Το έλλειμμα των επενδύσεων

Το έλλειμμα των επενδύσεων

Tου Πασχου Mανδραβελη

Μήπως έφτασε η ώρα να σταματήσουμε να κοροϊδευόμαστε σ’ αυτή τη χώρα; Μήπως πρέπει τελικά να αποφασίσουμε αν θέλουμε επενδύσεις ή όχι; Διότι όλοι είμαστε υπέρ των επενδύσεων, αλλά ποτέ κάποιας συγκεκριμένης. Οποτεδήποτε πάει κάποιος να επενδύσει κάπου, πάντα η περιοχή είναι «απείρου κάλλους» ή γειτνιάζει σε κάποιον αρχαιολογικό χώρο. Εκτός αυτού, σε κάθε σχέδιο επένδυσης πάντα ορθώνονται κάποια συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής, που πιθανώς να κάνει τη σχεδιαζόμενη επένδυση ασύμφορη μακροχρόνια. Οπότε αντιδράμε στο σημερινό όφελος για χάρη κάποιου μελλοντικού πλεονεκτήματος, που συνήθως δεν έρχεται.

Η Ελλάδα πάτωσε στις ξένες επενδύσεις. Το 2009, η Παγκόσμια Τράπεζα μας κατέτασσε 109ο καλύτερο επενδυτικό προορισμό, πίσω ακόμη και από την Αιθιοπία. Μόνο για την ίδρυση μιας επιχείρησης απαιτούνται 15 διαδικασίες και 169 ημέρες. Αυτήν την καθυστέρηση την φορτώσαμε σε ένα όνομα, σκοτεινό σαν τη λέξη «σύστημα». «Φταίει η γραφειοκρατία», λέμε και ξεμπερδεύουμε.

Υπάρχουν δύο είδη γραφειοκρατίας που φρενάρουν τις επενδύσεις. Η μία είναι η κληρονομημένη γραφειοκρατία· διαδικασίες που κάποτε ήταν αναγκαίες και σήμερα χρησιμεύουν μόνο στους δημοσίους υπαλλήλους για να δικαιολογούν τον μισθό τους. Η νομοθεσία μας είναι γεμάτη με μικρές νάρκες στον δρόμο για μια επένδυση, που συνήθως σκάνε όταν το σύστημα δεν λαδώνεται. Υπάρχουν όμως και νέα εμπόδια στις επενδύσεις, που εδράζονται σε κοινωνικές απαιτήσεις. Αυτές άλλοτε είναι λογικές (π. χ. μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων ενός έργου) και άλλες φορές υλοποιούν ιδεολογικές αγκυλώσεις. Ενα παράδειγμα: Πριν από μερικές ημέρες, η Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής δημοσιοποίησε το κείμενο συμπερασμάτων και προτάσεων για το «ιστορικό κέντρο» της Αθήνας. Ανάμεσα στις προτάσεις της Επιτροπής υπάρχει η μετασκευή μεγάλων εγκαταλελειμμένων κτιρίων σε φοιτητικές εστίες. «Θέλουμε ένα διαφορετικό σκεπτικό, όχι τη μετατροπή αυτών των κτιρίων σε real estate», δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής κ. Κώστας Καρτάλης.

Κατ’ αρχάς, μια τέτοια δήλωση δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της την οικονομική πραγματικότητα. Κάτι πρέπει να πουλήσει το κράτος για να πληρωθούν οι μισθοί· ακόμη και των βουλευτών που συνέταξαν το πόρισμα. Η εκμετάλλευση από ιδιώτες της αχανούς και αχαρτογράφητης περιουσίας του Δημοσίου είναι μια λύση. Δεύτερον, ποιο είναι το πρόβλημα με το real estate; Θεωρητικά οι φοιτητικές εστίες είναι καλύτερες, αλλά πάλι... Πότε ήταν η τελευταία φορά που οι εθνοπατέρες πήγαν σε φοιτητική εστία; Η εκμετάλλευση από ιδιώτες των εγκαταλελειμμένων του κέντρου της Αθήνας θα δώσει νέα πνοή. Την εκμετάλλευσή τους από το Δημόσιο την είδαμε. Το αποτέλεσμα είναι η εγκατάλειψη και γι’ αυτό αναζητάμε άλλες λύσεις.

Το έλλειμμα επενδύσεων στην Ελλάδα είναι βαθιά ιδεολογικό. Μπορεί να ομνύουμε σ’ αυτές, αλλά κατ’ ουσίαν δεν θέλουμε καμία. Κάθε φορά για διαφορετικούς λόγους ή με διαφορετικές δικαιολογίες. Οπότε τι να το κάνουμε άλλο ένα νομοθέτημα για «επιτάχυνση των διαδικασιών έκδοσης αποφάσεων», όταν ακόμη και άδειες για επενδύσεις που εκδόθηκαν (έστω με τη μεγάλη ελληνική καθυστέρηση) κόλλησαν στις οικολογικές και επαναστατικές ευαισθησίες των περιοίκων ή στις «αριστερές» πεποιθήσεις των πολιτικών, του Τύπου και των πολιτών; Ακόμη κι αν ο χρόνος αδειοδότησης συρρικνωθεί, το πρώτο πράγμα που θα καταγγελθεί είναι η επιτάχυνση, διότι «οι βεβιασμένες αποφάσεις δεν έλαβαν υπόψη σημαντικές παραμέτρους οι οποίες θα καθορίσουν το μέλλον του τόπου». Ή, έστω, τις ανάγκες των φοιτητών για στέγαση.