηρεάζει..
όταν όλοι γύρω είναι σκυθρωποί και αγχωμένοι, γινόμαστε άθελά μας κι εμείς..
όταν όλοι γύρω μας είναι σε κατάθλιψη και δυσφορία, είμαστε κι εμείς..
όταν η τηλεόραση δείχνει 45 φόνους 20 βιασμούς 82 ληστείες και 10 μεγαλοαπατεώνες, αυτομάτως εμείς γινόμαστε δέκτες των συναισθημάτων αυτών..
ξέρετε οτι στην αρχαιότητα το ΘΕΑΤΡΟ εξυπηρετούσε αυτήν ακριβώς την ανάγκη;
ουσιαστικά ο θεατής γινόταν ΕΝΑ με τον ήρωα του έργου..
πονούσε μέσω αυτού, υπέφερε και λυτρωνόταν..
με αυτό τον τρόπο έβλεπε πιθανές ακραίες καταστάσεις όταν και όποτε έπρεπε ΜΟΝΟ..
δέν είχε καθημερινά όλα τούτα να του γίνονται βίωμα..
το ΘΕΑΤΡΟ ήταν ΜΥΗΣΗ και ΨΥΧ-ΑΓΩΓΙΑ..
δηλαδή, αγωγή της ψυχής..
σήμερα όλα είναι ένα θέατρο του παραλόγου..
τα πάντα γύρω μας είναι ρόλοι που όλοι παίζουν με τον χειρότερο τρόπο και η τηλεόραση είναι το χειρότερο είδος..
στην αρχαιότητα, νομίζω όταν κάποιος τιμωρούνταν, έχανε τα δικαιώματά του και ένα απο τα σημαντικά που έχανε ήταν το να παρακολουθήσει ΘΕΑΤΡΟ..!
γι αυτό λέω οτι ο άνθρωπος πρέπει να επιστρέψει κοντά στο σπίτι του, την Φύση..
με αυτό τον τρόπο, θα απομακρύνει τα ψυχολογικά που τον βαραίνουν και θα έρθει σε μία ισορροπία που όμοιά της δέν θα έχει ξανανιώσει..
άλλωστε τα μεγάλα και τα όμορφα, είναι στην Φύση..
νομίζετε φίλοι μου οτι είχαν τηλεόραση οι μεγάλοι Φιλόσοφοι;
πώς ανέπτυξαν τόσο την Νόηση;
πώς ανέπτυξαν τόσες Ιδέες;
πώς έφτασαν να γνωρίζουν τόσα που σήμερα με την επιστήμη ακόμη ανακαλύπτουμε;
ο Σωκράτης 10 πλανήτες έλεγε οτι έχουμε στον Τίμαιο..
ακόμη περιέγραφε οτι έβλεπε την Γή απο ψηλά σαν μεγάλη γαλάζια σφαίρα..
η Γή είναι σφαιρική είπε ο Πυθαγόρας..
κι ακόμη ψάχνουν τον Αντίχθωνα..
άραγε πού τα ήξεραν όλοι αυτοί;
έβλεπαν τηλεόραση;
οχι..
όχι;
α, τους αγράμματους!!!
μα κι εγώ αγράμματος είμαι..
με το ζόρι τέλειωσα το γυμνάσιο..!
Ζούμε..
σε ένα κόσμο μαγικό..
έχουμε χάσει τον δρόμο μας..
τίποτα γύρω, δέν θυμίζει την Φύση μας..
τα ερεθίσματα που δεχόμαστε, διαμορφώνουν την διάθεσή μας και την σκέψη μας..
ζούμε σε ένα εχθρικό περιβάλλον..
καθημερινά βομβαρδιζόμαστε απο ειδήσεις που μας κάνουν να έχουμε αρνητικές σκέψεις..
όλα και όλοι γύρω μας, έχουν στο μυαλό τους το κέρδος, την απολαβή, την εκμετάλευση.
η σημερινή κοινωνία είναι έτσι φτιαγμένη ώστε να χάνουμε τον δρόμο και την πραγματική μας πορεία..
ένα ζωντανό παράδειγμα είναι η τηλεόραση..
δείτε τις ειδήσεις..
δείτε τα σήριαλ..
δείτε τις ταινίες..
δείτε τα πρωϊνομεσημεριανάδικα..
μετά βγείτε στην δουλειά σας..
δείτε τους συναδέλφους..
δείτε σκυθρωπά πρόσωπα..
δείτε οτι μέσα τους όλοι, έχουν προβλήματα και σκοτούρες τόσες..
μετά βγείτε μία βόλτα στα μαγαζιά..
εκτός απο "ευτυχισμένους" καταναλωτές, δείτε το πραγματικό κενό στα μάτια του κόσμου..
δείτε πόσο τρέχει ο κόσμος να προλάβει..
να προλάβει να πάρει την θέση του άλλου στην ουρά, να προλάβει το ραντεβού, να προλάβει την ζωή..
ζωή, όπως μας την "δίδαξαν"..
θέλετε να ταξιδέψετε σε σκέψεις μοναδικές..
προλαβαίνετε;
ποιά είναι η Φύση του ανθρώπου;
ξυπνάμε και βλέπουμε 4 τοίχους, 4 ρόδες και 4 δρόμους..
πόσο απέχουμε απο την Φύση;
πόσο λάθος ζούμε;
ένα μυστικό είναι οτι κάθε ερέθισμα γύρω μας, μας διαμορφώνει και μας επηρεάζει..
όταν όλοι γύρω είναι σκυθρωποί και αγχωμένοι, γινόμαστε άθελά μας κι εμείς..
όταν όλοι γύρω μας είναι σε κατάθλιψη και δυσφορία, είμαστε κι εμείς..
όταν η τηλεόραση δείχνει 45 φόνους 20 βιασμούς 82 ληστείες και 10 μεγαλοαπατεώνες, αυτομάτως εμείς γινόμαστε δέκτες των συναισθημάτων αυτών..
ξέρετε οτι στην αρχαιότητα το ΘΕΑΤΡΟ εξυπηρετούσε αυτήν ακριβώς την ανάγκη;
ουσιαστικά ο θεατής γινόταν ΕΝΑ με τον ήρωα του έργου..
πονούσε μέσω αυτού, υπέφερε και λυτρωνόταν..
με αυτό τον τρόπο έβλεπε πιθανές ακραίες καταστάσεις όταν και όποτε έπρεπε ΜΟΝΟ..
δέν είχε καθημερινά όλα τούτα να του γίνονται βίωμα..
το ΘΕΑΤΡΟ ήταν ΜΥΗΣΗ και ΨΥΧ-ΑΓΩΓΙΑ..
δηλαδή, αγωγή της ψυχής..
σήμερα όλα είναι ένα θέατρο του παραλόγου..
τα πάντα γύρω μας είναι ρόλοι που όλοι παίζουν με τον χειρότερο τρόπο και η τηλεόραση είναι το χειρότερο είδος..
στην αρχαιότητα, νομίζω όταν κάποιος τιμωρούνταν, έχανε τα δικαιώματά του και ένα απο τα σημαντικά που έχανε ήταν το να παρακολουθήσει ΘΕΑΤΡΟ..!
γι αυτό λέω οτι ο άνθρωπος πρέπει να επιστρέψει κοντά στο σπίτι του, την Φύση..
με αυτό τον τρόπο, θα απομακρύνει τα ψυχολογικά που τον βαραίνουν και θα έρθει σε μία ισορροπία που όμοιά της δέν θα έχει ξανανιώσει..
άλλωστε τα μεγάλα και τα όμορφα, είναι στην Φύση..
νομίζετε φίλοι μου οτι είχαν τηλεόραση οι μεγάλοι Φιλόσοφοι;
πώς ανέπτυξαν τόσο την Νόηση;
πώς ανέπτυξαν τόσες Ιδέες;
πώς έφτασαν να γνωρίζουν τόσα που σήμερα με την επιστήμη ακόμη ανακαλύπτουμε;
ο Σωκράτης 10 πλανήτες έλεγε οτι έχουμε στον Τίμαιο..
ακόμη περιέγραφε οτι έβλεπε την Γή απο ψηλά σαν μεγάλη γαλάζια σφαίρα..
η Γή είναι σφαιρική είπε ο Πυθαγόρας..
κι ακόμη ψάχνουν τον Αντίχθωνα..
άραγε πού τα ήξεραν όλοι αυτοί;
έβλεπαν τηλεόραση;
οχι..
όχι;
α, τους αγράμματους!!!
μα κι εγώ αγράμματος είμαι..
με το ζόρι τέλειωσα το γυμνάσιο..!
Μια ιστορία από το 2033.
Του Γκαζμέντ Καπλάνι
Τίρανα 2033. Η Αλβανία έχει μετατραπεί σε χώρα υποδοχής μεταναστών. Ποιος θα φανταζόταν είκοσι χρόνια πριν, ένα Κινεζόπουλο - όπως αυτό της φωτογραφίας, που πάει σε αλβανικό δημόσιο σχολείο- να διαβάζει στα αλβανικά το βιβλίο Ιστορίας της Α΄ Λυκείου;
Βρέχει στα Τίρανα. Μικροί λέγαμε ότι στην Αλβανία ακόμα και η βροχή είναι θυμωμένη. Στο αεροπλάνο που με έφερε, ιδιοκτησία μιας ελληνοαλβανικής εταιρίας, οι δυο τύποι που κάθονταν πίσω μου δεν με άφησαν να κλείσω μάτι... Μιλούσαν ακατάπαυστα για κάποια σχέδια για ένα χιονοδρομικό κέντρο στη Βόρεια Αλβανία. Μιλούσαν ελληνικά και κάθε τόσο πέταγαν φράσεις στα αλβανικά. Όταν το αεροπλάνο προσγειώθηκε, ένιωσα ανακούφιση. Στον έλεγχο διαβατηρίων, ο ηλεκτρονικός ελεγκτής περιεργάστηκε εξονυχιστικά την κόρη του νυσταγμένου ματιού μου... Έξω από το αεροδρόμιο περιμένουν τα ταξί. Κίτρινα σαν εκείνα της Αθήνας. Μπαίνω στο πρώτο. Λέω τη διεύθυνση του ξενοδοχείου όπου θα μείνω, στον ταξιτζή.
Ο οδηγός είναι ένας νεαρός Κινέζος που μιλά αλβανικά στη διάλεκτο των Τιράνων. Κάποια στιγμή, μου λέει ότι η βροχή τού προκαλεί θλίψη. Καθώς τον ακούω, παθαίνω ένα μικρό πολιτισμικό σοκ. Τα αλβανικά του μού φαίνονται πιο πλούσια από τα δικά μου. Μου έρχεται να του πω πως ζηλεύω τα αλβανικά του. Δεν του το λέω. Θυμάμαι πόσο μ΄ ενοχλεί κάθε φορά που μου λένε πως τα ελληνικά μου είναι εξαιρετικά. Σαράντα χρόνια η ίδια ιστορία. Αν και τώρα συμβαίνει πολύ σπάνια. Ίσως γιατί στους ηλικιωμένους δεν κάνουν συχνά κομπλιμέντα.
«Είστε από την Κίνα;», τον ρωτάω. «Ο πατέρας μου είναι από την Κίνα, κύριε», μου απαντά. «Εγώ είμαι από εδώ». Το βουλώνω. Θέλω να του πω συγγνώμη, αλλά δεν μου βγαίνει. Τον ρωτάω, με ένοχο ύφος σχεδόν, πώς τον λένε. Τσου Ντριτάν Λάι, απαντά. Από τα τρία ονόματα, το Ντριτάν είναι αλβανικό. Σημαίνει «ολόφωτος». Ο Τσου Ντριτάν ανήκει στη δεύτερη γενιά των μεταναστών στην Αλβανία. Και εκεί που θέλω να τον ρωτήσω εάν έχει πάρει την αλβανική ιθαγένεια, μία Ferrari κάποιου Αλβανού νεόπλουτου κόντεψε να πέσει απάνω μας. «Κοίταξε ο βλάχος», σχολιάζει ο Τσου Ντριτάν. Αυτός έχει γίνει εντελώς Αλβανός, λέω μέσα μου.
Βγάζω το e-book που έχω μαζί μου. Αρχίζω και διαβάζω. «Πέσαμε σε μποτιλιάρισμα κύριε. Υπομονή», μου κάνει. Τα Τίρανα ενώθηκαν με το Δυρράχιο και έχουν φτάσει τα τρία εκατομμύρια. Είναι από τις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις της Ευρώπης. Γυμνή σχεδόν από πράσινο. Τα οικολογικά αυτοκίνητα είναι λίγα, παρά τις οδηγίες που ισχύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, μέλος της οποίας έγινε πριν από 15 χρόνια η Αλβανία. Βλέπω από το παράθυρο του ταξί το βουνό Ντάιτι. Βλέπω τα αυθαίρετα που προσπαθούν να το «καταλάβουν». Πληρώνω και κατεβαίνω.
ΣΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ του ξενοδοχείου ένας μελαψός άντρας, ντυμένος με μια κοκκινόμαυρη φόρμα, με καλωσορίζει με μια βαθιά υπόκλιση. Ξεμπερδεύω γρήγορα στη ρεσεψιόν και κατευθύνομαι προς το δωμάτιο. Στον διάδρομο ακούω δυο μαύρες καθαρίστριες να μιλάνε σε ξένη γλώσσα. Γιορουμπά ίσως. Μόλις με βλέπουν σιωπούν, σαν να νιώθουν ένοχες για τη γλώσσα που μιλούσαν. Ποιος θα το πίστευε; Μια χώρα που πριν από είκοσι χρόνια «έβρεχε μετανάστες», καθώς έλεγαν οι Αλβανοί, τώρα έγινε κάτι σαν την Ελλάδα και τη Γερμανία. Οι συμπατριώτες εκείνων που καθάριζαν κάποτε τα σπίτια των Ελλήνων και των Ιταλών, δεν προτιμούν πια να καθαρίζουν τα δικά τους σπίτια και ξενοδοχεία. Γι΄ αυτές τις δουλειές υπάρχουν τώρα οι Κινέζοι, οι Αφρικανοί, οι Βόσνιοι, οι Μπαγκλαντεσιανοί. Το δωμάτιο του ξενοδοχείου είναι μικρό, αλλά συμπαθητικό. Βλέπω το αμπαζούρ. Έχει μορφή μανιταριού. Προσέχοντάς το λίγο περισσότερο βλέπω ότι είναι ένα ολόφωτο μπούνκερ. Σίγουρα αυτός που συνέλαβε την ιδέα μόνο σε φωτογραφίες θα έχει δει τα μπούνκερ. Εμένα ακόμα μου προκαλούν ταραχή. Ακόμα και ως μοντέρνα αμπαζούρ να τα βλέπω...
ΕΙΜΑΙ ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΣ στα γενέθλια ενός ξαδέλφου, που έχω είκοσι χρόνια να τον δω. Ήμασταν μαζί μετανάστες στην Ελλάδα. Εκείνος γύρισε, εγώ έμεινα. Έχει βραδιάσει και στη «Rruga e Κavajes» βλέπω παράξενες σιλουέτες. Προσέχοντας λίγο καλύτερα, καταλαβαίνω ότι διασχίζω την πιάτσα των τραβεστί. Είναι από την Ταϊλάνδη κυρίως. Κάποτε στη «Rruga e Κavajes» ήταν η πιάτσα των ζητιάνων. Πελάτες με μεγάλα τζιπ και φουσκωμένες κοιλιές περνάνε και παζαρεύουν τιμές με τους τραβεστί. Λίγο πιο πέρα, σε ένα τείχος, διαβάζω δυο συνθήματα, δίπλα δίπλα: «Έξω οι ξένοι» και «μετανάστες μη μας αφήσετε μόνους με τους Αλβαναράδες»...
ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ ήταν εξαίσιο. Κάποια στιγμή μένω μόνος με τον ξάδελφό μου και τη γυναίκα του, και τα λέμε. Μιλάνε για τη μοναχοκόρη τους που συνεχίζει τις σπουδές στη Θεατρολογία. Είναι υιοθετημένη, επειδή δεν μπορούσαν να κάνουν παιδιά. Γι΄ αυτό το σόι τούς βλέπει κάπως στραβά ή με οίκτο. «Αλβανικά πράγματα», λέει η γυναίκα του γελώντας πικρά.
Επειδή τους βλέπω αμήχανους, αλλάζω κουβέντα. Του λέω πόσο εντυπωσιάστηκα από τον Αλβανοκινέζο ταξιτζή που συνάντησα το μεσημέρι. Ο ξάδελφός μου συνοφρυώνεται. «Δεν αντέχω τους Κινέζους», μου λέει. «Η κυβέρνηση τώρα θέλει να τους δώσει δικαίωμα ψήφου και να τους κάνει Αλβανούς. Εκείνοι είναι δυο δισεκατομμύρια και θα έρθουν όλοι εδώ τώρα. Με τέτοιο χάλια κράτος που έχουμε θα μας σβήσουν από προσώπου Γης. Πάει η καθαρότητα της φυλής μας!». Ποια καθαρότητα της φυλής, μου ήρθε να του πω, που αυτός είναι πιο μελαχρινός από τον Αραφάτ. Δεν του λέω τίποτα. Έχει γενέθλια. Του λέω απλά να μην ξεχάσει πως και ο ίδιος ήταν μετανάστης και πως δυο αδέλφια του δεν επέστρεψαν ποτέ στην Αλβανία. Ο ένας έμεινε στην Ελλάδα, ο άλλος στην Αυστραλία. Τα παιδιά τους πήραν την ιθαγένεια της νέας τους πατρίδας και έχουν τα ίδια δικαιώματα. «Άλλο πράγμα εμείς», μου λέει οργισμένα. «Εμείς ήμασταν μικρός λαός. Μια γειτονιά του Λονδίνου να πούμε. Είμαστε λευκοί και Ευρωπαίοι. Αυτοί εδώ είναι κίτρινοι φονιάδες. Εμείς γίναμε καλλιτέχνες, συγγραφείς, ολυμπιονίκες. Προσφέραμε και κερδίσαμε τον σεβασμό των άλλων. Αυτοί έρχονται να γεννούν εδώ επειδή δεν τους αφήνουν να κάνουν παιδιά στην Κίνα, ενώ εμείς οι Αλβανοί δεν γεννάμε πια. Μας την έχουν στημένη οι μεγάλοι ξάδελφε!». Του λέω πως τα ίδια έλεγαν πάνω- κάτω και για μας και χειρότερα πριν από είκοσι χρόνια. Του λέω επίσης ότι ο ταξιτζής που με έφερε από το αεροδρόμιο μου φάνηκε πιο Αλβανός από μένα. «Σε χάλασαν τα ξένα», μου απαντά. «Δεν την πονάς πια την Αλβανία. Δεν έχουμε βολέψει ακόμα τα δικά μας παιδιά, θα βολέψουμε εκείνα των ξένων...».
Κάνω μια τελευταία προσπάθεια. Του λέω ότι, σύμφωνα με τη γνώμη μου, η μετανάστευση κάνει κύκλους. Κάποτε έφευγαν Αλβανοί, Πολωνοί, Τσέχοι, Σέρβοι, Μαυροβούνιοι για άλλες χώρες. Τους θεωρούσαν και αυτούς, όπου και αν πήγαν, μη εντάξιμους, κάποτε, κάποιοι. Τώρα έρχονται άλλοι φτωχοί προς τις χώρες τους, γιατί ξέφυγαν από τη φτώχεια. Δεν έχω οριστικές απαντήσεις, ούτε εύκολες, για τη μετακίνηση των πληθυσμών. Προσπαθώ να σκεφτώ λύσεις που συνάδουν με το σύστημα των αξιών μου. Δεν είμαι τυφλός να κλείσω τα μάτια. Αλλά δεν μου είναι και τόσο εύκολο να βάλω ολόκληρες ομάδες ανθρώπων σε κουτάκια. Η συζήτηση αυτή σε τελευταία ανάλυση δεν είναι καινούργια. Αν ανατρέξεις στη νεώτερη Ιστορία, διεξάγεται με αμείωτη ένταση τους τρεις τελευταίους αιώνες. Απλά τώρα έφτασε στις ακτές της Αλβανίας. Γιατί οι Αλβανοί πλούτισαν, με δανεικά ή όχι. Ευτυχώς λέω εγώ. Και τα παιδιά των σημερινών μεταναστών θα γίνουν και αυτά καλλιτέχνες, επιστήμονες, θα προκόψουν για τον εαυτό τους και για την πατρίδα που επέλεξαν οι γονείς τους, την Αλβανία. Το χειρότερο σενάριο είναι τα γκέτο και το μίσος που γεννά μίσος. Ο ξάδελφός μου γελά κυνικά. Με λέει ρομαντικό και αφελή.
Του υπενθυμίζω την περίπτωση της Ελλάδας, που μόνο ζημιωμένη δεν βγήκε εντάσσοντας τους μετανάστες. Σήμερα είναι μια από τις πιο ζωντανές και αναπτυγμένες χώρες του Νότου. «Εμείς είμαστε ούνα φάτσα ούνα ράτσα με τους Έλληνες, ενώ αυτοί εδώ είναι ανένταχτοι», απαντάει... «Άσε που εσύ δεν ζεις πια εδώ και λες εύκολες κουβέντες», καταλήγει. Σηκώνομαι και εκείνος προθυμοποιείται να με πάει στο ξενοδοχείο με το αυτοκίνητό του. «Θα βρω ταξί», του λέω. «Προτιμώ την παρέα ενός Αλβανού κινεζικής καταγωγής. Νιώθω πιο κοντά με αυτόν». Δεν βγάζει τσιμουδιά. Βγαίνω έξω. Ρίχνω μια ματιά σε αυτή τη χαοτική πόλη που αλλάζει μέσα στον θόρυβο, το μποτιλιάρισμα, την ελπίδα και τον φόβο... Εκείνη τη στιγμή χτυπά το ξυπνητήρι μου. Σηκώνομαι απότομα. Πάντα όταν βλέπω στο όνειρο τα Τίρανα ξυπνάω απότομα. Χτυπά η υπενθύμιση στο κινητό. Ιανουάριος 2010, πρωί, εννιά και μισή έχω ραντεβού στην Πλατεία Κοραή...
Τίρανα 2033. Η Αλβανία έχει μετατραπεί σε χώρα υποδοχής μεταναστών. Ποιος θα φανταζόταν είκοσι χρόνια πριν, ένα Κινεζόπουλο - όπως αυτό της φωτογραφίας, που πάει σε αλβανικό δημόσιο σχολείο- να διαβάζει στα αλβανικά το βιβλίο Ιστορίας της Α΄ Λυκείου;
Βρέχει στα Τίρανα. Μικροί λέγαμε ότι στην Αλβανία ακόμα και η βροχή είναι θυμωμένη. Στο αεροπλάνο που με έφερε, ιδιοκτησία μιας ελληνοαλβανικής εταιρίας, οι δυο τύποι που κάθονταν πίσω μου δεν με άφησαν να κλείσω μάτι... Μιλούσαν ακατάπαυστα για κάποια σχέδια για ένα χιονοδρομικό κέντρο στη Βόρεια Αλβανία. Μιλούσαν ελληνικά και κάθε τόσο πέταγαν φράσεις στα αλβανικά. Όταν το αεροπλάνο προσγειώθηκε, ένιωσα ανακούφιση. Στον έλεγχο διαβατηρίων, ο ηλεκτρονικός ελεγκτής περιεργάστηκε εξονυχιστικά την κόρη του νυσταγμένου ματιού μου... Έξω από το αεροδρόμιο περιμένουν τα ταξί. Κίτρινα σαν εκείνα της Αθήνας. Μπαίνω στο πρώτο. Λέω τη διεύθυνση του ξενοδοχείου όπου θα μείνω, στον ταξιτζή.
Ο οδηγός είναι ένας νεαρός Κινέζος που μιλά αλβανικά στη διάλεκτο των Τιράνων. Κάποια στιγμή, μου λέει ότι η βροχή τού προκαλεί θλίψη. Καθώς τον ακούω, παθαίνω ένα μικρό πολιτισμικό σοκ. Τα αλβανικά του μού φαίνονται πιο πλούσια από τα δικά μου. Μου έρχεται να του πω πως ζηλεύω τα αλβανικά του. Δεν του το λέω. Θυμάμαι πόσο μ΄ ενοχλεί κάθε φορά που μου λένε πως τα ελληνικά μου είναι εξαιρετικά. Σαράντα χρόνια η ίδια ιστορία. Αν και τώρα συμβαίνει πολύ σπάνια. Ίσως γιατί στους ηλικιωμένους δεν κάνουν συχνά κομπλιμέντα.
«Είστε από την Κίνα;», τον ρωτάω. «Ο πατέρας μου είναι από την Κίνα, κύριε», μου απαντά. «Εγώ είμαι από εδώ». Το βουλώνω. Θέλω να του πω συγγνώμη, αλλά δεν μου βγαίνει. Τον ρωτάω, με ένοχο ύφος σχεδόν, πώς τον λένε. Τσου Ντριτάν Λάι, απαντά. Από τα τρία ονόματα, το Ντριτάν είναι αλβανικό. Σημαίνει «ολόφωτος». Ο Τσου Ντριτάν ανήκει στη δεύτερη γενιά των μεταναστών στην Αλβανία. Και εκεί που θέλω να τον ρωτήσω εάν έχει πάρει την αλβανική ιθαγένεια, μία Ferrari κάποιου Αλβανού νεόπλουτου κόντεψε να πέσει απάνω μας. «Κοίταξε ο βλάχος», σχολιάζει ο Τσου Ντριτάν. Αυτός έχει γίνει εντελώς Αλβανός, λέω μέσα μου.
Βγάζω το e-book που έχω μαζί μου. Αρχίζω και διαβάζω. «Πέσαμε σε μποτιλιάρισμα κύριε. Υπομονή», μου κάνει. Τα Τίρανα ενώθηκαν με το Δυρράχιο και έχουν φτάσει τα τρία εκατομμύρια. Είναι από τις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις της Ευρώπης. Γυμνή σχεδόν από πράσινο. Τα οικολογικά αυτοκίνητα είναι λίγα, παρά τις οδηγίες που ισχύουν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, μέλος της οποίας έγινε πριν από 15 χρόνια η Αλβανία. Βλέπω από το παράθυρο του ταξί το βουνό Ντάιτι. Βλέπω τα αυθαίρετα που προσπαθούν να το «καταλάβουν». Πληρώνω και κατεβαίνω.
ΣΤΗΝ ΕΙΣΟΔΟ του ξενοδοχείου ένας μελαψός άντρας, ντυμένος με μια κοκκινόμαυρη φόρμα, με καλωσορίζει με μια βαθιά υπόκλιση. Ξεμπερδεύω γρήγορα στη ρεσεψιόν και κατευθύνομαι προς το δωμάτιο. Στον διάδρομο ακούω δυο μαύρες καθαρίστριες να μιλάνε σε ξένη γλώσσα. Γιορουμπά ίσως. Μόλις με βλέπουν σιωπούν, σαν να νιώθουν ένοχες για τη γλώσσα που μιλούσαν. Ποιος θα το πίστευε; Μια χώρα που πριν από είκοσι χρόνια «έβρεχε μετανάστες», καθώς έλεγαν οι Αλβανοί, τώρα έγινε κάτι σαν την Ελλάδα και τη Γερμανία. Οι συμπατριώτες εκείνων που καθάριζαν κάποτε τα σπίτια των Ελλήνων και των Ιταλών, δεν προτιμούν πια να καθαρίζουν τα δικά τους σπίτια και ξενοδοχεία. Γι΄ αυτές τις δουλειές υπάρχουν τώρα οι Κινέζοι, οι Αφρικανοί, οι Βόσνιοι, οι Μπαγκλαντεσιανοί. Το δωμάτιο του ξενοδοχείου είναι μικρό, αλλά συμπαθητικό. Βλέπω το αμπαζούρ. Έχει μορφή μανιταριού. Προσέχοντάς το λίγο περισσότερο βλέπω ότι είναι ένα ολόφωτο μπούνκερ. Σίγουρα αυτός που συνέλαβε την ιδέα μόνο σε φωτογραφίες θα έχει δει τα μπούνκερ. Εμένα ακόμα μου προκαλούν ταραχή. Ακόμα και ως μοντέρνα αμπαζούρ να τα βλέπω...
ΕΙΜΑΙ ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΣ στα γενέθλια ενός ξαδέλφου, που έχω είκοσι χρόνια να τον δω. Ήμασταν μαζί μετανάστες στην Ελλάδα. Εκείνος γύρισε, εγώ έμεινα. Έχει βραδιάσει και στη «Rruga e Κavajes» βλέπω παράξενες σιλουέτες. Προσέχοντας λίγο καλύτερα, καταλαβαίνω ότι διασχίζω την πιάτσα των τραβεστί. Είναι από την Ταϊλάνδη κυρίως. Κάποτε στη «Rruga e Κavajes» ήταν η πιάτσα των ζητιάνων. Πελάτες με μεγάλα τζιπ και φουσκωμένες κοιλιές περνάνε και παζαρεύουν τιμές με τους τραβεστί. Λίγο πιο πέρα, σε ένα τείχος, διαβάζω δυο συνθήματα, δίπλα δίπλα: «Έξω οι ξένοι» και «μετανάστες μη μας αφήσετε μόνους με τους Αλβαναράδες»...
ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ ήταν εξαίσιο. Κάποια στιγμή μένω μόνος με τον ξάδελφό μου και τη γυναίκα του, και τα λέμε. Μιλάνε για τη μοναχοκόρη τους που συνεχίζει τις σπουδές στη Θεατρολογία. Είναι υιοθετημένη, επειδή δεν μπορούσαν να κάνουν παιδιά. Γι΄ αυτό το σόι τούς βλέπει κάπως στραβά ή με οίκτο. «Αλβανικά πράγματα», λέει η γυναίκα του γελώντας πικρά.
Επειδή τους βλέπω αμήχανους, αλλάζω κουβέντα. Του λέω πόσο εντυπωσιάστηκα από τον Αλβανοκινέζο ταξιτζή που συνάντησα το μεσημέρι. Ο ξάδελφός μου συνοφρυώνεται. «Δεν αντέχω τους Κινέζους», μου λέει. «Η κυβέρνηση τώρα θέλει να τους δώσει δικαίωμα ψήφου και να τους κάνει Αλβανούς. Εκείνοι είναι δυο δισεκατομμύρια και θα έρθουν όλοι εδώ τώρα. Με τέτοιο χάλια κράτος που έχουμε θα μας σβήσουν από προσώπου Γης. Πάει η καθαρότητα της φυλής μας!». Ποια καθαρότητα της φυλής, μου ήρθε να του πω, που αυτός είναι πιο μελαχρινός από τον Αραφάτ. Δεν του λέω τίποτα. Έχει γενέθλια. Του λέω απλά να μην ξεχάσει πως και ο ίδιος ήταν μετανάστης και πως δυο αδέλφια του δεν επέστρεψαν ποτέ στην Αλβανία. Ο ένας έμεινε στην Ελλάδα, ο άλλος στην Αυστραλία. Τα παιδιά τους πήραν την ιθαγένεια της νέας τους πατρίδας και έχουν τα ίδια δικαιώματα. «Άλλο πράγμα εμείς», μου λέει οργισμένα. «Εμείς ήμασταν μικρός λαός. Μια γειτονιά του Λονδίνου να πούμε. Είμαστε λευκοί και Ευρωπαίοι. Αυτοί εδώ είναι κίτρινοι φονιάδες. Εμείς γίναμε καλλιτέχνες, συγγραφείς, ολυμπιονίκες. Προσφέραμε και κερδίσαμε τον σεβασμό των άλλων. Αυτοί έρχονται να γεννούν εδώ επειδή δεν τους αφήνουν να κάνουν παιδιά στην Κίνα, ενώ εμείς οι Αλβανοί δεν γεννάμε πια. Μας την έχουν στημένη οι μεγάλοι ξάδελφε!». Του λέω πως τα ίδια έλεγαν πάνω- κάτω και για μας και χειρότερα πριν από είκοσι χρόνια. Του λέω επίσης ότι ο ταξιτζής που με έφερε από το αεροδρόμιο μου φάνηκε πιο Αλβανός από μένα. «Σε χάλασαν τα ξένα», μου απαντά. «Δεν την πονάς πια την Αλβανία. Δεν έχουμε βολέψει ακόμα τα δικά μας παιδιά, θα βολέψουμε εκείνα των ξένων...».
Κάνω μια τελευταία προσπάθεια. Του λέω ότι, σύμφωνα με τη γνώμη μου, η μετανάστευση κάνει κύκλους. Κάποτε έφευγαν Αλβανοί, Πολωνοί, Τσέχοι, Σέρβοι, Μαυροβούνιοι για άλλες χώρες. Τους θεωρούσαν και αυτούς, όπου και αν πήγαν, μη εντάξιμους, κάποτε, κάποιοι. Τώρα έρχονται άλλοι φτωχοί προς τις χώρες τους, γιατί ξέφυγαν από τη φτώχεια. Δεν έχω οριστικές απαντήσεις, ούτε εύκολες, για τη μετακίνηση των πληθυσμών. Προσπαθώ να σκεφτώ λύσεις που συνάδουν με το σύστημα των αξιών μου. Δεν είμαι τυφλός να κλείσω τα μάτια. Αλλά δεν μου είναι και τόσο εύκολο να βάλω ολόκληρες ομάδες ανθρώπων σε κουτάκια. Η συζήτηση αυτή σε τελευταία ανάλυση δεν είναι καινούργια. Αν ανατρέξεις στη νεώτερη Ιστορία, διεξάγεται με αμείωτη ένταση τους τρεις τελευταίους αιώνες. Απλά τώρα έφτασε στις ακτές της Αλβανίας. Γιατί οι Αλβανοί πλούτισαν, με δανεικά ή όχι. Ευτυχώς λέω εγώ. Και τα παιδιά των σημερινών μεταναστών θα γίνουν και αυτά καλλιτέχνες, επιστήμονες, θα προκόψουν για τον εαυτό τους και για την πατρίδα που επέλεξαν οι γονείς τους, την Αλβανία. Το χειρότερο σενάριο είναι τα γκέτο και το μίσος που γεννά μίσος. Ο ξάδελφός μου γελά κυνικά. Με λέει ρομαντικό και αφελή.
Του υπενθυμίζω την περίπτωση της Ελλάδας, που μόνο ζημιωμένη δεν βγήκε εντάσσοντας τους μετανάστες. Σήμερα είναι μια από τις πιο ζωντανές και αναπτυγμένες χώρες του Νότου. «Εμείς είμαστε ούνα φάτσα ούνα ράτσα με τους Έλληνες, ενώ αυτοί εδώ είναι ανένταχτοι», απαντάει... «Άσε που εσύ δεν ζεις πια εδώ και λες εύκολες κουβέντες», καταλήγει. Σηκώνομαι και εκείνος προθυμοποιείται να με πάει στο ξενοδοχείο με το αυτοκίνητό του. «Θα βρω ταξί», του λέω. «Προτιμώ την παρέα ενός Αλβανού κινεζικής καταγωγής. Νιώθω πιο κοντά με αυτόν». Δεν βγάζει τσιμουδιά. Βγαίνω έξω. Ρίχνω μια ματιά σε αυτή τη χαοτική πόλη που αλλάζει μέσα στον θόρυβο, το μποτιλιάρισμα, την ελπίδα και τον φόβο... Εκείνη τη στιγμή χτυπά το ξυπνητήρι μου. Σηκώνομαι απότομα. Πάντα όταν βλέπω στο όνειρο τα Τίρανα ξυπνάω απότομα. Χτυπά η υπενθύμιση στο κινητό. Ιανουάριος 2010, πρωί, εννιά και μισή έχω ραντεβού στην Πλατεία Κοραή...
Οι πραγματικοί εχθροί της χώρας.
Οι πραγματικοί εχθροί της χώρας δεν είναι οι κερδοσκόποι
Χρήστος Ιωάννου
Βγάζει το μήνα περί τα 60.000 ευρώ, αλλά φορολογείται μόνο για τα 3.000 ευρώ, περίπου όσο είναι ο μισθός του. Τα υπόλοιπα 57.000 ευρώ τα παίρνει «μαύρα». Είναι δηλαδή πετυχημένος 95% φοροφυγάς!!!
Αγαπητέ κ. υπουργέ των Οικονομικών, τώρα που πήρατε το δάνειο και λάβατε πολλές ανάσες, ήρθε η ώρα να «χτυπήσετε» τους πραγματικούς εχθρούς της χώρας. Οχι τους κερδοσκόπους - αυτοί κάνουν τη δουλειά τους εκμεταλλευόμενοι τα λάθη σας, τα κενά και «στραβά» της πολιτείας σας και τα συμφέροντά τους – αλλά αυτούς που θα μας χρεοκοπήσουν μια ώρα αρχύτερα... (οι πολιτικοί χρειάστηκαν 30 χρόνια).
Είναι χειρουργός ιατρός, σε κρατικό νοσοκομείο και κάνει εγχειρήσεις ρουτίνας (ας με συγχωρήσουν οι υπόλοιποι νομοταγείς, ιατροί, τους οποίους έχουμε ανάγκη). Βγάζει το μήνα περί τα 60.000 ευρώ, αλλά φορολογείται μόνο για τα 3.000 ευρώ, περίπου όσο είναι ο μισθός του. Τα υπόλοιπα 57.000 ευρώ τα παίρνει «μαύρα» (φακελάκια). Είναι δηλαδή πετυχημένος κατά 95% φοροφυγάς!!!
Εκτός από τα παραπάνω, «εισπράττει» και από τις προμηθεύτριες εταιρείες ιατρικού εξοπλισμού ή και τις φαρμακευτικές. Οχι σε χρήμα, αλλά σε είδος. Απολαμβάνει δωρεάν ταξίδια, εκδρομές, διαμονές σε ξενοδοχεία κλπ. Είναι δηλαδή άπληστος και πλεονέκτης.
Τελευταία, έχει γίνει και «χέστης», υπό την έννοια που δίνουμε σε αυτούς που φοβούνται. Φοβάται ότι οι τράπεζες θα χρεοκοπήσουν και θα χάσει τα χρήματά του. Επίσης, φοβάται ότι το κράτος θα φορολογήσει τις καταθέσεις.
«Παλεύοντας» με τα συναισθήματά του, προσπαθεί να «φυγαδεύσει» τα λεφτά και να τα εξαφανίσει από τους τραπεζικούς του λογαριασμούς. Τα «μετακομίζει» στο εξωτερικό, τα «κρύβει» στο στρώμα του, τα «θάβει» στο κτήμα του. Ζητάει λίρες, χρυσό δολάρια και ότι άλλο κρίνει αυτός ότι δεν θα χάσει σε αξία μετά την χρεοκοπία των τραπεζών και συνολικά της χώρας.
Εάν συνεχίσει έτσι, τότε μπορεί να οδηγήσει τις τράπεζες και το κράτος σε χρεοκοπία, πριν την ώρα τους. Και πάλι τα προβλήματα του κράτους δεν θα σταματήσουν. Θα συνεχίσει να «γδύνει» πολιτεία και συνανθρώπους του.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κείμενο περιγράφει κομμάτια μιας «πραγματικότητας» που διηγούνται συχνά γνωστοί και φίλοι. Ισως κάποιοι αναγνώστες να διακρίνουν μέχρι και τους εαυτούς τους. Ομως οποιαδήποτε ομοιότητα με συγκεκριμένα πρόσωπα και καταστάσεις είναι συμπτωματική.
Χρήστος Ιωάννου
Βγάζει το μήνα περί τα 60.000 ευρώ, αλλά φορολογείται μόνο για τα 3.000 ευρώ, περίπου όσο είναι ο μισθός του. Τα υπόλοιπα 57.000 ευρώ τα παίρνει «μαύρα». Είναι δηλαδή πετυχημένος 95% φοροφυγάς!!!
Αγαπητέ κ. υπουργέ των Οικονομικών, τώρα που πήρατε το δάνειο και λάβατε πολλές ανάσες, ήρθε η ώρα να «χτυπήσετε» τους πραγματικούς εχθρούς της χώρας. Οχι τους κερδοσκόπους - αυτοί κάνουν τη δουλειά τους εκμεταλλευόμενοι τα λάθη σας, τα κενά και «στραβά» της πολιτείας σας και τα συμφέροντά τους – αλλά αυτούς που θα μας χρεοκοπήσουν μια ώρα αρχύτερα... (οι πολιτικοί χρειάστηκαν 30 χρόνια).
Είναι χειρουργός ιατρός, σε κρατικό νοσοκομείο και κάνει εγχειρήσεις ρουτίνας (ας με συγχωρήσουν οι υπόλοιποι νομοταγείς, ιατροί, τους οποίους έχουμε ανάγκη). Βγάζει το μήνα περί τα 60.000 ευρώ, αλλά φορολογείται μόνο για τα 3.000 ευρώ, περίπου όσο είναι ο μισθός του. Τα υπόλοιπα 57.000 ευρώ τα παίρνει «μαύρα» (φακελάκια). Είναι δηλαδή πετυχημένος κατά 95% φοροφυγάς!!!
Εκτός από τα παραπάνω, «εισπράττει» και από τις προμηθεύτριες εταιρείες ιατρικού εξοπλισμού ή και τις φαρμακευτικές. Οχι σε χρήμα, αλλά σε είδος. Απολαμβάνει δωρεάν ταξίδια, εκδρομές, διαμονές σε ξενοδοχεία κλπ. Είναι δηλαδή άπληστος και πλεονέκτης.
Τελευταία, έχει γίνει και «χέστης», υπό την έννοια που δίνουμε σε αυτούς που φοβούνται. Φοβάται ότι οι τράπεζες θα χρεοκοπήσουν και θα χάσει τα χρήματά του. Επίσης, φοβάται ότι το κράτος θα φορολογήσει τις καταθέσεις.
«Παλεύοντας» με τα συναισθήματά του, προσπαθεί να «φυγαδεύσει» τα λεφτά και να τα εξαφανίσει από τους τραπεζικούς του λογαριασμούς. Τα «μετακομίζει» στο εξωτερικό, τα «κρύβει» στο στρώμα του, τα «θάβει» στο κτήμα του. Ζητάει λίρες, χρυσό δολάρια και ότι άλλο κρίνει αυτός ότι δεν θα χάσει σε αξία μετά την χρεοκοπία των τραπεζών και συνολικά της χώρας.
Εάν συνεχίσει έτσι, τότε μπορεί να οδηγήσει τις τράπεζες και το κράτος σε χρεοκοπία, πριν την ώρα τους. Και πάλι τα προβλήματα του κράτους δεν θα σταματήσουν. Θα συνεχίσει να «γδύνει» πολιτεία και συνανθρώπους του.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κείμενο περιγράφει κομμάτια μιας «πραγματικότητας» που διηγούνται συχνά γνωστοί και φίλοι. Ισως κάποιοι αναγνώστες να διακρίνουν μέχρι και τους εαυτούς τους. Ομως οποιαδήποτε ομοιότητα με συγκεκριμένα πρόσωπα και καταστάσεις είναι συμπτωματική.
Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2010
Ετσι καταλήγουν οι μεγάλοι έρωτες;
Είδα το πρωί τα αθλητικά πρωτοσέλιδα και ταράχθηκα. Ο λαός του Ολυμπιακού έβριζε τον Σωκράτη! Έτσι τελειώνουν λοιπόν οι ηγέτες στην Ελλάδα. Δέκα χρόνια πρωτάθλημα, μια κακή χρονιά και ο Θεός έγινε.. ‘’Σωκράτη σήκω φύγε’’. Οι εφημερίδες ανέφεραν ότι ‘’ο Κόκκαλης στεναχωρήθηκε με τα συνθήματα που φώναζαν στο γήπεδο’’. Ήταν σκληρά. Και μάλλον έχει δίκιο. Έτσι όμως δεν κάνουν πάντα οι οπαδοί; Βέβαια 10 χρόνια τώρα έβριζαν μόνο όσους δεν ήταν με τον αρχηγό. Διαφωνούσε ο Πρόεδρος με ένα ποδοσφαιριστή, δεν τα έβρισκαν στα λεφτά, τον ‘’παρέδιδε’’ στους οπαδούς. Ε, φέτος ήρθε και η σειρά του αρχηγού.
Δίπλα από τις αθλητικές, οι πολιτικές εφημερίδες ζούσαν και αυτές τις δικές τους αποκαθηλώσεις. Οι αγρότες τα έβαζαν με το ΠΑΣΟΚ. Την Μπατζελή, τον Πάγκαλο, τον Παπακωνσταντίνου. Κάποιοι έριχναν βολές και στον ίδιο τον Παπανδρέου. Θα τους έχετε δει και στα ‘’παράθυρα’’. Να ειρωνεύονται που άλλα τους έταζε προεκλογικά και άλλα κάνει τώρα. Άδικο δεν είναι; Να πυροβολούν το κόμμα που ξεκίνησε τον χορό των επιδοτήσεων και των ενισχύσεων; Να μαλώνουν με τους πολιτικούς που τους μεγάλωσαν μέσα στα (ξένα) ευρώ; Ή μήπως δεν είναι άδικο; Μήπως αυτή είναι η φυσική κατάληξη κάθε μεγάλου … έρωτα. Να καταστρέφει αυτούς που τον εκθρέψανε.
Δίπλα από τις αθλητικές, οι πολιτικές εφημερίδες ζούσαν και αυτές τις δικές τους αποκαθηλώσεις. Οι αγρότες τα έβαζαν με το ΠΑΣΟΚ. Την Μπατζελή, τον Πάγκαλο, τον Παπακωνσταντίνου. Κάποιοι έριχναν βολές και στον ίδιο τον Παπανδρέου. Θα τους έχετε δει και στα ‘’παράθυρα’’. Να ειρωνεύονται που άλλα τους έταζε προεκλογικά και άλλα κάνει τώρα. Άδικο δεν είναι; Να πυροβολούν το κόμμα που ξεκίνησε τον χορό των επιδοτήσεων και των ενισχύσεων; Να μαλώνουν με τους πολιτικούς που τους μεγάλωσαν μέσα στα (ξένα) ευρώ; Ή μήπως δεν είναι άδικο; Μήπως αυτή είναι η φυσική κατάληξη κάθε μεγάλου … έρωτα. Να καταστρέφει αυτούς που τον εκθρέψανε.
Τρίτη 26 Ιανουαρίου 2010
Γεωπολιτισμός και γεωγαστρονομία της πίττας
Γεωπολιτισμός και γεωγαστρονομία της πίττας
του Μιχάλη Χαραλαμπίδη
Ο στρατηγός Ντε Γκωλ θεωρούσε δύσκολο να κυβερνήσει μια χώρα όπου κάθε κοιλάδα παρήγαγε ένα δικό της τύπο τυριού. Όπου υπήρχαν τριακόσια εξήντα πέντε , όσες οι ημέρες του χρόνου , ή πεντακόσια , όσες οι κοιλάδες , είδη τυριών . Ο στρατηγός Ντε Γκωλ κατάφερε τελικά να κυβερνήσει αυτά τα στοιχεία της πολυμορφίας . Να κυβερνήσει τη χώρα του με επιτυχία και να αποχωρήσει δοξασμένος από αυτό τον μάταιο κόσμο . Αυτό σήμαινε , ότι κατά τη διακυβέρνησή του , αλλά και αυτήν των διαδόχων του καθώς επίσης και των αντιπάλων του , οι κοιλάδες σώθηκαν , οι άνθρωποί τους έμειναν εκεί και τα τυριά όχι μόνο σώθηκαν αλλά αυξήθηκαν και πλήθυναν . Πρέπει να σημειώσουμε , ότι οι πλέον σκληροί αντίπαλοί του , αυτά τα θηριώδη παιδιά του '68, αγάπησαν πολύ και τις κοιλάδες και τα τυριά .Στη δική μας χώρα ο συμβολισμός , η τύχη των τυριών και η σχέση τους με την ακυβερνησία ήταν πολύ διαφορετική . Εδώ η ακυβερνησία (1) δεν έγινε ποτέ κυβέρνηση . Έμεινε χρόνια ακυβερνησία και από τα πολλά είδη τυριών οδηγηθήκαμε σταδιακά στη μονοκαλλιέργεια της φέτας . Η φέτα είναι μία από τις βασίλισσες των ελληνικών τυριών . Για να διατηρήσει όμως αυτή τη λάμψη της και να αντιμετωπίσει τις εξωτερικές και εσωτερικές νοθεύσεις της πρέπει να συμβιώνει με τα άλλα βασίλεια των ελληνικών τυριών . Στην Ελλάδα όμως δεν είχαμε έναν Ντε Γκωλ ούτε τους διαδόχους και τους αντιπάλους του . Μαζί με τη συρρίκνωση των τυριών εγκαταλείφθηκαν και οι κοιλάδες . Για τα παιδιά του Πολυτεχνείου , τους εκπροσώπους τους ας μην κάνουμε κρίσεις .
Η ακυβερνησία , δηλαδή η άγνοια και απουσία οποιασδήποτε έννοιας αγροτικής , διατροφικής και γαστρονομικής πολιτικής , ως γνωστόν έφθασε σε πλέον ακραίες μορφές με την εξαφάνιση του ελληνικού αμπελώνα και τη " μεγάλη ιδέα " του ξεριζώματος του ελληνικού ελαιώνα .
Στη Γαλλία διακυβέρνηση σημαίνει διατήρηση και αύξηση του πληθυντικού αριθμού των γαλλικών τυριών , κρασιών , αλλαντικών και των ονομάτων τους . Στην Ελλάδα συρρικνώθηκαν στον ενικό αριθμό . Πολλών δεν ακούμε πλέον ούτε το όνομά τους ούτε τον τόπο προέλευσής τους . Τελικά μια χώρα του πληθυντικού έγινε του ενικού και όχι μόνο στη διατροφική παραγωγή και τη γαστρονομία της .
Από την αρχαιότητα τα προϊόντα διατροφής είχαν ειδικά τοπικά χαρακτηριστικά . Προσδιορίζονταν από τον τόπο προέλευσης . Ο Νέστορας έλεγε στον Αγαμέμνονα να μην ανησυχεί για την προμήθεια κρασιού , γιατί κάθε ημέρα τα πλοία των Αχαιών το μετέφεραν από τις θρακικές ακτές . Επρόκειτο για τον Μαρώνειο - Ισμαρικό , για τον Μαρωνίτη οίνο , όπως διηγείται ο Όμηρος . Αυτού όμως του κρασιού , που αρκούσε η ονομασία του για να κατέχει μεγάλο μέρος της εθνικής και παγκόσμιας αγοράς , πριν από μια δεκαετία (2) ούτε στη Θράκη ήξεραν το όνομά του .
Στην Αγορά των Αθηνών είχαν ονομασία προέλευσης τα ορτύκια της Δήλου (3) η οποία ονομαζόταν και Ορτυγία . Η γαστρονομία πολλές φορές νικά την ιστορία , τη γεωγραφία , τον πολιτισμό ή μάλλον βαδίζει μαζί τους , είναι μέρος τους , εξ' ου και το Ορτυγία . Η γαστρονομία και ο Απόλλων στη Δήλο . Είχαν ονομασία προέλευσης τα εγχέλια , τα χέλια και τα τυριά της Βοιωτίας . Τυρός εν Βοιωτία ώνιος , τα ερίφια της Μήλου , τα οψάρια του Πόντου . Τα τυριά της Κύθνου " Κύθνιος τυρός ",(4) όπως και της Σικελίας είχαν δικό τους ιδιαίτερο τρόπο παραγωγής , δική τους τελετουργία , το δικό τους όνομα . Μπορούσαν να τα μιμηθούν έξω από τον τόπο καταγωγής και προέλευσής τους . Όμως στους νέους τόπους παραγωγής τους που δεν είχαν τη μοναδικότητα , τη γευστικότητα , τα ιδιαίτερα ιστορικά , κλιματολογικά , πολιτιστικά παραγωγικά χαρακτηριστικά , την τέχνη του τόπου καταγωγής μπορούσαν και μπορούν να ονομάζονται τοπικά προϊόντα , όχι όμως χαρακτηριστικά τυπικά προϊόντα .
Ένα από τα καλύτερα τυριά στον κόσμο , το χαλούμι , εκτός Κύπρου μπορεί να κατορθώσει να υπάρξει ως τοπικό προϊόν απομίμηση χωρίς όμως τη μοναδικότητα , την τυπικότητα που έχει στον τόπο καταγωγής του , στην Κύπρο . Το κρασί της Λήμνου , της Φλώρινας , της Ζίτσας προέρχεται από τα σταφύλια συγκεκριμένου αμπελιού , συγκεκριμένου τόπου , εκφράζει καλύτερα τον εαυτό του , την ποιότητά του . Αυτό εννοούμε όταν λέμε χαρακτηριστικά τυπικά αυτόχθονα προϊόντα .
Σε άλλες σελίδες αυτού του βιβλίου εξηγήσαμε το ελληνικό παράδοξο . Το γιατί τα τρισέγγονα αυτών των αρχαίων προϊόντων , ολόκληρες οικογένειες από αυτά εξαφανίσθηκαν ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες . Για ποιους λόγους αυτή η γη έμεινε αγεώργητος και ακαλλιέργητος .
Ο Όμηρος μέμφονταν τους Κύκλωπες γιατί " ούτε φυτεύουσιν χέρσιον φυτόν ου αροώσιν ". (5) Τελικά οι σύγχρονοι Έλληνες αρχίσαμε να μοιάζουμε τους Κύκλωπες .
Πρόκειται για μία διατροφική , γαστρονομική και πολιτιστική γενοκτονία . Όπως χάθηκαν μνημεία , έργα τέχνης , βιβλία , ψηφιδωτά , έτσι χάθηκαν ποικιλίες , προϊόντα , συνταγές γεύσης . Οι απόγονοι αυτής της αρχαίας διατροφικής και γαστρονομικής οικογένειας στη Magna Grecia στη Μεγάλη Ελλάδα είχαν μακράν και ευτυχισμένην ζωήν . Τα μακαρόνια που η προέλευσή τους βρίσκεται στα αρχαία ταφικά έθιμα - το μακάριος και τα μακάρια (6) - με αφετηρία τη Νεάπολη ( τη Νάπολι ) μία από τις γαστρονομικές πρωτεύουσες του κόσμου , έκαναν το μεγάλο άλμα για την κατάκτηση ολόκληρης της ιταλικής χερσονήσου και μετά των Πολιτειών τα States στις ΗΠΑ . Το δεύτερο άλμα προς την παγκοσμιοποίηση έγινε με τους μετανάστες του Νότου . Στο Χόλυγουντ τα μακαρόνια που περίσσευαν από το βραδινό τραπέζι τρώγονταν το πρωί ως breakfast spaghetti.
Αν κάνουμε μια αναδρομή στην προϊστορία της πίτσας , της βασίλισσας της Ναπολιτάνικης κουζίνας , συναντάμε τη μάζα της Αρχαίας Ελλάδας . Πάντοτε στη Νεάπολη , εάν επισκεφθούμε τα υπόγεια του συγκροτήματος του S. Lorenzo Maggiore θα βρεθούμε με έκπληξη και συγκίνηση μπροστά σε έναν αρχαίο φούρνο που είναι πολύ κοντά στους φούρνους των σημερινών πιτσαριών . (7) Όταν από την προϊστορία περάσουμε στην Ιστορία της πίτσας , θα δούμε την αναλογία ανάμεσα στη λέξη πίτσα και τις σημερινές πίτες της Καλαβρίας , (8) της Απουλίας , (9) της Ηπείρου , της Θράκης , μέχρι τις πίτες των εξισλαμισμένων Ποντίων στον ιστορικό Πόντο . Τελικά η γεωοικονομική και γεωπολιτισμική σφαίρα της πίτας είναι πολύ περισσότερο ευρύτερη . Οι " κυβερνήσεις " της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες συρρίκνωσαν τα εθνικά γαστρονομικά σύνορα στο εσωτερικό της , όταν αυτά τα σύνορα είναι υπερεθνικά και μεταεθνικά . Από τους στύλους του Ηρακλέους και το όρος Άτλας έως το Δούναβη , τον ποταμό Φάση , γιο του Ωκεανού , και τον Καύκασο , το όνομα του βοσκού που σκότωσε ο Κρόνος . Όταν όμως οι διευθύνουσες ομάδες μιας χώρας αγνοούν την ιστορία της , τότε πολύ περισσότερο αγνοούν την παραγωγική και την γαστρονομική της ιστορία . Τότε δεν έχεις να περιμένεις ούτε καν λίγα από αυτού του τύπου τις ομάδες .
Δευτέρα 25 Ιανουαρίου 2010
Απαραίτητη η πολιτική ανάπτυξης...
25 Ιαν 2010
Του Νίκου Κοτζιά
http://epirusgate.blogspot.com
Υποστηρίζω, ότι εάν η κυβέρνηση περιοριστεί κατά ανάγκη στους αριθμούς της λογιστικής των ελλειμμάτων, σημαντικό και κομβικό πρόβλημα, αλλά όχι το μοναδικό της χώρας τότε κινδυνεύει η χώρα να αντιμετωπίσει στο μέλλον μια ακόμα ύφεση. Ολοι υποστηρίζουμε τις προσπάθειές της κυβέρνησης και ελπίζουμε να πετύχει ως προς τα δημοσιονομικά. Αλλά ακόμα και σε μια τέτοια θετική εξέλιξη, ακόμα και τότε, η χώρα δεν θα έχει αντιμετωπίσει τα ουσιαστικότερα οικονομικά προβλήματά της. Αναφέρομαι
α] στην έλλειψη ανταγωνιστικότητας,
β] αναπτυξιακής δυναμικής,
γ] μεγάλων επενδύσεων σε κλάδους κλειδιά για την οικονομία στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Ακόμα και η πιο πετυχημένη λογιστική πρακτική που δεν θα είναι υποταγμένη σε μια αναπτυξιακά και κοινωνικά δίκαιη πολιτική έχει προγραμματίσει την επανάκαμψη των προβλημάτων που θα αντιμετωπίσει σήμερα.
Τα δημοσιονομικά πρέπει να εξυπηρετούν την πραγματική οικονομία και να μην την «καταργούν»
Η Κυβέρνηση θα πρέπει να...
μην παρασυρθεί σε μονομέρεια που προκύπτει από την πολύ δύσκολη υποχρέωσή της να καλύψει τα ελλείμματα. Διότι ακόμα και αν τα καταφέρει «τέλεια», πάλι το οικονομικό πρόβλημα της χώρας δεν θα έχει λυθεί. Όσο δεν διευρύνεται η παραγωγική βάση της Ελλάδας, όσο η παραγωγικότητα υπολείπεται άλλων κρατών της Ένωσης, και πριν απ' όλα της Γερμανίας, που δεσποτικά επιβάλλει την νομισματική πολιτική στην ΕΕ, όσο πέφτει η ανταγωνιστικότητα της χώρας, θα λειτουργεί ο σιδηρούς κανόνας βάση του οποίου η Ελλάδα θα παράγει και θα αναπαράγει ελλείμματα. Αυτό θα επιτείνεται και εξαιτίας α) της έλλειψης ουσιαστικών μοχλών εθνικής νομισματικής πολιτικής, β) της κυριαρχίας της κοινωνίας της συνενοχής, καθώς και της γ) δυσλειτουργικότητας των θεσμικών συστημάτων (κρατικοδίαιτη αγορά, τράπεζες που έχασαν λεφτά στα Βαλκάνια και τείνουν να λειτουργούν ως τοκογλύφοι και μόνο, καθώς και ένα κράτος χωρίς επαρκείς χωρητικότητες και με χαμηλή ποιότητα σε πολλές από όσες διαθέτει).
Ανάπτυξη και ειδίκευση
Παρά τις μεγάλες δυσκολίες ως προς τα ελλείμματα και τη ρευστότητα, η χώρα έχει ανάγκη μεγάλων επενδύσεων σε σύγχρονους κλάδους και υποδομές. Εάν αυτό δεν αρχίσει να καταστρώνεται από σήμερα, τότε, όταν θα νομίζουμε ότι ήρθε η ώρα να δρέψει η οικονομία της χώρας τους καρπούς από τα σημερινά μέτρα σταθεροποίησης, θα είναι αργά. Η χώρα πρέπει να ετοιμαστεί και να αρχίσει να κινείται σε δύο άξονες που θα τους υλοποιήσει το αργότερα στο τέλος της παρούσης τετραετίας:
Α) Να επενδύσει σε έναν νέο οικονομικό κορμό που να της διασφαλίσει υψηλή παραγωγικότητα και ορθολογική συμμετοχή στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, από τον οποίο έχει απολέσει σημαντικές θέσεις τα τελευταία χρόνια. Αυτό σημαίνει πάνω από όλα νέα ειδίκευση. Η Ελλάδα πρέπει να ειδικευτεί σε συγκεκριμένους τομείς. Δεν μπορεί να έχει όλους τους κλάδους σε πλήρη ανάπτυξη, αλλά αυτούς που θα επιλέξει πρέπει να γίνει ανταγωνιστική. Διατυπώνω και από αυτό το άρθρο την πρότασή μου: μαζί με την δημιουργία αιρετών περιφερειών πρέπει να υπάρξει ένα σχέδιο εξειδικευμένης περιφερειακής ανάπτυξης που να αξιοποιεί τις ιδιαιτερότητες και τις δυνατότητες κάθε περιοχής.
Πιο συγκεκριμένα και ενδεικτικά και μόνο, προτείνω με βάση το παράδειγμα της Βραζιλίας, να δημιουργήσει άμεσα η χώρα νέα επιστημονικά κέντρα για την αγροτική παραγωγή. Αυτά να προωθήσουν άμεσα νέα προϊόντα (όπως είναι η σόγια και η εθαιλόνη, φρούτα θερμοκηπίου, όπως τα ρόδια, που εισάγουμε σήμερα) στην Θεσσαλία και σε περιοχές της Μακεδονίας, της Πελοποννήσου και της Κρήτης.
Προτείνω, τη δημιουργία κέντρου ιατρικής έρευνας, παραγωγής υπηρεσιών και οργάνων ιατρικής στα Γιάννενα. Επέκταση του αεροδρομίου της πόλης και των οδικών αρτηριών με στόχο να καταστεί η πρωτεύουσα της ηπείρου και η γύρο περιοχή κέντρο ιατρικής περίθαλψης, έρευνας, πώλησης αγαθών και υπηρεσιών όλης της Βαλκανικής και της Μέσης Ανατολής.
Προτείνω, δημιουργία σε Κρήτη, με θεμέλιο το πολύ καλό ερευνητικό κέντρο Βιοχημείας Βιογενετικής που διαθέτει, βιομηχανικής ζώνης παραγωγής σύγχρονων αγαθών που προκύπτουν από την εφαρμογή των πιο προωθημένων αποτελεσμάτων αυτών των κλάδων της επιστήμης, όπως είναι στη φαρμακευτική, στη γεωργία, στα νέα υλικά.
Προτείνω, τη δημιουργία στην Πάτρα βιομηχανίας και κέντρων υπηρεσιών στην πληροφορική. Κάποτε η πόλη αυτή διέθετε μία από τις καλύτερες ομάδες παγκοσμίως στην πληροφορική.
Προτείνω ακόμα, ίδρυση στην Θράκη σχολής νανοτεχνολογίας και ζώνης παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών σε νέα υλικά και σε υλικά νανοτεχνολογίας. Αυτό σε συνεργασία με την περιφέρεια της Ρούμελης που διαθέτει πολλά παραδοσιακά ορυκτά αγαθά αξιοποιήσιμα σε μια τέτοια κατεύθυνση. Ας μην ξεχνάμε ότι οι τιμές σε ορυκτά και αγροτικά προϊόντα σε αντίθεση με ότι εκτιμούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση (άλλο ένα θεμελιακό λάθος των επιλογών / πολιτικών της) θα βρίσκονται σε συνεχή άνοδο (εξαιτίας της ανάπτυξης σε Ασία, των εκατομμυρίων μεσοστρωμάτων που δημιουργήθηκαν την τελευταία δεκαετία που επιζητούν καλύτερες συνθήκες ζωής).Ταυτόχρονα, να δοθούν άμεσα κονδύλια στο πανεπιστήμιο του Βόλου, προκειμένου να εκπονήσει μελέτες πάνω στις περιφερειακή ανάπτυξη και την μετατροπή, σε συνέχεια, της Μαγνησίας σε κέντρο έρευνας, και παραγωγής προτάσεων ρύθμισης και πολιτικής σε αυτούς τους τομείς.
Β) Κεντρική πρότασή μου είναι, δίπλα στην άμεση περιφερειακή ειδίκευση να προωθηθεί η ανάπτυξη στους δύο τομείς της παγκόσμιας οικονομίας όπου η Ελλάδα διαθέτει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα: τουρισμός και ναυτιλία. Χρειάζεται να εκπονηθούν προγράμματα επενδύσεων με προσέλκυση ιδιωτών ποιοτικά αναβαθμισμένου τουρισμού, καθώς και ανοίγματα της ελληνικής τουριστικής αγορά σε Κίνα, Ρωσία και άλλες ανερχόμενες χώρες. Καθήκον που ασφαλώς δεν μπορεί να επιτελέσει προσωπικό που δεν έχει παραστάσεις από το παγκόσμιο γίγνεσθαι και τις παγκόσμιες αγορές. Διότι δεν μπορεί να ζητά η κυβέρνηση κατανόηση από τον λαό για τις πολιτικές λιτότητας που είναι υποχρεωμένη σε ένα βαθμό να προωθεί για λόγους που εξήγησα στο προηγούμενό μου άρθρο, και ταυτόχρονα να διορίζει σε ανώτερες διοικητικές κρατικές θέσεις πρόσωπα που δεν έχουν παραστάσεις για το παγκόσμιο γίγνεσθαι σε κλάδους ζωτικής σημασίας για την ελληνική οικονομία, όπως είναι ο Τουρισμός.
Πράσινη ανάπτυξη ως παραγωγική ειδίκευση και όχι ως μοχλός νέων εισαγωγών
Θα ήθελα να αναφερθώ ειδικότερα στην ανάπτυξη που συνηθίσαμε να ονομάζουμε πράσινη. Κατά τη γνώμη μου, αυτή δεν αφορά άμεσα τόσο στην ειδίκευση στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, αλλά στο κουστούμι αυτής της ειδίκευσης, αλλά και εν δυνάμει (το κακό σενάριο) μη ειδίκευσης. Η πράσινη ανάπτυξη μπορεί να αναφέρεται απλά στην «κατανάλωση» ειδών που συνδέονται με αυτήν, πράγμα που δεν λέει τίποτα, ή να συνδεθεί με τη δημιουργία μιας παραγωγικής βάσης που να παράγει αγαθά και υπηρεσίες για την πράσινη ανάπτυξη, επιλογή που εντάσσεται στην ειδίκευση που προτείνω. Σε αυτή την τελευταία περίπτωση, η πράσινη ανάπτυξη θα μετατραπεί σε μοχλό ενός ειδικού κλάδου εκπαίδευσης, έρευνας και παραγωγής. Ενός κλάδου που έχει την ιδιαιτερότητα ότι αναπτυσσόμενος ο ίδιος, επηρεάζει και μορφοποιεί και όλους τους υπόλοιπους στους οποίους προαναφέρθηκα.
Κατά συνέπεια, πράσινη ανάπτυξη στην κυριολεξία του όρου δεν αφορά, την εισαγωγή από το εξωτερικό υλικών πράσινης τεχνολογίας προκειμένου να εμπεδωθούν σε κτίρια, υπηρεσίες, μηχανές κοκ. Αλλά αφορά την ειδίκευση της Ελλάδας σε συγκεκριμένους πράσινους τομείς τεχνολογίας και οικονομικής-κοινωνικής λογικής, με τρόπο που να τα παράγει για τη δική της αγορά και οικονομία, αλλά και προς εξαγωγές. Διαφορετικά αν απλά εισάγουμε, επί παραδείγματι, φίλτρα από το εξωτερικό και αυτοκίνητα υβριδικής τεχνολογίας, το οικονομικό-δημοσιονομικό πρόβλημα θα παραμείνει.
Ο πολίτης και οι προσδοκίες του στο κέντρο των προτάσεων
Είναι φανερό, ότι αν δεν υπάρξουν άμεσα αποφάσεις σε μια τέτοια κατεύθυνση όπως εξηγώ στο παρόν κείμενο, τότε η Ελλάδα θα μείνει με την σκοτεινή πλευρά της πολιτικής (απαισιοδοξία, φόβο στο καινούργιο και στο μέλλον, συνωμοσιολογία αντί σχέδιο για το αύριο, πολιτικές λιτότητες, πολιτικές χωρίς αύριο, επένδυση στην επανάληψη των σημερινών συνθηκών στο μέλλον). Μπορεί οι προτάσεις μου να μην είναι οι πιο πετυχημένες. Αλλά πιστεύω ότι η λογική τους είναι ορθή. Αν έχει κάποιος να κάνει καλύτερες είναι παραπάνω από καλοδεχούμενες, θα είναι ανακουφιστικές.Η προστασία του περιβάλλοντος δεν πρέπει να νοείται μακριά, ή και σε αντίθεση, με την προστασία της ζωής, της υγείας, των προοπτικών και της ελπίδας του πολίτη. Μόνο με μια πολιτική που θα δίνει προοπτικές στην Ελλάδα και ελπίδα στον πολίτη, μπορεί ο τελευταίος να έχει προσδοκίες μέσα στο σημερινό «σκοτεινό περιβάλλον» και να συνδράμει με τις δυνάμεις του στην έξοδο από αυτό. Να έχει εμπιστοσύνη ότι αυτή τη φορά αξίζει τον κόπο. Διαφορετικά η σημερινή πολιτική θα στηρίζεται σε γυάλινα πόδια χωρίς μέλλον.
Του Νίκου Κοτζιά
http://epirusgate.blogspot.com
Υποστηρίζω, ότι εάν η κυβέρνηση περιοριστεί κατά ανάγκη στους αριθμούς της λογιστικής των ελλειμμάτων, σημαντικό και κομβικό πρόβλημα, αλλά όχι το μοναδικό της χώρας τότε κινδυνεύει η χώρα να αντιμετωπίσει στο μέλλον μια ακόμα ύφεση. Ολοι υποστηρίζουμε τις προσπάθειές της κυβέρνησης και ελπίζουμε να πετύχει ως προς τα δημοσιονομικά. Αλλά ακόμα και σε μια τέτοια θετική εξέλιξη, ακόμα και τότε, η χώρα δεν θα έχει αντιμετωπίσει τα ουσιαστικότερα οικονομικά προβλήματά της. Αναφέρομαι
α] στην έλλειψη ανταγωνιστικότητας,
β] αναπτυξιακής δυναμικής,
γ] μεγάλων επενδύσεων σε κλάδους κλειδιά για την οικονομία στην εποχή της παγκοσμιοποίησης. Ακόμα και η πιο πετυχημένη λογιστική πρακτική που δεν θα είναι υποταγμένη σε μια αναπτυξιακά και κοινωνικά δίκαιη πολιτική έχει προγραμματίσει την επανάκαμψη των προβλημάτων που θα αντιμετωπίσει σήμερα.
Τα δημοσιονομικά πρέπει να εξυπηρετούν την πραγματική οικονομία και να μην την «καταργούν»
Η Κυβέρνηση θα πρέπει να...
μην παρασυρθεί σε μονομέρεια που προκύπτει από την πολύ δύσκολη υποχρέωσή της να καλύψει τα ελλείμματα. Διότι ακόμα και αν τα καταφέρει «τέλεια», πάλι το οικονομικό πρόβλημα της χώρας δεν θα έχει λυθεί. Όσο δεν διευρύνεται η παραγωγική βάση της Ελλάδας, όσο η παραγωγικότητα υπολείπεται άλλων κρατών της Ένωσης, και πριν απ' όλα της Γερμανίας, που δεσποτικά επιβάλλει την νομισματική πολιτική στην ΕΕ, όσο πέφτει η ανταγωνιστικότητα της χώρας, θα λειτουργεί ο σιδηρούς κανόνας βάση του οποίου η Ελλάδα θα παράγει και θα αναπαράγει ελλείμματα. Αυτό θα επιτείνεται και εξαιτίας α) της έλλειψης ουσιαστικών μοχλών εθνικής νομισματικής πολιτικής, β) της κυριαρχίας της κοινωνίας της συνενοχής, καθώς και της γ) δυσλειτουργικότητας των θεσμικών συστημάτων (κρατικοδίαιτη αγορά, τράπεζες που έχασαν λεφτά στα Βαλκάνια και τείνουν να λειτουργούν ως τοκογλύφοι και μόνο, καθώς και ένα κράτος χωρίς επαρκείς χωρητικότητες και με χαμηλή ποιότητα σε πολλές από όσες διαθέτει).
Ανάπτυξη και ειδίκευση
Παρά τις μεγάλες δυσκολίες ως προς τα ελλείμματα και τη ρευστότητα, η χώρα έχει ανάγκη μεγάλων επενδύσεων σε σύγχρονους κλάδους και υποδομές. Εάν αυτό δεν αρχίσει να καταστρώνεται από σήμερα, τότε, όταν θα νομίζουμε ότι ήρθε η ώρα να δρέψει η οικονομία της χώρας τους καρπούς από τα σημερινά μέτρα σταθεροποίησης, θα είναι αργά. Η χώρα πρέπει να ετοιμαστεί και να αρχίσει να κινείται σε δύο άξονες που θα τους υλοποιήσει το αργότερα στο τέλος της παρούσης τετραετίας:
Α) Να επενδύσει σε έναν νέο οικονομικό κορμό που να της διασφαλίσει υψηλή παραγωγικότητα και ορθολογική συμμετοχή στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, από τον οποίο έχει απολέσει σημαντικές θέσεις τα τελευταία χρόνια. Αυτό σημαίνει πάνω από όλα νέα ειδίκευση. Η Ελλάδα πρέπει να ειδικευτεί σε συγκεκριμένους τομείς. Δεν μπορεί να έχει όλους τους κλάδους σε πλήρη ανάπτυξη, αλλά αυτούς που θα επιλέξει πρέπει να γίνει ανταγωνιστική. Διατυπώνω και από αυτό το άρθρο την πρότασή μου: μαζί με την δημιουργία αιρετών περιφερειών πρέπει να υπάρξει ένα σχέδιο εξειδικευμένης περιφερειακής ανάπτυξης που να αξιοποιεί τις ιδιαιτερότητες και τις δυνατότητες κάθε περιοχής.
Πιο συγκεκριμένα και ενδεικτικά και μόνο, προτείνω με βάση το παράδειγμα της Βραζιλίας, να δημιουργήσει άμεσα η χώρα νέα επιστημονικά κέντρα για την αγροτική παραγωγή. Αυτά να προωθήσουν άμεσα νέα προϊόντα (όπως είναι η σόγια και η εθαιλόνη, φρούτα θερμοκηπίου, όπως τα ρόδια, που εισάγουμε σήμερα) στην Θεσσαλία και σε περιοχές της Μακεδονίας, της Πελοποννήσου και της Κρήτης.
Προτείνω, τη δημιουργία κέντρου ιατρικής έρευνας, παραγωγής υπηρεσιών και οργάνων ιατρικής στα Γιάννενα. Επέκταση του αεροδρομίου της πόλης και των οδικών αρτηριών με στόχο να καταστεί η πρωτεύουσα της ηπείρου και η γύρο περιοχή κέντρο ιατρικής περίθαλψης, έρευνας, πώλησης αγαθών και υπηρεσιών όλης της Βαλκανικής και της Μέσης Ανατολής.
Προτείνω, δημιουργία σε Κρήτη, με θεμέλιο το πολύ καλό ερευνητικό κέντρο Βιοχημείας Βιογενετικής που διαθέτει, βιομηχανικής ζώνης παραγωγής σύγχρονων αγαθών που προκύπτουν από την εφαρμογή των πιο προωθημένων αποτελεσμάτων αυτών των κλάδων της επιστήμης, όπως είναι στη φαρμακευτική, στη γεωργία, στα νέα υλικά.
Προτείνω, τη δημιουργία στην Πάτρα βιομηχανίας και κέντρων υπηρεσιών στην πληροφορική. Κάποτε η πόλη αυτή διέθετε μία από τις καλύτερες ομάδες παγκοσμίως στην πληροφορική.
Προτείνω ακόμα, ίδρυση στην Θράκη σχολής νανοτεχνολογίας και ζώνης παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών σε νέα υλικά και σε υλικά νανοτεχνολογίας. Αυτό σε συνεργασία με την περιφέρεια της Ρούμελης που διαθέτει πολλά παραδοσιακά ορυκτά αγαθά αξιοποιήσιμα σε μια τέτοια κατεύθυνση. Ας μην ξεχνάμε ότι οι τιμές σε ορυκτά και αγροτικά προϊόντα σε αντίθεση με ότι εκτιμούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση (άλλο ένα θεμελιακό λάθος των επιλογών / πολιτικών της) θα βρίσκονται σε συνεχή άνοδο (εξαιτίας της ανάπτυξης σε Ασία, των εκατομμυρίων μεσοστρωμάτων που δημιουργήθηκαν την τελευταία δεκαετία που επιζητούν καλύτερες συνθήκες ζωής).Ταυτόχρονα, να δοθούν άμεσα κονδύλια στο πανεπιστήμιο του Βόλου, προκειμένου να εκπονήσει μελέτες πάνω στις περιφερειακή ανάπτυξη και την μετατροπή, σε συνέχεια, της Μαγνησίας σε κέντρο έρευνας, και παραγωγής προτάσεων ρύθμισης και πολιτικής σε αυτούς τους τομείς.
Β) Κεντρική πρότασή μου είναι, δίπλα στην άμεση περιφερειακή ειδίκευση να προωθηθεί η ανάπτυξη στους δύο τομείς της παγκόσμιας οικονομίας όπου η Ελλάδα διαθέτει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα: τουρισμός και ναυτιλία. Χρειάζεται να εκπονηθούν προγράμματα επενδύσεων με προσέλκυση ιδιωτών ποιοτικά αναβαθμισμένου τουρισμού, καθώς και ανοίγματα της ελληνικής τουριστικής αγορά σε Κίνα, Ρωσία και άλλες ανερχόμενες χώρες. Καθήκον που ασφαλώς δεν μπορεί να επιτελέσει προσωπικό που δεν έχει παραστάσεις από το παγκόσμιο γίγνεσθαι και τις παγκόσμιες αγορές. Διότι δεν μπορεί να ζητά η κυβέρνηση κατανόηση από τον λαό για τις πολιτικές λιτότητας που είναι υποχρεωμένη σε ένα βαθμό να προωθεί για λόγους που εξήγησα στο προηγούμενό μου άρθρο, και ταυτόχρονα να διορίζει σε ανώτερες διοικητικές κρατικές θέσεις πρόσωπα που δεν έχουν παραστάσεις για το παγκόσμιο γίγνεσθαι σε κλάδους ζωτικής σημασίας για την ελληνική οικονομία, όπως είναι ο Τουρισμός.
Πράσινη ανάπτυξη ως παραγωγική ειδίκευση και όχι ως μοχλός νέων εισαγωγών
Θα ήθελα να αναφερθώ ειδικότερα στην ανάπτυξη που συνηθίσαμε να ονομάζουμε πράσινη. Κατά τη γνώμη μου, αυτή δεν αφορά άμεσα τόσο στην ειδίκευση στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, αλλά στο κουστούμι αυτής της ειδίκευσης, αλλά και εν δυνάμει (το κακό σενάριο) μη ειδίκευσης. Η πράσινη ανάπτυξη μπορεί να αναφέρεται απλά στην «κατανάλωση» ειδών που συνδέονται με αυτήν, πράγμα που δεν λέει τίποτα, ή να συνδεθεί με τη δημιουργία μιας παραγωγικής βάσης που να παράγει αγαθά και υπηρεσίες για την πράσινη ανάπτυξη, επιλογή που εντάσσεται στην ειδίκευση που προτείνω. Σε αυτή την τελευταία περίπτωση, η πράσινη ανάπτυξη θα μετατραπεί σε μοχλό ενός ειδικού κλάδου εκπαίδευσης, έρευνας και παραγωγής. Ενός κλάδου που έχει την ιδιαιτερότητα ότι αναπτυσσόμενος ο ίδιος, επηρεάζει και μορφοποιεί και όλους τους υπόλοιπους στους οποίους προαναφέρθηκα.
Κατά συνέπεια, πράσινη ανάπτυξη στην κυριολεξία του όρου δεν αφορά, την εισαγωγή από το εξωτερικό υλικών πράσινης τεχνολογίας προκειμένου να εμπεδωθούν σε κτίρια, υπηρεσίες, μηχανές κοκ. Αλλά αφορά την ειδίκευση της Ελλάδας σε συγκεκριμένους πράσινους τομείς τεχνολογίας και οικονομικής-κοινωνικής λογικής, με τρόπο που να τα παράγει για τη δική της αγορά και οικονομία, αλλά και προς εξαγωγές. Διαφορετικά αν απλά εισάγουμε, επί παραδείγματι, φίλτρα από το εξωτερικό και αυτοκίνητα υβριδικής τεχνολογίας, το οικονομικό-δημοσιονομικό πρόβλημα θα παραμείνει.
Ο πολίτης και οι προσδοκίες του στο κέντρο των προτάσεων
Είναι φανερό, ότι αν δεν υπάρξουν άμεσα αποφάσεις σε μια τέτοια κατεύθυνση όπως εξηγώ στο παρόν κείμενο, τότε η Ελλάδα θα μείνει με την σκοτεινή πλευρά της πολιτικής (απαισιοδοξία, φόβο στο καινούργιο και στο μέλλον, συνωμοσιολογία αντί σχέδιο για το αύριο, πολιτικές λιτότητες, πολιτικές χωρίς αύριο, επένδυση στην επανάληψη των σημερινών συνθηκών στο μέλλον). Μπορεί οι προτάσεις μου να μην είναι οι πιο πετυχημένες. Αλλά πιστεύω ότι η λογική τους είναι ορθή. Αν έχει κάποιος να κάνει καλύτερες είναι παραπάνω από καλοδεχούμενες, θα είναι ανακουφιστικές.Η προστασία του περιβάλλοντος δεν πρέπει να νοείται μακριά, ή και σε αντίθεση, με την προστασία της ζωής, της υγείας, των προοπτικών και της ελπίδας του πολίτη. Μόνο με μια πολιτική που θα δίνει προοπτικές στην Ελλάδα και ελπίδα στον πολίτη, μπορεί ο τελευταίος να έχει προσδοκίες μέσα στο σημερινό «σκοτεινό περιβάλλον» και να συνδράμει με τις δυνάμεις του στην έξοδο από αυτό. Να έχει εμπιστοσύνη ότι αυτή τη φορά αξίζει τον κόπο. Διαφορετικά η σημερινή πολιτική θα στηρίζεται σε γυάλινα πόδια χωρίς μέλλον.
Ελληνας γεννιέσαι ή γίνεσαι;
«Η ιστορία της ελληνικής ιθαγένειας δεν είναι απλώς αναπόσπαστο τμήμα της πολιτικής ιστορίας ενός κράτους. Είναι η ίδια η ζωντανή της συνείδηση: Μια ιστορία αδιάκοπων διεκδικήσεων. Είναι δέσμια των περιπετειών του πολυτάραχου βίου της ελληνικής πολιτικής ιστορίας, από τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους ώς τις μέρες μας, αλλά και υπόλογος στους συστατικούς μύθους του ελληνικού έθνους».
Μία διευκρίνιση στα όσα λέει ο Δημήτρης Χριστόπουλος στη συλλογική έρευνα «Τα δικαιώματα στην Ελλάδα 1953-2003». Οι μόνες καταγεγραμμένες περιπτώσεις γρήγορης και απρόσκοπτης απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας είναι: α) Αν είσαι αμνοερίφιο της αλλοδαπής, σε περιόδους μεγάλης ζήτησης, όπως το Πάσχα. β) Αν είσαι αγροτικό προϊόν της αλλοδαπής, που κάποιος μεσάζων θέλει να σε βαφτίσει ντόπιο. γ) Παλαιότερα, αν ήσουν παικταράς της αλλοδαπής, που μπορούσε να γράψει σελίδες δόξας στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού!
Ελληνας γεννιέσαι ή γίνεσαι; Εξαρτάται ποιος ρωτάει. Στην καμπάνια της Ελληνικής Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου κεντρικό σύνθημα είναι «Ελληνας γεννιέσαι και γίνεσαι». Σε διάφορες -ρατσιστικές κυρίως- ιστοσελίδες το «και» έχει επιδεικτικά διαγραφεί και αντικαταστάθηκε από το «δεν», για να δηλώσει ότι το αίμα νερό δεν γίνεται και ότι η περικεφαλαία όταν τη φοράς δεν βγαίνει. Η ηλεκτρονική διαβούλευση έχει πλέον ολοκληρωθεί· όμως, ο δημόσιος διάλογος -επίσημος και ανεπίσημος, ανώνυμος και επώνυμος- συνεχίζεται, και οι τόνοι παραμένουν υψηλοί, αποκτώντας συχνά χαρακτηριστικά κερκίδας. Το αίμα και το χώμα, το γένος, η φυλή, το τι είναι και τι δεν είναι η πατρίδα μας, οι λόγγοι, τα βουνά και το αρχαίο πνεύμα το αθάνατο, όλα βράζουν σε ένα τσουκάλι, μαζί με τους φόβους, τις ελπίδες, τις προκαταλήψεις και τις αγκυλώσεις μας. Τελικά, πόση σημασία αποδίδουμε στον όρο «ιθαγένεια» και τι διαστάσεις έχει πραγματικά;
«Αυτό που πρέπει να διευκρινιστεί είναι ότι οι όροι ιθαγένεια και υπηκοότητα είναι ταυτόσημοι. Συζητάμε, λοιπόν, αμιγώς για μια διαδικασία πολιτογράφησης των νόμιμων μεταναστών, την πρόσβασή τους σε μια σειρά από δικαιώματα και υποχρεώσεις. Οσο η συζήτηση φορτίζεται με όρους εθνικής ταυτότητας τόσο απομακρυνόμαστε από την ουσία του θέματος». Ο Κωστής Παπαϊωάννου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, έχει τοποθετηθεί δημόσια πάνω στο ζήτημα της ιθαγένειας, θεωρώντας ότι είναι καιρός να συμβαδίσουμε με μια εποχή που ο ίδιος αποκαλεί «τρίτη ιθαγενειακή περίοδο» για την Ελλάδα: «Μέχρι τώρα είχαμε περίπου 90 χρόνια που "Ελληνας γινόσουν". Μετά περάσαμε στο "Ελληνας γεννιέσαι". Τώρα είναι καιρός να φτάσουμε στο "Ελληνας και γεννιέσαι και γίνεσαι". Από τα πρώτα χρόνια ύπαρξης του νεοελληνικού κράτους είχαμε μια συνεχή εδαφική επέκταση. Η επέκταση αυτή σήμαινε και ομάδες πληθυσμιακές που γίνονταν Ελληνες. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή Ελληνες ήταν αυτοί που γεννιόνταν στο ελληνικό έδαφος. Τώρα είναι ώριμες οι συνθήκες να φτάσουμε σε ένα μεικτό σύστημα πολιτογράφησης. Πρόκειται για μια φυσιολογική εξέλιξη, και πρέπει να αξιοποιηθεί ως ισχυρό εργαλείο κοινωνικής ενσωμάτωσης. Θεωρώ ότι είναι λάθος να του προσδίδουμε φορτίσεις περίπου μεταφυσικές.
»Ακριβώς όπως οι έλληνες μετανάστες έγιναν πολίτες κάποιας άλλης χώρας και διατήρησαν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τις παραδόσεις τους, έτσι και παιδιά που έχουν γεννη- θεί εδώ δικαιούνται να πολιτογραφηθούν Ελληνες. Η νέα πραγματικότητα, την οποία καλούμαστε να διαχειριστούμε, αντανακλάται πολύ καθαρά ειδικά στη δεύτερη γενιά. Η δεύτερη γενιά δεν έχει άλλον τόπο. Τόπος τους είναι η Ελλάδα και, αν φανεί έξυπνη, θα είναι και πατρίδα τους. Μια επιθετική λογική που λέει ότι "έτσι είναι, κι αν δεν τους αρέσει να γυρίσουν πίσω" είναι ανεδαφική και αδιέξοδη».
Τι σημαίνει, όμως, ιθαγένεια και γιατί γίνεται τόσος ντόρος; «Ιθαγένεια είναι ο νομικός δεσμός ενός ατόμου με ένα κράτος. Αν ο δεσμός αυτός υπάρχει, λέμε ότι το άτομο αυτό είναι πολίτης του συγκεκριμένου κράτους». Ετσι ορίζεται η ιθαγένεια σε ενημερωτικό φυλλάδιο του υπουργείου Εσωτερικών που μοιραζόταν μέχρι πρόσφατα στους ενδιαφερόμενους μετανάστες, αλλοδαπούς και ομογενείς. Στο ίδιο γαλανόλευκο φυλλάδιο διευκρινίζονται έννοιες όπως η «εθνικότητα» («ο δεσμός ενός ατόμου ως προς ένα ορισμένο έθνος»), η «πολιτογράφηση», ο «αλλοδαπός», ο «ομογενής» και ο «αλλογενής». Στο τέλος, αφού όλα περιγράφονται με απλά και λογικά βήματα, οι τότε υπουργοί αποχαιρετούν τους «φίλους και φίλες» με την ευχή «να γίνει η Ελλάδα και δική σας πατρίδα» με «τη λιγότερη δυνατή ταλαιπωρία», φιλοδωρώντας τους με ένα απόσπασμα από τον Ελύτη: «Ομορφη και παράξενη πατρίδα ωσάν αυτή που μου 'λαχε δεν είδα».
Στην πράξη, η «λιγότερη δυνατή ταλαιπωρία» μπορεί να σημαίνει και μια δεκαετία με την υπόθεσή τους στα συρτάρια. Με αποτέλεσμα, το ισχύον καθεστώς να είναι νόμιμα αδιαφανές· χαρακτηριστικό είναι πως ούτε στο υπουργείο Εσωτερικών, στη Διεύθυνση Ιθαγένειας, όπου απευθυνθήκαμε, είχαν σαφή και συνολική εικόνα για όλες τις αιτήσεις που γίνονται τα τελευταία χρόνια και σε ποιο ποσοστό εγκρίνονται, με το σκεπτικό ότι οι αιτήσεις «κατατίθενται στις νομαρχίες και δεν μπορούμε να οριστικοποιήσουμε τη μονάδα χρόνου», καθώς οι νομαρχίες δεν στέλνουν πάντα συγκεντρωτικά στοιχεία.
Το αν είσαι Ελληνας ή όχι, το αν θα γίνεις ή αν πράγματι γεννήθηκες, έστω αν είχες ρίζες από κάποιον προπάππο που ήταν γραμμένος στα δημοτολόγια, αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια της εκάστοτε επιτροπής πολιτογράφησης, αλλά κυρίως στην πολιτική βούληση του υπουργείου Εσωτερικών. «Από τα αιτήματα πολιτογράφησης αλλοδαπών πολύ λίγα γίνονται δεκτά» αναφέρει ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, σημειώνοντας ότι εκκρεμούν 28.000 φάκελοι - ενώ το γεγονός ότι η απόρριψη αίτησης είναι παντελώς ανέλεγκτη «γεννά την καχυποψία των ενδιαφερομένων, υπονομεύει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και αφήνει περιθώρια για εικασίες σχετικά με αδιαφάνεια και αυθαιρεσία». Η έκθεση επιβεβαιώνει διπλωματι- κά κάτι που είχα συμπεράνει από ανεπίσημες συζητήσεις, χωρίς να πέσω από τα σύννεφα: ότι και για να γίνεις Ελληνας, το «κονέ» μετράει.
Οπως ορίζεται από το νόμο, η επιτροπή πολιτογράφησης αποτελείται από τρεις προϊσταμένους του υπουργείου και δύο πανεπιστημιακούς και γνωμοδοτεί προς τον υπουργό για την «επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας, της Ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού, καθώς και για το ήθος και την προσωπικότητα» του υποψηφίου. Οι γενικοί αυτοί όροι, καθώς και η εξαίρεση των αποφάσεων της διοίκησης από κάθε αιτιολόγηση ή χρονική προθεσμία, ευνοεί αποφάσεις που ίσως να εξυπηρετούν κατά καιρούς την ιδέα περί «εθνικής ασφάλειας», συχνά όμως αδικούν ανθρώπους και πληθυσμιακές ομάδες. Δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι πρόσφατα οι Ελληνες της Κωνσταντινούπολης δεν λάμβαναν την ελληνική ιθαγένεια, πιθανόν με το σκεπτικό ότι έτσι θα αποδυναμωθεί ο εκεί ελληνισμός.
Αντίστοιχα, το ρατσιστικό - γηπεδικό σύνθημα «Δεν θα γίνεις Ελληνας ποτέ, Αλβανέ, Αλβανέ!» αποτέλεσε κυρίαρχη πολιτική γραμμή για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφού οι Αλβανοί που ζουν στη χώρα μας, αν δεν είχαν την τύχη ή την εξυπνάδα να δηλώσουν ομογενείς, σπάνια κατάφερναν να πολιτογραφηθούν (ακόμα κι αν πληρούσαν τις τυπικές προϋποθέσεις), ενώ έως πρόσφατα δεν έπαιρναν καν απάντηση, παρά μόνο προφορικά.
Μια συνηθισμένη σύγχυση είναι πως άλλο σημαίνει «ιθαγένεια» και άλλο «υπηκοότητα». Κι όμως, όπως διευκρινίζει ο καθηγητής Δημήτρης Χριστόπουλος σε σχετική μελέτη του, «Ιθαγένεια, υπηκοότητα και ιδιότητα του πολίτη έχουν το ίδιο νόημα. Στην Ελλάδα, για λόγους που σχετίζονται με τη χρήση και τη σημασία του όρου "γένος" για τη συγκρότηση του ελληνικού έθνους και λαού, χρησιμοποιήθηκε ευθύς από τον 19ο αιώνα η "ιθαγένεια" αντί των άλλων. Γι' αυτόν το λόγο και τη χρησιμοποιούμε, μολονότι η λέξη παραπέμπει σε προνεωτερικές σημασιοδοτήσεις».
Προνεωτερικές σημασιοδοτήσεις και νομικοί όροι στα λατινικά, όπως το «jus sanguinis» και «jus soli» (το δίκαιο του αίματος και το δίκαιο του εδάφους), μπορεί να ακούγονται ακατανόητα στα μη μυημένα αφτιά, όμως εξίσου ακατανόητες ακούγονται πολλές από τις ισχύουσες διατάξεις του κώδικα ιθαγένειας - όπως το ότι η επιτροπή πολιτογράφησης δεν λογοδοτεί σε κανέναν για τις αποφάσεις της. Μία βασική διαφορά του προτεινόμενου νομοσχεδίου είναι πως, το αργότερο σε έναν χρόνο από την κατάθεση της αίτησης, πρέπει να υπάρχει κάποια απόφαση και να είναι αιτιολογημένη. Αρα, αν θεωρείς ότι αδικήθηκες, έχεις το δικαίωμα να υποβάλεις ένσταση.
Το «Ελληνας γίνεσαι επειδή έτσι τους αρέσει» ίσαμε πρόσφατα είχε και την αντίθετη όψη του ίδιου νομίσματος: Ελληνας ξεγίνεσαι επειδή δεν τους αρέσεις. Επειδή θεωρείσαι ανάξιος να φέρεις την ιδιότητα του έλληνα πολίτη, ανεπιθύμητος, αλλογενής ή επειδή ζυγίστηκες στο ζύγι της εθνικής συνείδησης και βρέθηκες λειψός. Δεκάδες χιλιάδες έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες και «αλλογενείς» στερήθηκαν την ιθαγένεια από το μετεμφυλιακό, το χουντικό, αλλά και το μεταπολιτευτικό κράτος, καθώς το άρθρο 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας βρισκόταν σε ισχύ έως το 1998. Το επίμαχο άρθρο -το οποίο έδωσε αφορμή σε διώξεις λόγω φρονημάτων και χρησιμοποιήθηκε κυρίως ενάντια σε αριστερούς και μειονοτικούς έλληνες πολίτες- έχει μεν καταργηθεί, χωρίς όμως όλα τα θύματά του να έχουν αποκατασταθεί.
Ο ιστορικός Λάμπρος Μπαλτσιώτης, που έχει ασχοληθεί με ζητήματα ιθαγένειας, εξηγεί πώς έχει αλλάξει η αντίληψή μας για την έννοια αυτή, δύο αιώνες μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους. «Το πώς νιώθει ο προπάππος μου Ελληνας διαφέρει πάρα πολύ από το πώς νιώθω εγώ. Πέρα, όμως, απ' αυτό, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι τα ευρωπαϊκά εθνικά κράτη την εποχή που συγκροτήθηκαν είχαν τεράστια γλωσσική και πολιτισμική ποικιλία. Είναι γνωστό και αναφέρεται στη βιβλιογραφία ότι στη Γαλλία, την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, μόλις το 10% του πληθυσμού μιλούσε γαλλικά. Οι υπόλοιποι μιλούσαν οξιτανικές διαλέκτους, γερμανικά, βρετόνικα, βάσκικα. Στην Ελλάδα, την εποχή της Επανάστασης του 1821, ο ένας στους τέσσερεις μιλούσε κάποια αλβανική γλώσσα. Οσο για την κοινότητα των εθίμων και του πολιτισμού, δημιουργήθηκε σταδιακά.
»Το να θεωρείς ότι ο τουρκόφωνος μικρασιάτης πρόσφυγας των αρχών του 20ού αιώνα είχε ίδιο πολιτισμό με τον αλβανόφωνο χριστιανό από τη Θεσπρωτία είναι λάθος. Ούτε καν μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Η πόντια γιαγιά της γυναίκας μου, σε κάποιο χωριό της βόρειας Ελλάδας της δεκαετίας του '30, απαγορευόταν να μιλήσει στον πεθερό της. Μόνο μέσω τρίτου μπορούσε να του απευθύνει το λόγο. Τι σχέση είχε αυτή η γυναίκα με μία φεμινίστρια της καλής κοινωνίας των Αθηνών της ίδιας εποχής; Καμία. Κοινό είχαν ότι ήθελαν να ανήκουν στην ίδια πολιτική κοινότητα.
»Για να καταλήξω στο σήμερα, δεν είναι σοκαριστικό να βλέπεις μια μουσουλμάνα με μαντίλα. Δεν λέω ότι είναι ανώδυνο, ούτε μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι έχουμε μισό εκατομμύριο μουσουλμάνους, αλλά -εάν ανατρέξουμε στο παρελθόν- θα δούμε ότι οι διαφοροποιήσεις ήταν, επίσης, τεράστιες».
Οπως τονίζει ο ιστορικός, πάντως, η απόδοση ιθαγένειας δεν είναι πανάκεια αν δεν υπάρχει μια συνολικότερη πολιτική κράτους δικαίου: «Κατ' εξοχήν παράδειγμα είναι οι Γάλλοι. Στα υποβαθμισμένα προάστια εξεγέρθηκαν γάλλοι πολίτες, δεύτερης και τρίτης γενιάς, παρ' όλα αυτά όμως αποκομμένοι».
Στην Ελλάδα, υποστηρίζει, είχαμε τη μεταφορά του οθωμανικού μοντέλου στα εθνικά κράτη των Βαλκανίων. Από τη Μεγάλη Ιδέα περάσαμε σε ένα πιο εσωστρεφές μοντέλο, μετά το 1922, με τις ανταλλαγές πληθυσμών και τη μετανάστευση, και ένα εξίσου στενό πλαίσιο οριοθέτησης του έθνους με το τέλος του Εμφυλίου. Αποτέλεσμα, ο σημερινός Κώδικας Ιθαγένειας -αν και χρονολογείται μόλις απ' το 2004- είναι στην ουσία προϊόν του μετεμφυλιακού κράτους. Βασισμένος σχεδόν εξ ολοκλήρου στο δίκαιο του αίματος, αποδίδει ιθαγένεια στο «τέκνο του Ελληνα» (προσφάτως και της Ελληνίδας), ασχέτως με το πού κατοικεί. Ετσι, ένας νέος που ήρθε από την Αλβανία το 1993, έχει τελειώσει το σχολείο εδώ και είναι φοιτητής, εάν θεωρηθεί «ομογενής», μπορεί να λάβει την ιθαγένεια· εάν όχι, «δεν θα γίνει Ελληνας ποτέ»! Ενας μπασκετμπολίστας από τη Φλόριντα, αν έχει έναν προπάππο Ελληνα -και ας μη μιλάει λέξη ελληνικά-, είναι «δικό μας παιδί», ειδικά αν βάζει πολλά καλάθια!
Μία διευκρίνιση στα όσα λέει ο Δημήτρης Χριστόπουλος στη συλλογική έρευνα «Τα δικαιώματα στην Ελλάδα 1953-2003». Οι μόνες καταγεγραμμένες περιπτώσεις γρήγορης και απρόσκοπτης απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας είναι: α) Αν είσαι αμνοερίφιο της αλλοδαπής, σε περιόδους μεγάλης ζήτησης, όπως το Πάσχα. β) Αν είσαι αγροτικό προϊόν της αλλοδαπής, που κάποιος μεσάζων θέλει να σε βαφτίσει ντόπιο. γ) Παλαιότερα, αν ήσουν παικταράς της αλλοδαπής, που μπορούσε να γράψει σελίδες δόξας στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού!
Ελληνας γεννιέσαι ή γίνεσαι; Εξαρτάται ποιος ρωτάει. Στην καμπάνια της Ελληνικής Ενωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου κεντρικό σύνθημα είναι «Ελληνας γεννιέσαι και γίνεσαι». Σε διάφορες -ρατσιστικές κυρίως- ιστοσελίδες το «και» έχει επιδεικτικά διαγραφεί και αντικαταστάθηκε από το «δεν», για να δηλώσει ότι το αίμα νερό δεν γίνεται και ότι η περικεφαλαία όταν τη φοράς δεν βγαίνει. Η ηλεκτρονική διαβούλευση έχει πλέον ολοκληρωθεί· όμως, ο δημόσιος διάλογος -επίσημος και ανεπίσημος, ανώνυμος και επώνυμος- συνεχίζεται, και οι τόνοι παραμένουν υψηλοί, αποκτώντας συχνά χαρακτηριστικά κερκίδας. Το αίμα και το χώμα, το γένος, η φυλή, το τι είναι και τι δεν είναι η πατρίδα μας, οι λόγγοι, τα βουνά και το αρχαίο πνεύμα το αθάνατο, όλα βράζουν σε ένα τσουκάλι, μαζί με τους φόβους, τις ελπίδες, τις προκαταλήψεις και τις αγκυλώσεις μας. Τελικά, πόση σημασία αποδίδουμε στον όρο «ιθαγένεια» και τι διαστάσεις έχει πραγματικά;
«Αυτό που πρέπει να διευκρινιστεί είναι ότι οι όροι ιθαγένεια και υπηκοότητα είναι ταυτόσημοι. Συζητάμε, λοιπόν, αμιγώς για μια διαδικασία πολιτογράφησης των νόμιμων μεταναστών, την πρόσβασή τους σε μια σειρά από δικαιώματα και υποχρεώσεις. Οσο η συζήτηση φορτίζεται με όρους εθνικής ταυτότητας τόσο απομακρυνόμαστε από την ουσία του θέματος». Ο Κωστής Παπαϊωάννου, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, έχει τοποθετηθεί δημόσια πάνω στο ζήτημα της ιθαγένειας, θεωρώντας ότι είναι καιρός να συμβαδίσουμε με μια εποχή που ο ίδιος αποκαλεί «τρίτη ιθαγενειακή περίοδο» για την Ελλάδα: «Μέχρι τώρα είχαμε περίπου 90 χρόνια που "Ελληνας γινόσουν". Μετά περάσαμε στο "Ελληνας γεννιέσαι". Τώρα είναι καιρός να φτάσουμε στο "Ελληνας και γεννιέσαι και γίνεσαι". Από τα πρώτα χρόνια ύπαρξης του νεοελληνικού κράτους είχαμε μια συνεχή εδαφική επέκταση. Η επέκταση αυτή σήμαινε και ομάδες πληθυσμιακές που γίνονταν Ελληνες. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή Ελληνες ήταν αυτοί που γεννιόνταν στο ελληνικό έδαφος. Τώρα είναι ώριμες οι συνθήκες να φτάσουμε σε ένα μεικτό σύστημα πολιτογράφησης. Πρόκειται για μια φυσιολογική εξέλιξη, και πρέπει να αξιοποιηθεί ως ισχυρό εργαλείο κοινωνικής ενσωμάτωσης. Θεωρώ ότι είναι λάθος να του προσδίδουμε φορτίσεις περίπου μεταφυσικές.
»Ακριβώς όπως οι έλληνες μετανάστες έγιναν πολίτες κάποιας άλλης χώρας και διατήρησαν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τις παραδόσεις τους, έτσι και παιδιά που έχουν γεννη- θεί εδώ δικαιούνται να πολιτογραφηθούν Ελληνες. Η νέα πραγματικότητα, την οποία καλούμαστε να διαχειριστούμε, αντανακλάται πολύ καθαρά ειδικά στη δεύτερη γενιά. Η δεύτερη γενιά δεν έχει άλλον τόπο. Τόπος τους είναι η Ελλάδα και, αν φανεί έξυπνη, θα είναι και πατρίδα τους. Μια επιθετική λογική που λέει ότι "έτσι είναι, κι αν δεν τους αρέσει να γυρίσουν πίσω" είναι ανεδαφική και αδιέξοδη».
Τι σημαίνει, όμως, ιθαγένεια και γιατί γίνεται τόσος ντόρος; «Ιθαγένεια είναι ο νομικός δεσμός ενός ατόμου με ένα κράτος. Αν ο δεσμός αυτός υπάρχει, λέμε ότι το άτομο αυτό είναι πολίτης του συγκεκριμένου κράτους». Ετσι ορίζεται η ιθαγένεια σε ενημερωτικό φυλλάδιο του υπουργείου Εσωτερικών που μοιραζόταν μέχρι πρόσφατα στους ενδιαφερόμενους μετανάστες, αλλοδαπούς και ομογενείς. Στο ίδιο γαλανόλευκο φυλλάδιο διευκρινίζονται έννοιες όπως η «εθνικότητα» («ο δεσμός ενός ατόμου ως προς ένα ορισμένο έθνος»), η «πολιτογράφηση», ο «αλλοδαπός», ο «ομογενής» και ο «αλλογενής». Στο τέλος, αφού όλα περιγράφονται με απλά και λογικά βήματα, οι τότε υπουργοί αποχαιρετούν τους «φίλους και φίλες» με την ευχή «να γίνει η Ελλάδα και δική σας πατρίδα» με «τη λιγότερη δυνατή ταλαιπωρία», φιλοδωρώντας τους με ένα απόσπασμα από τον Ελύτη: «Ομορφη και παράξενη πατρίδα ωσάν αυτή που μου 'λαχε δεν είδα».
Στην πράξη, η «λιγότερη δυνατή ταλαιπωρία» μπορεί να σημαίνει και μια δεκαετία με την υπόθεσή τους στα συρτάρια. Με αποτέλεσμα, το ισχύον καθεστώς να είναι νόμιμα αδιαφανές· χαρακτηριστικό είναι πως ούτε στο υπουργείο Εσωτερικών, στη Διεύθυνση Ιθαγένειας, όπου απευθυνθήκαμε, είχαν σαφή και συνολική εικόνα για όλες τις αιτήσεις που γίνονται τα τελευταία χρόνια και σε ποιο ποσοστό εγκρίνονται, με το σκεπτικό ότι οι αιτήσεις «κατατίθενται στις νομαρχίες και δεν μπορούμε να οριστικοποιήσουμε τη μονάδα χρόνου», καθώς οι νομαρχίες δεν στέλνουν πάντα συγκεντρωτικά στοιχεία.
Το αν είσαι Ελληνας ή όχι, το αν θα γίνεις ή αν πράγματι γεννήθηκες, έστω αν είχες ρίζες από κάποιον προπάππο που ήταν γραμμένος στα δημοτολόγια, αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια της εκάστοτε επιτροπής πολιτογράφησης, αλλά κυρίως στην πολιτική βούληση του υπουργείου Εσωτερικών. «Από τα αιτήματα πολιτογράφησης αλλοδαπών πολύ λίγα γίνονται δεκτά» αναφέρει ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη, σημειώνοντας ότι εκκρεμούν 28.000 φάκελοι - ενώ το γεγονός ότι η απόρριψη αίτησης είναι παντελώς ανέλεγκτη «γεννά την καχυποψία των ενδιαφερομένων, υπονομεύει την εμπιστοσύνη στους θεσμούς και αφήνει περιθώρια για εικασίες σχετικά με αδιαφάνεια και αυθαιρεσία». Η έκθεση επιβεβαιώνει διπλωματι- κά κάτι που είχα συμπεράνει από ανεπίσημες συζητήσεις, χωρίς να πέσω από τα σύννεφα: ότι και για να γίνεις Ελληνας, το «κονέ» μετράει.
Οπως ορίζεται από το νόμο, η επιτροπή πολιτογράφησης αποτελείται από τρεις προϊσταμένους του υπουργείου και δύο πανεπιστημιακούς και γνωμοδοτεί προς τον υπουργό για την «επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας, της Ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού, καθώς και για το ήθος και την προσωπικότητα» του υποψηφίου. Οι γενικοί αυτοί όροι, καθώς και η εξαίρεση των αποφάσεων της διοίκησης από κάθε αιτιολόγηση ή χρονική προθεσμία, ευνοεί αποφάσεις που ίσως να εξυπηρετούν κατά καιρούς την ιδέα περί «εθνικής ασφάλειας», συχνά όμως αδικούν ανθρώπους και πληθυσμιακές ομάδες. Δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι πρόσφατα οι Ελληνες της Κωνσταντινούπολης δεν λάμβαναν την ελληνική ιθαγένεια, πιθανόν με το σκεπτικό ότι έτσι θα αποδυναμωθεί ο εκεί ελληνισμός.
Αντίστοιχα, το ρατσιστικό - γηπεδικό σύνθημα «Δεν θα γίνεις Ελληνας ποτέ, Αλβανέ, Αλβανέ!» αποτέλεσε κυρίαρχη πολιτική γραμμή για μεγάλο χρονικό διάστημα, αφού οι Αλβανοί που ζουν στη χώρα μας, αν δεν είχαν την τύχη ή την εξυπνάδα να δηλώσουν ομογενείς, σπάνια κατάφερναν να πολιτογραφηθούν (ακόμα κι αν πληρούσαν τις τυπικές προϋποθέσεις), ενώ έως πρόσφατα δεν έπαιρναν καν απάντηση, παρά μόνο προφορικά.
Μια συνηθισμένη σύγχυση είναι πως άλλο σημαίνει «ιθαγένεια» και άλλο «υπηκοότητα». Κι όμως, όπως διευκρινίζει ο καθηγητής Δημήτρης Χριστόπουλος σε σχετική μελέτη του, «Ιθαγένεια, υπηκοότητα και ιδιότητα του πολίτη έχουν το ίδιο νόημα. Στην Ελλάδα, για λόγους που σχετίζονται με τη χρήση και τη σημασία του όρου "γένος" για τη συγκρότηση του ελληνικού έθνους και λαού, χρησιμοποιήθηκε ευθύς από τον 19ο αιώνα η "ιθαγένεια" αντί των άλλων. Γι' αυτόν το λόγο και τη χρησιμοποιούμε, μολονότι η λέξη παραπέμπει σε προνεωτερικές σημασιοδοτήσεις».
Προνεωτερικές σημασιοδοτήσεις και νομικοί όροι στα λατινικά, όπως το «jus sanguinis» και «jus soli» (το δίκαιο του αίματος και το δίκαιο του εδάφους), μπορεί να ακούγονται ακατανόητα στα μη μυημένα αφτιά, όμως εξίσου ακατανόητες ακούγονται πολλές από τις ισχύουσες διατάξεις του κώδικα ιθαγένειας - όπως το ότι η επιτροπή πολιτογράφησης δεν λογοδοτεί σε κανέναν για τις αποφάσεις της. Μία βασική διαφορά του προτεινόμενου νομοσχεδίου είναι πως, το αργότερο σε έναν χρόνο από την κατάθεση της αίτησης, πρέπει να υπάρχει κάποια απόφαση και να είναι αιτιολογημένη. Αρα, αν θεωρείς ότι αδικήθηκες, έχεις το δικαίωμα να υποβάλεις ένσταση.
Το «Ελληνας γίνεσαι επειδή έτσι τους αρέσει» ίσαμε πρόσφατα είχε και την αντίθετη όψη του ίδιου νομίσματος: Ελληνας ξεγίνεσαι επειδή δεν τους αρέσεις. Επειδή θεωρείσαι ανάξιος να φέρεις την ιδιότητα του έλληνα πολίτη, ανεπιθύμητος, αλλογενής ή επειδή ζυγίστηκες στο ζύγι της εθνικής συνείδησης και βρέθηκες λειψός. Δεκάδες χιλιάδες έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες και «αλλογενείς» στερήθηκαν την ιθαγένεια από το μετεμφυλιακό, το χουντικό, αλλά και το μεταπολιτευτικό κράτος, καθώς το άρθρο 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας βρισκόταν σε ισχύ έως το 1998. Το επίμαχο άρθρο -το οποίο έδωσε αφορμή σε διώξεις λόγω φρονημάτων και χρησιμοποιήθηκε κυρίως ενάντια σε αριστερούς και μειονοτικούς έλληνες πολίτες- έχει μεν καταργηθεί, χωρίς όμως όλα τα θύματά του να έχουν αποκατασταθεί.
Ο ιστορικός Λάμπρος Μπαλτσιώτης, που έχει ασχοληθεί με ζητήματα ιθαγένειας, εξηγεί πώς έχει αλλάξει η αντίληψή μας για την έννοια αυτή, δύο αιώνες μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους. «Το πώς νιώθει ο προπάππος μου Ελληνας διαφέρει πάρα πολύ από το πώς νιώθω εγώ. Πέρα, όμως, απ' αυτό, είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι τα ευρωπαϊκά εθνικά κράτη την εποχή που συγκροτήθηκαν είχαν τεράστια γλωσσική και πολιτισμική ποικιλία. Είναι γνωστό και αναφέρεται στη βιβλιογραφία ότι στη Γαλλία, την περίοδο της Γαλλικής Επανάστασης, μόλις το 10% του πληθυσμού μιλούσε γαλλικά. Οι υπόλοιποι μιλούσαν οξιτανικές διαλέκτους, γερμανικά, βρετόνικα, βάσκικα. Στην Ελλάδα, την εποχή της Επανάστασης του 1821, ο ένας στους τέσσερεις μιλούσε κάποια αλβανική γλώσσα. Οσο για την κοινότητα των εθίμων και του πολιτισμού, δημιουργήθηκε σταδιακά.
»Το να θεωρείς ότι ο τουρκόφωνος μικρασιάτης πρόσφυγας των αρχών του 20ού αιώνα είχε ίδιο πολιτισμό με τον αλβανόφωνο χριστιανό από τη Θεσπρωτία είναι λάθος. Ούτε καν μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Η πόντια γιαγιά της γυναίκας μου, σε κάποιο χωριό της βόρειας Ελλάδας της δεκαετίας του '30, απαγορευόταν να μιλήσει στον πεθερό της. Μόνο μέσω τρίτου μπορούσε να του απευθύνει το λόγο. Τι σχέση είχε αυτή η γυναίκα με μία φεμινίστρια της καλής κοινωνίας των Αθηνών της ίδιας εποχής; Καμία. Κοινό είχαν ότι ήθελαν να ανήκουν στην ίδια πολιτική κοινότητα.
»Για να καταλήξω στο σήμερα, δεν είναι σοκαριστικό να βλέπεις μια μουσουλμάνα με μαντίλα. Δεν λέω ότι είναι ανώδυνο, ούτε μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι έχουμε μισό εκατομμύριο μουσουλμάνους, αλλά -εάν ανατρέξουμε στο παρελθόν- θα δούμε ότι οι διαφοροποιήσεις ήταν, επίσης, τεράστιες».
Οπως τονίζει ο ιστορικός, πάντως, η απόδοση ιθαγένειας δεν είναι πανάκεια αν δεν υπάρχει μια συνολικότερη πολιτική κράτους δικαίου: «Κατ' εξοχήν παράδειγμα είναι οι Γάλλοι. Στα υποβαθμισμένα προάστια εξεγέρθηκαν γάλλοι πολίτες, δεύτερης και τρίτης γενιάς, παρ' όλα αυτά όμως αποκομμένοι».
Στην Ελλάδα, υποστηρίζει, είχαμε τη μεταφορά του οθωμανικού μοντέλου στα εθνικά κράτη των Βαλκανίων. Από τη Μεγάλη Ιδέα περάσαμε σε ένα πιο εσωστρεφές μοντέλο, μετά το 1922, με τις ανταλλαγές πληθυσμών και τη μετανάστευση, και ένα εξίσου στενό πλαίσιο οριοθέτησης του έθνους με το τέλος του Εμφυλίου. Αποτέλεσμα, ο σημερινός Κώδικας Ιθαγένειας -αν και χρονολογείται μόλις απ' το 2004- είναι στην ουσία προϊόν του μετεμφυλιακού κράτους. Βασισμένος σχεδόν εξ ολοκλήρου στο δίκαιο του αίματος, αποδίδει ιθαγένεια στο «τέκνο του Ελληνα» (προσφάτως και της Ελληνίδας), ασχέτως με το πού κατοικεί. Ετσι, ένας νέος που ήρθε από την Αλβανία το 1993, έχει τελειώσει το σχολείο εδώ και είναι φοιτητής, εάν θεωρηθεί «ομογενής», μπορεί να λάβει την ιθαγένεια· εάν όχι, «δεν θα γίνει Ελληνας ποτέ»! Ενας μπασκετμπολίστας από τη Φλόριντα, αν έχει έναν προπάππο Ελληνα -και ας μη μιλάει λέξη ελληνικά-, είναι «δικό μας παιδί», ειδικά αν βάζει πολλά καλάθια!
Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2010
Η αρνητική εικόνα δεν οφείλεται μόνο στο έλλειμμα και στο χρέος
Άγγελος Στάγκος
Αν κάποιοι έχουν ευνοηθεί σ΄ αυτή τη ζωή από την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ τότε, στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση σήμερα, είναι οι αγρότες. Πακτωλός κονδυλίων έχει εισρεύσει στη Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια για την ενίσχυσή τους, την προστασία της παραγωγής τους, την αποζημίωσή τους από πραγματικές ή ψεύτικες θεομηνίες, την επιμόρφωσή τους, την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών τους, την ανάπτυξη του αγροτουρισμού σε αρκετές περιοχές και γενικά τον πλουτισμό τους. Από κοντά τα φάρμακα, τα λιπάσματα και η σπατάλη των νερών για να αυγαταίνει η παραγωγή τους, συχνότατα σε βάρος του υδροφόρου ορίζοντα και της υγείας των καταναλωτών. Αφήστε τις αυξήσεις των συντάξεων χωρίς εισφορές, τις απαλλαγές από τους φόρους και τη φοροδιαφυγή, τα φτηνά καύσιμα, τις ενισχύσεις ακόμη και με το πρόσφατο επίδομα αλληλεγγύης που το τσέπωσαν χωρίς να ντρέπονται ακόμη και τσιφλικάδες.
Ας μη μπούμε σε λεπτομέρειες για το πώς χρησιμοποιήθηκαν όλα αυτά τα λεφτά, ούτε για το επίπεδο ζωής των ελλήνων αγροτών, που σίγουρα δεν είναι χειρότερο από εκείνο των κατοίκων των πόλεων σε μέσους όρους. Εκείνο όμως που διαπιστώνεται μόνιμα είναι ότι οι αγρότες έχουν ασυλία και αντιμετωπίζονται με δέος από την πολιτική εξουσία και από τα ηλεκτρονικά μήντια, όπως ακριβώς και το ΚΚΕ, που συνηθίζει να μπαίνει μπροστάρης όταν κατεβάζουν τις τεθωρακισμένες μεραρχίες των τρακτέρ για να κλείσουν τους δρόμους. Παραβιάζουν τους νόμους και τις γραφές, παρακωλύουν τις συγκοινωνίες και την διακίνηση, δημιουργούν προβλήματα στη ζωή όλων μας, απαιτούν και επαιτούν. Συνεχώς, κάθε χρόνο, χωρίς να επιβάλλεται ο νόμος από τα αρμόδια όργανα και τις κυβερνήσεις και με τη μεγαλύτερη δυνατή προβολή. Τα κανάλια στέλνουν δημοσιογράφους στα μπλόκα, τους καθιστούν ομήρους στα χέρια των μπλοκαδόρων και αν τολμήσουν να μεταδώσουν το παραμικρό που θα τους ενοχλεί μπορούμε να φανταστούμε όλοι τι θα πάθουν…
Αυτή η κατάσταση που ζούμε πάλι σήμερα με τους αγρότες είναι ακόμη μία από εκείνες που έχουν συμβάλει εδώ και χρόνια για να δημιουργηθεί η κακή εικόνα της χώρας μας. Γιατί η τόσο αρνητική αντιμετώπισή μας από τα ξένα μήντια και οι τρομερές πιέσεις που ασκούνται επάνω μας από τις Βρυξέλλες και τις κυβερνήσεις των εταίρων μας, δεν οφείλονται αποκλειστικά και μόνο στα ελλείμματα, τα χρέη και το δυσμενές ισοζύγιο πληρωμών. Πρόκειται για την έκφραση μας συσσωρευμένης οργής που οφείλεται στη συλλογική συμπεριφορά μας, σχεδόν σε όλα τα επίπεδα. Από την αγένεια και την αρπαχτική συμπεριφορά των ταξιτζήδων, μέχρι τις πανάκριβες και άθλιες υπηρεσίες που τους παρέχουμε όταν έρχονται για διακοπές. Από την έλλειψη σεβασμού προς το περιβάλλον μέχρι τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους που τα βρίσκουν κλειστά όταν τα επισκέπτονται. Από τις άθλιες και βρώμικες πόλεις μας, μέχρι την εύκολη ζωή και την επίδειξη του πλούτου με τα πανάκριβα αυτοκίνητα, που τόσα πολλά δεν βλέπουν στις πατρίδες τους. Από τη συμπεριφορά των οπαδών-χουλιγκάνων στα γήπεδα, μέχρι τις καθημερινές τρομοκρατικές ενέργειες και την αύξηση της εγκληματικότητας. Από τα άθλια πανεπιστήμια μέχρι την αφασία της αστυνομίας. Από τα ψευδή στατιστικά στοιχεία μέχρι τα πρόστιμα για τις χωματερές.
Όλα αυτά και άλλα πολλά έχουν επιδράσει αθροιστικά στη δημιουργία της αρνητικής εικόνας της Ελλάδας. Και τώρα που έφθασε το πλήρωμα του χρόνου, όλοι βαράνε, αφού μας πληρώνουν άλλωστε!
Αν κάποιοι έχουν ευνοηθεί σ΄ αυτή τη ζωή από την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ τότε, στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση σήμερα, είναι οι αγρότες. Πακτωλός κονδυλίων έχει εισρεύσει στη Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια για την ενίσχυσή τους, την προστασία της παραγωγής τους, την αποζημίωσή τους από πραγματικές ή ψεύτικες θεομηνίες, την επιμόρφωσή τους, την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών τους, την ανάπτυξη του αγροτουρισμού σε αρκετές περιοχές και γενικά τον πλουτισμό τους. Από κοντά τα φάρμακα, τα λιπάσματα και η σπατάλη των νερών για να αυγαταίνει η παραγωγή τους, συχνότατα σε βάρος του υδροφόρου ορίζοντα και της υγείας των καταναλωτών. Αφήστε τις αυξήσεις των συντάξεων χωρίς εισφορές, τις απαλλαγές από τους φόρους και τη φοροδιαφυγή, τα φτηνά καύσιμα, τις ενισχύσεις ακόμη και με το πρόσφατο επίδομα αλληλεγγύης που το τσέπωσαν χωρίς να ντρέπονται ακόμη και τσιφλικάδες.
Ας μη μπούμε σε λεπτομέρειες για το πώς χρησιμοποιήθηκαν όλα αυτά τα λεφτά, ούτε για το επίπεδο ζωής των ελλήνων αγροτών, που σίγουρα δεν είναι χειρότερο από εκείνο των κατοίκων των πόλεων σε μέσους όρους. Εκείνο όμως που διαπιστώνεται μόνιμα είναι ότι οι αγρότες έχουν ασυλία και αντιμετωπίζονται με δέος από την πολιτική εξουσία και από τα ηλεκτρονικά μήντια, όπως ακριβώς και το ΚΚΕ, που συνηθίζει να μπαίνει μπροστάρης όταν κατεβάζουν τις τεθωρακισμένες μεραρχίες των τρακτέρ για να κλείσουν τους δρόμους. Παραβιάζουν τους νόμους και τις γραφές, παρακωλύουν τις συγκοινωνίες και την διακίνηση, δημιουργούν προβλήματα στη ζωή όλων μας, απαιτούν και επαιτούν. Συνεχώς, κάθε χρόνο, χωρίς να επιβάλλεται ο νόμος από τα αρμόδια όργανα και τις κυβερνήσεις και με τη μεγαλύτερη δυνατή προβολή. Τα κανάλια στέλνουν δημοσιογράφους στα μπλόκα, τους καθιστούν ομήρους στα χέρια των μπλοκαδόρων και αν τολμήσουν να μεταδώσουν το παραμικρό που θα τους ενοχλεί μπορούμε να φανταστούμε όλοι τι θα πάθουν…
Αυτή η κατάσταση που ζούμε πάλι σήμερα με τους αγρότες είναι ακόμη μία από εκείνες που έχουν συμβάλει εδώ και χρόνια για να δημιουργηθεί η κακή εικόνα της χώρας μας. Γιατί η τόσο αρνητική αντιμετώπισή μας από τα ξένα μήντια και οι τρομερές πιέσεις που ασκούνται επάνω μας από τις Βρυξέλλες και τις κυβερνήσεις των εταίρων μας, δεν οφείλονται αποκλειστικά και μόνο στα ελλείμματα, τα χρέη και το δυσμενές ισοζύγιο πληρωμών. Πρόκειται για την έκφραση μας συσσωρευμένης οργής που οφείλεται στη συλλογική συμπεριφορά μας, σχεδόν σε όλα τα επίπεδα. Από την αγένεια και την αρπαχτική συμπεριφορά των ταξιτζήδων, μέχρι τις πανάκριβες και άθλιες υπηρεσίες που τους παρέχουμε όταν έρχονται για διακοπές. Από την έλλειψη σεβασμού προς το περιβάλλον μέχρι τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους που τα βρίσκουν κλειστά όταν τα επισκέπτονται. Από τις άθλιες και βρώμικες πόλεις μας, μέχρι την εύκολη ζωή και την επίδειξη του πλούτου με τα πανάκριβα αυτοκίνητα, που τόσα πολλά δεν βλέπουν στις πατρίδες τους. Από τη συμπεριφορά των οπαδών-χουλιγκάνων στα γήπεδα, μέχρι τις καθημερινές τρομοκρατικές ενέργειες και την αύξηση της εγκληματικότητας. Από τα άθλια πανεπιστήμια μέχρι την αφασία της αστυνομίας. Από τα ψευδή στατιστικά στοιχεία μέχρι τα πρόστιμα για τις χωματερές.
Όλα αυτά και άλλα πολλά έχουν επιδράσει αθροιστικά στη δημιουργία της αρνητικής εικόνας της Ελλάδας. Και τώρα που έφθασε το πλήρωμα του χρόνου, όλοι βαράνε, αφού μας πληρώνουν άλλωστε!
Δεν φτανουν "οι καλοι,τίμιοι,και εργατικοί.
θα ήθελα να σταθώ στις επισημάνσεις του ΙΟΒΕ [βλεπε Ι.Στουρναρης - απο τους ανθρωπους "κλειδια" για την εισοδο της χώρας στην ΟΝΕ και στενος συνεργατης του Σιμητη στο παρελθόν] οι οποιες ελαβαν απο τα ΜΜΕ μονο τα 5 λεπτα δημοσιότητας που δικαίούταν [?] κατα τον Andy. Ζηταει λοιπον ο ΙΟΒΕ απο τον πρωθυπουργό "να επιβάλει ο ίδιος αμέσως τα μέτρα οικονομικής πολιτικής και τους κανόνες διοίκησης που απαιτούνται,χωρις αμφιταλαντεύσεις και καθυστερήσεις στη λήψη αποφάσεων,ούτε για διαδικασίες διαβούλευσης που ταιριάζουν και είναι θεμιτές σε περιόδους ομαλότητας,γιατί μπορεί κάτω από συνθήκες εκτάκτου ανάγκης, που έχει δημιουργήσει η οικονομική κρίση,να έχουν υπέρμετρο και μη αναστρέψιμο κόστος".Tο IOBE προτάσσει ως άμεσο στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας και την ανάκτηση της αξιοπιστίας στις διεθνείς αγορές και προτείνει δύο παράλληλες προσαρμογές,στα δημοσιοοικονομικά και στην ανταγωνιστικότητα. Επισημαινει οτι ενδεχόμενη αποτυχία στους δύο αυτούς τομείς θα οδηγήσει την οικονομία σε βαθιά ύφεση και μεγάλη ανεργία. Διατυπώνει επίσης αιχμές για την κ.Κατσελη και τα μέτρα κατα των τραπεζων κατα την γνώμη σωστα αφού οταν έχεις μια καρεκλα πανω στην οποια καθεσαι δεν προσπαθεις πρώτα να πριονισεις το μοναδικό γερό ποδάρι που έχει,αλλα να σταθεροποιησεις τα υπόλοιπα τρια. Ο δρόμος για την σωτηρία της ελληνικης οικονομιας περναει μέσα απο τον εκσυγχρονισμό του κρατους [μειωση αριθμού υπαλλήλων, περικοπές των επιδομάτων,αναβάθμιση και επαναξιολογηση των παρεχομενων υπηρεσιων],τον επανασχεδιασμό του ασφαλιστικού συστηματος,τον περιορισμό της φοροδιαφυγης και φυσικά την βελτιωση της ανταγωνιστικότητας [άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων - κυριως αυτων που έχουν άμεση σχέση με το κόστος παραγωγής και διακίνησης προϊόντων και υπηρεσιών,άνοιγμα των αγορών,την διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας με τον περιορισμό της γραφειοκρατιας,κλπ]. Ολα αυτά πρεπει να εντασονται σε ενα μακροπροθεσμο αναπτυξιακο σχεδιο. Ομως πρεπει να γινει κατανοητό οτι σ'αυτη την φαση το μονο δημιουργικο που μπορουμε να κανουμε ειναι το θεσουμε τις βασεις για την μελλοντική αναπτυξη. Πρεπει "να κρατησουμε το κεφαλι εξω απο το νερο" που λεει κι ο Μιμης. Νομιζω οτι η κυβερνηση [η οποια - συμφωνώ με τον Στελιο - εχει διαθεση αλλα στερείται ξεκαθαρου σχεδιου και αποφασιστικοτητας] περναει το λαθος μύνημα οτι διαπραγματευομαστε για όλα και με ολους. Οι καταστασεις ομως ειναι κρίσιμες για μας και πολυ περισσοτερο για τα παιδια μας. Ο Γ.Α.Π και η κυβερνηση του πρεπει να ξεκαθαρισει οτι για καποια πραγματα δεν υπάρχει περιθωριο διαπραγματευσης και υπαναχωρησης. Ορισμενα πραγματα πρεπει να γινουν τωρα και με συγκεκριμενο τροπο! Οταν γινει ξεκαθαρη η θεληση της κυβερνησης να προχωρήσει αμεσα σε αποφασεις και λύσεις ανεξαρτητου κόστους και αντιδρασεων,το "καρο" θα ξεκολλησει απο την λάσπη,θα αρχισει να κινείται και τα αποτελεσματα των προσπαθειων θα φανούν αργα ή γρήγορα.Οσο καθυστερει τοσο θα δυσκολευουν τα πραγματα. Χρειαζεται αληθινη "επανασταση" στην δημοσια διοικηση και την οικονομια.Στις επαναστασεις παντα "χύνεται αίμα" αδίκων και δικαιων. Χρειαζεται η χώρα σήμερα ηγεσία αξια και αποφασιστική,με συναισθηση της αποστολης και των ευθυνων της. Δεν φτανουν "οι καλοι,τίμιοι,και εργατικοί" ανθρωποι! Προσωπικά θεωρώ "επικινδυνο" υπο της παρουσες συνθηκες τον μειλίχιο και ευγενικό Γ.Παπανδρεου. Τον θέλω "αγριο" και αποφασιστικό. Αλλιως τον επόμενο πρωθυπουργο της χώρας θα τον λένε "Fritz","Frutz","Frautz" που λεει κι ο Τραγκας ...
"Αστική συνείδηση" στην Ελλάδα
Ή "Αστική Τάξη" και η "Αστική συνείδηση" στην Ελλάδα!
Πολλές φορές προσπαθώ να σκεφτώ για ποιο λόγο το Ελληνικό κράτος, η κοινωνία μας, αλλά και ο καθένας προσωπικά, έχουμε μείνει κοινωνικά, επαγγελματικά και πνευματικά στάσιμοι σε ένα πολύ χαμηλό επίπεδο και χωλένουμε πραγματικά ώστε να μπορέσουμε να ακολουθήσουμε τους ρυθμούς ανάπτυξης των Ευρωπαίων εταίρων μας. Πιστεύω ότι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο η ελληνική κοινωνία προχωράει με τόσο αργά βήματα είναι η ανυπαρξία -στην πραγματικότητα γιατί θεωρητικά υπάρχει- της αστικής τάξης.
Εξ αρχής, αν θα μπορούσα να δώσω έναν ορισμό για το τι είναι η ¨Αστική Τάξη", θα έλεγα ότι πρόκειται για ένα σύνολο ανθρώπων οι οποίοι βρίσκονται κοινωνικά και οικονομικά στα ενδιάμεσα στρώματα -γι' αυτό χαρακτηρίζεται και ως "μεσαία τάξη"- της καπιταλιστικής κοινωνίας, ενώ παράλληλα έχουν αυξημένο μορφωτικό επίπεδο. Επαγγελματικά, μιλάμε για την μερίδα των εμπόρων, των μεσαίιων και μεγάλων επιχηρηματιών και των βιοτεχνών οι οποίοι κοινωνιολογικά εντάσονται ενδιάμεσα της εργατικής και την ανώτερης κοινωνικής τάξης και που κατέχουν τα μέσα παραγωγής σε ένα καπιταλιστικό σύστημα.
Παρόλο, όμως, που τα χαρακτηριστικά της Ελληνικής κοινωνίας (καπιταλιστικό σύστημα, δημοκρατία, παιδεία, αστικά κέντρα, οικονομική δραστηριότητα) φανερώνουν ότι πρόκειται για μια αστική κοινωνία, στην ουσία δεν υπάρχει ούτε κατά διάνοια.
Ενώ στην κεντρική Ευρώπη η αστική τάξη δημιουργήθηκε έπειτα από ζημώσεις αιώνων και επαναστάσεις και επιρεάστηκε από πνευματικά ρεύματα, στην Ελλάδα άρχισε να δημιουργείται μεταπολεμικά και μάλιστα με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Χιλιάδες πολίτες μέσα σε λίγες δεκαετίες άφησαν τις επαρχιακές πόλεις και τα χωριά, την ηρεμία και ησυχία της αγροτικής ζωής, καθώς και τον κλειστό κοινωνικό περίγυρο και άρχισαν μαζικά να συσορεύονται στα αστικά κέντρα ώστε να γίνουν μέλη, πλέον, μιας αστικής κοινωνίας.
Μιας κοινωνίας που διέφερε κατά πολύ από αυτή που είχαν μάθει να ζούνε μέχρι τότε. Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, οι γρήγοροι ρυθμοί των μεγαλουπόλεων και ο έντονος ανταγωνισμός είναι κάποια χαρακτηριστικά που συντέλεσαν στο να είναι αδύνατη την ομαλή προσαρμογή των ανθρώπων σε αυτά τα καινούρια δεδομένα. Ξαφνικά βρέθηκαν σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους ανθρώπους οι οποίοι διεκδικούσαν με τη σειρά τους μια σταθερή θέση εργασίας, μια μόνιμη στέγη και γενικότερα αποδοχή και διάκριση.
Έτσι, στην αρχή μιας και όλα ήταν άγνωστα, και όπως κάνουν σχεδόν όλοι οι άνθρωποι μπρος το άγνωστο, αισθάνθηκαν ότι έπρεπε να αμυνθούν. Έβλεπαν τους συνανθρώπους τους σαν αντιπάλους και με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης να τους καθοδηγεί μετά από λίγο καιρό πέρασαν στην επίθεση. Έγιναν, το αντίθετο από αυτό που θα περίμενε κανείς, αντικοινωνικοί. Και αυτή η αντικοινωνικότητα και η επιθετικότητα είναι που έγινε κανόνας. Κανόνες και νόμοι προσωπικοί που βρίσκονται πάνω ακόμα και από τους κανόνες λειτουργίας του κράτους. -Όταν κάποιος βάζει το αυτοκίνητό του στο πεζοδρόμιο και το κλείνει, πρώτα σκέφτεται την προσωπική του επιβίωση, το πως θα βολέψει το αμάξι του, και μετά το δίκαιο και το ότι στερεί από κάποιον το δικαίωμα να περπατάει στα πεζοδρόμια.-
Από τη μια, λοιπόν, έχουμε τον Έλληνα αστό που ποτέ δεν απέκτησε ταξική συνείδηση και ενώ δεν δέχτηκε, ουσιαστικά, ποτέ τον κομμουνισμό, δεν ασπάστηκε ποτέ πλήρως και το καπιταλιστικό σύστημα. Η εργασία και η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα ταυτίστηκε ουσιαστικά με το δημόσιο. Η οικονομία μας έγινε κρατικοδίαιτη και οι πολίτες εξαρτώμενοι από το κράτος. Το όνειρο του κάθε Έλληνα να έχει όσο γίνεται λιγότερες ευθύνες χωρίς να μοχθεί πολύ έγινε πραγματικότητα. Μια κατάσταση που, όμως, συντηρούσε την στασιμότητα και όχι την ανάπτυξη.
Αντίθετα, από την άλλη πλευρά, στην Ευρώπη, η ανάπτυξη του εμπορίου, της βιοτεχνίας, της βιομηχανίας, της επιχειρηματικότητας, τις τεχνολογίας και των επιστημών, είχαν πάρει το "δρόμο" τους και οι άνθρωποι της αστικής τάξης είχαν αναπτύξει μια σχέση συνεργασίας αλλά και αντιπαλότητας με τους κρατικούς μηχανισμούς. Εμείς κυριολεκτικά ταυτιστήκαμε, γίναμε ένα, κράτος και πολίτες. Το αποτέλεσμα ήταν να μπούμε σε ένα φαύλο κύκλο. Η ανάπτυξη και η πρόοδος να προχωράνε με πολύ αργά βήματα. Βολεμένοι οι περισσότεροι στις θέσεις τους από τη μια ζητάνε μεγάλες αλλαγές, διαφάνεια, καλύτερες συνθήκες για επιχειρηματικότητα και από την άλλη να φοβούνται να σηκώσουν ανάστημα τους μήπως και χαλάσουν τη "συνεργασία" τους με το κράτος.
Η δημιουργία, λοιπόν, της αστικής τάξης και κατά προέκταση αστικής συνείδησης, κανονικά, θα προϋποθέτει σύγκρουση με το κράτος, την Εκκλησία και την ανώτερη τάξη. Θα έφερνε νέες ιδέες, καινούριες αντιλήψεις, ανοικτά μυαλά, μακρυά από εθνικιστικές ιδεολογίες και θρησκείες. Δυστυχώς, όμως, σήμερα μπορούμε να μιλάμε μόνο για μικροαστούς που δεν λειτουργούν βάση κανόνων και νόμων που οι ίδιοι απαίτησαν και ακολουθούν, αλλά στο "περίπου", με βάση την προσωπική τους κρίση.
Πολλές φορές προσπαθώ να σκεφτώ για ποιο λόγο το Ελληνικό κράτος, η κοινωνία μας, αλλά και ο καθένας προσωπικά, έχουμε μείνει κοινωνικά, επαγγελματικά και πνευματικά στάσιμοι σε ένα πολύ χαμηλό επίπεδο και χωλένουμε πραγματικά ώστε να μπορέσουμε να ακολουθήσουμε τους ρυθμούς ανάπτυξης των Ευρωπαίων εταίρων μας. Πιστεύω ότι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο η ελληνική κοινωνία προχωράει με τόσο αργά βήματα είναι η ανυπαρξία -στην πραγματικότητα γιατί θεωρητικά υπάρχει- της αστικής τάξης.
Εξ αρχής, αν θα μπορούσα να δώσω έναν ορισμό για το τι είναι η ¨Αστική Τάξη", θα έλεγα ότι πρόκειται για ένα σύνολο ανθρώπων οι οποίοι βρίσκονται κοινωνικά και οικονομικά στα ενδιάμεσα στρώματα -γι' αυτό χαρακτηρίζεται και ως "μεσαία τάξη"- της καπιταλιστικής κοινωνίας, ενώ παράλληλα έχουν αυξημένο μορφωτικό επίπεδο. Επαγγελματικά, μιλάμε για την μερίδα των εμπόρων, των μεσαίιων και μεγάλων επιχηρηματιών και των βιοτεχνών οι οποίοι κοινωνιολογικά εντάσονται ενδιάμεσα της εργατικής και την ανώτερης κοινωνικής τάξης και που κατέχουν τα μέσα παραγωγής σε ένα καπιταλιστικό σύστημα.
Παρόλο, όμως, που τα χαρακτηριστικά της Ελληνικής κοινωνίας (καπιταλιστικό σύστημα, δημοκρατία, παιδεία, αστικά κέντρα, οικονομική δραστηριότητα) φανερώνουν ότι πρόκειται για μια αστική κοινωνία, στην ουσία δεν υπάρχει ούτε κατά διάνοια.
Ενώ στην κεντρική Ευρώπη η αστική τάξη δημιουργήθηκε έπειτα από ζημώσεις αιώνων και επαναστάσεις και επιρεάστηκε από πνευματικά ρεύματα, στην Ελλάδα άρχισε να δημιουργείται μεταπολεμικά και μάλιστα με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Χιλιάδες πολίτες μέσα σε λίγες δεκαετίες άφησαν τις επαρχιακές πόλεις και τα χωριά, την ηρεμία και ησυχία της αγροτικής ζωής, καθώς και τον κλειστό κοινωνικό περίγυρο και άρχισαν μαζικά να συσορεύονται στα αστικά κέντρα ώστε να γίνουν μέλη, πλέον, μιας αστικής κοινωνίας.
Μιας κοινωνίας που διέφερε κατά πολύ από αυτή που είχαν μάθει να ζούνε μέχρι τότε. Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, οι γρήγοροι ρυθμοί των μεγαλουπόλεων και ο έντονος ανταγωνισμός είναι κάποια χαρακτηριστικά που συντέλεσαν στο να είναι αδύνατη την ομαλή προσαρμογή των ανθρώπων σε αυτά τα καινούρια δεδομένα. Ξαφνικά βρέθηκαν σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους ανθρώπους οι οποίοι διεκδικούσαν με τη σειρά τους μια σταθερή θέση εργασίας, μια μόνιμη στέγη και γενικότερα αποδοχή και διάκριση.
Έτσι, στην αρχή μιας και όλα ήταν άγνωστα, και όπως κάνουν σχεδόν όλοι οι άνθρωποι μπρος το άγνωστο, αισθάνθηκαν ότι έπρεπε να αμυνθούν. Έβλεπαν τους συνανθρώπους τους σαν αντιπάλους και με το ένστικτο της αυτοσυντήρησης να τους καθοδηγεί μετά από λίγο καιρό πέρασαν στην επίθεση. Έγιναν, το αντίθετο από αυτό που θα περίμενε κανείς, αντικοινωνικοί. Και αυτή η αντικοινωνικότητα και η επιθετικότητα είναι που έγινε κανόνας. Κανόνες και νόμοι προσωπικοί που βρίσκονται πάνω ακόμα και από τους κανόνες λειτουργίας του κράτους. -Όταν κάποιος βάζει το αυτοκίνητό του στο πεζοδρόμιο και το κλείνει, πρώτα σκέφτεται την προσωπική του επιβίωση, το πως θα βολέψει το αμάξι του, και μετά το δίκαιο και το ότι στερεί από κάποιον το δικαίωμα να περπατάει στα πεζοδρόμια.-
Από τη μια, λοιπόν, έχουμε τον Έλληνα αστό που ποτέ δεν απέκτησε ταξική συνείδηση και ενώ δεν δέχτηκε, ουσιαστικά, ποτέ τον κομμουνισμό, δεν ασπάστηκε ποτέ πλήρως και το καπιταλιστικό σύστημα. Η εργασία και η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα ταυτίστηκε ουσιαστικά με το δημόσιο. Η οικονομία μας έγινε κρατικοδίαιτη και οι πολίτες εξαρτώμενοι από το κράτος. Το όνειρο του κάθε Έλληνα να έχει όσο γίνεται λιγότερες ευθύνες χωρίς να μοχθεί πολύ έγινε πραγματικότητα. Μια κατάσταση που, όμως, συντηρούσε την στασιμότητα και όχι την ανάπτυξη.
Αντίθετα, από την άλλη πλευρά, στην Ευρώπη, η ανάπτυξη του εμπορίου, της βιοτεχνίας, της βιομηχανίας, της επιχειρηματικότητας, τις τεχνολογίας και των επιστημών, είχαν πάρει το "δρόμο" τους και οι άνθρωποι της αστικής τάξης είχαν αναπτύξει μια σχέση συνεργασίας αλλά και αντιπαλότητας με τους κρατικούς μηχανισμούς. Εμείς κυριολεκτικά ταυτιστήκαμε, γίναμε ένα, κράτος και πολίτες. Το αποτέλεσμα ήταν να μπούμε σε ένα φαύλο κύκλο. Η ανάπτυξη και η πρόοδος να προχωράνε με πολύ αργά βήματα. Βολεμένοι οι περισσότεροι στις θέσεις τους από τη μια ζητάνε μεγάλες αλλαγές, διαφάνεια, καλύτερες συνθήκες για επιχειρηματικότητα και από την άλλη να φοβούνται να σηκώσουν ανάστημα τους μήπως και χαλάσουν τη "συνεργασία" τους με το κράτος.
Η δημιουργία, λοιπόν, της αστικής τάξης και κατά προέκταση αστικής συνείδησης, κανονικά, θα προϋποθέτει σύγκρουση με το κράτος, την Εκκλησία και την ανώτερη τάξη. Θα έφερνε νέες ιδέες, καινούριες αντιλήψεις, ανοικτά μυαλά, μακρυά από εθνικιστικές ιδεολογίες και θρησκείες. Δυστυχώς, όμως, σήμερα μπορούμε να μιλάμε μόνο για μικροαστούς που δεν λειτουργούν βάση κανόνων και νόμων που οι ίδιοι απαίτησαν και ακολουθούν, αλλά στο "περίπου", με βάση την προσωπική τους κρίση.
Πέμπτη 21 Ιανουαρίου 2010
Το αγροτικό έξω από τα δόντια.
Το αγροτικό πρόβλημα έξω από τα δόντια
Συντάκτης: GREEK RIDER
Θέλω να αναφέρω κάποια στοιχεία του αγροτικού θέματος χωρίς όμως να παραπέμψω σε έγγραφα, κείμενα, αποφάσεις της ΕΕ κτλ και χωρίς να έχω θεωρητική γνώση του θέματος. Απλά θα πω εν τάχει και ρεαλιστικά πώς έχουν τα πράγματα από ό,τι έχω καταλάβει και από ό,τι μου λένε κάποιοι καλοί φίλοι οι οποίοι είναι σοβαροί αγρότες, αν κάνω λάθος διορθώστε με:
Η Ευρωπαική Ένωση θέλει να μειωθεί ο αγροτικός πληθυσμός στην Ελλάδα γιατί άλλες οικονομικές δραστηριότητες είναι πολύ πιο επικερδής και παραγωγικές. Το 1980 είχαμε πάνω από 30% αγροτικό πληθυσμό, το 1995 περίπου 20% και 1 εκ αγρότες ενώ σήμερα έχουμε πέσει κοντά στο 10,5% και 500,000 αγρότες. Ο στόχος της ΕΕ είναι να πέσει ο αγροτικός μας πληθυσμός κάτω από 5% ενώ ακόμη και τότε θα θεωρεί ότι έχουμε πολλούς αγρότες. Όταν λέμε να πέσει ο αγροτικός πληθυσμός - για να καταλαβαινόμαστε - σημαίνει να φύγουν οι άνθρωποι από τις εστίες τους και να πάνε σε μεγάλα αστικά κέντρα όπου θα εργαστούν ως υπάλληλοι σε επιχειρήσεις ή ως εργατικό κτλ δυναμικό.
Το Ελληνικό κράτος, στα πλαίσια της ΕΕ, δεν μπορεί πλέον ούτε να έχει δασμούς ώστε να κάνει με τεχνητό τρόπο πιο ακριβά τα ξένα προϊόντα, ούτε μπορεί να επιδοτεί τα ελληνικά προϊόντα επιτρέποντας αυτά να είναι πιο φτηνά. Αν οι αγρότες πιέσουν για να πάρουν κάποιες επιχορηγήσεις από το κράτος τότε η ΕΕ έρχεται και μας τιμωρεί ζητώντας να πληρώσουμε πρόστιμα γιατί αυτό θεωρείται κάτι σαν ντάμπινγκ. Συνεπώς στα πλαίσια της ΕΕ το κράτος είναι υποχρεωμένο να απέχει.
Οι επιδοτήσεις που δίνονται σήμερα, ας πούμε χοντρικά ότι δίνονται στα πλαίσια μιας μεταβατικής φάσης μεταξύ της περιόδου προ ΕΕ και της περιόδου μετά το 2013 όταν οι αγρότες θα αφεθούν 100% στο ό,τι κάνουν μόνοι τους στην ελεύθερη αγορά. Και βέβαια τα αγροτικά προϊόντα που παράγονται στις λεγόμενες τρίτες χώρες εκτός ΕΕ είναι πάμφθηνα και έτσι οι αγρότες μας δεν θα έχουν καμία ελπίδα επιβίωσης εκ των πραγμάτων. Όπως λέει ο Ανδρουλάκης είναι δυνατόν να θεωρείται σοσιαλιστικό να βάζουμε δασμούς σε προϊόντα φτωχών αφρικανικών χωρών για να ζήσουν οι δικοί μας αγρότες; Εγώ δεν συμφωνώ με αυτή τη λογική αλλά την αναφέρω για να γίνει κατανοητό το θέμα.
Ίσως επιβιώσουν μόνο κάποιοι που έχουν τεράστιες εκτάσεις με αποτέλεσμα να μπορούν να χρησιμοποιούν μεγάλα και πολλά μηχανήματα που ελαχιστοποιούν τα κόστη εργασίας ή αν επίσης λόγω μεγάλων εκτάσεων μπορούν να προμηθεύονται λιπάσματα και άλλα υλικά πάμφθηνα. Επίσης, ίσως θα μπορέσουν να επιβιώσουν και κάποιοι άλλοι με πρωτοποριακές καλλιέργειες. Φαντάζομαι ότι όποιες εξαιρέσεις υπάρξουν θα επιβιώσουν με πάρα, πάρα πολλή δουλειά, σοβαρότητα, γνώσεις, εμπειρία και λίγα κέρδη. Κάθε περιοχή βέβαια και κάθε προϊόν έχει τις ιδιαιτερότητές του.
Συνεπώς οι αγρότες, για να το πούμε ξερά κοφτά, οδηγούνται σε κυριολεκτικό αφανισμό. Για μένα δεν έχει καμία σημασία να πω αν φταίνε οι αγρότες ή δεν φταίνε, αν πήγαιναν στα κλαρίνα για να φάνε τις επιδοτήσεις ή αν τα έστελναν στο π.χ. ΤΕΙ αγροτικής παραγωγής που σπούδαζε ο γιος τους. Σήμερα όμως, γιατί κάποιος υπεύθυνος πολιτικός δεν βγαίνει στην τηλεόραση ανακοινώνοντας ότι σε 10 χρόνια από σήμερα το 80% των σημερινών αγροτών θα είναι χρεοκοπημένοι, πάμφτωχοι ή υπάλληλοι 3ης κατηγορίες στις γειτονικές πόλεις; Να ξέρει έτσι ο κάθε ένας το τι τον περιμένει. Δεν θα ήταν αυτό το πιο τίμιο;
Αυτό που ξέρω, μέσω αυτών που βλέπω, είναι ότι ο αγροτικός πληθυσμός δεν είναι καθόλου ενημερωμένος για το τι θα γίνει σε πολύ λίγα χρόνια, και μπορεί πολλοί αγρότες να έφαγαν τις επιδοτήσεις σε διπλοκάμπινα Hi-Lux Toyota 3000 κυβικών καθώς και στα κλαρίνα αλλά υπάρχουν και πολλοί άλλοι ευσυνείδητοι και συγκρατημένοι που είναι επίσης στην ίδια μοίρα. Νομίζω κανείς υπεύθυνος πολιτικός δεν βγήκε ποτέ να πει το τι έχει αποφασιστεί από τις Βρυξέλλες. Τολμάει έστω και τώρα κανείς να βγει και να ανακοινώσει την πραγματικότητα;
Σημαντική Σημείωση
Αυτό που μπορεί να προσφέρει ο αγροτικός τομέας στα άτομα που θα ασχοληθούν με αυτόν , είναι η σχετική αυτονομία και αυτάρκεια που μπορεί να τους προσφέρει. Κάτι που δεν έχει αξιολογηθεί σωστά από όσους εγκαταλείπουν την ύπαιθρο για να πάνε να γίνουν υπάλληλοι 3ης διαλογής διαμένοντας σε μικρά διαμερίσματα στις πόλεις. Δεν μπορούν όμως τα άτομα που ασχολούνται με την γη να έχουν μεγάλες απαιτήσεις. Η γη μπορεί να θρέψει όταν οι απαιτήσεις είναι μικρές και τα άτομα δεν είναι υπερκαταναλωτικά. Μπορεί κάποιος που έχει σήμερα γη να φτιάξει ένα ενεργειακά αυτόνομο σπίτι, να έχει δική του παραγωγή για να καταναλώνει (συν κότες κτλ αν θέλει) και να πουλάει και κάτι ίσα, ίσα για να μπορεί να αγοράσει κάποια λίγα πράγματα που δεν θα παράγει αυτός με την σκληρή δουλειά του.
Αυτή η τίμια ζωή νομίζω ότι είναι ακόμη εφικτή στην ύπαιθρο. Την θέλει όμως κανείς ή όλοι φαντάζονται ότι μπορούν να δανείζονται άτοκα και να πριμοδοτούνται τσάμπα; Η ενασχόληση με την γεωργία και η ζωή κοντά στην γη είναι εφικτή αλλά απαιτεί άλλη στάση ζωής και πολύ περιορισμένο καταναλωτικό προφίλ. Εγώ προσωπικά, μια τέτοια ζωή θα ήθελα να κάνω και ας σηκωνόμουν κάθε μέρα στις 05.00 το πρωί για να ποτίζω τα ζώα και να σκάβω το χωράφι με τα χέρια μου μέχρι εξαντλήσεως. Θα είχα όμως το προνόμιο της αυτονομίας και της αυτάρκειας. Αν μπορούσα θα συνδεόμουν με την ΔΕΗ μόνο για να της πουλάω ρεύμα....
Συντάκτης: GREEK RIDER
Θέλω να αναφέρω κάποια στοιχεία του αγροτικού θέματος χωρίς όμως να παραπέμψω σε έγγραφα, κείμενα, αποφάσεις της ΕΕ κτλ και χωρίς να έχω θεωρητική γνώση του θέματος. Απλά θα πω εν τάχει και ρεαλιστικά πώς έχουν τα πράγματα από ό,τι έχω καταλάβει και από ό,τι μου λένε κάποιοι καλοί φίλοι οι οποίοι είναι σοβαροί αγρότες, αν κάνω λάθος διορθώστε με:
Η Ευρωπαική Ένωση θέλει να μειωθεί ο αγροτικός πληθυσμός στην Ελλάδα γιατί άλλες οικονομικές δραστηριότητες είναι πολύ πιο επικερδής και παραγωγικές. Το 1980 είχαμε πάνω από 30% αγροτικό πληθυσμό, το 1995 περίπου 20% και 1 εκ αγρότες ενώ σήμερα έχουμε πέσει κοντά στο 10,5% και 500,000 αγρότες. Ο στόχος της ΕΕ είναι να πέσει ο αγροτικός μας πληθυσμός κάτω από 5% ενώ ακόμη και τότε θα θεωρεί ότι έχουμε πολλούς αγρότες. Όταν λέμε να πέσει ο αγροτικός πληθυσμός - για να καταλαβαινόμαστε - σημαίνει να φύγουν οι άνθρωποι από τις εστίες τους και να πάνε σε μεγάλα αστικά κέντρα όπου θα εργαστούν ως υπάλληλοι σε επιχειρήσεις ή ως εργατικό κτλ δυναμικό.
Το Ελληνικό κράτος, στα πλαίσια της ΕΕ, δεν μπορεί πλέον ούτε να έχει δασμούς ώστε να κάνει με τεχνητό τρόπο πιο ακριβά τα ξένα προϊόντα, ούτε μπορεί να επιδοτεί τα ελληνικά προϊόντα επιτρέποντας αυτά να είναι πιο φτηνά. Αν οι αγρότες πιέσουν για να πάρουν κάποιες επιχορηγήσεις από το κράτος τότε η ΕΕ έρχεται και μας τιμωρεί ζητώντας να πληρώσουμε πρόστιμα γιατί αυτό θεωρείται κάτι σαν ντάμπινγκ. Συνεπώς στα πλαίσια της ΕΕ το κράτος είναι υποχρεωμένο να απέχει.
Οι επιδοτήσεις που δίνονται σήμερα, ας πούμε χοντρικά ότι δίνονται στα πλαίσια μιας μεταβατικής φάσης μεταξύ της περιόδου προ ΕΕ και της περιόδου μετά το 2013 όταν οι αγρότες θα αφεθούν 100% στο ό,τι κάνουν μόνοι τους στην ελεύθερη αγορά. Και βέβαια τα αγροτικά προϊόντα που παράγονται στις λεγόμενες τρίτες χώρες εκτός ΕΕ είναι πάμφθηνα και έτσι οι αγρότες μας δεν θα έχουν καμία ελπίδα επιβίωσης εκ των πραγμάτων. Όπως λέει ο Ανδρουλάκης είναι δυνατόν να θεωρείται σοσιαλιστικό να βάζουμε δασμούς σε προϊόντα φτωχών αφρικανικών χωρών για να ζήσουν οι δικοί μας αγρότες; Εγώ δεν συμφωνώ με αυτή τη λογική αλλά την αναφέρω για να γίνει κατανοητό το θέμα.
Ίσως επιβιώσουν μόνο κάποιοι που έχουν τεράστιες εκτάσεις με αποτέλεσμα να μπορούν να χρησιμοποιούν μεγάλα και πολλά μηχανήματα που ελαχιστοποιούν τα κόστη εργασίας ή αν επίσης λόγω μεγάλων εκτάσεων μπορούν να προμηθεύονται λιπάσματα και άλλα υλικά πάμφθηνα. Επίσης, ίσως θα μπορέσουν να επιβιώσουν και κάποιοι άλλοι με πρωτοποριακές καλλιέργειες. Φαντάζομαι ότι όποιες εξαιρέσεις υπάρξουν θα επιβιώσουν με πάρα, πάρα πολλή δουλειά, σοβαρότητα, γνώσεις, εμπειρία και λίγα κέρδη. Κάθε περιοχή βέβαια και κάθε προϊόν έχει τις ιδιαιτερότητές του.
Συνεπώς οι αγρότες, για να το πούμε ξερά κοφτά, οδηγούνται σε κυριολεκτικό αφανισμό. Για μένα δεν έχει καμία σημασία να πω αν φταίνε οι αγρότες ή δεν φταίνε, αν πήγαιναν στα κλαρίνα για να φάνε τις επιδοτήσεις ή αν τα έστελναν στο π.χ. ΤΕΙ αγροτικής παραγωγής που σπούδαζε ο γιος τους. Σήμερα όμως, γιατί κάποιος υπεύθυνος πολιτικός δεν βγαίνει στην τηλεόραση ανακοινώνοντας ότι σε 10 χρόνια από σήμερα το 80% των σημερινών αγροτών θα είναι χρεοκοπημένοι, πάμφτωχοι ή υπάλληλοι 3ης κατηγορίες στις γειτονικές πόλεις; Να ξέρει έτσι ο κάθε ένας το τι τον περιμένει. Δεν θα ήταν αυτό το πιο τίμιο;
Αυτό που ξέρω, μέσω αυτών που βλέπω, είναι ότι ο αγροτικός πληθυσμός δεν είναι καθόλου ενημερωμένος για το τι θα γίνει σε πολύ λίγα χρόνια, και μπορεί πολλοί αγρότες να έφαγαν τις επιδοτήσεις σε διπλοκάμπινα Hi-Lux Toyota 3000 κυβικών καθώς και στα κλαρίνα αλλά υπάρχουν και πολλοί άλλοι ευσυνείδητοι και συγκρατημένοι που είναι επίσης στην ίδια μοίρα. Νομίζω κανείς υπεύθυνος πολιτικός δεν βγήκε ποτέ να πει το τι έχει αποφασιστεί από τις Βρυξέλλες. Τολμάει έστω και τώρα κανείς να βγει και να ανακοινώσει την πραγματικότητα;
Σημαντική Σημείωση
Αυτό που μπορεί να προσφέρει ο αγροτικός τομέας στα άτομα που θα ασχοληθούν με αυτόν , είναι η σχετική αυτονομία και αυτάρκεια που μπορεί να τους προσφέρει. Κάτι που δεν έχει αξιολογηθεί σωστά από όσους εγκαταλείπουν την ύπαιθρο για να πάνε να γίνουν υπάλληλοι 3ης διαλογής διαμένοντας σε μικρά διαμερίσματα στις πόλεις. Δεν μπορούν όμως τα άτομα που ασχολούνται με την γη να έχουν μεγάλες απαιτήσεις. Η γη μπορεί να θρέψει όταν οι απαιτήσεις είναι μικρές και τα άτομα δεν είναι υπερκαταναλωτικά. Μπορεί κάποιος που έχει σήμερα γη να φτιάξει ένα ενεργειακά αυτόνομο σπίτι, να έχει δική του παραγωγή για να καταναλώνει (συν κότες κτλ αν θέλει) και να πουλάει και κάτι ίσα, ίσα για να μπορεί να αγοράσει κάποια λίγα πράγματα που δεν θα παράγει αυτός με την σκληρή δουλειά του.
Αυτή η τίμια ζωή νομίζω ότι είναι ακόμη εφικτή στην ύπαιθρο. Την θέλει όμως κανείς ή όλοι φαντάζονται ότι μπορούν να δανείζονται άτοκα και να πριμοδοτούνται τσάμπα; Η ενασχόληση με την γεωργία και η ζωή κοντά στην γη είναι εφικτή αλλά απαιτεί άλλη στάση ζωής και πολύ περιορισμένο καταναλωτικό προφίλ. Εγώ προσωπικά, μια τέτοια ζωή θα ήθελα να κάνω και ας σηκωνόμουν κάθε μέρα στις 05.00 το πρωί για να ποτίζω τα ζώα και να σκάβω το χωράφι με τα χέρια μου μέχρι εξαντλήσεως. Θα είχα όμως το προνόμιο της αυτονομίας και της αυτάρκειας. Αν μπορούσα θα συνδεόμουν με την ΔΕΗ μόνο για να της πουλάω ρεύμα....
Πανταχού παρούσα η διαφθορά
«Πανταχού παρούσα η διαφθορά στην ελληνική κοινωνία» (Κ.Στεφανόπουλος)
Άγγελος Στάγκος
Τις προάλλες έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του εξαίρετου συνάδελφου Τάσου Τέλλογλου, που πραγματεύεται την υπόθεση Siemens και έχει τίτλο «Το Δίκτυο». Η συζήτηση που ακολούθησε είχε επίκεντρο την διαφθορά του πολιτικού κόσμου και κυρίως τα μέτρα αυτοπροστασίας που έχουν φροντίσει να θεσμοθετήσουν οι πολιτικοί για να αποφεύγουν την τσιμπίδα της Δικαιοσύνης. Της Δικαιοσύνης βέβαια που έχει προ πολλού παύσει να είναι «τυφλή», είναι σε μεγάλο βαθμό ποδηγετημένη και σε εξίσου μεγάλο βαθμό ανίκανη και διεφθαρμένη.
Φυσικά, αυτό δεν απαλλάσσει τις ευθύνες της πολιτικής τάξης, ούτε σημαίνει ότι πρέπει να δεχόμαστε τις μεθοδεύσεις της για να μένει στο απυρόβλητο. Ακόμη περισσότερο, κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι δεν υπάρχει διαφθορά στον πολιτικό κόσμο. Οι πολιτικοί, ως ταγοί, είναι υποχρεωμένοι να δίνουν το παράδειγμα και να κινούνται σε πλαίσιο που να πείθει ότι είναι περάνω υποψίας. Από την άλλη πλευρά, είναι φανερό τα όποια κρούσματα διαφθοράς των πολιτικών αποτελούν πλέον το άλλοθι των μήντια και της ελληνικής κοινωνίας, που είναι πιθανότατα πιο διεφθαρμένη από τους πολιτικούς της
Όπως τόνισε σε πρόσφατη ομιλία του ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος, δυστυχώς «η διαφθορά είναι πανταχού παρούσα στην ελληνική κοινωνία», κάνοντας μάλιστα ιδιαίτερη μνεία στη Δικαιοσύνη. Εχει απόλυτο δίκαιο και όσοι ζουν σ΄ αυτόν τον κόσμο το βλέπουν συνεχώς στην καθημερινότητά τους, ή και συμμετέχουν με κάθε ευκαιρία. Και ευκαιρίες υπάρχουν πάμπολλλες στην ελληνική καθημερινότητα, αφού οι νόμοι και οι κανόνες δεν εφαρμόζονται, δίχως να ξεχνάμε τις παραδόσεις και την εθνική κληρονομιά, από τότε που δημιουργήθηκε το ελληνικό κράτος.
Τα σημερινά παραδείγματα που πείθουν για το εύρος και το βάθος της διαφθοράς στην ελληνική κοινωνία είναι χιλιάδες και σε αυτά οι πάντες σχεδόν μπορούν να αναγνωρίσουν τους εαυτούς τους. Σε 60.000 υπολογίζονται αυτοί που καρπώνονται συντάξεις πεθαμένων συγγενών τους γιατί ποτέ δεν δήλωσαν το θάνατό τους. Σε πολλές δεκάδες χιλιάδες ανέρχονται οι άλλοι που παίρνουν αναπηρικές συντάξεις «μαϊμού». Χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια, είναι τα αυθαίρετα. Πάρα πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι τα παίρνουν, αλλά είναι και άλλοι τόσοι που τα δίνουν γιατί συνήθως ζητούν κάτι το παράνομο. Εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι φοροφυγάδες και πολύ μεγάλος ο αριθμός των φοροκλεφτών που βάζουν στην τσέπη τον ΦΠΑ. Αρκετοί υπάλληλοι του δημοσίου βρίσκουν τρόπους να είναι ουσιαστικά αργόσμισθοι και άλλοι τόσοι κάνουν πλαστές υπερωρίες με την κάλυψη των συνδικαλιστών τους. Ενας στους δέκα κτυπάει εισιτήριο στα λεωφορεία, δεν είναι λίγοι οι βενζινάδες που νοθεύουν τη βενζίνη, ούτε και εκείνοι που κλέβουν στο πετρέλαιο θέρμανσης.
Υπάρχουν χώροι όπου η διαφθορά είναι τρόπος ζωής. Σχολεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, όπως και άλλοι φορείς μυρίζουν από μακριά, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε τους δήμους και τις νομαρχίες που αποτελούν σχεδόν θεσμοθετημένα άντρα διαφθοράς και χρηματισμού. Οσο για τους αγρότες, τους κτηνοτρόφους και τη δήθεν αγνή ύπαιθρο, η κοροϊδία πάει σύννεφο. Οι πάντες γνωρίζουν, ακόμη και η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση που πληρώνει ότι γίνεται της κακομοίρας με τις επιδοτήσεις. Οι δηλώσεις για τον αριθμό των στρεμμάτων, τις καλλιέργειες, τις ποσότητες που παράγουν, τον αριθμό των ζώων πολύ συχνά δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να κόβουν τη χώρα στα δύο, στα τέσσερα ή στα οκτώ, αρνούμενοι παράλληλα να προσαρμοστούν. Να δούμε τι θα κάνουν μετά το 2013…
Ο κλέψας του κλέψαντος έχει μεταβάλει την Ελλάδα σε μη κυβερνήσιμη χώρα και δεν ευθύνονται μόνον οι πολιτικοί για το κατάντημα. Ευθύνεται ολόκληρη η ελληνική κοινωνία, που όμως δεν τολμά να αντικρύσει τον εαυτό της στον καθρέφτη.
Άγγελος Στάγκος
Τις προάλλες έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του εξαίρετου συνάδελφου Τάσου Τέλλογλου, που πραγματεύεται την υπόθεση Siemens και έχει τίτλο «Το Δίκτυο». Η συζήτηση που ακολούθησε είχε επίκεντρο την διαφθορά του πολιτικού κόσμου και κυρίως τα μέτρα αυτοπροστασίας που έχουν φροντίσει να θεσμοθετήσουν οι πολιτικοί για να αποφεύγουν την τσιμπίδα της Δικαιοσύνης. Της Δικαιοσύνης βέβαια που έχει προ πολλού παύσει να είναι «τυφλή», είναι σε μεγάλο βαθμό ποδηγετημένη και σε εξίσου μεγάλο βαθμό ανίκανη και διεφθαρμένη.
Φυσικά, αυτό δεν απαλλάσσει τις ευθύνες της πολιτικής τάξης, ούτε σημαίνει ότι πρέπει να δεχόμαστε τις μεθοδεύσεις της για να μένει στο απυρόβλητο. Ακόμη περισσότερο, κανείς δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι δεν υπάρχει διαφθορά στον πολιτικό κόσμο. Οι πολιτικοί, ως ταγοί, είναι υποχρεωμένοι να δίνουν το παράδειγμα και να κινούνται σε πλαίσιο που να πείθει ότι είναι περάνω υποψίας. Από την άλλη πλευρά, είναι φανερό τα όποια κρούσματα διαφθοράς των πολιτικών αποτελούν πλέον το άλλοθι των μήντια και της ελληνικής κοινωνίας, που είναι πιθανότατα πιο διεφθαρμένη από τους πολιτικούς της
Όπως τόνισε σε πρόσφατη ομιλία του ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος, δυστυχώς «η διαφθορά είναι πανταχού παρούσα στην ελληνική κοινωνία», κάνοντας μάλιστα ιδιαίτερη μνεία στη Δικαιοσύνη. Εχει απόλυτο δίκαιο και όσοι ζουν σ΄ αυτόν τον κόσμο το βλέπουν συνεχώς στην καθημερινότητά τους, ή και συμμετέχουν με κάθε ευκαιρία. Και ευκαιρίες υπάρχουν πάμπολλλες στην ελληνική καθημερινότητα, αφού οι νόμοι και οι κανόνες δεν εφαρμόζονται, δίχως να ξεχνάμε τις παραδόσεις και την εθνική κληρονομιά, από τότε που δημιουργήθηκε το ελληνικό κράτος.
Τα σημερινά παραδείγματα που πείθουν για το εύρος και το βάθος της διαφθοράς στην ελληνική κοινωνία είναι χιλιάδες και σε αυτά οι πάντες σχεδόν μπορούν να αναγνωρίσουν τους εαυτούς τους. Σε 60.000 υπολογίζονται αυτοί που καρπώνονται συντάξεις πεθαμένων συγγενών τους γιατί ποτέ δεν δήλωσαν το θάνατό τους. Σε πολλές δεκάδες χιλιάδες ανέρχονται οι άλλοι που παίρνουν αναπηρικές συντάξεις «μαϊμού». Χιλιάδες, αν όχι εκατομμύρια, είναι τα αυθαίρετα. Πάρα πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι τα παίρνουν, αλλά είναι και άλλοι τόσοι που τα δίνουν γιατί συνήθως ζητούν κάτι το παράνομο. Εκατοντάδες χιλιάδες είναι οι φοροφυγάδες και πολύ μεγάλος ο αριθμός των φοροκλεφτών που βάζουν στην τσέπη τον ΦΠΑ. Αρκετοί υπάλληλοι του δημοσίου βρίσκουν τρόπους να είναι ουσιαστικά αργόσμισθοι και άλλοι τόσοι κάνουν πλαστές υπερωρίες με την κάλυψη των συνδικαλιστών τους. Ενας στους δέκα κτυπάει εισιτήριο στα λεωφορεία, δεν είναι λίγοι οι βενζινάδες που νοθεύουν τη βενζίνη, ούτε και εκείνοι που κλέβουν στο πετρέλαιο θέρμανσης.
Υπάρχουν χώροι όπου η διαφθορά είναι τρόπος ζωής. Σχολεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, όπως και άλλοι φορείς μυρίζουν από μακριά, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε τους δήμους και τις νομαρχίες που αποτελούν σχεδόν θεσμοθετημένα άντρα διαφθοράς και χρηματισμού. Οσο για τους αγρότες, τους κτηνοτρόφους και τη δήθεν αγνή ύπαιθρο, η κοροϊδία πάει σύννεφο. Οι πάντες γνωρίζουν, ακόμη και η Ευρωπαϊκή ΄Ενωση που πληρώνει ότι γίνεται της κακομοίρας με τις επιδοτήσεις. Οι δηλώσεις για τον αριθμό των στρεμμάτων, τις καλλιέργειες, τις ποσότητες που παράγουν, τον αριθμό των ζώων πολύ συχνά δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα. Αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να κόβουν τη χώρα στα δύο, στα τέσσερα ή στα οκτώ, αρνούμενοι παράλληλα να προσαρμοστούν. Να δούμε τι θα κάνουν μετά το 2013…
Ο κλέψας του κλέψαντος έχει μεταβάλει την Ελλάδα σε μη κυβερνήσιμη χώρα και δεν ευθύνονται μόνον οι πολιτικοί για το κατάντημα. Ευθύνεται ολόκληρη η ελληνική κοινωνία, που όμως δεν τολμά να αντικρύσει τον εαυτό της στον καθρέφτη.
Εμμανουήλ Κριαράς
Ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς, ο λόγιος, ο υποψήφιος βουλευτής, ο άνθρωπος
που διάγει αισίως το 104ο έτος και ετοιμάζεται να δει τη 12η δεκαετία της ζωής του, έχει τη διάθεση ένα μεσημέρι στη Θεσσαλονίκη να μας μιλήσει για τα δύο μεγάλα πάθη του και τη σχέση του με τον χρόνο που περνάει.
Η κυκλοφορία της αυτοβιογραφίας του «Μακράς ζωής αγωνίσματα» και η τιμητική θέση την οποία κατείχε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠαΣοΚ στις τελευταίες εκλογές έφεραν τον διάσημο για τους γλωσσικούς του αγώνες καθηγητή Εμμανουήλ Κριαρά στην επικαιρότητα. Τα μέσα ενημέρωσης ξέχασαν προς στιγμήν τη λαγνεία τους για τα νιάτα και έτρεξαν στο κατώφλι του υπερήλικου λόγιου για να του πάρουν δυο κουβέντες – ειδικά μόλις έγινε γνωστή τον περασμένο Οκτώβριο η επίσκεψη του τότε νεοεκλεγέντος Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στην οικία του κυρίου Κριαρά. Σε αυτό το κλίμα ταξιδέψαμε ως τη Θεσσαλονίκη. Εκτός από το θέμα της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών, που βρίσκεται πρώτο στην ατζέντα των συζητήσεων του καθηγητή, αδημονώ να συζητήσω μαζί του για τη χαρά και τη λύπη τού να μακροημερεύεις ξεγελώντας το τέλος με μια νέα αρχή, αλλά και για την αιώνια αγάπη, αυτή που κάνει δύο ανθρώπους να γίνονται ένα, όπως περίπου περιγράφει στην αυτοβιογραφία του τη σχέση του με τη σύζυγό του Αικατερίνη Στριφτού. Στο πίσω κάθισμα ενός μποτιλιαρισμένου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ταξί διαβάζω το ακόλουθο απόσπασμα από την αυτοβιογραφία του: «Απόψε 27 Νοεμβρίου 2004, παραμονή των γενεθλίων μου (γίνομαι 99 χρόνων) άναψα όλα τα φώτα του σπιτιού μου, κάθισα στην πολυθρόνα μου, δε διάβασα κείμενα της ημέρας, ούτε την εφημερίδα μου, αισθάνθηκα πάλι μόνος και αναπόλησα...». Ο κύριος που έγραψε αυτά τα λόγια μερικά χρόνια πριν κάθεται απέναντί μου λουσμένος στο αμείλικτο πρωινό φως που προδίδει τα χρόνια του. Η πολυθρόνα του – είναι η αγαπημένη του – τον υποδέχεται σαν αγκαλιά, στο σπίτι όπου δεν μένει πια η γυναίκα του. Πάνε περίπου δέκα χρόνια από τον χαμό της. Εξαιρετικά ευγενικός ο ίδιος αλλά όχι εξαρχής εγκάρδιος, κάνει νόημα να ξεκινήσουμε. Η οικιακή βοηθός θα σπάσει τον πάγο λέγοντας «εδώ που κάθεστε καθόταν και ο Πρωθυπουργός και τα ’λεγε με τον καθηγητή».
Αν σας έλεγαν κάποτε ότι θα φτάνατε και θα περνούσατε τα 100, τι θα θέλατε να έχετε επιτύχει σε αυτή την ηλικία-ορόσημο;
«Να είμαι περισσότερο επιτυχημένος στη ζωή και στα γράμματα. Το 1948 ήμουν υποψήφιος για την έδρα της Νέας Ελληνικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όταν με κέρδισε για λόγους στους οποίους δεν θα ήθελα να επανέλθω ένας συνυποψήφιος. Ηταν μια φιλοδοξία που δεν κατάφερα να πραγματοποιήσω. Εγινα βέβαια καθηγητής της Μεσαιωνικής Φιλολογίας, αλλά στο Αριστοτέλειο δίδαξα τελικά Νέα Ελληνικά μόνο μία χρονιά, όταν έλειψε ο καθηγητής. Είχα όμως τη χαρά να τα διδάξω ως φιλοξενούμενος καθηγητής στην Αυστραλία, μακριά από την Ελλάδα. Περίεργο δεν είναι; Πολλά, λοιπόν, κανείς ονειρεύεται αλλά δεν τα πετυχαίνει. Η ζωή είναι σκληρή».
Να μην ονειρευόμαστε δηλαδή;
«Να ονειρευόμαστε, αλλά ρεαλιστικά, έχοντας μια προοπτική, ένα σχέδιο. Γιατί έχουμε αρκετούς οι οποίοι και ξύπνιοι ονειρεύονται. Ο Τρίτσης, για παράδειγμα, που επανέφερε τα αρχαία ελληνικά στο γυμνάσιο, ήταν ονειροπόλος. Νόμιζε ότι τα αρχαία ελληνικά είναι ικανά να αναγεννήσουν την Ελλάδα. Αυτό ήταν όνειρο θερινής νυκτός. Δεν ήταν ευγενής φιλοδοξία, αλλά φαντασία».
Γράφοντας την αυτοβιογραφία σας μπήκατε στον πειρασμό να εξωραΐσετε κάποια πράγματα ή να αποκρύψετε κάποια άλλα;
«Ο χρόνος εξωραΐζει, διότι μας γυρίζει πίσω στα αμέριμνα χρόνια της νεότητας. Λέμε συνήθως: “Ηταν παράδεισος τότε”. Μας φαίνεται έτσι, γιατί ήμασταν πιο νέοι “τότε”. Εσκεμμένα, πάντως, στην αυτοβιογραφία μου δεν εξωράισα, ούτε απέκρυψα. Ορισμένες αδυναμίες μου, μάλιστα, τις άφησα να φανούν».
Η άποψη «τα δικά μας χρόνια ήταν καλύτερα» δεν οδηγεί σε συντηρητισμό; Δεν υπονομεύει τα νιάτα;
«Πολλές φορές ο άνθρωπος αυτά που ζει τα ανέχεται δύσκολα. Και γι’ αυτό λέει: “Παλιότερα ήμασταν ευτυχισμένοι”. Για να έχουμε το επιχείρημα ότι τα σημερινά είναι άσχημα. Είναι ψυχολογικό το θέμα».
Ζούμε στην εποχή όπου όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταφεύγουν στον ειδικό για να λύσουν ψυχολογικά θέματα. Τι συμβαίνει;
«Η ζωή είναι τραγικό γεγονός, γιατί από τη στιγμή που αισθάνεστε τον εαυτό σας ξέρετε ότι θα πεθάνετε. Μπορεί να λέτε “δεν φοβάμαι τον θάνατο”, το λέω και εγώ, αλλά η αλήθεια είναι ότι τον φοβόμαστε. Είστε γεννημένη για να ζήσετε, αλλά είστε γεννημένη και για να πεθάνετε. Ε, δεν μπορεί να συμφωνήσει ο άνθρωπος με αυτό. Είσαι άρρωστος, και θέλεις να γίνεις καλά για να χαρείς τον κόσμο που μπορεί να σου δίνει και λύπες ή μόνο λύπη και όχι χαρά ή τη χαρά με το σταγονόμετρο. Ολα αυτά όμως εσύ θέλεις να τα γευτείς γιατί είσαι έτσι καμωμένος... Το μυαλό και η ψυχή, αυτά που κυβερνούν τον άνθρωπο, “παθαίνουν” από τη σύλληψη αυτής της τραγικότητας, ειδικά σήμερα που με την επικράτηση του τεχνικού πολιτισμού ξεχνιέται η ανθρωπιστική αγωγή. Σήμερα, μαθαίνουμε όλοι να χειριζόμαστε μηχανές και δεν μπορούμε να εξυψώσουμε την ψυχή μας. Αυτό είναι επίσης τραγικό».
Ως διακεκριμένος λεξικογράφος τι θα γράφατε σήμερα δίπλα στη λέξη σοσιαλισμός;
«Πραγματική πολιτική για όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Αγνοημένοι είναι ακόμη, δυστυχώς, οι αδύνατοι, και αυτοί θέλουν ενίσχυση».
Το σημερινό λούμπεν είναι χρεωμένο στις τράπεζες...
«Ο καταναλωτισμός βοηθάει μόνον εκείνον που παράγει αγαθά, όχι τον καταναλωτή. Μας ξεγελάει όμως όλους, υποσχόμενος ότι θα διευκολύνει περισσότερο τη ζωή μας με καινούργια και εντυπωσιακά πράγματα».
«Διδάσκαλος του Γένους», «τελευταίος μεγάλος δημοτικιστής»: Ποιον τίτλο από αυτούς που σας έχουν αποδώσει κατά καιρούς αποδέχεστε με μεγαλύτερη ικανοποίηση;
«Τον πρώτο δεν τον δικαιούμαι. Δεν ξέρω και αν υπήρξα μεγάλος στον δημοτικισμό μου. Πίστεψα, πάντως, απόλυτα σε αυτόν όπως τον κατάλαβαν οι τρεις μεγάλοι του εκπαιδευτικού δημοτικισμού: Ο Γληνός, ο Δελμούζος και ο Τριανταφυλλίδης».
Τι θα συμβουλεύατε την κυβέρνηση για θέματα Παιδείας;
«Ανακίνησα στη συζήτηση με τον Πρωθυπουργό το θέμα της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στο γυμνάσιο. Οπως όλοι ξέρουμε, τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας την είχε απομακρύνει από το γυμνάσιο η γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976, της κυβέρνησης Ράλλη. Ο Τρίτσης τα επανέφερε οδηγώντας σε σύγχυση τους μαθητές, οι οποίοι, καθώς έρχονται με μεγάλες γλωσσικές ανεπάρκειες από το δημοτικό σχολείο, δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό να δεχτούν τη διδασκαλία αρχαίας και νέας γλώσσας συνάμα».
Παρ’ όλα αυτά, τάσσεστε υπέρ τού να διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά στο λύκειο.
«Φυσικά, και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν ξέρω όμως αν γίνεται αυτό».
Στη μάχη σας για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας παλαιότερα, αλλά και στον αγώνα σας εδώ και αρκετά χρόνια να καταργηθούν τα αρχαία ελληνικά στο γυμνάσιο, ποιος είναι ο μεγαλύτερος «εχθρός» σας;
«Δεν έχω εχθρούς. Εκείνος με τον οποίο συζήτησα πολύ το γλωσσικό ζήτημα είναι ο καθηγητής κύριος Μπαμπινιώτης. Μετά το 1974, και ιδιαίτερα κατά την περίοδο 1980-85, συζητούσαμε πολύ και διαφωνούσαμε, ας πούμε, ριζικά. Τώρα, όμως, ο κύριος Μπαμπινιώτης έχει προσέλθει στον δημοτικισμό, γράφει στη δημοτική. Δεν τη γράφει όπως ακριβώς τη γράφω εγώ, τη γράφει συντηρητικότερα, με τη δική του νοοτροπία. Ε, η νοοτροπία μας διαφέρει. Αυτή είναι η αλήθεια. Αλλά έχουμε αγαθές σχέσεις. Οταν με ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο ίδιος μίλησε πολύ καλά για μένα».
Πώς σας φαίνεται η γλώσσα που μιλούν – ή μάλλον γράφουν σε SMS – οι νέοι σήμερα;
«Η γλώσσα των νέων είναι κάτι δικό τους. Δικαιούνται να μιλούν και να γράφουν έτσι, αλλά είναι βέβαιο πως θα ξεχάσουν τη γλώσσα αυτή, την “παιδική”, μόλις ωριμάσουν».
Τι μας ενώνει και τι μας χωρίζει από την αρχαία ελληνική γλώσσα;
«Οταν μπορούμε να κατανοούμε την αρχαία γλώσσα, μαθαίνουμε πολλά με αυτήν και από αυτήν. Και μας είναι όλα χρήσιμα. Πάντως, δεν υπάρχει καμιά ανάγκη να προπαγανδίζουμε την αρχαία γλώσσα. Και μάλιστα χωρίς να την κατέχουμε. Η αρχαία γλώσσα υπήρξε γλώσσα των αρχαίων. Η νέα μας γλώσσα είναι κόρη της αρχαίας. Αυτός είναι ο σύνδεσμος μαζί της. Αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα η μάνα και η κόρη».
Εχετε πάθος με τη γλώσσα.
«Στη ζωή μου δεν είχα πάθη πολλά, μόνο δύο: για τη γλώσσα και για τη σύζυγό μου. Είχαμε έναν μεγάλο, πολύ μεγάλο, ας τον πούμε σπάνιο δεσμό, ασυνήθιστο για ανδρόγυνο. Την έχασα το 2000».
Ζήσατε μαζί 65 χρόνια. Στη βιογραφία σας, εκεί που μιλάτε για τον γάμο σας με τη συμφοιτήτριά σας Τιτίκα, παραθέτετε μια φράση του Σατομπριάν: «Βρήκα την ηρεμία κοντά σε μία γυναίκα της οποίας η αγνότητα εκτεινόταν γύρω της». Είναι τελικά οι ομοιότητες ή οι διαφορές αυτές που ενώνουν τα ζευγάρια;
«Αλλοτε οι ομοιότητες και άλλοτε οι διαφορές. Κάποιος είναι πιο λογικός, κάποιος πιο συναισθηματικός... Εμάς, εκτός από τον συναισθηματικό δεσμό, πάντως, μας συνέδεε και μια κοινή πολιτική ιδεολογία. Είχαμε τις ίδιες αντιλήψεις ως διανοούμενοι, και αυτό μας έφερνε πιο κοντά».
Στη μεταξύ σας σχέση ποιος ήταν ο πιο συναισθηματικός;
«Υπήρξα μάλλον συναισθηματικότερος από τη γυναίκα μου και μάλιστα πολλές φορές στενοχωριέμαι: Θα ήθελα να συγκινούμαι λιγότερο με κάποια γεγονότα».
Η μακροβιότητα είναι κάτι στο οποίο ελπίζει ο σημερινός άνθρωπος και οι επιστήμονες αισιοδοξούν και κάνουν λόγο για ανθρώπινα μέλη που θα χαρίζουν πολλά και ποιοτικά χρόνια.
«Η μακροβιότητα είναι ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της εποχής μας. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει η αύξηση των συνταξιούχων σε μια δύσκολη οικονομικά εποχή;».
Αισθάνεστε μοναξιά έχοντας χάσει λόγω δικής σας μακροβιότητας αγαπημένους σας ανθρώπους;
«Εχω χάσει εγκάρδιους φίλους εδώ και δεκαετίες τώρα και μου έχει κοστίσει πολύ. Ευτυχώς, όμως, είμαι σε θέση να αποκτώ και νέους φίλους τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής μου. Aυτό με παρηγορεί. Και επειδή έχω τη βοήθεια των μαθητών μου που κατά καιρούς εργάζονται κοντά μου, νιώθω μια ανακούφιση στα δύσκολα χρόνια της μακροβιότητας».
Παρά τις όποιες αντιξοότητες, η ζωή τελικά είναι γλυκιά;
«Ναι, και αυτό που της προσθέτει τη γλύκα τής δίνει και την τραγικότητα που σας έλεγα πριν».
Ποιο είναι το μυστικό της μακροζωίας;
«Σε έναν γιατρό που κάποτε με ρώτησε το ίδιο, απάντησα: “Καλή γυναίκα και όχι καλό φαΐ”. Σας συμβουλεύω λοιπόν να έχετε αρμονικό οικογενειακό βίο και να προσέχετε τη δίαιτά σας. Εμείς με τη γυναίκα μου αυτό κάναμε».
Η πνευματική ενασχόληση προάγει τη μακροβιότητα, όπως λένε οι ειδικοί;
«Το μυαλό του ανθρώπου θέλει να δουλεύει και όταν δουλεύει συντηρεί τον άνθρωπο».
Ποια είναι η σχέση σας με τα θεία;
«Με συγχωρείτε, αλλά θα αγνοήσω την ερώτηση... Το θέμα είναι τι έχεις στην ψυχή σου. Γιατί είτε το φωνάξεις είτε το αποσιωπήσεις σχολιάζεται. Λοιπόν, καλύτερα να σιωπά κανείς».
Τι έχετε να πείτε για την οικογενειοκρατία στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου;
«Δεν είναι ευχάριστο φαινόμενο και εν γένει είμαι εναντίον. Από την άλλη, είναι άδικο επειδή ο πατέρας σου ήταν Πρωθυπουργός να μην δικαιούσαι εσύ να ασχολείσαι με την πολιτική. Διότι, όπως ο καθένας υποχρεούται να ασχολείται με κοινωνικά ζητήματα, έτσι και ο γιος του Πρωθυπουργού είναι φυσικό να ενδιαφέρεται και αυτός. Και μάλιστα, όταν στο σπίτι του έχει αυτή την κουβέντα κάθε μέρα. Πώς να πεις στον Γιώργο Παπανδρέου, με πατέρα και παππού Πρωθυπουργό, “δεν δικαιούσαι να ασχολείσαι με την πολιτική”; Σήμερα, ακούω τι κηρύττει και, αν ακούω καλά πράγματα, ξεχνώ ότι είναι γιος του Ανδρέα και εγγονός του Γεωργίου».
Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας ένα στιγμιότυπο από την παιδική σας ηλικία στα Χανιά, να παίζετε – ενδεχομένως – μπάλα σε μια αλάνα… «Ως παιδί δεν αγάπησα τον αθλητισμό και για έναν πρόσθετο λόγο: Αισθανόμουν την υποχρέωση και, αντί να πηγαίνω με τα άλλα παιδιά για μπάλα μόλις τελείωνε το σχολείο, δούλευα σε ένα συμβολαιογραφείο για να ενισχύσω τα οικονομικά της οικογένειας».
Στην καθημερινότητά σας, δηλαδή, ή γράφετε ή διαβάζετε;
«Ναι, κάποτε με ρώτησε ένας συνάδελφός σας τι κάνω όταν βαριέμαι. “Αλλάζω διάβασμα” του απάντησα».
Εχετε κάποια από τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν μια κρητική ψυχή, λόγω της σφακιανής καταγωγής σας;
«Μπορώ να σας πω δύο χαρακτηριστικά μου. Δεν ξέρω αν είναι κρητικά. Είμαι, όμως, επίμονος και υπομονετικός».
που διάγει αισίως το 104ο έτος και ετοιμάζεται να δει τη 12η δεκαετία της ζωής του, έχει τη διάθεση ένα μεσημέρι στη Θεσσαλονίκη να μας μιλήσει για τα δύο μεγάλα πάθη του και τη σχέση του με τον χρόνο που περνάει.
Η κυκλοφορία της αυτοβιογραφίας του «Μακράς ζωής αγωνίσματα» και η τιμητική θέση την οποία κατείχε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠαΣοΚ στις τελευταίες εκλογές έφεραν τον διάσημο για τους γλωσσικούς του αγώνες καθηγητή Εμμανουήλ Κριαρά στην επικαιρότητα. Τα μέσα ενημέρωσης ξέχασαν προς στιγμήν τη λαγνεία τους για τα νιάτα και έτρεξαν στο κατώφλι του υπερήλικου λόγιου για να του πάρουν δυο κουβέντες – ειδικά μόλις έγινε γνωστή τον περασμένο Οκτώβριο η επίσκεψη του τότε νεοεκλεγέντος Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στην οικία του κυρίου Κριαρά. Σε αυτό το κλίμα ταξιδέψαμε ως τη Θεσσαλονίκη. Εκτός από το θέμα της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών, που βρίσκεται πρώτο στην ατζέντα των συζητήσεων του καθηγητή, αδημονώ να συζητήσω μαζί του για τη χαρά και τη λύπη τού να μακροημερεύεις ξεγελώντας το τέλος με μια νέα αρχή, αλλά και για την αιώνια αγάπη, αυτή που κάνει δύο ανθρώπους να γίνονται ένα, όπως περίπου περιγράφει στην αυτοβιογραφία του τη σχέση του με τη σύζυγό του Αικατερίνη Στριφτού. Στο πίσω κάθισμα ενός μποτιλιαρισμένου στο κέντρο της Θεσσαλονίκης ταξί διαβάζω το ακόλουθο απόσπασμα από την αυτοβιογραφία του: «Απόψε 27 Νοεμβρίου 2004, παραμονή των γενεθλίων μου (γίνομαι 99 χρόνων) άναψα όλα τα φώτα του σπιτιού μου, κάθισα στην πολυθρόνα μου, δε διάβασα κείμενα της ημέρας, ούτε την εφημερίδα μου, αισθάνθηκα πάλι μόνος και αναπόλησα...». Ο κύριος που έγραψε αυτά τα λόγια μερικά χρόνια πριν κάθεται απέναντί μου λουσμένος στο αμείλικτο πρωινό φως που προδίδει τα χρόνια του. Η πολυθρόνα του – είναι η αγαπημένη του – τον υποδέχεται σαν αγκαλιά, στο σπίτι όπου δεν μένει πια η γυναίκα του. Πάνε περίπου δέκα χρόνια από τον χαμό της. Εξαιρετικά ευγενικός ο ίδιος αλλά όχι εξαρχής εγκάρδιος, κάνει νόημα να ξεκινήσουμε. Η οικιακή βοηθός θα σπάσει τον πάγο λέγοντας «εδώ που κάθεστε καθόταν και ο Πρωθυπουργός και τα ’λεγε με τον καθηγητή».
Αν σας έλεγαν κάποτε ότι θα φτάνατε και θα περνούσατε τα 100, τι θα θέλατε να έχετε επιτύχει σε αυτή την ηλικία-ορόσημο;
«Να είμαι περισσότερο επιτυχημένος στη ζωή και στα γράμματα. Το 1948 ήμουν υποψήφιος για την έδρα της Νέας Ελληνικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, όταν με κέρδισε για λόγους στους οποίους δεν θα ήθελα να επανέλθω ένας συνυποψήφιος. Ηταν μια φιλοδοξία που δεν κατάφερα να πραγματοποιήσω. Εγινα βέβαια καθηγητής της Μεσαιωνικής Φιλολογίας, αλλά στο Αριστοτέλειο δίδαξα τελικά Νέα Ελληνικά μόνο μία χρονιά, όταν έλειψε ο καθηγητής. Είχα όμως τη χαρά να τα διδάξω ως φιλοξενούμενος καθηγητής στην Αυστραλία, μακριά από την Ελλάδα. Περίεργο δεν είναι; Πολλά, λοιπόν, κανείς ονειρεύεται αλλά δεν τα πετυχαίνει. Η ζωή είναι σκληρή».
Να μην ονειρευόμαστε δηλαδή;
«Να ονειρευόμαστε, αλλά ρεαλιστικά, έχοντας μια προοπτική, ένα σχέδιο. Γιατί έχουμε αρκετούς οι οποίοι και ξύπνιοι ονειρεύονται. Ο Τρίτσης, για παράδειγμα, που επανέφερε τα αρχαία ελληνικά στο γυμνάσιο, ήταν ονειροπόλος. Νόμιζε ότι τα αρχαία ελληνικά είναι ικανά να αναγεννήσουν την Ελλάδα. Αυτό ήταν όνειρο θερινής νυκτός. Δεν ήταν ευγενής φιλοδοξία, αλλά φαντασία».
Γράφοντας την αυτοβιογραφία σας μπήκατε στον πειρασμό να εξωραΐσετε κάποια πράγματα ή να αποκρύψετε κάποια άλλα;
«Ο χρόνος εξωραΐζει, διότι μας γυρίζει πίσω στα αμέριμνα χρόνια της νεότητας. Λέμε συνήθως: “Ηταν παράδεισος τότε”. Μας φαίνεται έτσι, γιατί ήμασταν πιο νέοι “τότε”. Εσκεμμένα, πάντως, στην αυτοβιογραφία μου δεν εξωράισα, ούτε απέκρυψα. Ορισμένες αδυναμίες μου, μάλιστα, τις άφησα να φανούν».
Η άποψη «τα δικά μας χρόνια ήταν καλύτερα» δεν οδηγεί σε συντηρητισμό; Δεν υπονομεύει τα νιάτα;
«Πολλές φορές ο άνθρωπος αυτά που ζει τα ανέχεται δύσκολα. Και γι’ αυτό λέει: “Παλιότερα ήμασταν ευτυχισμένοι”. Για να έχουμε το επιχείρημα ότι τα σημερινά είναι άσχημα. Είναι ψυχολογικό το θέμα».
Ζούμε στην εποχή όπου όλο και περισσότεροι άνθρωποι καταφεύγουν στον ειδικό για να λύσουν ψυχολογικά θέματα. Τι συμβαίνει;
«Η ζωή είναι τραγικό γεγονός, γιατί από τη στιγμή που αισθάνεστε τον εαυτό σας ξέρετε ότι θα πεθάνετε. Μπορεί να λέτε “δεν φοβάμαι τον θάνατο”, το λέω και εγώ, αλλά η αλήθεια είναι ότι τον φοβόμαστε. Είστε γεννημένη για να ζήσετε, αλλά είστε γεννημένη και για να πεθάνετε. Ε, δεν μπορεί να συμφωνήσει ο άνθρωπος με αυτό. Είσαι άρρωστος, και θέλεις να γίνεις καλά για να χαρείς τον κόσμο που μπορεί να σου δίνει και λύπες ή μόνο λύπη και όχι χαρά ή τη χαρά με το σταγονόμετρο. Ολα αυτά όμως εσύ θέλεις να τα γευτείς γιατί είσαι έτσι καμωμένος... Το μυαλό και η ψυχή, αυτά που κυβερνούν τον άνθρωπο, “παθαίνουν” από τη σύλληψη αυτής της τραγικότητας, ειδικά σήμερα που με την επικράτηση του τεχνικού πολιτισμού ξεχνιέται η ανθρωπιστική αγωγή. Σήμερα, μαθαίνουμε όλοι να χειριζόμαστε μηχανές και δεν μπορούμε να εξυψώσουμε την ψυχή μας. Αυτό είναι επίσης τραγικό».
Ως διακεκριμένος λεξικογράφος τι θα γράφατε σήμερα δίπλα στη λέξη σοσιαλισμός;
«Πραγματική πολιτική για όλα τα στρώματα της κοινωνίας. Αγνοημένοι είναι ακόμη, δυστυχώς, οι αδύνατοι, και αυτοί θέλουν ενίσχυση».
Το σημερινό λούμπεν είναι χρεωμένο στις τράπεζες...
«Ο καταναλωτισμός βοηθάει μόνον εκείνον που παράγει αγαθά, όχι τον καταναλωτή. Μας ξεγελάει όμως όλους, υποσχόμενος ότι θα διευκολύνει περισσότερο τη ζωή μας με καινούργια και εντυπωσιακά πράγματα».
«Διδάσκαλος του Γένους», «τελευταίος μεγάλος δημοτικιστής»: Ποιον τίτλο από αυτούς που σας έχουν αποδώσει κατά καιρούς αποδέχεστε με μεγαλύτερη ικανοποίηση;
«Τον πρώτο δεν τον δικαιούμαι. Δεν ξέρω και αν υπήρξα μεγάλος στον δημοτικισμό μου. Πίστεψα, πάντως, απόλυτα σε αυτόν όπως τον κατάλαβαν οι τρεις μεγάλοι του εκπαιδευτικού δημοτικισμού: Ο Γληνός, ο Δελμούζος και ο Τριανταφυλλίδης».
Τι θα συμβουλεύατε την κυβέρνηση για θέματα Παιδείας;
«Ανακίνησα στη συζήτηση με τον Πρωθυπουργό το θέμα της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών στο γυμνάσιο. Οπως όλοι ξέρουμε, τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας την είχε απομακρύνει από το γυμνάσιο η γλωσσοεκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1976, της κυβέρνησης Ράλλη. Ο Τρίτσης τα επανέφερε οδηγώντας σε σύγχυση τους μαθητές, οι οποίοι, καθώς έρχονται με μεγάλες γλωσσικές ανεπάρκειες από το δημοτικό σχολείο, δυσκολεύονται σε μεγάλο βαθμό να δεχτούν τη διδασκαλία αρχαίας και νέας γλώσσας συνάμα».
Παρ’ όλα αυτά, τάσσεστε υπέρ τού να διδάσκονται τα αρχαία ελληνικά στο λύκειο.
«Φυσικά, και μάλιστα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν ξέρω όμως αν γίνεται αυτό».
Στη μάχη σας για την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας παλαιότερα, αλλά και στον αγώνα σας εδώ και αρκετά χρόνια να καταργηθούν τα αρχαία ελληνικά στο γυμνάσιο, ποιος είναι ο μεγαλύτερος «εχθρός» σας;
«Δεν έχω εχθρούς. Εκείνος με τον οποίο συζήτησα πολύ το γλωσσικό ζήτημα είναι ο καθηγητής κύριος Μπαμπινιώτης. Μετά το 1974, και ιδιαίτερα κατά την περίοδο 1980-85, συζητούσαμε πολύ και διαφωνούσαμε, ας πούμε, ριζικά. Τώρα, όμως, ο κύριος Μπαμπινιώτης έχει προσέλθει στον δημοτικισμό, γράφει στη δημοτική. Δεν τη γράφει όπως ακριβώς τη γράφω εγώ, τη γράφει συντηρητικότερα, με τη δική του νοοτροπία. Ε, η νοοτροπία μας διαφέρει. Αυτή είναι η αλήθεια. Αλλά έχουμε αγαθές σχέσεις. Οταν με ανακήρυξε επίτιμο διδάκτορα το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο ίδιος μίλησε πολύ καλά για μένα».
Πώς σας φαίνεται η γλώσσα που μιλούν – ή μάλλον γράφουν σε SMS – οι νέοι σήμερα;
«Η γλώσσα των νέων είναι κάτι δικό τους. Δικαιούνται να μιλούν και να γράφουν έτσι, αλλά είναι βέβαιο πως θα ξεχάσουν τη γλώσσα αυτή, την “παιδική”, μόλις ωριμάσουν».
Τι μας ενώνει και τι μας χωρίζει από την αρχαία ελληνική γλώσσα;
«Οταν μπορούμε να κατανοούμε την αρχαία γλώσσα, μαθαίνουμε πολλά με αυτήν και από αυτήν. Και μας είναι όλα χρήσιμα. Πάντως, δεν υπάρχει καμιά ανάγκη να προπαγανδίζουμε την αρχαία γλώσσα. Και μάλιστα χωρίς να την κατέχουμε. Η αρχαία γλώσσα υπήρξε γλώσσα των αρχαίων. Η νέα μας γλώσσα είναι κόρη της αρχαίας. Αυτός είναι ο σύνδεσμος μαζί της. Αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα η μάνα και η κόρη».
Εχετε πάθος με τη γλώσσα.
«Στη ζωή μου δεν είχα πάθη πολλά, μόνο δύο: για τη γλώσσα και για τη σύζυγό μου. Είχαμε έναν μεγάλο, πολύ μεγάλο, ας τον πούμε σπάνιο δεσμό, ασυνήθιστο για ανδρόγυνο. Την έχασα το 2000».
Ζήσατε μαζί 65 χρόνια. Στη βιογραφία σας, εκεί που μιλάτε για τον γάμο σας με τη συμφοιτήτριά σας Τιτίκα, παραθέτετε μια φράση του Σατομπριάν: «Βρήκα την ηρεμία κοντά σε μία γυναίκα της οποίας η αγνότητα εκτεινόταν γύρω της». Είναι τελικά οι ομοιότητες ή οι διαφορές αυτές που ενώνουν τα ζευγάρια;
«Αλλοτε οι ομοιότητες και άλλοτε οι διαφορές. Κάποιος είναι πιο λογικός, κάποιος πιο συναισθηματικός... Εμάς, εκτός από τον συναισθηματικό δεσμό, πάντως, μας συνέδεε και μια κοινή πολιτική ιδεολογία. Είχαμε τις ίδιες αντιλήψεις ως διανοούμενοι, και αυτό μας έφερνε πιο κοντά».
Στη μεταξύ σας σχέση ποιος ήταν ο πιο συναισθηματικός;
«Υπήρξα μάλλον συναισθηματικότερος από τη γυναίκα μου και μάλιστα πολλές φορές στενοχωριέμαι: Θα ήθελα να συγκινούμαι λιγότερο με κάποια γεγονότα».
Η μακροβιότητα είναι κάτι στο οποίο ελπίζει ο σημερινός άνθρωπος και οι επιστήμονες αισιοδοξούν και κάνουν λόγο για ανθρώπινα μέλη που θα χαρίζουν πολλά και ποιοτικά χρόνια.
«Η μακροβιότητα είναι ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της εποχής μας. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει η αύξηση των συνταξιούχων σε μια δύσκολη οικονομικά εποχή;».
Αισθάνεστε μοναξιά έχοντας χάσει λόγω δικής σας μακροβιότητας αγαπημένους σας ανθρώπους;
«Εχω χάσει εγκάρδιους φίλους εδώ και δεκαετίες τώρα και μου έχει κοστίσει πολύ. Ευτυχώς, όμως, είμαι σε θέση να αποκτώ και νέους φίλους τις τελευταίες δεκαετίες της ζωής μου. Aυτό με παρηγορεί. Και επειδή έχω τη βοήθεια των μαθητών μου που κατά καιρούς εργάζονται κοντά μου, νιώθω μια ανακούφιση στα δύσκολα χρόνια της μακροβιότητας».
Παρά τις όποιες αντιξοότητες, η ζωή τελικά είναι γλυκιά;
«Ναι, και αυτό που της προσθέτει τη γλύκα τής δίνει και την τραγικότητα που σας έλεγα πριν».
Ποιο είναι το μυστικό της μακροζωίας;
«Σε έναν γιατρό που κάποτε με ρώτησε το ίδιο, απάντησα: “Καλή γυναίκα και όχι καλό φαΐ”. Σας συμβουλεύω λοιπόν να έχετε αρμονικό οικογενειακό βίο και να προσέχετε τη δίαιτά σας. Εμείς με τη γυναίκα μου αυτό κάναμε».
Η πνευματική ενασχόληση προάγει τη μακροβιότητα, όπως λένε οι ειδικοί;
«Το μυαλό του ανθρώπου θέλει να δουλεύει και όταν δουλεύει συντηρεί τον άνθρωπο».
Ποια είναι η σχέση σας με τα θεία;
«Με συγχωρείτε, αλλά θα αγνοήσω την ερώτηση... Το θέμα είναι τι έχεις στην ψυχή σου. Γιατί είτε το φωνάξεις είτε το αποσιωπήσεις σχολιάζεται. Λοιπόν, καλύτερα να σιωπά κανείς».
Τι έχετε να πείτε για την οικογενειοκρατία στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου;
«Δεν είναι ευχάριστο φαινόμενο και εν γένει είμαι εναντίον. Από την άλλη, είναι άδικο επειδή ο πατέρας σου ήταν Πρωθυπουργός να μην δικαιούσαι εσύ να ασχολείσαι με την πολιτική. Διότι, όπως ο καθένας υποχρεούται να ασχολείται με κοινωνικά ζητήματα, έτσι και ο γιος του Πρωθυπουργού είναι φυσικό να ενδιαφέρεται και αυτός. Και μάλιστα, όταν στο σπίτι του έχει αυτή την κουβέντα κάθε μέρα. Πώς να πεις στον Γιώργο Παπανδρέου, με πατέρα και παππού Πρωθυπουργό, “δεν δικαιούσαι να ασχολείσαι με την πολιτική”; Σήμερα, ακούω τι κηρύττει και, αν ακούω καλά πράγματα, ξεχνώ ότι είναι γιος του Ανδρέα και εγγονός του Γεωργίου».
Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας ένα στιγμιότυπο από την παιδική σας ηλικία στα Χανιά, να παίζετε – ενδεχομένως – μπάλα σε μια αλάνα… «Ως παιδί δεν αγάπησα τον αθλητισμό και για έναν πρόσθετο λόγο: Αισθανόμουν την υποχρέωση και, αντί να πηγαίνω με τα άλλα παιδιά για μπάλα μόλις τελείωνε το σχολείο, δούλευα σε ένα συμβολαιογραφείο για να ενισχύσω τα οικονομικά της οικογένειας».
Στην καθημερινότητά σας, δηλαδή, ή γράφετε ή διαβάζετε;
«Ναι, κάποτε με ρώτησε ένας συνάδελφός σας τι κάνω όταν βαριέμαι. “Αλλάζω διάβασμα” του απάντησα».
Εχετε κάποια από τα χαρακτηριστικά που διακρίνουν μια κρητική ψυχή, λόγω της σφακιανής καταγωγής σας;
«Μπορώ να σας πω δύο χαρακτηριστικά μου. Δεν ξέρω αν είναι κρητικά. Είμαι, όμως, επίμονος και υπομονετικός».
Τετάρτη 20 Ιανουαρίου 2010
Αυτούς τους Έλληνες τους ξέρετε;
Αυτούς τους Έλληνες τους ξέρετε;
16/01/2010του Άλκη Γαλδαδά
Είμαι πολύ ανώριμος για να έχω γνώμη για το θέμα των μεταναστών. Αυτό το κατάλαβα ακούγοντας τους πολιτικούς με την προχωρημένη σκέψη τους να μιλούν επ’ αυτού. Ενώ εγώ όντας ένας υπερ-αφελής πίστευα πως αν δεν βαριόταν και αν δεν τους περιφρονούσαν τόσο θα είχαν κάτσει να φτιάξουν κάποια προγράμματα ώστε τώρα ένα σωρό έρημα χωριά και χέρσοι τόποι της Ελλάδας όπου για χρόνια δεν ακούγεται φωνή παιδιού, θα είχαν αλλάξει. Και πρέπει να είναι πολύ άγουρη και η πολιτική μου σκέψη, αφού αν κυβερνούσα θα έβαζα τους μεγαλοεργολάβους όταν θα παίρνουν δημόσια έργα να πληρώνουν ένα γερό «μεταναστόσημο» γιατί όλοι μας έχουμε δει πόσους ξένους εργάτες (αδέλφια μας, μην το ξεχνάμε) χρησιμοποιούν αυτές οι εταιρείες για να δουλεύουν Σάββατα, Κυριακές και νύχτες.
Είμαι όμως πολύ έτοιμος, γιατί εδώ και χρόνια κάνω αυτή την έρευνα, να δώσω έναν κατάλογο να τον διαβάσουν κάποιοι που έχουν πολλή έγνοια μπας και ανακατευτούν τα αίματά μας με τίποτα Πακιστανών, Γεωργιανών ή Αφγανών. Να διαβάσουν στον κατάλογο αυτόν ονόματα Ελλήνων που, προσέξτε, βρέθηκαν σε μια ξένη χώρα και έκαναν τόσο καλό εκεί ώστε οι πολίτες της κάθε μιας από αυτές να τους τιμούν έως και σήμερα, αν και δεν ζουν πια, με τελετές, προτομές, μνημεία, βιβλία, παράσημα, αναγνώριση. Εκείνοι τους αναγνώρισαν και τους ευγνωμονούν, όχι εμείς, και αυτό είναι το σημαντικό. Διαβάστε λοιπόν, απολαύστε και μετά σκεφθείτε:
Λούης Τίκας (1866-1914). Μετανάστης, που από την Κρήτη βρέθηκε στο Κολοράντο όπου εργάστηκε ως ανθρακωρύχος και οδηγεί 11 000 εργάτες στην πρώτη οργανωμένη απεργία ενάντια στα συμφέροντα των παντοδύναμων και τότε εταιρειών και δολοφονείται από τα πυρά της υπάκουης σ’ αυτές πολιτοφυλακής. Σήμερα υπάρχει ανδριάντας και μνημείο προς τιμή του στο Ντένβερ εκεί που όταν έγινε η κηδεία του χιλιάδες μετανάστες από 26 εθνικότητες σχημάτισαν μια ουρά 1.5 χιλιομέτρου περιμένοντας να προσκυνήσουν τη σορό του.
Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος (1837-1906)-Τζων Ζάχος 91820-1898). Τους ανέφερε ο τότε Πρόεδρος Κλίντον στην πρώτη επίσημη επίσκεψή του στην Ελλάδα στο λόγο του ενώπιον του τότε Προέδρου της Ελλάδας Κων. Στεφανόπουλου (19.11.1999). Ο Αναγνωστόπουλος έγινε διευθυντής στo Ίδρυμα Perkins, την μεγαλύτερη σχολή των Ηνωμένων Πολιτειών για άτομα με δυσκολίες στην όραση και κάθε χρόνο γίνονται λαμπρές γιορτές που καταλήγουν στο στεφάνωμα της προτομής του ενώ ο Ζάχος σπούδασε Ιατρική και αφιερώθηκε στον αγώνα για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών όντας και ο πρώτος που τόλμησε να πάει κόντρα στην επικρατούσα ιδεολογία της εποχής για τις κατώτερες, τάχα, διανοητικές ικανότητες όσων ανήκαν στη μαύρη φυλή.
Πέτρος Σπύρου-Νικόλας Κολμινιάτης (Αρχές του 1800) Υδραίοι ναυτικοί που πήραν μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα της Αργεντινής ενάντια στους Ισπανούς κατακτητές και διακρίθηκαν για τις ικανότητές τους στη θάλασσα και για τον ηρωισμό τους. Ο Σπύρου μάλιστα, αφού έδιωξε το υπόλοιπο πλήρωμα αυτοανατινάχθηκε όταν το πλοίο που διοικούσε καταδιώχθηκε από τους Ισπανούς και εξόκειλε στις όχθες του ποταμού Ρίο ντε λα Πλάτα. Προς τιμήν του πάντοτε ένα τουλάχιστον πλοίο του αργεντινού πολεμικού ναυτικού φέρει το όνομά του
Ευγένιος Αντωνιάδης (1870-1944). Ένας Έλληνας της Κωνσταντινούπολης με σπουδές Αρχιτέκτονα και εκπληκτική ικανότητα στο να παρατηρεί με τηλεσκόπιο τον Άρη και να φτιάξει τον πρώτο λεπτομερή χάρτη του Κόκκινου Πλανήτη έτσι ώστε τελικά προσκλήθηκε από τον διλασημο τότε αστρονόμο Flammarion στη Γαλλία, και αναγνωρίστηκε ως ο δεινότεχορος παρατηρητής του πλανήτη Άρη στις αρχές του 20ού αιώνα. Αφού έφθασε να αμφισβητήσει τις απόψεις μεγάλων ονομάτων του χώρου ότι έβλεπαν τεχνητές διώρυγες και νερό να κυλάει στην επιφάνεια του Άρη. Όχι μόνο τον τίμησαν οι Γάλλοι, που διατηρούν ακόμη και το γραφείο του αλλά έχει δοθεί το όνομά του και σε κρατήρες της Σελήνης και του Άρη.
Νικόλαος Δούμπας (1830-1900). Στις 23 Μαρτίου 1970 ο Δήμος της Βιέννης τίμησε με εκθέσεις, ομιλίες, ειδικές εκδόσεις και σημαντική προβολή, τον Νικόλαο Δούμπα, μέλος μιας οικογένειας ελληνικής καταγωγής από τη Βλάστη της Μακεδονίας που οι Αυστριακοί θεωρούν εθνικό ευεργέτη. Έγινε βουλευτής και σύμβουλος του αυτοκράτορα, πρόεδρος του συλλόγου φίλων της Φιλαρμονικής της Βιέννης, πρωτοστάτησε στην ανέγερση του κτηρίου της σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν, ήταν φίλος του Βάγκνερ και του διάσημου ζωγράφου Γκούσταβ Κλιμτ, υπάρχει πάρκο με το όνομά του και δρόμος.
Παναγιώτης Ποταγός (1839-1903). Την προτομή του συναντούν στην είσοδο της πόλης χωρίς να ξέρουν και πολλά γι’ αυτόν οι επισκέπτες της Βυτίνας. Ένας Έλληνας που αφού σπούδασε Ιατρική εδώ, πήγε στη Γαλλία, και σε επιδημία χολέρας εργάστηκε με τέτοια αυταπάρνηση ώστε κέρδισε την επίσημη ευαρέσκεια της Γαλλικής κυβέρνησης. Στη συνέχεια, πνεύμα ανήσυχο, έγινε ένας από τους σπουδαιότερους γεωγράφους της εποχής του και για 15 χρόνια όργωσε Ασία και Αφρική φθάνοντας εκεί που άλλοι δεν είχαν διεισδύσει έως τότε και η «Γεωγραφική Εταιρεία των Παρισίων» αναγνώρισε ότι «πλούτισε κατά τρόπο σημαντικό την Επιστήμη».
Νικόλαος Χριστόφιλος (1916-1972). Ένας μηχανικός, σπουδασμένος στην Αμερική, που ενώ εργαζόταν σε μια αθηναϊκή εταιρεία τοποθέτησης ανελκυστήρων αυτοδίδακτος στη Φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων είχε παρουσιάσει την αρχή λειτουργίας των επιταχυντών synchrotron για εστίαση της δέσμης αλλά τις εργασίες του για χρόνια αγνοούσαν μέχρι που αναγνωρίζοντας την μεγαλοφυΐα του τον κάλεσαν σε ένα από τα καλύτερα ερευνητικά εργαστήρια στην Καλιφόρνια και εκεί με βάση το «Φαινόμενο Χριστόφιλος» σχετικό με την επίδραση του γήινου μαγνητικού πεδίου σε φορτισμένα σωματίδια στην ατμόσφαιρα οι Αμερικανοί έκαναν ένα πείραμα. Επάνω από το Νότιο Ατλαντικό, στα νησιά Σαμόα πραγματοποιήθηκαν πυρηνικές εκρήξεις που αχρήστευσαν για εβδομάδες όλες τις επικοινωνίες των τεχνητών δορυφόρων και χαρακτηρίστηκε ως το εντυπωσιακότερο πείραμα που έγινε ποτέ στον πλανήτη.
Σερ Άλεκ Ισσιγόνης (1903-1970). Ο Κωνσταντινουπολίτης μεγαλοφυής σχεδιαστής του Mini Cooper. Το αυτοκίνητο θρύλος της δεκαετίας του ’60 που έδωσε τέτοια ώθηση στην αγγλική αυτοκινητοβιομηχανία ώστε κάποια στιγμή η βασίλισσα του απένειμε τον τίτλο του ιππότη. Το παράδοξο είναι πως αν ψάξεις σε αγγλικά site δεν θα βρεις πολλές πληροφορίες για τον Σερ Άλεκ αλλά θα βρεις ότι την ίδια στιγμή τον παρουσιάζουν ως το παράδειγμα του μετανάστη που μπορεί στη Μεγάλη Βρετανία από το τίποτα να φθάσει να αποκτήσει ακόμη και τίτλο ευγενείας.
Ο κατάλογος δεν τελειώνει εύκολα. Υπάρχουν ακόμη ο Ιπποκράτης Τσολίσιος, πρωθυπουργός της Σερβίας. Ο Φαν Νόλι, πολιτικός στην Αλβανία, Ο Θρασύβουλος Γεωργιάδης, καθηγητής μουσικολογίας στο Μόναχο, με μοναδικές εργασίες που έχει εξυμνήσει με ενθουσιασμό και ο Καρλ Ορφ. Ο Κωνσταντίνος Μπρουμίδης, ο «Μιχαήλ Άγγελος του Λευκού Οίκου», που έχει ζωγραφίσει το προεδρικό μέγαρο, Ο Γιαν Νίκου μόνιμος υφυπουργός εξωτερικού εμπορίου της Σουηδίας.
Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, αν στις χώρες που πήγαν οι πιο πολλοί από τους παραπάνω Συν-Έλληνες τους είχαν κυνηγήσει ως (λαθρο)μετανάστες, δεν θα είχαν κάνει ό,τι έκαναν. Ας πάψουμε λοιπόν με περισσή αφέλεια και αυταρέσκεια να ρωτάμε αν γεννιέσαι ή γίνεσαι Έλληνας, συμπεριφερόμενοι σαν «αιώνια παιδιά» όπως μας αποκάλεσαν και οι αιγύπτιοι ιερείς μιλώντας με έναν άλλο μέτοικο, έστω και για λίγο, τον Πλάτωνα. Ούτε γεννιέσαι ούτε σε κάνουν οι άλλοι κάτι. Απλά αν σε αφήσουν θα ριζώσεις εκεί που αισθάνεσαι ότι το χώμα σου στέκει κι εσύ με τη σειρά σου τότε μπορεί να ρίχνεις τη σκιά σου και αυτή να αγκαλιάζει κι άλλους…
16/01/2010του Άλκη Γαλδαδά
Είμαι πολύ ανώριμος για να έχω γνώμη για το θέμα των μεταναστών. Αυτό το κατάλαβα ακούγοντας τους πολιτικούς με την προχωρημένη σκέψη τους να μιλούν επ’ αυτού. Ενώ εγώ όντας ένας υπερ-αφελής πίστευα πως αν δεν βαριόταν και αν δεν τους περιφρονούσαν τόσο θα είχαν κάτσει να φτιάξουν κάποια προγράμματα ώστε τώρα ένα σωρό έρημα χωριά και χέρσοι τόποι της Ελλάδας όπου για χρόνια δεν ακούγεται φωνή παιδιού, θα είχαν αλλάξει. Και πρέπει να είναι πολύ άγουρη και η πολιτική μου σκέψη, αφού αν κυβερνούσα θα έβαζα τους μεγαλοεργολάβους όταν θα παίρνουν δημόσια έργα να πληρώνουν ένα γερό «μεταναστόσημο» γιατί όλοι μας έχουμε δει πόσους ξένους εργάτες (αδέλφια μας, μην το ξεχνάμε) χρησιμοποιούν αυτές οι εταιρείες για να δουλεύουν Σάββατα, Κυριακές και νύχτες.
Είμαι όμως πολύ έτοιμος, γιατί εδώ και χρόνια κάνω αυτή την έρευνα, να δώσω έναν κατάλογο να τον διαβάσουν κάποιοι που έχουν πολλή έγνοια μπας και ανακατευτούν τα αίματά μας με τίποτα Πακιστανών, Γεωργιανών ή Αφγανών. Να διαβάσουν στον κατάλογο αυτόν ονόματα Ελλήνων που, προσέξτε, βρέθηκαν σε μια ξένη χώρα και έκαναν τόσο καλό εκεί ώστε οι πολίτες της κάθε μιας από αυτές να τους τιμούν έως και σήμερα, αν και δεν ζουν πια, με τελετές, προτομές, μνημεία, βιβλία, παράσημα, αναγνώριση. Εκείνοι τους αναγνώρισαν και τους ευγνωμονούν, όχι εμείς, και αυτό είναι το σημαντικό. Διαβάστε λοιπόν, απολαύστε και μετά σκεφθείτε:
Λούης Τίκας (1866-1914). Μετανάστης, που από την Κρήτη βρέθηκε στο Κολοράντο όπου εργάστηκε ως ανθρακωρύχος και οδηγεί 11 000 εργάτες στην πρώτη οργανωμένη απεργία ενάντια στα συμφέροντα των παντοδύναμων και τότε εταιρειών και δολοφονείται από τα πυρά της υπάκουης σ’ αυτές πολιτοφυλακής. Σήμερα υπάρχει ανδριάντας και μνημείο προς τιμή του στο Ντένβερ εκεί που όταν έγινε η κηδεία του χιλιάδες μετανάστες από 26 εθνικότητες σχημάτισαν μια ουρά 1.5 χιλιομέτρου περιμένοντας να προσκυνήσουν τη σορό του.
Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος (1837-1906)-Τζων Ζάχος 91820-1898). Τους ανέφερε ο τότε Πρόεδρος Κλίντον στην πρώτη επίσημη επίσκεψή του στην Ελλάδα στο λόγο του ενώπιον του τότε Προέδρου της Ελλάδας Κων. Στεφανόπουλου (19.11.1999). Ο Αναγνωστόπουλος έγινε διευθυντής στo Ίδρυμα Perkins, την μεγαλύτερη σχολή των Ηνωμένων Πολιτειών για άτομα με δυσκολίες στην όραση και κάθε χρόνο γίνονται λαμπρές γιορτές που καταλήγουν στο στεφάνωμα της προτομής του ενώ ο Ζάχος σπούδασε Ιατρική και αφιερώθηκε στον αγώνα για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών όντας και ο πρώτος που τόλμησε να πάει κόντρα στην επικρατούσα ιδεολογία της εποχής για τις κατώτερες, τάχα, διανοητικές ικανότητες όσων ανήκαν στη μαύρη φυλή.
Πέτρος Σπύρου-Νικόλας Κολμινιάτης (Αρχές του 1800) Υδραίοι ναυτικοί που πήραν μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα της Αργεντινής ενάντια στους Ισπανούς κατακτητές και διακρίθηκαν για τις ικανότητές τους στη θάλασσα και για τον ηρωισμό τους. Ο Σπύρου μάλιστα, αφού έδιωξε το υπόλοιπο πλήρωμα αυτοανατινάχθηκε όταν το πλοίο που διοικούσε καταδιώχθηκε από τους Ισπανούς και εξόκειλε στις όχθες του ποταμού Ρίο ντε λα Πλάτα. Προς τιμήν του πάντοτε ένα τουλάχιστον πλοίο του αργεντινού πολεμικού ναυτικού φέρει το όνομά του
Ευγένιος Αντωνιάδης (1870-1944). Ένας Έλληνας της Κωνσταντινούπολης με σπουδές Αρχιτέκτονα και εκπληκτική ικανότητα στο να παρατηρεί με τηλεσκόπιο τον Άρη και να φτιάξει τον πρώτο λεπτομερή χάρτη του Κόκκινου Πλανήτη έτσι ώστε τελικά προσκλήθηκε από τον διλασημο τότε αστρονόμο Flammarion στη Γαλλία, και αναγνωρίστηκε ως ο δεινότεχορος παρατηρητής του πλανήτη Άρη στις αρχές του 20ού αιώνα. Αφού έφθασε να αμφισβητήσει τις απόψεις μεγάλων ονομάτων του χώρου ότι έβλεπαν τεχνητές διώρυγες και νερό να κυλάει στην επιφάνεια του Άρη. Όχι μόνο τον τίμησαν οι Γάλλοι, που διατηρούν ακόμη και το γραφείο του αλλά έχει δοθεί το όνομά του και σε κρατήρες της Σελήνης και του Άρη.
Νικόλαος Δούμπας (1830-1900). Στις 23 Μαρτίου 1970 ο Δήμος της Βιέννης τίμησε με εκθέσεις, ομιλίες, ειδικές εκδόσεις και σημαντική προβολή, τον Νικόλαο Δούμπα, μέλος μιας οικογένειας ελληνικής καταγωγής από τη Βλάστη της Μακεδονίας που οι Αυστριακοί θεωρούν εθνικό ευεργέτη. Έγινε βουλευτής και σύμβουλος του αυτοκράτορα, πρόεδρος του συλλόγου φίλων της Φιλαρμονικής της Βιέννης, πρωτοστάτησε στην ανέγερση του κτηρίου της σε σχέδια του διάσημου αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν, ήταν φίλος του Βάγκνερ και του διάσημου ζωγράφου Γκούσταβ Κλιμτ, υπάρχει πάρκο με το όνομά του και δρόμος.
Παναγιώτης Ποταγός (1839-1903). Την προτομή του συναντούν στην είσοδο της πόλης χωρίς να ξέρουν και πολλά γι’ αυτόν οι επισκέπτες της Βυτίνας. Ένας Έλληνας που αφού σπούδασε Ιατρική εδώ, πήγε στη Γαλλία, και σε επιδημία χολέρας εργάστηκε με τέτοια αυταπάρνηση ώστε κέρδισε την επίσημη ευαρέσκεια της Γαλλικής κυβέρνησης. Στη συνέχεια, πνεύμα ανήσυχο, έγινε ένας από τους σπουδαιότερους γεωγράφους της εποχής του και για 15 χρόνια όργωσε Ασία και Αφρική φθάνοντας εκεί που άλλοι δεν είχαν διεισδύσει έως τότε και η «Γεωγραφική Εταιρεία των Παρισίων» αναγνώρισε ότι «πλούτισε κατά τρόπο σημαντικό την Επιστήμη».
Νικόλαος Χριστόφιλος (1916-1972). Ένας μηχανικός, σπουδασμένος στην Αμερική, που ενώ εργαζόταν σε μια αθηναϊκή εταιρεία τοποθέτησης ανελκυστήρων αυτοδίδακτος στη Φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων είχε παρουσιάσει την αρχή λειτουργίας των επιταχυντών synchrotron για εστίαση της δέσμης αλλά τις εργασίες του για χρόνια αγνοούσαν μέχρι που αναγνωρίζοντας την μεγαλοφυΐα του τον κάλεσαν σε ένα από τα καλύτερα ερευνητικά εργαστήρια στην Καλιφόρνια και εκεί με βάση το «Φαινόμενο Χριστόφιλος» σχετικό με την επίδραση του γήινου μαγνητικού πεδίου σε φορτισμένα σωματίδια στην ατμόσφαιρα οι Αμερικανοί έκαναν ένα πείραμα. Επάνω από το Νότιο Ατλαντικό, στα νησιά Σαμόα πραγματοποιήθηκαν πυρηνικές εκρήξεις που αχρήστευσαν για εβδομάδες όλες τις επικοινωνίες των τεχνητών δορυφόρων και χαρακτηρίστηκε ως το εντυπωσιακότερο πείραμα που έγινε ποτέ στον πλανήτη.
Σερ Άλεκ Ισσιγόνης (1903-1970). Ο Κωνσταντινουπολίτης μεγαλοφυής σχεδιαστής του Mini Cooper. Το αυτοκίνητο θρύλος της δεκαετίας του ’60 που έδωσε τέτοια ώθηση στην αγγλική αυτοκινητοβιομηχανία ώστε κάποια στιγμή η βασίλισσα του απένειμε τον τίτλο του ιππότη. Το παράδοξο είναι πως αν ψάξεις σε αγγλικά site δεν θα βρεις πολλές πληροφορίες για τον Σερ Άλεκ αλλά θα βρεις ότι την ίδια στιγμή τον παρουσιάζουν ως το παράδειγμα του μετανάστη που μπορεί στη Μεγάλη Βρετανία από το τίποτα να φθάσει να αποκτήσει ακόμη και τίτλο ευγενείας.
Ο κατάλογος δεν τελειώνει εύκολα. Υπάρχουν ακόμη ο Ιπποκράτης Τσολίσιος, πρωθυπουργός της Σερβίας. Ο Φαν Νόλι, πολιτικός στην Αλβανία, Ο Θρασύβουλος Γεωργιάδης, καθηγητής μουσικολογίας στο Μόναχο, με μοναδικές εργασίες που έχει εξυμνήσει με ενθουσιασμό και ο Καρλ Ορφ. Ο Κωνσταντίνος Μπρουμίδης, ο «Μιχαήλ Άγγελος του Λευκού Οίκου», που έχει ζωγραφίσει το προεδρικό μέγαρο, Ο Γιαν Νίκου μόνιμος υφυπουργός εξωτερικού εμπορίου της Σουηδίας.
Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, αν στις χώρες που πήγαν οι πιο πολλοί από τους παραπάνω Συν-Έλληνες τους είχαν κυνηγήσει ως (λαθρο)μετανάστες, δεν θα είχαν κάνει ό,τι έκαναν. Ας πάψουμε λοιπόν με περισσή αφέλεια και αυταρέσκεια να ρωτάμε αν γεννιέσαι ή γίνεσαι Έλληνας, συμπεριφερόμενοι σαν «αιώνια παιδιά» όπως μας αποκάλεσαν και οι αιγύπτιοι ιερείς μιλώντας με έναν άλλο μέτοικο, έστω και για λίγο, τον Πλάτωνα. Ούτε γεννιέσαι ούτε σε κάνουν οι άλλοι κάτι. Απλά αν σε αφήσουν θα ριζώσεις εκεί που αισθάνεσαι ότι το χώμα σου στέκει κι εσύ με τη σειρά σου τότε μπορεί να ρίχνεις τη σκιά σου και αυτή να αγκαλιάζει κι άλλους…
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)